Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Mütə və ya Mütə nikahı; (ərəb. نكاح المتعة Nikāh əl-Mut'ah) - İslamda bir kişi ilə razılığı olan bir qadının, kişi tərəfindən qadına verilən müəyyən mehriyyə müqabilində, müəyyən bir vaxt ərzində evlənməsi. Bəzi mənbələrdə müvəqqəti nikah da deyilir.
Etimologiya
Ərəb dili lüğətində "özündən faydalanılan şey" mənasına gələn mütə, fiqhi bir termin olaraq boşanma və ya evliliyin ləğvindən sonra kişinin qadına verdiyi hər hansı mehriyyəyə deyilir. Bundan başqa müəyyən bir mehriyyə qarşılığında, müəyyən bir vaxta edilən nikaha da mütə deyilir.
Haqqında nəql olunan kəlamlar
Mut`ə ayəsi Allahın kitabında nazil olmuşdur. Biz Allah Rəsulunun (s.ə.s) dövründə ona əməl edirdik. Onu haram edəcək ikinci bir ayə nazil olmadı. Allah Rəsulu (s) da dünyadan köçdüyü günə qədər bizə bu əməli (mutəni) qadağan etmədi. Bir kişi öz rəyi və meyli əsasında bu barədə ürəyi istədiyini dedi.Muhəmməd (əl-Buxari) dedi: Bu şəxs Ömər idi.
Əbu Bəkir ət-Tartusi dedi: mutə nikahına İmran b. Hüseyin, ibni Abbas, bəzi səhabələr və Əhli Beytdən bir qrup istisna heç kəs icazə vermir.
Əbu Ömər (ibni Əbdülbərr) dedi: Məkkə xalqından olsun, Yemənlilərdən olsun ibni Abbasın əshabı hamısı mutənin ibni Abbasın məzhəbinə görə caiz olduğunu, digər insanların məzhəbinə görə isə haram olduğunu deyirlər.
Cumhur deyir ki: Bundan qəsd İslamın ilk dövrlərində tətbiq olunan mütə nigahıdır. İbni Abbas, Ubey və İbni Cübeyr isə ayənin bu hissəsini beləcə oxumuşlar: “O halda onlardan hansı ilə müəyyən bir vaxta qədər faydalandınızsa, ondan ötəri onlara mehrlərini verin.”
...Rəsulallah s.a.s-dən sonra sələfdən bir qrup -Allah onlardan razı olsun- mutanın halal olduğunu bildirdilər. Onlardan səhabələr -Allah onlardan razı olsun- Əsma bint Əbu Bəkr əs-Siddiq, Cabir b. Abdullah, İbn Məs`ud, İbn Abbas, Müaviyə b. Əbu Sufyan, Əmr b. Hureys, Əbu Səid əl-Xudri, Sələmə və Mə`bəd b. Umeyyə b. Xələfdir. Bunu Cabir b. Abdullah Peyğəmbər s.a.s, Əbu Bəkr zamanında və Ömərin xilafətinin sonuna yaxın zamanda səhabələrdən rəvayət etmişdir. Mut`anin mübah olması barədə İbn Ömərdə ixtilaf, Əlidə isə təvəqquf edilmişdir. Ömər b. Xəttab yalnız iki adil şəxs şəhadət verməyənə qədər inkar etmişdir, iki adil şəxs şəhadət verdikdə isə mübah bilmişdi.
Tabeinlərdən isə Tavus, Ata, Səid b. Cubeyr və Məkkənin digər fəqihləri Allah onları əzizi etsin.(mutanın halal olduğunu bildirdilər)
Əbi Raci əl-Atardi, İmran b. Husayndən onun belə dediyini rəvayət etdi: Mut`ə ayəsi Allahın kitabında nazil olmuşdur. Biz Allah Rəsulunun (s.ə.s) dövründə ona əməl edirdik. Onu haram edəcək ikinci bir ayə nazil olmadı. Allah Rəsulu (s) da dünyadan köçdüyü günə qədər bizə bu əməli (mutəni) qadağan etmədi. Bir kişi öz rəyi və meyli əsasında bu barədə ürəyi istədiyini dedi. əl-Buxari dedi: Bu şəxsin Ömər olduğu deyilib.
O da bu mətləbi şərh edərkən əl-Buxarinin sözlərini nəql etmişdir. Çox maraqlıdır ki, “Səhih əl-Buxari”-də "Muhəmməd (əl-Buxari) dedi: Bu şəxsin Ömər olduğu deyilib" sözləri olmadığı halda, eyni vaxtda çap edilmiş “Şərh əl-Kirmani əla Səhih əl-Buxari" kitabında həmin ibarə olduğu kimi nəql edilib. Doğrusunu Allah bilir!
