Kaşxatau (qaraç.-balk. Къашхатау) - Rusiyanın subyekti olan Kabarda-Balkariya Respublikasında yerləşən şəhər tipli qəsəbə. Çerek rayonunun inzibati mərkəzidir.
Kaşxatau | |
---|---|
Къашхатау | |
Ölkə | |
Tarixi və coğrafiyası | |
Sahəsi |
|
Əhalisi | |
Əhalisi |
|
Rəqəmsal identifikatorlar | |
Poçt indeksi | 361800 |
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Coğrafiyası
Kənd Çerek rayonunun mərkəzi hissəsində, Çerek çayının sol sahilində, Nalçik şəhərindən 35 km cənubda yerləşir. Respublika əhəmiyyətli Urban-Uştulu yolu kəndi Nalçik ilə birləşdirən yerdən keçir.
Qəsəbənin sahəsi 39 km²-dir.
Bu yaşayış yerləri ilə həmsərhəddir: cənubda Babuqent, şimal-qərbdə Qerpeqej, şimalda Auşiqer, şimal-şərqdə Zaraqij və şərqdə Jemtala.
Kənd dağ ətəyində, respublikanın dağ zonasına keçiddə yerləşir. Ərazisi hündürlük ərazidir. Kəndin qərb hissəsindən yuxarıda meşəli bir silsilə uzanır. Çerek çay vadisində yerləşən şərq hissəsi daha az hündürdür və dağətəyi düzənliyi təmsil edir. Qərblə şərq arasındakı hündürlük fərqi 400 metrdir. Orta hündürlük dəniz səviyyəsindən 847 metr-dir. Kəndin ən yüksək nöqtələri Kaşxatau və Sılla-Sırt dağlardır.
Hidroqrafik şəbəkə, əsasən, kəndin ətrrafından axan Çerek çayı və onun kiçik çayları ilə təmsil olunur. Şəhər qəsəbəsi ərazisində kiçik bir su elektrik stansiyası var.
İqlimi rütubətli və mülayim isti və qışı sərindir. Orta illik havanın temperaturu təqribən 9,0 °C-dir, iyulda ortalama + 20.0 °C-dən yanvarda ortalama -3.0 °C arasında dəyişir. İlk mənfi temperatur oktyabrın ortalarında başlayıb aprel ayında sona çatır. Orta illik yağıntının miqdarı təxminən 800 mm-dir. Yağıntıların əsas düşmə vaxtı may-iyul ayları arasındadır. Yazda temperaturun qəfil dəyişməsi ilə əlaqədar dağlardan güclü külək əsir.
Tarixi
Qəsəbənin dəqiq tarixi məlum deyil. 19-cu əsrin sonlarında Kaşxatau dağətəyində yerləşən nadir balkar kəndlərindən biri idi və inzibati cəhətdən Xulamo Balkar Cəmiyyətinin tabeliyində idi.
1920-ci ildə Kaşxatau kəndində kənd soveti yaradıldı.
1944-cü ildə balkarlar Orta Asiyaya sürgün edildi və kənd tərk edilmiş vəziyyətdə qaldı. RSFSR Ali Sovetinin Rəyasət Heyətinin 29 may 1944-cü il tarixli 621/3 nömrəli qərarı ilə Xulamo-Besengiyevski rayonu Sovetski rayonu adlandırıldı və rayon mərkəzi Kaşxatau kəndi Sovetskoye adlandırıldı.
1957-ci ildə, Balkarlar SSRİ Ali Soveti tərəfindən əfv edildi və əvvəlki yaşayış yerlərinə qayıtmalarına icazə verildi.
1964-cü ildə kənd şəhər tipli qəsəbə statusunu aldı.
RSFSR Silahlı Qüvvələri Rəyasət Heyətinin 16 dekabr 1991-ci il tarixli fərmanı ilə kənd əvvəlki adı - Kaşxatau qaytarıldı. Toponim balkar dilindən "keçəl dağ" kimi tərcümə olunur (həqiqətən kədnin üstündə çox da yaşıllıq olmayan bir təpə var).
