Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Vozrojdeniye adası — Aral dənizinin cənub-şərqində mövcud olmuş keçmiş ada (2001—2009 və 2010-cu illərdə yarımada). SSRİ dağıldıqdan sonra cənubu Özbəkistana Qaraqalpaqstanın Muynakski rayonu, şimalı isə Qazaxıstana (Kızılorda və Aktyubinski vilayəti Aralski rayonu) verilmişdir.
| Vozrajdeniya adası | |
|---|---|
 | |
| Ümumi məlumatlar | |
| Sahəsi |
|
| Hündür nöqtəsi | 38 m |
| Əhalisi | 0 nəfər (2015-ci il) |
| Yerləşməsi | |
| Ölkələr | |
| Akvatoriya | |
| | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
2008-ci ildə yarımadaya çevrilən adanın cənubunda geoloji işlər aparılmışdır. Podratçı şirkət «Petroalyans», sifarişçi isə Özbəkistan hökumətidir.
Adanın tarixi
Ada XVI əsrin sonları XVII əsrin ortaları suyun səviyyəsinin enməsi ilə formalaşmışdır. Ada ilk dəfə 1848-ci ildə Akeksey İvanoviç Butakovun ekspedisiyası zamanı kəşf edilmiş və «Çar I Nikolay» adası adlanır. Sonradan adı dəyişdirilmişdir.
1960-cı illərdə adanın sahəsi 216 km² olmuşdur. Aral dənizin suyu azaldıqca adanın sahəsi genişlənməyə başlanmışdır. Sonradan isə ada yarımadaya çevrilmişdir. 2009-cu ildə isə ada tamamən materikə birləşmişdir.
«Barxan» biokimyavi poliqon
1942 - 1992-ci illərdə adada hərbi biokimyavi poliqon fəaliyyət göstərmişdir. Biokimyavi elmi-araşdırma laboratoriyası, 04061 nömrəli hərbi hissə. Bu laborayoriya ilk əvvələr Tver vilayətinin Ostaşkov şəhəri yaxınlığında yerləşirdi. 1941-ci ildə o Kirov vilayətinə sonradan Saratova köçürülmüşdür. 1942-ci ildə isə Vozrojdeniye adasına yerləşdirilmişdir.
Ada uzun zaman bioloji silahların sınaq meydanı olmuşdur. Burada heyvanlar üzərində (itlər, meymunlar, sıçovullar, atlar, qoyunlar) təcrübələr aparılmışdır.
Laboratoriya Özbəkistan SSR ərazisində yerləşməsinə baxmayaraq işlətmələr Qazaxıstan SSR tərəfindən həyata keçirilirdi. Adada yerləşən obyetlər:
- Fəaliyyətini dayandırmış Kantubek şəhərçiyi — vaxtı ilə bu qəsəbədə 1500 nəfər poliqon işçisi və 800 hərbçi yaşayırdı
- «Laboratoriya korpusu» (Kantubekdən 3 km cənub-qərbdə) — laboratoriya şəraitində sınaqları həyata keçirmək üçün kompkeks.
- Hərbi aerodrom (Kantubek şəhərindən 3 km qərbdə 1960-cı illərdə inşa edilmişdir) - dörd uçuş-eniş zolağına sahib olmuşdur. 1980-ci illərdə zolaq betonlaşdırılmışdır
- Sınaqlar üçün poliqon.
1988-ci ilin yazında SSRİ ərazisində hazırlanan sibir xorası olan bioloji silahlar Rusiya və Qazaxıstan ərazidindən aparılaraq adaya gətirilərək burada bastırılmışdır. Bu yükün ümumi həcmi 24 vaqondan ibarət olmuşdur. Yüklər ümumilikdə 11 qəbrstanlıqda bastırılmışdır. Biokimyavi laboratoriya 1992-ci ildə Rusiya Prezidenti Baris Yelsinin sərəncamı ilə bağlanmışdır. Əməkdaşlar oktyabr-noyabr tarixlərində Rusiyaya köçürülmüşdür.
