Qəzvə (ərəb. غَزْوَة) — Hz. peyğəmbərin iştirak etdiyi döyüşlərə deyilir (istər savaşsın istər savaşmasın). Bədr, Uhud və Xəndək Peyğəmbərin ən mühüm qəzvələrindəndir. Peyğəmbərin qəzvələrinin sayında tarixçilər ixtilaf ediblər. Bəziləri 26 bəziləri isə 27 qəzvə qeyd ediblər.
Mənası
Qəzvə (Ğ,Z,V) maddəsindən yaranıb. Lüğətdə döyüşmək deməkdir. İsmi faili Qazi-düşmənlə döyüşə getmək və onu qarət etmək,cəmi isə Quzzatdır. İstilahda isə Peyğəmbərin şəxsən iştirak etdiyi döyüşlərə qəzvə, şəxsən iştirak etəyib rəhbərliyi təyin etdiyi bir komandirə verdiyi döyüşlərə isə . Həmçinin, tarixçilər, Peyğəmbərin komandirlik etdiyi islam ordusnun döyüş etmədən geri qayıtdıqları səfərləri də qəzvə adlandırırlar.
Qəzvələrin başlanması
İbn İshaq yazır, Hz.Peyğəmbər hicrətin birinci ili Rəbiüləvvəl ayının 12-dən, hicrətin ikinci ili Səfər ayına kimi heç bir döyüş etməmişdir. Amma "Həmzə", "Ubeydə ibn Haris" və "Səd ibn Vəqqas" səriyyələrini hicrətin birinci ilində baş verdiyini yazır.
Qəzvələrin sayı
Məsudi Peyğəmbərin qəzvələrinin sayının 26 olduğunu, bəzi tarixçilər isə 27 olduğunu qeyd ediblər. İxtilafın səbəbi odur ki, Birinci qrup(26 olduğunu qeyd edənlər) Peyğəmbərin "Xeybər"dən "Vadil Qura"ya gəlməsini Xeybər qəzvəsi ilə bir saydıqları halda, ikinci qrup(27 oluğunu qeyd edənlər) isə "Xeybər" və "Vadil Qura" qəzvələrini iki ayrı qəzvə hesab edirlər. İbni İshaq "Xeybər" qəzvəsindən sonra "Vadil quran"ı qeyd etməməsinə baxmayaraq, "Umrətul Qəzan"ı qəzvələrdən sayaraq onların sayının 27 olduğunu qeyd edir. Qəzvə olmasında ixtilaf olan iki (Vadil Qura və Umrətul Qəza) döyüşü də saysaq, qəzvələrin sayı 28-dir.
Mutə döyüşü
Hz.Peyğəmbərin " " döyüşündə iştirak etmədiyinə baxmayaraq, onu da qəzvə adlandırıblar.
Qəzvələrin statistikası
Döyüşün adı | İslam ordusu | Düşmən ordusu | baş verdiyi yer | tarixi | nəticəsi | ||
---|---|---|---|---|---|---|---|
1 | Əbva (Vədda) qəzvəsi | 200 nəfər | Naməlum | Əbva (Vəddan) | hicrətin 2-ci ili Səfər | İslam irdusunun Qureyşə çatmaması və döyüşün baş verməməsi. Yalnız Bəni Dəmra qəbiləsi ilə müqavilə bağlanması | |
2 | qəzvəsi | 200 nəfər | 100 nəfər | buvat | hicrətin 2-ci ili Rəbiüləvvəl vəya Rəbiul axir | ---- | |
3 | 200 nəfər | Qureyş,Bəni Dəmra və Bəni Muldic qəbilələrinin ortaq ordusu | əl-Uşeyrə (Məkkə və Mədinə arasında bir yer) | Hicri 2-ci il Cəmadiul əvvəl | döyüş olmadı. Mudlic, Dəmra və Mudlic qəbilələrinin ortaqları ilə müqavilə bağlanması | ||
