Aleks Buda (7 sentyabr 1910, Elbasan[d] – 7 iyul 1993, Tirana) ― Albaniya tarixçisi. İtaliyada və Avstriyada təhsilini başa vurduqdan sonra Albaniyaya qayıtmışdır. Əsas təhsili ədəbiyyatla bağlı olsa da, Albaniyada sosializm dövründə tarixçi karyerasını qurdu. Albaniya Elmlər Akademiyasının üzvü və prezidenti olmuşdur.
Aleks Buda | |
---|---|
Doğum tarixi | 7 sentyabr 1910 |
Doğum yeri |
|
Vəfat tarixi | 7 iyul 1993(82 yaşında) |
Vəfat yeri | |
İş yeri | |
Təhsili | |
Üzvlüyü |
Erkən illəri
Buda, 7 sentyabr 1910-cu ildə Osmanlı İmperiyasının Elbasan şəhərində (müasir Albaniya) anadan olmuşdur. İbtidai sinifləri İtaliyanın Leççe şəhərində, orta məktəbi isə 1930-cu ildə Avstriyanın Zalsburq şəhərində bitirmişdir. Bundan sonra fəlsəfə və ədəbiyyat oxuduğu Vyana Universitetinə daxil oldu, lakin məzun olmadan Albaniyaya qayıtdı.
Peşəkar karyerası
İxtisasca ədəbiyyatçı olsa da, tarixçi kimi karyera qurdu. O, həmçinin II Dünya Müharibəsindən sonrakı Albaniyada tarixşünaslığın qurucusu olaraq da adlandırılırdı. Buda Albaniyanın sosializm dövründə ən məşhur alban siyasi tarixçilər qrupuna aid olunurdu. Buda Albaniya Elmlər Akademiyasının üzvü və prezidenti idi. Bəzi mənbələr onu Ənvər Xocaya yaxın şəxs kimi qeyd edirlər. Buda 20-25 noyabr 1972-ci il tarixlərində Tiranada keçirilən iştirak edən yeganə tarixçi idi.
1976-cı ildə yaradılmasının 35-ci ildönümünə həsr olunmuş Milli Etnoqrafik Araşdırmalar Konfransında iştirak etmişdir. Buda Albaniyadan kənarda kapitalizm və revizionizm kimi çağdaş nəzəriyyələri və cərəyanları tənqid edən marksist tarixçilərdən və filosoflardan idi.
Müasir tarixçilərin fikrincə, Budanın əsərlərinin albanların mənşəyinin təyin edilməsində rolu böyük idi. O, illiryalıların tarixinin aparıcı alban tədqiqatçılarından hesab olunurdu, hansı ki bir qrup tarixçilər kimi VI əsr (illiriyalıların tarix sənədlərdə son qeyd edildiyi zaman) ilə XI əsr (albanların tarixi sənədlərdə adlarının ilk dəfə qeyd olunduğu vaxt) arasında illiriyalıların izlərinin olmamasına işarə edirdi. Albanların İlliriya mənşəli hipotezinə əsaslanan Buda albanların Balkan yarımadasının və hətta Avropanın ən qədim sakinlərinə mənsub olduqlarını vurğulayırdı.
Buda Albaniya kommunist rejimi tərəfindən xarici ədəbiyyatın oxunulmasına icazə verilən kiçik ziyalı qrupuna aid idi. Rejimin məqsədi tarixçinin ədəbiyyatdan istifadə edərək, digər həmkarlarına yeni ideoloji və nəzəri təlimatlar hazırlaya bilsin.
Biblioqrafiya
Budanın əsərlərinə aiddir:
- Historia E Popullit Shqiptar, Etc. (Botim i Dytë.-Stefanaq Pollo Dhe Aleks Buda-redaktorë Përgjegjës.). Enti i teksteve dhe i mjeteve mësimore i Krahinës Socialiste Autonome të Kosovës. 1969., (coautorship)
- Kuvendi I i Studimeve Ilire: Tiranë 15-20 shtator 1972 : [referate, kumtesa. 1974.
- Konferenca kombetare e studimeve per Lidhjen Shqiptare te Prizrenit, 1878-1881: (12-28 gershor 1978). Akademia e Shkencave e RPS të Shqipërisë, Instituti i Historisë. 1979.
- Problems of the formation of the Albanian people, their language and culture: conference (selection). The "8 Nëntori" Pub. House. 1984.
İstinadlar
- Aleks Buda // Salzburgwiki (alm.).
- . Historical Dictionary of Albania. Scarecrow Press. 19 March 2010. səh. 58. ISBN . 4 May 2022 tarixində . İstifadə tarixi: 27 March 2021.