İmran b. Husayn (r.a.) dedi: Mut`ə ayəsi Allahın kitabında nazil olmuşdur. Biz Allah Rəsulunun (s.ə.s) dövründə ona əməl edirdik. Onu haram edəcək ikinci bir ayə nazil olmadı. Allah Rəsulu (s) da dünyadan köçdüyü günə qədər bizə bu əməli (mutəni) qadağan etmədi. Bir kişi öz rəyi və meyli əsasında bu barədə ürəyi istədiyini dedi. əl-Buxari dedi: Bu şəxsin Ömər olduğu deyilib.
Səhiheyndə (əl-Buxari, №4518; Müslim, №1226) varid olduğuna görə, İmran b. Husayndan nəql edilmişdir ki, o dedi: Mut`ə ayəsi Allahın kitabında nazil olmuşdur. Biz Allah Rəsulunun (s.ə.s) dövründə ona əməl edirdik. Onu haram edəcək ikinci bir ayə nazil olmadı. Allah Rəsulu (s) da dünyadan köçdüyü günə qədər bizə bu əməli (mutəni) qadağan etmədi. Bir kişi öz rəyi və meyli əsasında bu barədə ürəyi istədiyini dedi. əl-Buxari dedi: Bu şəxsin Ömər olduğu deyilib.
əl-Humeydi dedi ki, bu ibarə “Səhih əl-Buxari”-də bu şəkildə qeyd olunub: “Buxari dedi: bu şəxsin Ömər olduğu deyilib.” Yəni, İmran b. Husaynin kinayə ilə (adını çəkmədən) işarə etdiyi şəxs Ömər ibn əl-Xəttab olub. Lakin, mən bu mətləbi “Səhih əl-Buxari”-nin heç bir nüsxəsində görməmişəm. əl-İsmaili bu mətləbi əl-Buxaridən nəql edib. əl-Humeydinin əlindəki nüsxə də əl-İsmailinin olub.
əl-Humeydi dedi ki, bu ibarə “Səhih əl-Buxari”-də bu şəkildə qeyd olunub: “Buxari dedi: bu şəxsin Ömər olduğu deyilib.” Yəni, İmran b. Husaynin kinayə ilə (adını çəkmədən) işarə etdiyi şəxs Ömər ibn əl-Xəttab olub. Bir çoxları da bu şəxsin Ömər olduğunu təsdiqləyiblər. Belə çıxır ki, o (Ömər) “mut`ə”- ni nəhy (qadağan) edən ilk şəxs olub. Ondan sonra hər kəs ona itaət edib.
İbn Abbasdan mütə haqqında “o zinadır, yoxsa nikahdır?” deyə soruşduqda “Nə zinadır, nə də nikahdır” – deyə cavab verdi. Mən soruşdum: “Bəs onda nədir?” İbn Abbas cavab verdi: “Bu, Allah-Təalanın da buyurduğu kimi mütədir.” Mən soruşdum: “Mütənin iddəsi varmı?” O cavab verdi: “Bəli, onun iddəsi bir heyzdir.” Mən soruşdum: “Mütə nikahı ilə evlənənlər bir-birlərinə mirasçı ola bilərlərmi?” O cavab verdi: “Xeyr.”
İkincisi, insanlar İbn Abbasın mütə nikahı haqqında fətvası barədə şeirlər deməyə başlayınca, İbn Abbas dedi: Ey Allahın qəhr etdikləri! Mən, mütənin mütləq şəkildə mübah olduğuna fətva vermədim. Ancaq mən dedim ki, çarəsiz bir insanan donuz əti və axan qan halal olursa, eyni şəkildə çarəsiz qalmış şəxsə mütə də halaldır.
Üçüncüsü, İbn Abbas mütə ilə əlaqədar bu ayənin mənsux olduğunu demişdir. Ata əl-Xorasani İbn Abbasdan bu ifadə haqqında bu sözləri rəvayət etmişdir: Bu ayə “Ey Peyğəmbər! Qadınları boşadığınız zaman onları gözləmə müddətlərində boşayın”
İmran b. Hüseyn isə belə dedi: Mut`ə ayəsi Allahın kitabında nazil olmuşdur. Biz Allah Rəsulunun (s.ə.s) dövründə ona əməl edirdik. Onu haram edəcək ikinci bir ayə nazil olmadı. Allah Rəsulu (s) da dünyadan köçdüyü günə qədər bizə bu əməli (mutəni) qadağan etmədi. Bir kişi öz rəyi və meyli əsasında bu barədə ürəyi istədiyini dedi.