Əhalisi
Əhalinin sayı
İl | 1959 | 1970 | 1989 | 2009 | 2010 | 2012 | 2013 | 2014 | 2015 | 2016 | 2017 | 2018 | 2019 |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Əhali | 3065 | 3693 | 4412 | 5228 | 5295 | 5275 | 5273 | 5273 | 5326 | 5390 | 5473 | 5533 | 5577 |
Əhalinin milli tərkibi
Millət | Əhali, nəf. | Ümumi əhali içindəki nisbəti, % |
---|---|---|
balkarlar | 4 944 | 93,4 % |
kabardalılar (adıqlar) | 158 | 3,0 % |
ruslar | 72 | 1,3 % |
digərləri | 121 | 2,3 % |
cəmi | 5 295 | 100 % |
İstinadlar
- GEOnet Names Server. 2018.
- "Численность постоянного населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2023 года (с учётом итогов Всероссийской переписи населения 2020 г.)" (rus). 2023-08-18. İstifadə tarixi: 2023-08-23..
- "Указ ПВС РСФСР «О перенесении районных центров Нагорного, Урванского и Чегемского районов, переименовании Хуламо-Безенгиевского района и о ликвидации Черекского района Кабардинской АССР»". alexanderyakovlev.org. 2018-07-27 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-04-03.
- "Вегенер Л. В. Опубликовано в путеводителе «От Марухи до Эльбруса»". 2016-03-05 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-10-25.
- "Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2019 года" (rus). Федеральная служба государственной статистики. January 1, 2019. July 19, 2019 tarixində . İstifadə tarixi: October 1, 2019.
- "Россия / Rossija". pop-stat.mashke.org (ingilis). January 11, 2019 tarixində . İstifadə tarixi: October 1, 2019.
- "Том 1. Численность и размещение населения". www.gks.ru (rus). Федеральная служба государственной статистики. September 11, 2019 tarixində . İstifadə tarixi: October 1, 2019.
- "ЧИСЛЕННОСТЬ НАСЕЛЕНИЯ РОССИЙСКОЙ ФЕДЕРАЦИИ". www.gks.ru (rus). Федеральная служба государственной статистики. January 1, 2012. May 13, 2019 tarixində . İstifadə tarixi: October 1, 2019.
- "ЧИСЛЕННОСТЬ НАСЕЛЕНИЯ РОССИЙСКОЙ ФЕДЕРАЦИИ". www.gks.ru (rus). Федеральная служба государственной статистики. January 1, 2013. May 13, 2019 tarixində . İstifadə tarixi: October 1, 2019.
- "Том 3. Таблица 4. Население по национальности и владению русским языком по муниципальным образованиям и населенным пунктам КБР". 2016-03-06 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-05-01.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Kasxatau qarac balk Kashhatau Rusiyanin subyekti olan Kabarda Balkariya Respublikasinda yerlesen seher tipli qesebe Cerek rayonunun inzibati merkezidir KasxatauKashhatau43 18 57 sm e 43 36 02 s u Olke RusiyaTarixi ve cografiyasiSahesi 39 km EhalisiEhalisi 6 417 nef 2023 Reqemsal identifikatorlarPoct indeksi 361800Xeriteni goster gizle Kasxatau Vikianbarda elaqeli mediafayllarCografiyasiKend Cerek rayonunun merkezi hissesinde Cerek cayinin sol sahilinde Nalcik seherinden 35 km cenubda yerlesir Respublika ehemiyyetli Urban Ustulu yolu kendi Nalcik ile birlesdiren yerden kecir Qesebenin sahesi 39 km dir Bu yasayis yerleri ile hemserheddir cenubda Babuqent simal qerbde Qerpeqej simalda Ausiqer simal serqde Zaraqij ve serqde Jemtala Kend dag eteyinde respublikanin dag zonasina kecidde yerlesir Erazisi hundurluk erazidir Kendin qerb hissesinden yuxarida meseli bir silsile uzanir Cerek cay vadisinde yerlesen serq hissesi daha az hundurdur ve dageteyi duzenliyi temsil edir Qerble serq arasindaki hundurluk ferqi 400 metrdir Orta hundurluk deniz seviyyesinden 847 metr dir Kendin en yuksek noqteleri Kasxatau ve Silla Sirt daglardir Hidroqrafik sebeke