Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu məqaləyə hansısa kateqoriya əlavə edilməmişdir. Məqaləyə əlavə edərək töhfə verə bilərsiz. |
Bu məqaləni lazımdır. |
IDE (“Intelligent Drive Electronic” – Ağıllı Elektron İdarəetməsi) – ATA interfeysinə malik olan sərt disk növü.
Məlumatların paralel ötürülməsini təmin edən ATA standartı ilə uyğunlaşdırılan ucuz IDE elektronikası sərt disklər istehsal etməyə imkan verir. Həm də yaddan çıxarmaq lazım deyil ki, ATA xarici qurğuların qoşulması üçün nəzərdə tutulmayıb və 60sm-dən artıq uzunluqda kabelləri dəstəkləmir. Daha doğrusu, belə ATA kabellərini almaq olar, sadəcə onların istifadəsi məsləhət deyil.
1 ATA portu diskin 2 cür – master və slave qoşulmasını təmin edir. Çox vaxt demək olar ki, həmişə insanlar 1 porta sərt diski master olaraq, digər bir qədər yavaş qurğuları, məsələn CD-ROM kimi disk sürücülərini isə slave olaraq qoşurlar. Lakin bilirik ki, IDE hər zaman portda yalnız 1 qurğuya müraciət edə bilər, beləliklə, ümumilikdə sistemin məhsuldarlığı azalır. Prinsipcə slave qoşulmadan istifadə etməmək daha yaxşı olar. Hal-hazırda bütün anakartlarda 2 ədəd IDE portu vardır, hətta bəzilərində 4-ə bərabər olur (ABIT BX-133 RAID tipli). Sərt diski birinci əsas porta master olaraq DVD və ya CD-ROM-u isə ikinci köməkçi porta master olaraq qoşmaq lazımdır.
- Bu gün bazarda IDE disklərinin 3 əsas standartı var: ATA/33, ATA/66 və ATA/100. Bu halda rəqəm saniyədə meqabaytla maksimal buraxma qabiliyyətini göstərir. Ancaq yaddan çıxarmaq lazım deyil ki, ATA/66 və ATA/100 üçün xüsusi ATA/66/100 80 uclu kabel tələb olunur, əgər 40 uclu kabeldən istifadə edilərsə, onda ATA/66/100 standartı ATA/33 kimi işləyəcək. Bir qayda olaraq, belə kabel ATA/66/100 standartını dəstəkləyən bütün anakartların komplektində olur. Bu 3 standartı, bir sözlə, UDMA adlandırırlar. Baxmayaraq ki, bu düzgün deyil, UDMA, ATA və IDE qarşılıqlı əvəzolunan məfhumlar kimi qeyd olunur.
- Bütün IDE disklər ATA-nın bütün versiyaları ilə işləməlidirlər. ATA/100 rejimli standart ATA/33 ilə müqayisədə əla işləməlidir, ATA/33 rejimli disk standartı isə ATA/100 ilə müqayisədə normal işləməlidir. Ancaq aydındır ki, vinçester, yəni sərt disk ən aşağı komponentin sürətində işləyəcək. Hər iki halda sürət ATA/33 mübadilə rejimli standartın sürəti olacaq, daha doğrusu 33Mb/san mübadilə sürətinə bərabər olacaq. Bəzən uyğunsuzluqlarla da rastlaşmaq olur, məsələn müəyyən disk müəyyən kabellə işləmək istəmir və ya 2 müxtəlif istehsalçının diski eyni bir portda yanaşı mövcud olmaq istəmir.
- Əslində ATA/33, ATA/66 və ATA/100 arasında məhsuldarlıq fərqi bir o qədər də yüksək deyil, belə ki söhbət real işdə çox az nail olunan mübadilə sürətindən gedir. Hətta 66Mb/san-də məlumatların ötürülməsini təmin edən ATA/100 disk standartları mövcud deyil, belələri çox azdır. 33Mb/san-də məlumat ötürməyə imkan verir. Yalnız sərt diskin keş yaddaşı yüksək mübadilə sürətinin üstünlüklərindən istifadə edə bilər. Lakin bunun üçün keş yaddaşın ölçüsü kifayət qədər böyük olmalıdır. Əksər IDE disklər 512Kb keş yaddaşa malikdir və yalnız bəziləri, ən bahalıları 2 və ya 4Mb keş yaddaşla öyünə bilərlər.