1995-ci ildə amerikalı hərbi bakterioloqlar və alimlər özbək və qazax həmkarlarının dəvəti ilə adanı ziyarət etmişlər. Onlar adada olan altı qəbrstanlıqdan nümunələr götürmüş Bacillus anthracisların sporlarının ölməməsini və hələdə aktiv olmasını müəyyən etmişlər. 1997 və 1999 illərdə amerikanlılar sibir xorasına qarşı hazırladıqları vaksinləri sınaqdan keçirmək məqsəbi ilə adada dəfələrlə olmuşlar.
2002-ci ildə adanı yenidən ABŞ Müdafiə Nazirliyinin əməkdaşları ziyarət etmişdir. Hazırda ada dünyanın ən böyek kimyavi silahlarının qəbrstanlıqlarından biridir.
Video oyunlarda
- Call of Duty: Black Ops oyunu.
- oyunun bir mərhələsində.
Qalereya
-
![image]()
Sahillə birləşən ada , 2000—2001 il. -
![image]()
Aral dənizinin səviyyəsinin aşağı enməsi 1960 - 2010 illər.
Həmçinin bax
Mənbə
- "Vozrojdeniye adası" (rus). 2012-02-12 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2010-08-31.
- "Aral dənizinin dibində yerləşın qırmızı təhlükə" (rus). 2012-02-12 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2010-08-31.
- Aral dənizi və Vozrejdeniya adasının şəkilləri (1964 il.)
- Aral dənizində yerləşən biokimyavi silahlar
İstinadlar
- "Vozrojdeniye adası: Aral poliqonu haqqında həqiqət" (rus). 2018-12-30 tarixində . İstifadə tarixi: 2010-08-31.
- "Vozrejdeniya adasının səmadan şəkilləri" (ingilis). 2012-02-12 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2010-08-31.
- Xəbər Telekanalı. "Vozrojdeniya adasının sirləri". Xəbər Telekanalı. июнь 2015. 2019-08-02 tarixində . İstifadə tarixi: 2016-11-01.
- . The New York Times. Archived from the original on 2018-01-30. İstifadə tarixi: 2 июня 1999.
- Xəbər Telekanalı. "Vozrojdeyinanın sirləri". Xəbər Telekanalı. 2001. 2019-08-02 tarixində . İstifadə tarixi: 2016-11-01.
- Mark Sinnot. . National Geographic. июнь 2015. 2015-10-12 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-11-01.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Vozrojdeniye adasi Aral denizinin cenub serqinde movcud olmus kecmis ada 2001 2009 ve 2010 cu illerde yarimada SSRI dagildiqdan sonra cenubu Ozbekistana Qaraqalpaqstanin Muynakski rayonu simali ise Qazaxistana Kizilorda ve Aktyubinski vilayeti Aralski rayonu verilmisdir Vozrajdeniya adasiUmumi melumatlarSahesi 216 km 1960 550 km 1990 Hundur noqtesi 38 mEhalisi 0 nefer 2015 ci il Yerlesmesi45 01 sm e 59 10 s u Olkeler Ozbekistan QazaxistanAkvatoriya Aral deniziVozrajdeniya adasi Vikianbarda elaqeli mediafayllar 2008 ci ilde yarimadaya cevrilen adanin cenubunda geoloji isler aparilmisdir Podratci sirket Petroalyans sifarisci ise Ozbekistan hokumetidir Adanin tarixiAda XVI esrin sonlari XVII esrin ortalari suyun seviyyesinin enmesi ile formalasmisdir Ada ilk defe 1848 ci ilde Akeksey Ivanovic Butakovun ekspedisiyasi zamani kesf edilmis ve Car I Nikolay adasi adlanir Sonradan adi deyisdirilmisdir 1960 ci illerde adanin sahesi 216 km olmusdur Aral denizin suyu azaldiqca adanin sahesi genislenmeye baslanmisdir Sonradan ise ada yarimadaya cevrilmisdir 2009 cu ilde ise ada tamamen materike birlesmisdir Barxan biokimyavi poliqon1942 1992 ci illerde adada herbi biokimyavi poliqon fealiyyet gostermisdir Biokimyavi elmi arasdirma