Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Zəhiriyyə Kitabxanası (ərəb. مكتبة الظاهرية), həmçinin Mədrəsə əz-Zahiriyyə (ərəb. مَدْرَسَة الظَّاهِرِيَّة) kimi də tanınır. İslam kitabxanası, mədrəsə və Suriyanın Dəməşq şəhərindəki məqbərədir. 1277-ci ildə, adını bu yerdə dəfn edilən Məmlük sultanı Baybars əz-Zahirdən (h. 1260-1277) götürərək yaradılmışdır.
| Zəhiriyyə Kitabxanası | |
|---|---|
 | |
| Ümumi məlumatlar | |
| Ölkə | |
| Yaradılıb | 1277 |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Əl-Zahir Baybarsın cənazə kompleksi
Baybarsın məqbərəsinin otağı
Sultan Əl-Zahir Baybars, eyni zamanda Rukn Uddin Baybrus (tam adı: əl-Malik al-Zahir Rukn al-Din Baibars al-Bunduqdari) kimi tanınan böyük tarixi əhəmiyyətə malik siyasi və hərbi lider idi. O, Qahirədə Məmlük Sultanlığı (1250-1517) kimi tanınan uzun müddət Misir və Suriyanı idarə edəcək yeni məmlük əsaslı rejimin qurulmasında mühüm rol oynamışdır.1260-cı ildə Ayn Cəlut döyüşündə monqolların irəliləyişinin dəf edilməsində mərkəzi rol oynadıqdan sonra (çox vaxt tarixdə dönüş nöqtəsi kimi qeyd olunur) sultan vəzifəsinə yüksəldi.) Hökmdarlığı dövründə o, Levantda qalan səlibçi dövlətlərinə qarşı bir sıra təsirli kampaniyalar apararaq, Antakya və məşhur Krak des Chevaliers kimi bir sıra mühüm şəhərləri və qalaları fəth etdi və bu, Xaçlının sonrakı son məhvinə yol açdı.
Baybars 1277-ci ilin iyulunda Dəməşqdəki sarayında (əl-Qəsr əl-Ablaq adlanır) başqası üçün nəzərdə tutulmuş zəhərli stəkanı içdikdən sonra gözlənilmədən öldü. Onun ölümü sirr olaraq saxlanıldı və o, müvəqqəti olaraq Dəməşq qalasında dəfn edildi, bu zaman onun daimi dəfni və hakimiyyətin 18 yaşlı oğlu əl-Səid Bərəkəyə keçməsi üçün tədbirlər görülə bilərdi.Xəbər verildiyi kimi, Baybarsın Dərəyya şəhəri yaxınlığında dəfn olunmaq istəyini ifadə etmişdi, lakin oğlu onun böyük məscidin yaxınlığında və məşhur Əyyubi sultanlarının məqbərələrinin yanında, o cümlədən Salah əd-Din məqbərəsinin yanında daha prestijli bir yerdə dəfn edilməsinə qərar verib.Səidin göstərişi ilə Dəməşq valisi əmir Aydəmur Böyük Əməvi məscidi yaxınlığındakı əl-Əmara məhəlləsində Adiliyyə mədrəsəsi ilə üzbəüz bir ev aldı.Dar əl-Əqiqi adlanan ev əvvəlcə Salahəddin (Səlahəddin) atasına məxsus idi və Salahəddin özü uşaqlığının bir hissəsini orada keçirmişdi.Mədrəsə və dəfn kompleksinə çevrildi. 1280-ci ildə əs-Səid özü vəfat etdikdə atası ilə eyni məqbərədə dəfn edildi.
Mədrəsə və məqbərə
Kompleksin tikintisinə 1277-ci ildə başlansa da, daha sonra başa çatdı. 1280-ci ildə əs-Səid vəfat edəndə və burada dəfn ediləndə hələ tamamlanmamışdı və yeni sultan əl-Mənsur Qalavundan onun tamamlanmasını təmin etmək tələb olundu.Bu, 1281-ci ildə həyata keçirilmiş ola bilər, məqbərənin bəzədilməsi yəqin ki, icra ediləcək sonuncu elementdir.Kompleksin memarı 1264-cü ildə Dəməşqdə Baybarsın sarayı olan əl-Qəsr əl-Ablaqın tikintisinə məsul olan İbrahim ibn Qanaim əl-Muhəndis idi.