- Kastriot Myftaraj, [The hidden biography of the delegates of the Congress of Orthography of 1972] (alban), 2012, 2013-07-12 tarixində orijinalından arxivləşdirilib,
Aleks Buda, ndonëse kishte nisur studimet universitare në Vienë për filozofi dhe letërsi, ai nuk mundi që të diplomohet dhe u kthye në Shqipëri pa diplomë universitare…
Aleks Buda ishte i vetmi historian që mori pjesë në Kongresin e Drejtshkrimit… - Hysa, Armanda; Keber, Katarina. Historièni seminar 8. Založba ZRC. 2010. 111, 120. ISBN . 2022-05-04 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-03-27.
- Jürgen Fischer, 1999. səh. 281
- Socialist Thought and Practice. Jugoslavija. 1983. səh. 62. 2022-05-04 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-03-27.
… Aleks Buda, scientist and President of the Academy of Sciences of Albania, …
- Radio Free Europe Research: Communist area. Albania. Radio Free Europe. January 1971. səh. 9. 2022-05-04 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-03-27.
Aleks Buda, the country's leading historian and a personal confidant of Enver Hoxha.
- Hysa, Armanda Kodra -; Hann, Chris; Boskovic, Aleksandar. The Anthropological Field on the Margins of Europe, 1945-1991. LIT Verlag Münster. 31 December 2013. səh. 140. ISBN . 4 May 2022 tarixində . İstifadə tarixi: 27 March 2021.
- Kola, Paulin. The Search for Greater Albania. C. Hurst & Co. Publishers. January 2003. səh. 2. ISBN . 2022-05-04 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-03-27.
On the Albanian position on the origins of the Albanian nation see Aleks Buda, …
- Musliu, Fahri; Banjac, Dragan. Untying the Kosovo Knot: A Two-sided View. Helsinki Committee for Human Rights in Serbia. 2005. səh. 68. ISBN . 2022-05-04 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-03-27.
- do not support the continuity assumption of the Illyrian ethnogenesis theory: as between the sixth and eleventh centuries there is no trace of the Illyrians (as Aleks Buda, the greatest of Albanian scholars of Illyrian history, …
- Encounter. Martin Secker & Warburg. 1985. səh. 65. 2022-05-04 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-03-27.
The Albanians are among the oldest inhabitants of the Balkans and even Europe
Mənbələr
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Aleks Buda 7 sentyabr 1910 Elbasan d 7 iyul 1993 Tirana Albaniya tarixcisi Italiyada ve Avstriyada tehsilini basa vurduqdan sonra Albaniyaya qayitmisdir Esas tehsili edebiyyatla bagli olsa da Albaniyada sosializm dovrunde tarixci karyerasini qurdu Albaniya Elmler Akademiyasinin uzvu ve prezidenti olmusdur Aleks BudaDogum tarixi 7 sentyabr 1910 1910 09 07 Dogum yeri Elbasan d Elbasan kommunasi d Vefat tarixi 7 iyul 1993 1993 07 07 82 yasinda Vefat yeri Tirana Tirana vilayeti AlbaniyaIs yeri Tirana UniversitetiTehsili Vyana UniversitetiUzvluyu Albaniya Elmler AkademiyasiErken illeriBuda 7 sentyabr 1910 cu ilde Osmanli Imperiyasinin Elbasan seherinde muasir Albaniya anadan olmusdur Ibtidai sinifleri Italiyanin Lecce seherinde orta mektebi ise 1930 cu ilde Avstriyanin Zalsburq seherinde bitirmisdir Bundan sonra felsefe ve edebiyyat oxudugu Vyana Universitetine daxil oldu lakin mezun olmadan Albaniyaya qayitdi Pesekar karyerasiIxtisasca edebiyyatci olsa da tarixci kimi karyera qurdu O hemcinin II Dunya Muharibesinden sonraki Albaniyada tarixsunasligin qurucusu olaraq da adlandirilirdi Buda Albaniyanin sosializm dovrunde en meshur alban siyasi tarixciler qrupuna aid olunurdu Buda Albaniya Elmler Akademiyasinin uzvu ve prezidenti idi Bezi menbeler onu Enver Xocaya yaxin sexs kimi qeyd edirler Buda 20 25 noyabr 1972 ci il tarixlerinde Tiranada kecirilen istirak eden yegane tarixci idi 1976 ci ilde yaradilmasinin 35 ci ildonumune hesr olunmus Milli Etnoqrafik Arasdirmalar Konfransinda istirak etmisdir Buda Albaniyadan kenarda kapitalizm ve revizionizm