4 | qəzvəsi | 200 nəfər | Kafirlərdən birinin komandanlığı altındakı kiçik bir qrup | Bədr | Hicrətin 2-ci ili Cəmadiul axır vəya Rəbiul əvvəl | Müşriklərin qaçması | |
5 | Böyük Bədr qəzvəsi | 313 nəfər-2 atlı və 70 dəvə. | 950 süvari və piyada | Bədr | Hicrətin 2-ci ili Ramazan | Müsəlmanları Qureyşlərə qələbə çalması | |
6 | qəzvəsi | 200 nəfər | Bəni Süleym və Qətfan tayfası | Məkkə və Mədinə arası | Hicrətin 2-ci ili Şəvval | Bəni Süleymin qaçması | |
7 | Bəni Qeynuqa qəzvəsi | Mədinəli müsəlmanları | Mədinəli yəhudilər | Mədinə | Hicrətin 2-ci ili Şəvvalın əvvəllləri | Mədinənin yəhudilərdən təmizlənməsi | |
8 | qəzvəsi | az bir dəstə | 200 nəfər | Qarqaratul Küdr | Hicrətin 2-ci ili Zilhiccə | Qureyşin qaçması | |
9 | (Qətafan) qəzvəsi | 450 nəfər | Qəbilə və Məharib | Zu Əmər | Hicrətin 3-cü ili Məhərrəm | Bəni Sələbə qəbiləsinin qaçması və müsəlmanların orada bir ay qalmaları | |
10 | qəzvəsi | 300 süvari | Bəni Süleym | Buhran (Hicazda bir mədən vəya Zabidə bir vadi adı) | Hicrətin 3-cü ili Rəbiülaxır | ---- | |
11 | Uhud qəzvəsi | Mədinə ətrafındakı piyada və 700nəfər | 2900 ilə 3000 nəfər arası | Ühüd dağının yanın | Hicrətin 3-cü ili Şəvval | müsəlmanlardan 70 nəfərin şəhid olması, Kafirlərin (Məkkə müşriklərinin) tam qələbəsinin qarşısı alındı, Müsəlmanların mühasirədə olan qoşunun azad olunması | |
12 | qəzvəsi | 630 | 9279 nəfər Qureyşli | Mədinənin cənubunda bir neçə klometirlikdə Həmraul Əsəd | Hicri 3-cü il Şəvval | Düşmənin qaçması | |
13 | Bəni Nəzir qəzvəsi | bütün mədinəlimüsəlmanlar | Bəni Nəzir yəhudiləri | Mədinənin ətrafı | hicri 4-cü il Rəbiüləvvəl | Bəni Nəzir qəbiləsinin mədinə ətrafından köç etməsi | |
14 | qəzvəsi | 400 nəfər süvari və piyada | Bəni Muharib | Zatur Riqa Nəcd | hicrətin 4-cü ili Cəmadiyələvvəl | Bəni Sələbə və Muharib qəbilələrinin qaçması | |
15 | qəzvəsi | 1000 nəfər | 2000 nəfər | Bədr | hicrətin 4-cü ili Şaban | Döyüş olmadı | |
16 | 1000 nəfər piyada və süvari | Dumətul Cəndəl qəbilələri | Dumətul Cəndəl | hicrətin 5-ci ili Rəbiüləvvəl | Cəndəl qəbilələrinin məğlub olub qaçmaları | ||
17 | Xəndək qəzvəsi | 3000 nəfər | Müşrik qəbilələrindən 10000 nəfər | Mədinə | hicrətin 5-ci ili Şəvval | Müşriklərin qazanmadın geri dönmələri | |