Həmçinin bax
İstinadlar
Bu məqalədəki istinadlar müvafiq ilə göstərilməlidir. |
- Türk Dil Kurumu, Muta, Muta nikahı[ölü keçid] (türk.)
- Muhəmməd b. İsmayıl əl-Buxari, əl-Cami əs-Səhih, Quranın təfsiri kitabı, əl-Bəqərə surəsinin təfsiri babı, s.854, h.4518; Beyt əl-Əfkar əd-Dəvliyyə lil-Nəşr, ər-Riyad, Səudiyyə Ərəbistanı, 1419/1998; təhqiq: Əbu Suheyb əl-Kərmi
- "Qurtubi, "əl-Camiul Əhkam əl-Quran", 5/177". 2012-06-29 tarixində . İstifadə tarixi: 2013-09-24.
- Qurtubi, “əl-Camiul Əhkam əl-Quran”, c. 6, səh. 215, Nisa surəsinin təfsiri
- ibni Həzm, "əl-Muhəlla", Nikah bölməsi, 1858-ci məsələ
- Muhəmməd b. Futuh əl-Humeydi, əl-Cami beynə əs-səhiheyn, c.1, s.349, h.548; Dar İbn Həzm, Beyrut, 1423/2002; təhqiq: Əli Hüseyn əl-Bəvab
- Şəmsuddin əl-Kirmani, Şərh əl-Kirmani əla Səhih əl-Buxari, c.17, s.31; Dar İhya ət-Turas əl-Ərəbi, Beyrut, 1356/1937
- əl-Mübarək b. Muhəmməd b. Əsir əl-Cəziri, Cami əl-üsul əhədis ər-Rəsul, c.3, s.116, h.1402; Beyrut, 1389/1969
- İsmayıl b. Ömər b. Kəsir əd-Diməşqi, Təfsir əl-Quran əl-Əzim, c.2, s.234; Müəssisə Qurtubə, Misir, 1421/2000
- İbn Həcər əl-Əsqəlani, Fəth əl-bari şərh Səhih əl-Buxari, c.3, s.433; Dar əl-Marifə, Beyrut; təhqiq: Muhibuddin əl-Xətib
- Bədruddin əl-Əyni, Umdət əl-Qari fi Şərh Səhih əl-Buxari, c.9, s.205; Dar İhya ət-Turas əl-Ərəbi (İdarə ət-Tibaa əl-Muniriyyə), Beyrut
- "Fəxruddin ər-Razi, Məfatih əl-Ğayb, c.10, s.51; Dar əl-Fikr, Beyrut, 1401/1981". 2016-03-08 tarixində . İstifadə tarixi: 2013-09-24.
Xarici keçidlər
- Muminun surəsi 6-cı ayə mütə nikahını nəsx etmişdirmi ? (az.)
- Qurtubi: “Cümhura görə Nisa 24 ayəsi Mutə ayəsidir.” (az.)
- Mütə nikahı haqqında bəzi şübhələrə cavab (az.)
- Muta ayeti | آية المتعة (türk.)
- ibni Battal: “sahih olan ibni Abbas’ın nezdinde muta nikahı helaldir ve buna uyan Şia’dır” (türk.)
- sahabe r.a: “muta nikahını Ömer b. Hattab yasaklamıştır” (türk.)
- Muta nikahının helal olduğunu söyleyen sahabe ve tabiinler (türk.)
