Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Oslo Sindromu — Professor Kennet Levinin müəllifi olduğu kitabı.
| Oslo Sindromu | |
|---|---|
| Nəşr ili | 2005 |
Müəllif Ərəb-İsrail konfliktindən danışaraq israillilərin ərəblərlə olan düşmənçiliyə olan reaksiyasını Stokholm sindromuna, əsir tutulanın əsir tutana olan empatiyasına və Döyülmüş Uşaq Sindromuna (oxu: uşağın müntəzəm olaraq valideynləri və ya digər himayəçiləri tərəfindən döyülməsi, qeyri-qəzavi travma) bənzədir. Kitabda mühasirədə olan xalqın sırf uzunmüddətli müharibələrdən bezdiyi və sülh arzusunda olduğu üçün öz mühasirəçilərinə getdiyi güzəşt və qarşı tərəfin zorakılığına baxmayaraq buna göz yumması "Oslo sindromu" adlandırılır.
Oslo sindromu – "Mühasirədə qalan insanların illüziyası" anlayışı ilk dəfə elmə Dr. Kennet Levin tərəfindən gətirilmişdir. O, Pensilvaniya Universitetində riyaziyyat, Oksford Universitetində İngilis dili və Ədəbiyyatı fakültələrində təhsil almış, magistratura təhsilini yenidən Pensilvaniya Universitetində davam etdirərək Prinston Universitetində fəlsəfə doktorluğuna yiyələnmişdir. Hazırda o, Harvard Tibb Məktəbində klinik təlimatçı (oxu: nəzəri biliklərdən daha çox təcrübi yollarla müalicə üsullarına dair təlim keçən şəxs) kimi fəaliyyət göstərir və psixiatriyaya dair şəxsi təcrübələrini davam etdirir. Dr. Kennet Levinin İsrail və Ərəb-İsrail konfliktinə dair bir çox yazıları vardır.
1993-cü ilin sentyabrında Ağ Evdə İzak Rabin və Yasir Ərəfat arasında arasında müqavilə bağlandığı gecə Yasir Ərəfat İordaniya televiziyasında çıxış edərək üzünü seçicilərinə tutub bildirdi ki, onlar gərək Oslo müqaviləsini 1974-cü ildə FAT (oxu: Fələstin Azadlıq Təşkilatı) tərəfindən hazırlanmış və əsas məqsədi İsraili məhv etmək olan Çoxmərhələli Planın ilk mərhələsi kimi görsünlər.
Ərəfat bu iddianı Oslonun ilk ayı boyunca dəfələrlə təkrar etdi. Bəs nəyə görə İsrail tərəfi Ərəfatın 1994-cü ilin iyulunda İsrailin tarix boyu ən dəhşətli terror hücumlarına məruz qaldığı yerlərə gəlməsi ilə müşayiət olunan Oslo prosesini israrla davam etdirmək niyyətində idi?
Oslo gedişatının israillilər və ərəblər arasında, nəhayət ki, həqiqi sülhə nail olacağı gözlənilirdi, amma əvəzində, o, İsrailin üzləşdiyi ən dəhşətli terror aktına gətirib çıxardı. Burada sual ortaya çıxır: Nəyə görə İsrail Ərəfat məqsədinin açıq-aydın İsraili məhv etmək olduğunu söyləməsinə baxmayaraq bir sıra müqavilələr imzalamışdı?
Haaretz (oxu: tərcümədə "Vətən Xəbərləri" olan İsrailin gündəlik qəzeti) müxbiri Ari Şavitin sözlərinə görə, İsrail ziyalılıarı Oslo müqavilələrində Messianik coşğunluqdan (oxu: hər şeyi İsa Məsihlə əlaqələndirmək. Bu adda ruh rəqsi mövcuddur) təsirlənmişdilər. Onlar inanırdılar ki, tezliklə qədim Orta Şərqin, tarixin sonu gələcək və müharibə və konfliktlər sona yetəcək. Onlar özlərini illüziyalarla aldadır, Messianik sərxoşluqdan gözləri tutulurdu.
Bu vəziyyəti anlamaqdan ötrü biz uzun müddət mühasirədə qalan xalqların psixologiyasına nəzər yetirməliyik. Tarix boyu birmənalı olaraq sırf sülh və rahatlığa qovuşmaqdan ötrü mühasirəçilərin tələblərini qəbul edən insanlar olmuşdur. Bu mühasirədə qalmağa psixoloji cavabdır və yəhudilər 2000 ildir ki, mühasirədə qalmışlar. Maks Nordaunun 100 il bundan qabaq yazdığı kimi, antisemitizmin ən böyük uğuru onda idi ki, o, yəhudilərin özlərini antisemitik gözlərdən görməsinə nail olmuşdu. Nordau yəhudi dövləti ideyasını siyasət, dil və millətlərindən asılı olmayaraq bütün yəhudilər üçün sığınacaq olaraq görürdü.