Sonrakı bir çox Məmlük vəqfləri kimi, Baybarsın dəfn kompleksi də onun vəqfində (İslam qanunlarına əsasən xeyriyyə fondları üçün etimad müqaviləsi) qeyd olunan bir çox funksiyaları yerinə yetirirdi. Buraya iki mədrəsə (İslam hüququnu öyrədən), Darul-hədis (Peyğəmbərin kəlamlarını öyrədən məktəb) və sultanın məqbərəsi (türba adlanır) daxil idi. Kompleksə Suriyada bu cür ən mükəmməl nümunələrdən biri hesab edilən, qabıq şəklində başlıq ilə başa çatan, daşla oyulmuş muqərnəslərdən (bal pətək və ya stalaktitəbənzər formalar) geniş örtüyü olan monumental portal daxil idi.Binanın portalı və xarici görünüşü də ablaq hörgü kimi tanınan tünd və açıq daş təbəqələrinin bir-birini əvəz etdiyini nümayiş etdirir. Bu gün portal və məqbərə kompleksin ən yaxşı qorunmuş tarixi hissələridir.
Məqbərə böyük günbəzlə örtülmüşdür və onun daxili hissəsi aşağı divarları boyunca mərmər panellərlə (dadolar) və yuxarı divarları boyunca böyük şüşə mozaika frizləri ilə cəsarətlə bəzədilmişdir. Mozaikalar yaxınlıqdakı Əməvi məscidində tapılan daha məşhurları xatırladır, ağacların və sarayların mənzərələrini təsvir edir. Bununla belə, onların sənətkarlığı bir qədər aşağı keyfiyyətə malikdir və bu, bu bacarığın əvvəlki dövrlərlə müqayisədə aşağı düşdüyünü göstərir.Mihrabda (namazın istiqamətini simvolizə edən divar yuvası) həmçinin həndəsi və yarpaqlı naxışlar yaradan mərmər mozaika panellərinin mürəkkəb kompozisiyasına malikdir.Məqbərənin müqərnəs portalı (ən qədim nümunəsi Nurəddinin Bimaristanıdır), mərmər dadolar və (daha az dərəcədə) məqbərənin mozaika frizləri Baybarsdan sonra bütün Məmlüklər dövründə təkrarlanan bəzək elementləri idi.
Kitabxana
Mədrəsənin əvvəldən kitabxanası var idi. Onun ilk kitabları mədrəsənin vəqfinin bir hissəsi olaraq Səid Bərəkənin anası tərəfindən bağışlanmışdır.O, yalnız 1876 və ya 1877-ci illərdə kitabxana üçün minlərlə əşya toplayan Şeyx Tahir əl-Cəzairi və Səlim əl-Buxari tərəfindən “ümumi kitabxana”ya çevrildi.Ona qismən Dəməşq valisi Midhət paşa kömək etdi və o, Osmanlı sultanının fərmanından istifadə edərək bölgənin hər yerindən kitablar topladı.Kitabxana Suriya dövləti tərəfindən milli səviyyədə tanınıb və 1880 və ya 1881-ci illərdə ictimaiyyətə açılıb. O, 19-cu əsrin sonu və 20-ci əsrin əvvəllərində kolleksiyaları birləşdirməyə davam etdi və Milli Kitabxanaya çevrildi. O dövrdə Suriyada davam edən ərəb ədəbi intibahında rol oynadı.
1919-cu ildə "Ərəb Akademiyası əz-Zahiriyyə Kitabxanasına nəzarət etmək vəzifəsi daşıyırdı.Onun kolleksiyası o dövrdə Suriyanın müxtəlif kiçik kitabxanalarından sağ qalmış əlyazmalardan ibarət idi.Kolleksiya 2465 əlyazmadan 1919-cu ildən 22000 cildə qədər artdı."1949-cu ildə qanuni əmanət qanunu Suriyada nəşr olunan hər bir əsərin iki nüsxəsinin kitabxanaya saxlanmasına qərar verdi. Qanun 1983-cü ilin iyuluna qədər qüvvəyə minmədi, o vaxta qədər ki, prezident fərmanı suriyalı müəllifin nəşr etdiyi hər bir əsərin 5 nüsxəsini depozitə qoymağı tələb edirdi. 1984-cü ildə Əl-Əsəd Kitabxanası əl-Zəhiriyyə Kitabxanasını əvəz edərək Suriya Milli Kitabxanasına çevrildi.