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Mute ve ya Mute nikahi ereb نكاح المتعة Nikah el Mut ah Islamda bir kisi ile raziligi olan bir qadinin kisi terefinden qadina verilen mueyyen mehriyye muqabilinde mueyyen bir vaxt erzinde evlenmesi Bezi menbelerde muveqqeti nikah da deyilir EtimologiyaEreb dili lugetinde ozunden faydalanilan sey menasina gelen mute fiqhi bir termin olaraq bosanma ve ya evliliyin legvinden sonra kisinin qadina verdiyi her hansi mehriyyeye deyilir Bundan basqa mueyyen bir mehriyye qarsiliginda mueyyen bir vaxta edilen nikaha da mute deyilir Haqqinda neql olunan kelamlarMut e ayesi Allahin kitabinda nazil olmusdur Biz Allah Resulunun s e s dovrunde ona emel edirdik Onu haram edecek ikinci bir aye nazil olmadi Allah Resulu s da dunyadan kocduyu gune qeder bize bu emeli muteni qadagan etmedi Bir kisi oz reyi ve meyli esasinda bu barede ureyi istediyini dedi Muhemmed el Buxari dedi Bu sexs Omer idi Ebu Bekir et Tartusi dedi mute nikahina Imran b Huseyin ibni Abbas bezi sehabeler ve Ehli Beytden bir qrup istisna hec kes icaze vermir Ebu Omer ibni Ebdulberr dedi Mekke xalqindan olsun Yemenlilerden olsun ibni Abbasin eshabi hamisi mutenin ibni Abbasin mezhebine gore caiz oldugunu diger insanlarin mezhebine gore ise haram oldugunu deyirler Cumhur deyir ki Bundan qesd Islamin ilk dovrlerinde tetbiq olunan mute nigahidir Ibni Abbas Ubey ve Ibni Cubeyr ise ayenin bu hissesini belece oxumuslar O halda onlardan hansi ile mueyyen bir vaxta qeder faydalandinizsa ondan oteri onlara mehrlerini verin Resulallah s a s den sonra selefden bir qrup Allah onlardan razi olsun mutanin halal oldugunu bildirdiler Onlardan sehabeler Allah onlardan razi olsun Esma bint Ebu Bekr es Siddiq Cabir b Abdullah Ibn Mes ud Ibn Abbas Muaviye b Ebu Sufyan Emr b Hureys Ebu Seid el Xudri Seleme ve Me bed b Umeyye b Xelefdir Bunu Cabir b Abdullah Peygember s a s Ebu Bekr zamaninda ve Omerin xilafetinin sonuna yaxin zamanda sehabelerden revayet etmisdir Mut anin mubah olmasi barede Ibn Omerde ixtilaf Elide ise teveqquf edilmisdir Omer b Xettab yalniz iki adil sexs sehadet vermeyene qeder inkar etmisdir iki adil sexs sehadet verdikde ise mubah bilmisdi Tabeinlerden ise Tavus Ata Seid b Cubeyr ve Mekkenin diger feqihleri Allah onlari ezizi etsin mutanin halal oldugunu bildirdiler Ebi Raci el Atardi Imran b Husaynden onun bele dediyini revayet etdi Mut e ayesi Allahin kitabinda nazil olmusdur Biz Allah Resulunun s e s dovrunde ona emel edirdik Onu haram edecek ikinci bir aye nazil olmadi Allah Resulu s da dunyadan kocduyu gune qeder bize bu emeli muteni qadagan etmedi Bir kisi oz reyi ve meyli esasinda bu barede ureyi istediyini dedi el Buxari dedi Bu sexsin Omer oldugu deyilib O da bu metlebi serh ederken el Buxarinin sozlerini neql etmisdir Cox maraqlidir ki Sehih el Buxari de Muhemmed el Buxari dedi Bu sexsin Omer oldugu deyilib sozleri olmadigi halda eyni vaxtda cap edilmis Serh el Kirmani ela Sehih el Buxari kitabinda hemin ibare oldugu kimi neql edilib Dogrusunu Allah bilir Imran b Husayn r a dedi Mut e ayesi Allahin kitabinda nazil olmusdur Biz Allah Resulunun s e s dovrunde ona emel edirdik Onu haram edecek ikinci bir aye nazil olmadi Allah Resulu s da dunyadan kocduyu gune qeder bize bu emeli muteni qadagan etmedi Bir kisi oz reyi ve meyli esasinda bu barede ureyi istediyini dedi el Buxari dedi Bu sexsin Omer oldugu deyilib Sehiheynde el Buxari 4518 Muslim 1226 varid olduguna gore Imran b Husayndan neql edilmisdir ki o dedi Mut e ayesi Allahin kitabinda nazil olmusdur Biz Allah Resulunun s e s dovrunde ona emel edirdik Onu haram edecek ikinci bir aye nazil olmadi Allah Resulu s da dunyadan kocduyu gune qeder bize bu emeli muteni qadagan etmedi Bir kisi oz reyi ve meyli esasinda bu barede ureyi istediyini dedi el Buxari