1920–30-cu illərdə Sionizm hərəkatı daxilində "yeni yəhudilər" daha böyük olan qeyri-yəhudi dünyanı hiddətləndirən xüsusiyyətlərdən arınmış dünyəvi sosialistlər rolunu oynayırdılar. Martin Buber kimi alman-yəhudi ziyalılar yəhudi dövlətinə dair fikirləri mənəvi anlamda dəstəkləmədiklərini, yəhudilərin istəklərinin sadəcə dövlət arzulamaqdan keçdiyini, artıq onların yəhudi dövləti yarandıqda yenicə qazandıqları millətçiliklərini itirməkdən qorxduqlarına dair narahatlıq keçirdiyini qeyd edirdi. 51tfTewGH5L._SX334_BO1,204,203,200_
1977-ci ildə İsrail dövləti yaranana qədər ölkə sosialist-sionistlər tərəfindən idarə olunurdu. Lakin 1977-ci ildə hadisələr dəyişdi və ilk dəfə yeni qeyri-sosialist-sionist hökumət seçildi. 1977–1992-ci illərdə Əmək partiyasının seçiciləri bu ideyanı qəbul etməyə başıadı: Əgər İsrail 1967-ci il sərhədlərinə çəkilsə, ərəblər onlara sülh şəraitində birgə yaşamağa izin verəcəkdi. Yeni Tarix hərəkatı da bu ideyanı dəstəkləyək irəli sürürdü ki, sülhə nail olmaqdan ötrü İsrail günahlarını qəbul etməli və geri çəkilməyə razılıq verməlidir. Bundan əlavə, o fikir də irəli sürüldü ki, İsrail əsasən qonşu dövlətlərin ona qarşı bəslədikləri nifrətə görə məsuliyyət daşıyır. Post-sionist hərəkat isə iddia edirdi ki, İsrail həddən atıq yəhudipərəstdir və o, bayrağı və milli himni geri qaytarmaq və dəyişmək haqda olan qanunu ləğv etməlidir, çünki bu ərəblərə qarşı ədalətsizlikdir.
1992-ci il seçkiləri ərəfəsində Əmək partiyası bu ideyalardan bəzilərini qəbul etdi. Hələ də "sülh hərəkatı" küçələrdə etiraz edərək baş nazir İzak Rabini güzəşt prosesinə çox ləng davam etməkdə günahlandırırdı. Bu hərəkat Ərəfatın müqavilənin İsraili məhv etməyə yönələn çoxmərhələli planın ilk mərhələsi olduğuna dair açıqlamalarına baxmayaraq davam edir və daha çox güzəşt tələb edirdi.
Əmək partiyası 1996-cı il seçkilərində məğlub oldu və Benyamin Netanyahu baş nazir seçildi. Hökumət başçısı kimi 3 illik fəaliyyəti dövründə Netanyahunun barışma meylləri nisbətən az gözə çarpırdı, lakin o da Fələstin tərəfindən əminlik xətrinə İsrailin konsessiya prinsiplərinə əsaslanan bir sıra danışıqlar aparmaqda davam edirdi.
1999-cu ildə Netanyahunu Ehud Barak və Əmək partiyasının rəhbərlik etdiyi koalisiya əvəz etdi. İ. Rabinin davamçısı olaraq tanınan E. Barakın siyasi yanaşması onun yürütdüyü siyasətə yaxın idi. Şarm əş-Şeyx kimi bir sıra davamlı danışıqlar aparıldı, lakin atılan hər addımda terror hücumları daha dəhşətli və kütləvi vüsət aldı.
Ehud Barakın daha çox güzəştə getmə yanaşması iflasa uğradı. 2000-ci ilin sentyabrında Ərəfat İsrailə qarşı terror müharibəsinə başlayanda İsrailin əhalisinin əksəriyyəti anladı ki, nə geri çəkilmə, nə də güzəşt onlara arzularında olduqları sülhü gətirməyəcəkdi. Hadisələr Ariel Şaronun 2001-ci ildə baş nazir seçilməsi ilə kulminasiya nöqtəsinə çatdı. Davamlı terror müharibəsi İsrail ictimaiyyətini inandırmağa müvəffəq oldu ki, güzəşt vaxtı deyil.