Əlyazma şöbəsinə 13 000-dən çox klassik İslam əlyazması daxildir, ən qədimi İmam Əhməd ibn Hənbəlin Kitab əl-zuhd və Kitab əl-fədaildir.Əbu Ubeydə Əhməd ibn Muhəmməd Əl-Həravi (vəfatı 1010) tərəfindən əl-Cəm beyn əl-qaribeyn və İbn Quteybə əd-Dinəvəri (vəfatı 889) tərəfindən Ğaribul-hədis.2011-ci ilə qədər kitabxananın fonduna 100.000 fond, 13.000 əlyazma və 50.000 dövri nəşr daxildir.
-
![image]()
Müxtəlif rəngli daşdan (ablaq) ibarət olan madrasa kompleksinin giriş portalı, ərəbcə yazılar və muqarnas kanopiya. -
![image]()
Mausoleumun qüzunun xarici görünüşü. -
![image]()
Baybars mausunun Mihrab, yuxarıda mərmər mozaika paneli və şüşə mozaikaları ilə. -
![image]()
Şüşə mozaikaların mausun divarları boyunca olan hissəsi.
İstinadlar
- "Madrasa al-Zahiriyya (Damascus)". Archnet. 2019-11-13 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-11-13.
- Clot, André. L'Égypte des Mamelouks: L'empire des esclaves 1250-1517. Perrin. 2009.
- Saunders, J.J. The History of the Mongol Conquests. University of Pennsylvania Press. 2001.
- "Baybars I | Mamlūk sultan of Egypt and Syria". Encyclopedia Britannica (ingilis). 2019-03-28 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-11-15.
- Leiser, Gary. "The Endowment of the Al-Zahiriyya in Damascus". Journal of the Economic and Social History of the Orient. 27 (1). 1984: 33–55. doi:10.1163/156852084X00029.
- Degeorge, Gérard. Damascus. Flammarion. 2004. 107–110.
- Burns, Ross. Damascus: A History. Routledge. 2005. 199.
- Daiber, Verena. "Madrasa al-Zahiriyya". Discover Islamic Art, Museum With No Frontiers. October 27, 2020 tarixində . İstifadə tarixi: November 14, 2019.
- Blair, Sheila S.; Bloom, Jonathan. The Art and Architecture of Islam: 1250-1800. New Haven; London: Yale University Press. 1995. 71–72.
- Rabat, Nasser O. The Citadel of Cairo: A New Interpretation of Royal Mamluk Architecture. E.J. Brill. 1995.
- Markus, Hattstein; Delius, Peter, redaktorlar Islam: Art and Architecture. h.f.ullman. 2011. 192.
- Bibliography for Alternative Sources of
- World Guide to Libraries (25th), De Gruyter Saur, 2011
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Zehiriyye Kitabxanasi ereb مكتبة الظاهرية hemcinin Medrese ez Zahiriyye ereb م د ر س ة الظ اه ر ي ة kimi de taninir Islam kitabxanasi medrese ve Suriyanin Demesq seherindeki meqberedir 1277 ci ilde adini bu yerde defn edilen Memluk sultani Baybars ez Zahirden h 1260 1277 goturerek yaradilmisdir Zehiriyye KitabxanasiUmumi melumatlarOlke SuriyaYaradilib 1277 Vikianbarda elaqeli mediafayllarEl Zahir Baybarsin cenaze kompleksiBaybarsin meqberesinin otagi Sultan El Zahir Baybars eyni zamanda Rukn Uddin Baybrus tam adi el Malik al Zahir Rukn al Din Baibars al Bunduqdari kimi taninan boyuk tarixi ehemiyyete malik siyasi ve herbi lider idi O Qahirede Memluk Sultanligi 1250 1517 kimi taninan uzun muddet Misir ve Suriyani idare edecek yeni memluk esasli rejimin qurulmasinda muhum rol oynamisdir 1260 ci ilde Ayn Celut doyusunde monqollarin irelileyisinin def edilmesinde merkezi rol oynadiqdan sonra cox vaxt tarixde donus noqtesi kimi qeyd olunur sultan vezifesine yukseldi Hokmdarligi dovrunde o Levantda qalan selibci dovletlerine qarsi bir sira tesirli kampaniyalar apararaq Antakya ve meshur Krak des