18 | qəzvəsi | 3000 nəfər | 600–700 arası | Mədinə ətrafı | hicrətin 5-ci ili Zilqədə və Zilhiccə | Müsəlmanların qələbəsi | |
19 | qəzvəsi | təqribən 3000 nəfər | Lihyan qəbiləsi | Qaran | hicrətin 6-cı ili Cəmadiyələvvəl | Bəni Leyhan qəbiləsinin qaçması | |
20 | qəzvəsi | 500–700 arası | Qətfan | Zi Qarəd | hicrətin 6-cı ili Rəbiüləvvəl və Rəbiülaxır | Müsəlmanlar və Qureyşlilər arasında sülh müqaviləsinin bağlanması | |
21 | qəzvəsi | 1000 nəfər piyada və suvari | Bəni Mustəliq | əl Mureysi | hicrətin 6-cı ili Şaban | Müşriklərin qaçması | |
22 | Hüdeybiyyə qəzvəsi | 1600 nəfər | Qureyş | Hüdeybiyyə | hicrətin 6-cı ili Zilqədə | Müsəlman və Qureyşlilər arasında sülh müqaviləsinin bağlanması | |
23 | Xeybər qəzvəsi | 1600 nəfər | Xeybər yəhudiləri | Xeybər | hicrətin 7-ci ili Məhərrəm və Səfər | Xeybərililərin məğlub olması | |
24 | qəzvəsi | 1400 nəfər | Qureyş | Məkkə | hicrətin 7-ci ili Zilhiccə vəya Zilqədə | Müsəlmanların əhval-ruhiyyəsinin gücləndirilməsi və kafirlərin əhvalının zəifləməsi | |
25 | Məkkənin fəthi qəzvəsi | 10000 nəfər | Qureyş və Bəni Bəkr qəbiləsi | Məkkə | hicrətin 8-ci ili Ramazan | Məkkənin fəthi | |
26 | qəzvəsi | 12000 nəfər | Həvazin və Səqif qəbilələri | Taif yaxınlığı | hicrətin 8-ci ili Şəvval | Müsəlmanları qələbəsi | |
27 | Taif qəzvəsi | 12000 nəfər | Səqif qəbiləsi | Taif | hicrətin 8-ci ili Şəvval | Qələbə olmadan Mədinəyə qayıtdəlar | |
28 | Təbuk qəzvəsi | 30000 nəfər | Rum və müttəfiqləri | Təbuk | hicrətin 9-cu ili Rəcəb | Rumlar, müsəlmanlarla maddi uzlaşma istəmələri |
Həmçinin bax
Ədəbiyyat
- İbn İshaq, Siretun Nəbi,nəşr: Mustafa əl-Hələbi,1355-q
- İbn Həbib, Məhəmməd, Əl-Muhabbər, Tədqiq: Ilse Lichtenstadter, Heydər Abad Diken,1361-q/1942-m
- İbn Hazm Əndəlusi, Cəvamius Sirətun Nəbəviyyə, s,76, Darul Kutubul Elmiyyə, Beyrut
- İbni Xəldun,Tarixi ibni Xəldun,Ayəti,Əbdulməhəmməd,əl İbər Tarixi ibni Xəldun,Muəssəseyi mutaliat və təhqiqat fərhəngi,Çape əvvəl,1363-ş
- İbn Səd,Məhəmməd,Kitabut Təbəqatil Kəbir,Tədqiq,Edvard Zaxayev,Lidən,1321–1325-q
- İbni Seyyid ən Nas,Uyunul Əsər,Darul qələm,Beyrut,Çape əvvəl,1414-q
- İbni Hişam,Əbdulməlik,əs Sirətun Nəbəviyyə,Tədqiqat,Mustəfa, əs Səqa,Əlbiyari,İbrahim,Şələbi,Əbdulhəfiz,Darul mərifət,Beyrut,Çape əvvəl
- Əmin Anuli,Seyyid Möhsin,Əəyanuş Şiə,Darut təarif lilmətbuat,Beyrut,1403-q
- Bəlazuri,Əhməd ibn Yəhya,Ənsabul Əşraf,Darul Fikr,Beyrut,Çape əvvəl,1417-q