Təxminən 60 il mühasirədə qalmasına baxmayaraq İsrail azad, çevik və yaradıcı cəmiyyət formalaşdıra bildi. Qarşıda duran məsələ isə ondan ibarətdir ki, görəsən, İsrail bu vaxtadək qurduqlarını daha da inkişaf etdirəcək, yoxsa həqiqi sülh axtararaq yaratdıqları hər şeyi riskə atacaq sülh illüziyaları ilə özünü aldatmağa davam edəcəkdir.
İstinadlar
Xarici keçidlər
Bu məqalə . |
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Oslo Sindromu Professor Kennet Levinin muellifi oldugu kitabi Oslo SindromuNesr ili 2005 Muellif Ereb Israil konfliktinden danisaraq israillilerin ereblerle olan dusmenciliye olan reaksiyasini Stokholm sindromuna esir tutulanin esir tutana olan empatiyasina ve Doyulmus Usaq Sindromuna oxu usagin muntezem olaraq valideynleri ve ya diger himayecileri terefinden doyulmesi qeyri qezavi travma benzedir Kitabda muhasirede olan xalqin sirf uzunmuddetli muharibelerden bezdiyi ve sulh arzusunda oldugu ucun oz muhasirecilerine getdiyi guzest ve qarsi terefin zorakiligina baxmayaraq buna goz yummasi Oslo sindromu adlandirilir Oslo sindromu Muhasirede qalan insanlarin illuziyasi anlayisi ilk defe elme Dr Kennet Levin terefinden getirilmisdir O Pensilvaniya Universitetinde riyaziyyat Oksford Universitetinde Ingilis dili ve Edebiyyati fakultelerinde tehsil almis magistratura tehsilini yeniden Pensilvaniya Universitetinde davam etdirerek Prinston Universitetinde felsefe doktorluguna yiyelenmisdir Hazirda o Harvard Tibb Mektebinde klinik telimatci oxu nezeri biliklerden daha cox tecrubi yollarla mualice usullarina dair telim kecen sexs kimi fealiyyet gosterir ve psixiatriyaya dair sexsi tecrubelerini davam etdirir Dr Kennet Levinin Israil ve Ereb Israil konfliktine dair bir cox yazilari vardir 1993 cu ilin sentyabrinda Ag Evde Izak Rabin ve Yasir Erefat arasinda arasinda muqavile baglandigi gece Yasir Erefat Iordaniya televiziyasinda cixis ederek uzunu secicilerine tutub bildirdi ki onlar gerek Oslo muqavilesini 1974 cu ilde FAT oxu Felestin Azadliq Teskilati terefinden hazirlanmis ve esas meqsedi Israili mehv etmek olan Coxmerheleli Planin ilk merhelesi kimi gorsunler Erefat bu iddiani Oslonun ilk ayi boyunca defelerle tekrar etdi Bes neye gore Israil terefi Erefatin 1994 cu ilin iyulunda Israilin tarix boyu en dehsetli terror hucumlarina meruz qaldigi yerlere gelmesi ile musayiet olunan Oslo prosesini israrla davam etdirmek niyyetinde idi Oslo gedisatinin israilliler ve erebler arasinda nehayet ki heqiqi sulhe nail olacagi gozlenilirdi amma evezinde o Israilin uzlesdiyi en dehsetli terror aktina getirib cixardi Burada sual ortaya cixir Neye gore Israil Erefat meqsedinin aciq aydin Israili mehv etmek oldugunu soylemesine baxmayaraq bir sira muqavileler imzalamisdi Haaretz oxu tercumede Veten Xeberleri olan Israilin gundelik qezeti muxbiri Ari Savitin sozlerine gore Israil ziyaliliari Oslo muqavilelerinde Messianik cosgunluqdan oxu her seyi Isa Mesihle elaqelendirmek Bu adda ruh reqsi movcuddur tesirlenmisdiler Onlar inanirdilar ki tezlikle qedim Orta Serqin tarixin sonu gelecek ve muharibe ve konfliktler sona yetecek Onlar ozlerini illuziyalarla aldadir Messianik serxosluqdan gozleri tutulurdu Bu veziyyeti anlamaqdan otru biz uzun muddet muhasirede qalan xalqlarin psixologiyasina nezer yetirmeliyik Tarix boyu birmenali olaraq sirf sulh ve rahatliga qovusmaqdan otru muhasirecilerin teleblerini qebul eden insanlar olmusdur Bu muhasirede qalmaga psixoloji cavabdir ve yehudiler 2000 ildir ki muhasirede qalmislar Maks Nordaunun 100 il bundan qabaq yazdigi kimi antisemitizmin en boyuk uguru onda