Chevaliers kimi bir sira muhum seherleri ve qalalari feth etdi ve bu Xaclinin sonraki son mehvine yol acdi Baybars 1277 ci ilin iyulunda Demesqdeki sarayinda el Qesr el Ablaq adlanir basqasi ucun nezerde tutulmus zeherli stekani icdikden sonra gozlenilmeden oldu Onun olumu sirr olaraq saxlanildi ve o muveqqeti olaraq Demesq qalasinda defn edildi bu zaman onun daimi defni ve hakimiyyetin 18 yasli oglu el Seid Berekeye kecmesi ucun tedbirler gorule bilerdi Xeber verildiyi kimi Baybarsin Dereyya seheri yaxinliginda defn olunmaq isteyini ifade etmisdi lakin oglu onun boyuk mescidin yaxinliginda ve meshur Eyyubi sultanlarinin meqberelerinin yaninda o cumleden Salah ed Din meqberesinin yaninda daha prestijli bir yerde defn edilmesine qerar verib Seidin gosterisi ile Demesq valisi emir Aydemur Boyuk Emevi mescidi yaxinligindaki el Emara mehellesinde Adiliyye medresesi ile uzbeuz bir ev aldi Dar el Eqiqi adlanan ev evvelce Salaheddin Selaheddin atasina mexsus idi ve Salaheddin ozu usaqliginin bir hissesini orada kecirmisdi Medrese ve defn kompleksine cevrildi 1280 ci ilde es Seid ozu vefat etdikde atasi ile eyni meqberede defn edildi Medrese ve meqbere Kompleksin tikintisine 1277 ci ilde baslansa da daha sonra basa catdi 1280 ci ilde es Seid vefat edende ve burada defn edilende hele tamamlanmamisdi ve yeni sultan el Mensur Qalavundan onun tamamlanmasini temin etmek teleb olundu Bu 1281 ci ilde heyata kecirilmis ola biler meqberenin bezedilmesi yeqin ki icra edilecek sonuncu elementdir Kompleksin memari 1264 cu ilde Demesqde Baybarsin sarayi olan el Qesr el Ablaqin tikintisine mesul olan Ibrahim ibn Qanaim el Muhendis idi Sonraki bir cox Memluk veqfleri kimi Baybarsin defn kompleksi de onun veqfinde Islam qanunlarina esasen xeyriyye fondlari ucun etimad muqavilesi qeyd olunan bir cox funksiyalari yerine yetirirdi Buraya iki medrese Islam huququnu oyreden Darul hedis Peygemberin kelamlarini oyreden mekteb ve sultanin meqberesi turba adlanir daxil idi Komplekse Suriyada bu cur en mukemmel numunelerden biri hesab edilen qabiq seklinde basliq ile basa catan dasla oyulmus muqerneslerden bal petek ve ya stalaktitebenzer formalar genis ortuyu olan monumental portal daxil idi Binanin portali ve xarici gorunusu de ablaq horgu kimi taninan tund ve aciq das tebeqelerinin bir birini evez etdiyini numayis etdirir Bu gun portal ve meqbere kompleksin en yaxsi qorunmus tarixi hisseleridir Meqbere boyuk gunbezle ortulmusdur ve onun daxili hissesi asagi divarlari boyunca mermer panellerle dadolar ve yuxari divarlari boyunca boyuk suse mozaika frizleri ile cesaretle bezedilmisdir Mozaikalar yaxinliqdaki Emevi mescidinde tapilan daha meshurlari xatirladir agaclarin ve saraylarin menzerelerini tesvir edir Bununla bele onlarin senetkarligi bir qeder asagi keyfiyyete malikdir ve bu bu bacarigin evvelki dovrlerle muqayisede asagi dusduyunu gosterir Mihrabda namazin istiqametini simvolize eden divar yuvasi hemcinin hendesi ve yarpaqli naxislar yaradan mermer mozaika panellerinin murekkeb kompozisiyasina malikdir Meqberenin muqernes portali en qedim numunesi Nureddinin Bimaristanidir mermer dadolar ve daha az derecede meqberenin mozaika frizleri Baybarsdan sonra butun Memlukler dovrunde tekrarlanan bezek elementleri idi