laboratoriyasi 04061 nomreli herbi hisse Bu laborayoriya ilk evveler Tver vilayetinin Ostaskov seheri yaxinliginda yerlesirdi 1941 ci ilde o Kirov vilayetine sonradan Saratova kocurulmusdur 1942 ci ilde ise Vozrojdeniye adasina yerlesdirilmisdir Ada uzun zaman bioloji silahlarin sinaq meydani olmusdur Burada heyvanlar uzerinde itler meymunlar sicovullar atlar qoyunlar tecrubeler aparilmisdir Laboratoriya Ozbekistan SSR erazisinde yerlesmesine baxmayaraq isletmeler Qazaxistan SSR terefinden heyata kecirilirdi Adada yerlesen obyetler Fealiyyetini dayandirmis Kantubek seherciyi 45 09 00 sm e 59 19 48 s u vaxti ile bu qesebede 1500 nefer poliqon iscisi ve 800 herbci yasayirdi Laboratoriya korpusu Kantubekden 3 km cenub qerbde laboratoriya seraitinde sinaqlari heyata kecirmek ucun kompkeks Herbi aerodrom Kantubek seherinden 3 km qerbde 1960 ci illerde insa edilmisdir dord ucus enis zolagina sahib olmusdur 1980 ci illerde zolaq betonlasdirilmisdir Sinaqlar ucun poliqon 1988 ci ilin yazinda SSRI erazisinde hazirlanan sibir xorasi olan bioloji silahlar Rusiya ve Qazaxistan erazidinden aparilaraq adaya getirilerek burada bastirilmisdir Bu yukun umumi hecmi 24 vaqondan ibaret olmusdur Yukler umumilikde 11 qebrstanliqda bastirilmisdir Biokimyavi laboratoriya 1992 ci ilde Rusiya Prezidenti Baris Yelsinin serencami ile baglanmisdir Emekdaslar oktyabr noyabr tarixlerinde Rusiyaya kocurulmusdur 1995 ci ilde amerikali herbi bakterioloqlar ve alimler ozbek ve qazax hemkarlarinin deveti ile adani ziyaret etmisler Onlar adada olan alti qebrstanliqdan numuneler goturmus Bacillus anthracislarin sporlarinin olmemesini ve helede aktiv olmasini mueyyen etmisler 1997 ve 1999 illerde amerikanlilar sibir xorasina qarsi hazirladiqlari vaksinleri sinaqdan kecirmek meqsebi ile adada defelerle olmuslar 2002 ci ilde adani yeniden ABS Mudafie Nazirliyinin emekdaslari ziyaret etmisdir Hazirda ada dunyanin en boyek kimyavi silahlarinin qebrstanliqlarindan biridir Video oyunlardaCall of Duty Black Ops oyunu oyunun bir merhelesinde QalereyaSahille birlesen ada 2000 2001 il Aral denizinin seviyyesinin asagi enmesi 1960 2010 iller Hemcinin baxKokaral adasi BarsakelmesMenbe Vozrojdeniye adasi rus 2012 02 12 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2010 08 31 Aral denizinin dibinde yerlesin qirmizi tehluke rus 2012 02 12 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2010 08 31 Aral denizi ve Vozrejdeniya adasinin sekilleri 1964 il Aral denizinde yerlesen biokimyavi silahlarIstinadlar Vozrojdeniye adasi Aral poliqonu haqqinda heqiqet rus 2018 12 30 tarixinde Istifade tarixi 2010 08 31 Vozrejdeniya adasinin semadan sekilleri ingilis 2012 02 12 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2010 08 31 Xeber Telekanali Vozrojdeniya adasinin sirleri Xeber Telekanali iyun 2015 2019 08 02 tarixinde Istifade tarixi 2016 11 01 The New York Times Archived from the original on 2018 01 30 Istifade tarixi 2 iyunya 1999 Xeber Telekanali Vozrojdeyinanin sirleri Xeber Telekanali 2001 2019 08 02 tarixinde Istifade tarixi 2016 11 01 Mark Sinnot National Geographic iyun 2015 2015 10 12 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2016 11 01