Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Sabir Əbdülmənaf oğlu Hacıyev (23 sentyabr 1928, Urud, Zəngəzur qəzası – 24 iyun 2013, Bakı) — fizika üzrə elmlər doktoru (1974), AMEA-nın müxbir üzvü (1983), professor (1975)
| Sabir Hacıyev | |
|---|---|
 | |
| Doğum tarixi | 23 sentyabr 1928 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 24 iyun 2013 (84 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Atası | Əbdülmənaf Hacıyev |
| Elm sahəsi | Nəzəri fizika |
| Elmi dərəcəsi | |
| Elmi adı | professor (1975) |
| İş yeri | |
| Təhsili | |
| Üzvlüyü | |
| Mükafatları | |
Həyatı
Sabir Hacıyev 23 sentyabr 1928-ci ildə Qərbi Azərbaycanın Qarakilsə rayonunun Urud kəndində ziyalı ailəsində anadan olub. 1946-cı ildə Naxçıvan şəhərinin 1 saylı məktəbini bitirdikdən sonra Naxçıvan Dövlət Müəllimlər İnstitutuna daxil olub. 1948-ci ildə Müəllimlər İnstitutunu bitirərək ilk pedaqoji fəaliyyətinə Culfa rayon orta məktəbində başlayıb.
Sabir Hacıyev 1951-ci ildə Bakı Dövlət Universitetinin Fizika-riyaziyyat fakültəsinə daxil olub. 1956-cı ildə universiteti Nəzəri ixtisası üzrə fərqlənmə diplomu ilə bitirən Sabir Hacıyev Elmi Şuranın qərarı ilə Universitetdə gələcək elmi-tədqiqat fəaliyyətini davam etdirmək üçün Nəzəri fizika kafedrasında saxlanılır.
Əmək fəaliyyəti
Sabir Hacıyev 1956–1960-cı illərdə Bakı Dövlət Universitetində müəllim, 1960–1968-ci illərdə dosent, 1972–1990-cı illərdə Maddə quruluşu kafedrasının müdiri, 1978–1988-ci illərdə Fizika fakültəsinin dekanı vəzifələrini icra edib.
Elmi fəaliyyəti
Aspiranturanı 1960-cı ildə bitirən Sabir Hacıyev Lomonosov adına Dövlət Universitetinin professoru A. Sokolov və Azərbaycan Dövlət Universitetinin dosenti A. Muxtarovun rəhbərliyi ilə "Mezonların parçalanmasında polyarizasiya effektləri" mövzusunda namizədlik dissertasiyasını müdafiə edərək fizika üzrə fəlsəfə doktoru, 1974-cü ildə "Dördfermionlu qarşılıqlı təsirin və bəzi qeyri-elastikli proseslərin tədqiqi" mövzusunda doktorluq dissertasiyasını müdafiə edərək fizika üzrə elmlər doktoru elmi dərəcələrini alıb.
1975-ci ildə professor elmi adını alan Sabir Hacıyev 1983-cü ildə Azərbaycan Respublikası Elmlər Akademiyasının müxbir üzvü seçilib.
Sabir Hacıyev Nəzəri fizika bölməsində kvant nəzəriyyəsi üzrə mütəxəssis kimi fəaliyyət göstərib. Onun apardığı tədqiqatlar xarici mütəxəssislər tərəfindən yüksək qiymətləndirilir. Alim zəif qarşılıqlı təsirlərdə cütlük qanun pozulması aşkar edildikdən sonra mezonların müxtəlif kanallar üzrə parçalanmasını geniş tədqiq edib və bu kanallar üzrə qarşılıqlı təsirlərin həlledici variantlarını müəyyən edib.
Sabir Hacıyev tədqiqat işlərində dördfermionlu qarşılıqlı təsiri təhlil edərək zəif qarşılıqlı təsirlərdə dördfermionlu və Yukava tipli qarşılıqlı təsirlərin ekvivalent olmasını göstərib. Bu istiqamətdə o, dördfermionlu qarşılıqlı təsirin ötürücüsü olan aralıq bozonları fermion-antifermion cütünün bağlı halı kimi götürməklə qarşılıqlı təsirin renormal modelini təklif edib. Modelin təhlili göstərir ki, təklif edilən renormal nəzəriyyədə qeyri-fiziki qütbü aradan götürmək mümkün olmur, hətta dispersiya metodu ilə belə çətinliyi aradan qaldıra bilmir.
Güclü qarşılıqlı təsir sahəsində S. Ə. Hacıyev tərəfindən siqma-qiperonun iştirak etdiyi bir sıra radiasiyalı proseslər təhlil edilib. Bu məqsədlə kiçik enerjilər üçün Lou teoremi təhlil edilib və göstərilib ki, bu teoremin tətbiq olunma oblastını genişləndirmək olar. Alim 130 elmi məqalənin müəllifidir. Onun rəhbərliyi altında 22 fəlsəfə doktoru və 2 elmlər doktoru dissertasiyası müdafiə edilib.
Mükafatları
Sabir Hacıyev Azərbaycan Respublikasının "Şöhrət" ordeni, Amerika Bioqrafiya İnstitutunun "Şöhrət" medalı ilə təltif edilib. Əməkdar elm xadimi fəxri adı alıb.
Vəfatı
Sabir Hacıyev 24 iyun 2013-cü ildə Bakıda vəfat edib.