Kitabxana Medresenin evvelden kitabxanasi var idi Onun ilk kitablari medresenin veqfinin bir hissesi olaraq Seid Berekenin anasi terefinden bagislanmisdir O yalniz 1876 ve ya 1877 ci illerde kitabxana ucun minlerle esya toplayan Seyx Tahir el Cezairi ve Selim el Buxari terefinden umumi kitabxana ya cevrildi Ona qismen Demesq valisi Midhet pasa komek etdi ve o Osmanli sultaninin fermanindan istifade ederek bolgenin her yerinden kitablar topladi Kitabxana Suriya dovleti terefinden milli seviyyede taninib ve 1880 ve ya 1881 ci illerde ictimaiyyete acilib O 19 cu esrin sonu ve 20 ci esrin evvellerinde kolleksiyalari birlesdirmeye davam etdi ve Milli Kitabxanaya cevrildi O dovrde Suriyada davam eden ereb edebi intibahinda rol oynadi 1919 cu ilde Ereb Akademiyasi ez Zahiriyye Kitabxanasina nezaret etmek vezifesi dasiyirdi Onun kolleksiyasi o dovrde Suriyanin muxtelif kicik kitabxanalarindan sag qalmis elyazmalardan ibaret idi Kolleksiya 2465 elyazmadan 1919 cu ilden 22000 cilde qeder artdi 1949 cu ilde qanuni emanet qanunu Suriyada nesr olunan her bir eserin iki nusxesinin kitabxanaya saxlanmasina qerar verdi Qanun 1983 cu ilin iyuluna qeder quvveye minmedi o vaxta qeder ki prezident fermani suriyali muellifin nesr etdiyi her bir eserin 5 nusxesini depozite qoymagi teleb edirdi 1984 cu ilde El Esed Kitabxanasi el Zehiriyye Kitabxanasini evez ederek Suriya Milli Kitabxanasina cevrildi Elyazma sobesine 13 000 den cox klassik Islam elyazmasi daxildir en qedimi Imam Ehmed ibn Henbelin Kitab el zuhd ve Kitab el fedaildir Ebu Ubeyde Ehmed ibn Muhemmed El Heravi vefati 1010 terefinden el Cem beyn el qaribeyn ve Ibn Quteybe ed Dineveri vefati 889 terefinden Garibul hedis 2011 ci ile qeder kitabxananin fonduna 100 000 fond 13 000 elyazma ve 50 000 dovri nesr daxildir Muxtelif rengli dasdan ablaq ibaret olan madrasa kompleksinin giris portali erebce yazilar ve muqarnas kanopiya Mausoleumun quzunun xarici gorunusu Baybars mausunun Mihrab yuxarida mermer mozaika paneli ve suse mozaikalari ile Suse mozaikalarin mausun divarlari boyunca olan hissesi Istinadlar Madrasa al Zahiriyya Damascus Archnet 2019 11 13 tarixinde Istifade tarixi 2019 11 13 Clot Andre L Egypte des Mamelouks L empire des esclaves 1250 1517 Perrin 2009 Saunders J J The History of the Mongol Conquests University of Pennsylvania Press 2001 Baybars I Mamluk sultan of Egypt and Syria Encyclopedia Britannica ingilis 2019 03 28 tarixinde Istifade tarixi 2019 11 15 Leiser Gary The Endowment of the Al Zahiriyya in Damascus Journal of the Economic and Social History of the Orient 27 1 1984 33 55 doi 10 1163 156852084X00029 Degeorge Gerard Damascus Flammarion 2004 107 110 Burns Ross Damascus A History Routledge 2005 199 Daiber Verena Madrasa al Zahiriyya Discover Islamic Art Museum With No Frontiers October 27 2020 tarixinde Istifade tarixi November 14 2019 Blair Sheila S Bloom Jonathan The Art and Architecture of Islam 1250 1800 New Haven London Yale University Press 1995 71 72 Rabat Nasser O The Citadel of Cairo A New Interpretation of Royal Mamluk Architecture E J Brill 1995 Markus Hattstein Delius Peter redaktorlar Islam Art and Architecture h f ullman 2011 192 Bibliography for Alternative Sources of World Guide to Libraries 25th De Gruyter Saur 2011