- Beyhəqi,Əbu Bəkr Əhməd ibn Hüseyn,Dəlailun Nubuvvə və Mərifətu Əhvali Sahibiş Şəriə,Tədqiq,Qələçi,Əbdulmuti,Darul Kutubil Elmiyyə,Beyrut,Çape əvvəl,1405-q
- Vaqidi,Məhəmməd ibn Ömər,Əlməğazi,Aləmi,Beyrut,Çape sevvom,1409-q
- Cəfəriyan Rəsul,Sirəte Rəsule Xuda,Qum,İnteşarate Dəlile Ma,1383-ş
- Cəfəriyan Rəsul,Tarixe Siyasiye İslam(Sireye Rəsule Xuda),Qum,İtrət,1380-ş
- Həsəni,Əliəkbər,Tarixe Təhliliye Sədril İslam,Tehran,İnteşarate Peyame Nur
- Hələbi Əbulfərəc,əs Sirətul Hələbiyyə,Darul Kutubil Elmiyyə,Beyrut,Çape dovvom,1427
- Həməvi,Məhəmməd ibn İshaq,Ənisul Möminin,Bonyade Besət,Tehran,1363-ş
- Suheyli,Əburrəham,ər-Rovzil Ənfi fi Şərhis Sirətin Nəbəviyyə,Daru Ehyait Turasil Ərəbiyyə,Beyrut,Çape əvvəl,1412-q
- Təbərisi,Fəzl ibn Həsən,İəlamul Vəra bi Əəlamil Huda,Muəssəseye Alul Beyt,Qum,Çape əvvəl,1417-q
- Məclisi,Biharul Ənvar,Muəssəsətul Vəfa,Beyrut,1404-q
- Məsudi,Əli ibn Hüseyn,Murucuz Zəhəb,Çape Mətbəatus Səadəh,1367-q
- Məqrizi,Əhməd ibn Əli,Əmtaul Əsma,Beyrut,Darul kutubul Elmiyyə
- Yaqut Həməvi,Şəhabuddin əbu Əbdillah,Məcəmul Buldan,Daru Sadir,Beyrut,Çape dovvom,1995-m
- Vaqidi,Məhəmməd ibn Ömər,Kitabul Məğazi,Muəssəsətul Aləmi,Beyrut,Çape sevvom,1409-q
Xarici keçidlər
- Qəzvə
- Şərqşünasların Hz.Peyğəmbərin qəzvə və səriyyələrinin hədəfləri haqqındakı görüşlərinin tarixi sənədlərlə təlili və tənqidi
İstinadlar
- ابن منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، ج۱۵، ص۱۲۳، ناشر، دار صادر، بیروت، چاپ سوم، ۱۴۱۴ ق / İbn Mənzur,Məhəmməd ibn Mukrim,Lisanul Ərəb,c,15,s,123,naşir,Daru Sədr,Beyrut, üçüncü çap,1414-q,
- میرشریفی، آشنایی با تاریخ اسلام، ج۱، ص۱۷۵ / Mirşərifi,İslam tarixi ilə tanışlıq,c,1,s,175
- مقریزی، إمتاع الأسماع، ۱۴۲۰ق، ج۱، ص۷۴ / Məqrizi,İmtinaul Əsma,142-q,c,1,s,74
- سیره النبی، ج۲، ص۲۲۳ / Sirətun Nəbi,c,2,s,223
- امتاع الاسماع، ص۵۳ / İmtinaul Əsma,s,53
- سیره النبی، ج۴، ص۲۸۰- ۲۸۱. مروج الذهب، ج۲، ص۲۸۷- ۲۸۸ / Sirətun Nəbi,c,2,s,280–281,; Murucuz Zəhəb,c,2,s,287–288
- جعفریان، سیره رسول خدا(ص)، ص۴۶۴ / Cəfəriyan,Sireye rəsule xuda,s,464
- ابن خلدون، ج۱، ص۴۰۸؛ بحار ج۱۹، ص۱۸۷ / İbni Xəldun,c,1,s,408; Bihar,c,19.s,187
- السیرة النبویة ج۱، ص۵۹۸ / əs-Sirətun Nəbəviyyə,c,1.s.598
- بیهقی، ج۳، ص۱۱ / Beyhəqi,c,3,s,11
- معجم البلدان، ج۴، ص۱۲۷ / Məcməul Buldan,c,4,s,127
- إعلام الوری، ج۱، ص۱۶۴؛ السیرة النبویة، ج۱، ص۵۹۹؛ دلائل النبوة، ج۵، ص۴۶۹ / iilamul Vəra,c,1,s,164;əs-Sirətun Nəbəviyyə,c,1,s,599;Dəlailun Nubuvvə,c,5,s,469