dedi Bu sexsin Omer oldugu deyilib el Humeydi dedi ki bu ibare Sehih el Buxari de bu sekilde qeyd olunub Buxari dedi bu sexsin Omer oldugu deyilib Yeni Imran b Husaynin kinaye ile adini cekmeden isare etdiyi sexs Omer ibn el Xettab olub Lakin men bu metlebi Sehih el Buxari nin hec bir nusxesinde gormemisem el Ismaili bu metlebi el Buxariden neql edib el Humeydinin elindeki nusxe de el Ismailinin olub el Humeydi dedi ki bu ibare Sehih el Buxari de bu sekilde qeyd olunub Buxari dedi bu sexsin Omer oldugu deyilib Yeni Imran b Husaynin kinaye ile adini cekmeden isare etdiyi sexs Omer ibn el Xettab olub Bir coxlari da bu sexsin Omer oldugunu tesdiqleyibler Bele cixir ki o Omer mut e ni nehy qadagan eden ilk sexs olub Ondan sonra her kes ona itaet edib Ibn Abbasdan mute haqqinda o zinadir yoxsa nikahdir deye sorusduqda Ne zinadir ne de nikahdir deye cavab verdi Men sorusdum Bes onda nedir Ibn Abbas cavab verdi Bu Allah Tealanin da buyurdugu kimi mutedir Men sorusdum Mutenin iddesi varmi O cavab verdi Beli onun iddesi bir heyzdir Men sorusdum Mute nikahi ile evlenenler bir birlerine mirasci ola bilerlermi O cavab verdi Xeyr Ikincisi insanlar Ibn Abbasin mute nikahi haqqinda fetvasi barede seirler demeye baslayinca Ibn Abbas dedi Ey Allahin qehr etdikleri Men mutenin mutleq sekilde mubah olduguna fetva vermedim Ancaq men dedim ki caresiz bir insanan donuz eti ve axan qan halal olursa eyni sekilde caresiz qalmis sexse mute de halaldir Ucuncusu Ibn Abbas mute ile elaqedar bu ayenin mensux oldugunu demisdir Ata el Xorasani Ibn Abbasdan bu ifade haqqinda bu sozleri revayet etmisdir Bu aye Ey Peygember Qadinlari bosadiginiz zaman onlari gozleme muddetlerinde bosayin Imran b Huseyn ise bele dedi Mut e ayesi Allahin kitabinda nazil olmusdur Biz Allah Resulunun s e s dovrunde ona emel edirdik Onu haram edecek ikinci bir aye nazil olmadi Allah Resulu s da dunyadan kocduyu gune qeder bize bu emeli muteni qadagan etmedi Bir kisi oz reyi ve meyli esasinda bu barede ureyi istediyini dedi Hemcinin baxNikahIstinadlarBu meqaledeki istinadlar muvafiq istinad sablonlari ile gosterilmelidir Turk Dil Kurumu Muta Muta nikahi olu kecid turk Muhemmed b Ismayil el Buxari el Cami es Sehih Quranin tefsiri kitabi el Beqere suresinin tefsiri babi s 854 h 4518 Beyt el Efkar ed Devliyye lil Nesr er Riyad Seudiyye Erebistani 1419 1998 tehqiq Ebu Suheyb el Kermi Qurtubi el Camiul Ehkam el Quran 5 177 2012 06 29 tarixinde Istifade tarixi 2013 09 24 Qurtubi el Camiul Ehkam el Quran c 6 seh 215 Nisa suresinin tefsiri ibni Hezm el Muhella Nikah bolmesi 1858 ci mesele Muhemmed b Futuh el Humeydi el Cami beyne es sehiheyn c 1 s 349 h 548 Dar Ibn Hezm Beyrut 1423 2002 tehqiq Eli Huseyn el Bevab Semsuddin el Kirmani Serh el Kirmani ela Sehih el Buxari c 17 s 31 Dar Ihya et Turas el Erebi Beyrut 1356 1937 el Mubarek b Muhemmed b Esir el Ceziri Cami el usul ehedis er Resul c 3 s 116 h 1402 Beyrut 1389 1969 Ismayil b Omer b Kesir ed Dimesqi Tefsir el Quran el Ezim c 2 s 234 Muessise Qurtube Misir 1421 2000 Ibn Hecer el Esqelani Feth el bari serh Sehih el Buxari c 3 s 433 Dar el Marife Beyrut tehqiq Muhibuddin el Xetib Bedruddin el Eyni Umdet el Qari fi Serh Sehih el Buxari c 9 s 205 Dar Ihya et Turas el Erebi Idare et Tibaa el Muniriyye Beyrut Fexruddin er Razi Mefatih el Gayb c 10 s 51 Dar el Fikr Beyrut 1401 1981 2016 03 08 tarixinde Istifade tarixi 2013 09 24 Xarici kecidlerMuminun suresi 6 ci aye mute nikahini nesx etmisdirmi az Qurtubi Cumhura gore Nisa 24 ayesi Mute ayesidir az Mute nikahi haqqinda bezi subhelere cavab az Muta ayeti آية المتعة turk ibni Battal sahih olan ibni Abbas in nezdinde muta nikahi helaldir ve buna uyan Sia dir turk sahabe r a muta nikahini Omer b Hattab yasaklamistir turk Muta nikahinin helal oldugunu soyleyen sahabe ve tabiinler turk