esasen kendin etrrafindan axan Cerek cayi ve onun kicik caylari ile temsil olunur Seher qesebesi erazisinde kicik bir su elektrik stansiyasi var Iqlimi rutubetli ve mulayim isti ve qisi serindir Orta illik havanin temperaturu teqriben 9 0 C dir iyulda ortalama 20 0 C den yanvarda ortalama 3 0 C arasinda deyisir Ilk menfi temperatur oktyabrin ortalarinda baslayib aprel ayinda sona catir Orta illik yagintinin miqdari texminen 800 mm dir Yagintilarin esas dusme vaxti may iyul aylari arasindadir Yazda temperaturun qefil deyismesi ile elaqedar daglardan guclu kulek esir TarixiQesebenin deqiq tarixi melum deyil 19 cu esrin sonlarinda Kasxatau dageteyinde yerlesen nadir balkar kendlerinden biri idi ve inzibati cehetden Xulamo Balkar Cemiyyetinin tabeliyinde idi 1920 ci ilde Kasxatau kendinde kend soveti yaradildi 1944 cu ilde balkarlar Orta Asiyaya surgun edildi ve kend terk edilmis veziyyetde qaldi RSFSR Ali Sovetinin Reyaset Heyetinin 29 may 1944 cu il tarixli 621 3 nomreli qerari ile Xulamo Besengiyevski rayonu Sovetski rayonu adlandirildi ve rayon merkezi Kasxatau kendi Sovetskoye adlandirildi 1957 ci ilde Balkarlar SSRI Ali Soveti terefinden efv edildi ve evvelki yasayis yerlerine qayitmalarina icaze verildi 1964 cu ilde kend seher tipli qesebe statusunu aldi RSFSR Silahli Quvveleri Reyaset Heyetinin 16 dekabr 1991 ci il tarixli fermani ile kend evvelki adi Kasxatau qaytarildi Toponim balkar dilinden kecel dag kimi tercume olunur heqiqeten kednin ustunde cox da yasilliq olmayan bir tepe var EhalisiEhalinin sayi Illere gore ehali Kasxatau Menbe Il1959197019892009201020122013201420152016201720182019Ehali3065369344125228529552755273527353265390547355335577Ehalinin milli terkibi Millet Ehali nef Umumi ehali icindeki nisbeti balkarlar 4 944 93 4 kabardalilar adiqlar 158 3 0 ruslar 72 1 3 digerleri 121 2 3 cemi 5 295 100 IstinadlarGEOnet Names Server 2018 Chislennost postoyannogo naseleniya Rossijskoj Federacii po municipalnym obrazovaniyam na 1 yanvarya 2023 goda s uchyotom itogov Vserossijskoj perepisi naseleniya 2020 g rus 2023 08 18 Istifade tarixi 2023 08 23 Ukaz PVS RSFSR O perenesenii rajonnyh centrov Nagornogo Urvanskogo i Chegemskogo rajonov pereimenovanii Hulamo Bezengievskogo rajona i o likvidacii Cherekskogo rajona Kabardinskoj ASSR alexanderyakovlev org 2018 07 27 tarixinde Istifade tarixi 2019 04 03 Vegener L V Opublikovano v putevoditele Ot Maruhi do Elbrusa 2016 03 05 tarixinde Istifade tarixi 2019 10 25 Chislennost naseleniya Rossijskoj Federacii po municipalnym obrazovaniyam na 1 yanvarya 2019 goda rus Federalnaya sluzhba gosudarstvennoj statistiki January 1 2019 July 19 2019 tarixinde Istifade tarixi October 1 2019 Rossiya Rossija pop stat mashke org ingilis January 11 2019 tarixinde Istifade tarixi October 1 2019 Tom 1 Chislennost i razmeshenie naseleniya www gks ru rus Federalnaya sluzhba gosudarstvennoj statistiki September 11 2019 tarixinde Istifade tarixi October 1 2019 ChISLENNOST NASELENIYa ROSSIJSKOJ FEDERACII www gks ru rus Federalnaya sluzhba gosudarstvennoj statistiki January 1 2012 May 13 2019 tarixinde Istifade tarixi October 1 2019 ChISLENNOST NASELENIYa ROSSIJSKOJ FEDERACII www gks ru rus Federalnaya sluzhba gosudarstvennoj statistiki January 1 2013 May 13 2019 tarixinde Istifade tarixi October 1 2019 Tom 3 Tablica 4 Naselenie po nacionalnosti i vladeniyu russkim yazykom po municipalnym obrazovaniyam i naselennym punktam KBR 2016 03 06 tarixinde Istifade tarixi 2019 05 01