kimi cagdas nezeriyyeleri ve cereyanlari tenqid eden marksist tarixcilerden ve filosoflardan idi Muasir tarixcilerin fikrince Budanin eserlerinin albanlarin menseyinin teyin edilmesinde rolu boyuk idi O illiryalilarin tarixinin aparici alban tedqiqatcilarindan hesab olunurdu hansi ki bir qrup tarixciler kimi VI esr illiriyalilarin tarix senedlerde son qeyd edildiyi zaman ile XI esr albanlarin tarixi senedlerde adlarinin ilk defe qeyd olundugu vaxt arasinda illiriyalilarin izlerinin olmamasina isare edirdi Albanlarin Illiriya menseli hipotezine esaslanan Buda albanlarin Balkan yarimadasinin ve hetta Avropanin en qedim sakinlerine mensub olduqlarini vurgulayirdi Buda Albaniya kommunist rejimi terefinden xarici edebiyyatin oxunulmasina icaze verilen kicik ziyali qrupuna aid idi Rejimin meqsedi tarixcinin edebiyyatdan istifade ederek diger hemkarlarina yeni ideoloji ve nezeri telimatlar hazirlaya bilsin BiblioqrafiyaBudanin eserlerine aiddir Historia E Popullit Shqiptar Etc Botim i Dyte Stefanaq Pollo Dhe Aleks Buda redaktore Pergjegjes Enti i teksteve dhe i mjeteve mesimore i Krahines Socialiste Autonome te Kosoves 1969 coautorship Kuvendi I i Studimeve Ilire Tirane 15 20 shtator 1972 referate kumtesa 1974 Konferenca kombetare e studimeve per Lidhjen Shqiptare te Prizrenit 1878 1881 12 28 gershor 1978 Akademia e Shkencave e RPS te Shqiperise Instituti i Historise 1979 Problems of the formation of the Albanian people their language and culture conference selection The 8 Nentori Pub House 1984 IstinadlarAleks Buda Salzburgwiki alm Historical Dictionary of Albania Scarecrow Press 19 March 2010 seh 58 ISBN 978 0 8108 7380 3 4 May 2022 tarixinde Istifade tarixi 27 March 2021 Kastriot Myftaraj The hidden biography of the delegates of the Congress of Orthography of 1972 alban 2012 2013 07 12 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Aleks Buda ndonese kishte nisur studimet universitare ne Viene per filozofi dhe letersi ai nuk mundi qe te diplomohet dhe u kthye ne Shqiperi pa diplome universitare Aleks Buda ishte i vetmi historian qe mori pjese ne Kongresin e Drejtshkrimit Hysa Armanda Keber Katarina Historieni seminar 8 Zalozba ZRC 2010 111 120 ISBN 978 961 254 216 0 2022 05 04 tarixinde Istifade tarixi 2021 03 27 Jurgen Fischer 1999 seh 281 Socialist Thought and Practice Jugoslavija 1983 seh 62 2022 05 04 tarixinde Istifade tarixi 2021 03 27 Aleks Buda scientist and President of the Academy of Sciences of Albania Radio Free Europe Research Communist area Albania Radio Free Europe January 1971 seh 9 2022 05 04 tarixinde Istifade tarixi 2021 03 27 Aleks Buda the country s leading historian and a personal confidant of Enver Hoxha Hysa Armanda Kodra Hann Chris Boskovic Aleksandar The Anthropological Field on the Margins of Europe 1945 1991 LIT Verlag Munster 31 December 2013 seh 140 ISBN 978 3 643 90507 9 4 May 2022 tarixinde Istifade tarixi 27 March 2021 Kola Paulin The Search for Greater Albania C Hurst amp Co Publishers January 2003 seh 2 ISBN 978 1 85065 664 7 2022 05 04 tarixinde Istifade tarixi 2021 03 27 On the Albanian position on the origins of the Albanian nation see Aleks Buda Musliu Fahri Banjac Dragan Untying the Kosovo Knot A Two sided View Helsinki Committee for Human Rights in Serbia 2005 seh 68 ISBN 978 86 7208 111 4 2022 05 04 tarixinde Istifade tarixi 2021 03 27 do not support the continuity assumption of the Illyrian ethnogenesis theory as between the sixth and eleventh centuries there is no trace of the Illyrians as Aleks Buda the greatest of Albanian scholars of Illyrian history Encounter Martin Secker amp Warburg 1985 seh 65 2022 05 04 tarixinde Istifade tarixi 2021 03 27 The Albanians are among the oldest inhabitants of the Balkans and even EuropeMenbeler Albania at war 1939 1945 West Lafayette Ind Purdue University Press 1999 ISBN 9780585063881 OCLC 42922446