idi ki o yehudilerin ozlerini antisemitik gozlerden gormesine nail olmusdu Nordau yehudi dovleti ideyasini siyaset dil ve milletlerinden asili olmayaraq butun yehudiler ucun siginacaq olaraq gorurdu 1920 30 cu illerde Sionizm herekati daxilinde yeni yehudiler daha boyuk olan qeyri yehudi dunyani hiddetlendiren xususiyyetlerden arinmis dunyevi sosialistler rolunu oynayirdilar Martin Buber kimi alman yehudi ziyalilar yehudi dovletine dair fikirleri menevi anlamda desteklemediklerini yehudilerin isteklerinin sadece dovlet arzulamaqdan kecdiyini artiq onlarin yehudi dovleti yarandiqda yenice qazandiqlari milletciliklerini itirmekden qorxduqlarina dair narahatliq kecirdiyini qeyd edirdi 51tfTewGH5L SX334 BO1 204 203 200 1977 ci ilde Israil dovleti yaranana qeder olke sosialist sionistler terefinden idare olunurdu Lakin 1977 ci ilde hadiseler deyisdi ve ilk defe yeni qeyri sosialist sionist hokumet secildi 1977 1992 ci illerde Emek partiyasinin secicileri bu ideyani qebul etmeye basiadi Eger Israil 1967 ci il serhedlerine cekilse erebler onlara sulh seraitinde birge yasamaga izin verecekdi Yeni Tarix herekati da bu ideyani destekleyek ireli sururdu ki sulhe nail olmaqdan otru Israil gunahlarini qebul etmeli ve geri cekilmeye raziliq vermelidir Bundan elave o fikir de ireli suruldu ki Israil esasen qonsu dovletlerin ona qarsi besledikleri nifrete gore mesuliyyet dasiyir Post sionist herekat ise iddia edirdi ki Israil hedden atiq yehudiperestdir ve o bayragi ve milli himni geri qaytarmaq ve deyismek haqda olan qanunu legv etmelidir cunki bu ereblere qarsi edaletsizlikdir 1992 ci il seckileri erefesinde Emek partiyasi bu ideyalardan bezilerini qebul etdi Hele de sulh herekati kucelerde etiraz ederek bas nazir Izak Rabini guzest prosesine cox leng davam etmekde gunahlandirirdi Bu herekat Erefatin muqavilenin Israili mehv etmeye yonelen coxmerheleli planin ilk merhelesi olduguna dair aciqlamalarina baxmayaraq davam edir ve daha cox guzest teleb edirdi Emek partiyasi 1996 ci il seckilerinde meglub oldu ve Benyamin Netanyahu bas nazir secildi Hokumet bascisi kimi 3 illik fealiyyeti dovrunde Netanyahunun barisma meylleri nisbeten az goze carpirdi lakin o da Felestin terefinden eminlik xetrine Israilin konsessiya prinsiplerine esaslanan bir sira danisiqlar aparmaqda davam edirdi 1999 cu ilde Netanyahunu Ehud Barak ve Emek partiyasinin rehberlik etdiyi koalisiya evez etdi I Rabinin davamcisi olaraq taninan E Barakin siyasi yanasmasi onun yurutduyu siyasete yaxin idi Sarm es Seyx kimi bir sira davamli danisiqlar aparildi lakin atilan her addimda terror hucumlari daha dehsetli ve kutlevi vuset aldi Ehud Barakin daha cox guzeste getme yanasmasi iflasa ugradi 2000 ci ilin sentyabrinda Erefat Israile qarsi terror muharibesine baslayanda Israilin ehalisinin ekseriyyeti anladi ki ne geri cekilme ne de guzest onlara arzularinda olduqlari sulhu getirmeyecekdi Hadiseler Ariel Saronun 2001 ci ilde bas nazir secilmesi ile kulminasiya noqtesine catdi Davamli terror muharibesi Israil ictimaiyyetini inandirmaga muveffeq oldu ki guzest vaxti deyil Texminen 60 il muhasirede qalmasina baxmayaraq Israil azad cevik ve yaradici cemiyyet formalasdira bildi Qarsida duran mesele ise ondan ibaretdir ki goresen Israil bu vaxtadek qurduqlarini daha da inkisaf etdirecek yoxsa heqiqi sulh axtararaq yaratdiqlari her seyi riske atacaq sulh illuziyalari ile ozunu aldatmaga davam edecekdir IstinadlarXarici kecidlerBu meqale qaralama halindadir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Eger mumkundurse daha deqiq bir sablondan istifade edin