İstinadlar
- "Sabir Abdulmanaf oğlu Hacıyev" (Azərbaycan). science.gov.az. 21-09-2021 tarixində .
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Vikipediyada bu ad soyadli diger sexsler haqqinda da meqaleler var bax Sabir Haciyev Sabir Ebdulmenaf oglu Haciyev 23 sentyabr 1928 Urud Zengezur qezasi 24 iyun 2013 Baki fizika uzre elmler doktoru 1974 AMEA nin muxbir uzvu 1983 professor 1975 Sabir HaciyevDogum tarixi 23 sentyabr 1928 1928 09 23 Dogum yeri Urud Zengezur qezasi Ermenistan SSR ZSFSR SSRIVefat tarixi 24 iyun 2013 2013 06 24 84 yasinda Vefat yeri Baki AzerbaycanAtasi Ebdulmenaf HaciyevElm sahesi Nezeri fizikaElmi derecesi fizika riyaziyyat elmleri doktoruElmi adi professor 1975 Is yeri Baki Dovlet UniversitetiTehsili Naxcivan Muellimler Institutu Baki Dovlet UniversitetiUzvluyu Azerbaycan Milli Elmler AkademiyasiMukafatlariHeyatiSabir Haciyev 23 sentyabr 1928 ci ilde Qerbi Azerbaycanin Qarakilse rayonunun Urud kendinde ziyali ailesinde anadan olub 1946 ci ilde Naxcivan seherinin 1 sayli mektebini bitirdikden sonra Naxcivan Dovlet Muellimler Institutuna daxil olub 1948 ci ilde Muellimler Institutunu bitirerek ilk pedaqoji fealiyyetine Culfa rayon orta mektebinde baslayib Sabir Haciyev 1951 ci ilde Baki Dovlet Universitetinin Fizika riyaziyyat fakultesine daxil olub 1956 ci ilde universiteti Nezeri ixtisasi uzre ferqlenme diplomu ile bitiren Sabir Haciyev Elmi Suranin qerari ile Universitetde gelecek elmi tedqiqat fealiyyetini davam etdirmek ucun Nezeri fizika kafedrasinda saxlanilir Emek fealiyyetiSabir Haciyev 1956 1960 ci illerde Baki Dovlet Universitetinde muellim 1960 1968 ci illerde dosent 1972 1990 ci illerde Madde qurulusu kafedrasinin mudiri 1978 1988 ci illerde Fizika fakultesinin dekani vezifelerini icra edib Elmi fealiyyetiAspiranturani 1960 ci ilde bitiren Sabir Haciyev Lomonosov adina Dovlet Universitetinin professoru A Sokolov ve Azerbaycan Dovlet Universitetinin dosenti A Muxtarovun rehberliyi ile Mezonlarin parcalanmasinda polyarizasiya effektleri movzusunda namizedlik dissertasiyasini mudafie ederek fizika uzre felsefe doktoru 1974 cu ilde Dordfermionlu qarsiliqli tesirin ve bezi qeyri elastikli proseslerin tedqiqi movzusunda doktorluq dissertasiyasini mudafie ederek fizika uzre elmler doktoru elmi derecelerini alib 1975 ci ilde professor elmi adini alan Sabir Haciyev 1983 cu ilde Azerbaycan Respublikasi Elmler Akademiyasinin muxbir uzvu secilib Sabir Haciyev Nezeri fizika bolmesinde kvant nezeriyyesi uzre mutexessis kimi fealiyyet gosterib Onun apardigi tedqiqatlar xarici mutexessisler terefinden yuksek qiymetlendirilir Alim zeif qarsiliqli tesirlerde cutluk qanun pozulmasi askar edildikden sonra mezonlarin muxtelif kanallar uzre parcalanmasini genis tedqiq edib ve bu kanallar uzre qarsiliqli tesirlerin helledici variantlarini mueyyen edib Sabir Haciyev tedqiqat islerinde dordfermionlu qarsiliqli tesiri tehlil ederek zeif qarsiliqli tesirlerde dordfermionlu ve Yukava tipli qarsiliqli tesirlerin ekvivalent olmasini gosterib Bu istiqametde o dordfermionlu qarsiliqli tesirin oturucusu olan araliq bozonlari fermion antifermion cutunun bagli hali kimi goturmekle qarsiliqli tesirin renormal modelini teklif edib Modelin tehlili gosterir ki teklif edilen renormal nezeriyyede qeyri fiziki qutbu aradan goturmek mumkun olmur hetta dispersiya metodu ile bele cetinliyi aradan qaldira bilmir Guclu qarsiliqli tesir sahesinde S E Haciyev terefinden siqma qiperonun istirak etdiyi bir sira radiasiyali prosesler tehlil edilib Bu meqsedle kicik enerjiler ucun Lou teoremi tehlil edilib ve gosterilib ki bu teoremin tetbiq olunma oblastini genislendirmek olar Alim 130 elmi meqalenin muellifidir Onun rehberliyi altinda 22 felsefe dok toru ve 2 elmler doktoru dissertasiyasi mudafie edilib MukafatlariSabir Haciyev Azerbaycan Respublikasinin Sohret ordeni Amerika Bioqrafiya Insti tutu nun Sohret medali ile teltif edilib Emekdar elm xadimi fexri adi alib VefatiSabir Haciyev 24 iyun 2013 cu ilde Bakida vefat edib Istinadlar Sabir Abdulmanaf oglu Haciyev Azerbaycan science gov az 21 09 2021 tarixinde