- Deməli, IDE-nin əsas çatışmazlığı əvvəlki kimi kiçik sürətə malik olmasıdır. Əlbəttə müasir IDE disklər köhnə SCSI disk modellərini sürət xarakteristikalarına görə ötüb keçiblər, lakin yeni SCSI vinçesterləri ilə onları müqayisə etmək olmaz. Fırlanma sürəti dəqiqədə (rpm) 7200 dövr olan kifayət qədər sürətli IDE diski almaq olar, lakin sürəti 15,000rpm olan SCSI ötürücüsü də almaq olar ki, bu da daha sürətli sayılır. Əlavə olaraq, istehsalçının müəyyən etdiyi fasiləsiz işləmə vaxtı IDE disklərdə daha azdır, nəinki SCSI disklərdə. Ola bilsin, bu sadəcə marketinq tədbiridir, lakin elə fikir mövcuddur ki, SCSI qurğular IDE-yə nisbətən daha etibarlıdır.
- Hətta şpindeldə 7200 dövr sürətlə fırlanan disklər də kifayət qədər bahalıdır. Bizim bazarda olan əksər modellər 5400rpm fırlanma sürətinə malikdir. Belə disklər 30-40 dollar ucuzdur və az səs salır, ancaq məhsuldarlığı azdır. Baxmayaraq ki, evdə istifadəyə tam yarayır.
- Gələcəkdə ATA, yəqin ki, Serial ATA standartına keçid yolundadır. Serial ATA 2 uclu (biri qəbul üçün, digəri ötürmə üçün) kabelə malikdir və IDE onu 1,5Gbit/san mübadilə sürəti ilə təmin etməlidir, bəlkə də daha çox. Bu, ucları 40 dəfə artıq olan ATA/100-ün mübadilə sürətini 2 dəfə ötüb keçir. SATA-nın yeganə mənfi tərəfi bir portda yalnız bir qurğunun olmasıdır, lakin bir neçə portla nizamlayıcı olduğu zaman bu problem deyil.
Üstünlükləri:
- 1.az vəsaitə məhsuldarlığın pis olmaması;
- 2.əksər mövcud avadanlıqla uyğunluğu və geniş yayılması.
Çatışmazlığı:
- 1.bir o qədər də sürətli olmayan disklər olması;
- 2.kabelin uzunluğuna görə sərt məhdudiyyətlər;
- 3.yalnız daxili olması.
İstinadlar
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqaleye hansisa kateqoriya elave edilmemisdir Meqaleye kateqoriyalar elave ederek tohfe vere bilersiz Bu meqaleni vikilesdirmek lazimdir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin IDE Intelligent Drive Electronic Agilli Elektron Idareetmesi ATA interfeysine malik olan sert disk novu Melumatlarin paralel oturulmesini temin eden ATA standarti ile uygunlasdirilan ucuz IDE elektronikasi sert diskler istehsal etmeye imkan verir Hem de yaddan cixarmaq lazim deyil ki ATA xarici qurgularin qosulmasi ucun nezerde tutulmayib ve 60sm den artiq uzunluqda kabelleri desteklemir Daha dogrusu bele ATA kabellerini almaq olar sadece onlarin istifadesi meslehet deyil 1 ATA portu diskin 2 cur master ve slave qosulmasini temin edir Cox vaxt demek olar ki hemise insanlar 1 porta sert diski master olaraq diger bir qeder yavas qurgulari meselen CD ROM kimi disk suruculerini ise slave olaraq qosurlar Lakin bilirik ki IDE her zaman portda yalniz 1 qurguya muraciet ede biler belelikle umumilikde sistemin mehsuldarligi azalir Prinsipce slave qosulmadan istifade etmemek daha yaxsi olar Hal hazirda butun anakartlarda 2 eded IDE portu vardir hetta bezilerinde 4 e beraber olur ABIT BX 133 RAID tipli Sert diski birinci esas porta master olaraq DVD ve ya CD ROM u ise ikinci komekci porta master olaraq qosmaq lazimdir Bu gun bazarda IDE disklerinin 3 esas standarti var ATA 33 ATA 66 ve ATA 100 Bu halda reqem saniyede meqabaytla maksimal buraxma qabiliyyetini gosterir Ancaq yaddan cixarmaq lazim deyil ki ATA 66 ve ATA 100 ucun xususi ATA 66 100 80 uclu kabel teleb olunur eger 40 uclu kabelden istifade edilerse onda ATA 66 100 standarti ATA 33 kimi isleyecek Bir qayda olaraq bele kabel ATA 66 100 standartini destekleyen butun anakartlarin komplektinde olur Bu 3 standarti bir sozle UDMA adlandirirlar Baxmayaraq ki bu duzgun deyil UDMA ATA ve IDE qarsiliqli evezolunan mefhumlar kimi qeyd olunur Butun IDE diskler ATA nin butun versiyalari ile islemelidirler ATA 100 rejimli standart ATA 33 ile muqayisede ela islemelidir ATA 33 rejimli disk standarti ise ATA 100 ile muqayisede normal islemelidir Ancaq aydindir ki vincester yeni sert disk en asagi komponentin suretinde isleyecek Her iki halda suret ATA 33 mubadile rejimli standartin sureti olacaq daha dogrusu 33Mb san mubadile suretine beraber olacaq Bezen uygunsuzluqlarla da rastlasmaq olur meselen mueyyen disk mueyyen kabelle islemek istemir ve ya 2 muxtelif istehsalcinin diski eyni bir portda yanasi movcud olmaq istemir Eslinde ATA 33 ATA 66 ve ATA 100 arasinda mehsuldarliq ferqi bir o qeder de yuksek deyil bele ki sohbet real isde cox az nail olunan mubadile suretinden gedir Hetta 66Mb san de melumatlarin oturulmesini temin eden ATA 100 disk standartlari movcud deyil beleleri cox azdir 33Mb san de melumat oturmeye imkan verir Yalniz sert diskin kes yaddasi yuksek mubadile suretinin ustunluklerinden istifade ede biler Lakin bunun ucun kes yaddasin olcusu kifayet qeder boyuk olmalidir Ekser IDE diskler 512Kb kes yaddasa malikdir ve yalniz bezileri en bahalilari 2 ve ya 4Mb kes yaddasla oyune bilerler Demeli IDE nin esas catismazligi evvelki kimi kicik surete malik olmasidir Elbette muasir IDE diskler kohne SCSI disk modellerini suret xarakteristikalarina gore otub kecibler lakin yeni SCSI vincesterleri ile onlari muqayise etmek olmaz Firlanma sureti deqiqede rpm 7200 dovr olan kifayet qeder suretli IDE diski almaq olar lakin sureti 15 000rpm olan SCSI oturucusu de almaq olar ki bu da daha suretli sayilir Elave olaraq istehsalcinin mueyyen etdiyi fasilesiz isleme vaxti IDE disklerde daha azdir neinki SCSI disklerde Ola bilsin bu sadece marketinq tedbiridir lakin ele fikir movcuddur ki SCSI qurgular IDE ye nisbeten daha etibarlidir Hetta spindelde 7200 dovr suretle firlanan diskler de kifayet qeder bahalidir Bizim bazarda olan ekser modeller 5400rpm firlanma suretine malikdir Bele diskler 30 40 dollar ucuzdur ve az ses salir ancaq mehsuldarligi azdir Baxmayaraq ki evde istifadeye tam yarayir Gelecekde ATA yeqin ki Serial ATA standartina kecid yolundadir Serial ATA 2 uclu biri qebul ucun digeri oturme ucun kabele malikdir ve IDE onu 1 5Gbit san mubadile sureti ile temin etmelidir belke de daha cox Bu uclari 40 defe artiq olan ATA 100 un mubadile suretini 2 defe otub kecir SATA nin yegane menfi terefi bir portda yalniz bir qurgunun olmasidir lakin bir nece portla nizamlayici oldugu zaman bu problem deyil Ustunlukleri 1 az vesaite mehsuldarligin pis olmamasi 2 ekser movcud avadanliqla uygunlugu ve genis yayilmasi Catismazligi 1 bir o qeder de suretli olmayan diskler olmasi 2 kabelin uzunluguna gore sert mehdudiyyetler 3 yalniz daxili olmasi Istinadlar