- جوامع السیرة النبویة، ص۷۸ / Cəvamius Sirətun Nəbəviyyə,s,78
- خلیفة بن خیاط، تاریخ خلیفة، ص۲۰ / Xəlifə ibn Xəyyat,Tarixi Xəlifə,s,20
- واقدی1,، ج۱، ص۱۲؛ عیون الأثر، ج۱، ص۲۶۳؛ اعیان الشیعة، ج۱، ص۲۴۶ / Vaqidi,c,1,s,12;Uyunul Əsər,c,1,s,263;Əəyanuş Şiə,c,1,s,246
- السیرة النبویة، ج۱، ص۲۴۰ / əs-Sirətun Nəbəviyyə,c,1,s,240
- دلائل النبوة، ج۳، ص۱۶۳؛ السیرة النبویة، ج۲، ص۴۳ – ۴۴ / Dəlailun Nubuvvət,c,3,s,163;əs-Sirətun Nəbəviyyə,c,2,s,43–44
- دلائل النبوة، ج۳، ص۱۶۴ / Dəlailun Nubuvvə,c,3,s,164
- السیرة النبویة، ج۲، ص۴۴ / əs-Sirətun Nəbəviyyə,c,2,s,44
- السیرة النبویة، ج۲، ص۴۶/ əs-Sirətun Nəbəviyyə,c,2,s,46
- ابن حبیب، ص۱۱۲؛ ابن سعد، ج۲، ص۲۴ / İbn Həbib,s,112;İbn Səd,c,2,s,24
- السیرة النبویة، ج۲، ص۶۰؛ دلائل النبوة، ج۳، ص۱۷۷؛ جوامع السیرة النبویة، ص۱۴۰/ əs-Sirətun Nəbəviyyə,c,2,s,60;Dəlailun Nəbəviyyə,c,3,s,177;Cəvamis Sirətun Nəbəviyyə,s,140
- المغازی، ج۱، ص۳۳۴ / əl Məğazi,c,1,s,334
- عیون الأثر، ج۲، ص۷۰؛ المغازی، ج۱، ص۳۶۳ / Uyunul Əsər,c,2,s,70;əl Məğazi,c,1,s,363
- السیرة النبویة، ج۲، ص۲۰۳؛ الروض الأنف، ج۶، ص۲۲۱ – ۲۲۲ / əs Sirətun Nəbəviyyə,c,2,s,203;ər Rovzul Ənf,c,6,s,221–222
- السیرة النبویة، ج۲، ص۲۰۹ / əs Sirətun Nəbəviyyə,c,2,s,209
- السیرة النبویة، ج۲، ص۲۱۳ / əs-Sirətun Nəbəviyyə,c,2,s,213
- السیرة النبویة، ج۲، ص۲۱۴؛ جوامع السیرة النبویة، ص۱۴۷؛ أنیس المؤمنین، ص۲۱/ əs-Sirətun Nəbəviyyə,c,2,s,214;Cəvamius Sirətun Nəbəviyyə,s,147;Ənisul Möminin,s,21
- المغازی، ج۲، ص۴۹۶؛ أنساب الاشراف، ج۱، ص۳۴۷ / əlMəğazi,c,2,s,496;Ənsabul Əşraf,c,1,s,347
- دلائل النبوة، ج۳، ص۳۶۴ / Dəlailun Nubuvvə,c,3,s,364
- جعفریان، تاریخ سیاسی اسلام، (سیره رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم)،قم، عترت، ۱۳۸۰ش، ج۱، ص۵۷۳ / Cəfəriyan,Tarixi siyasiye eslam,(sireye rəsule xuda),Qum,itrət,1380-ş,c,1,s,573
- أنساب الأشراف، ج۱، ص۳۴۹ / Ənsabul Əşraf,c,1,s,349
- المغازی، ج۲، ص۵۳۷ / əl Məğazi,c,2,s,537
- السیرة النبویة، ج۲، ص۲۸۹ / əs-Sirətun Nəbəviyyə,c,2,s,289
- السیرة النبویة، ج۲، ص۳۰۸؛ أعیان الشیعة، ج۱، ص۲۶۸ / əs Sİrətun nəbəviyyə,c,2,s,308;Əəyanuş Şiə,c,1,s,268
- السیرة النبویة، ج۲، ص۳۲۸؛ دلائل النبوة، ج۴، ص۱۹۷ / əs Sirətun Nəbəviyyə,c,2,s,328;Dəlailun Nubuvvə,c,4,s,197
- السیرة النبویة، ج۲، ص۳۸۹؛ الروض الأنف، ج۷، ص۴۹ / əs Sirətun Nəbəviyyə,c,2,s,389;ər Rovzul Ənf,c,7,s,49
- دلائل النبوة، ج۵، ص۱۵۶؛ المغازی، ج۳، ص۸۹۲ / Dəlailun Nubuvvə,c,5,s,156;əl-Məğazi,c,3,s,892
- إعلام الوری، ج۱، ص۲۳۳؛ دلائل النبوة، ج۵، ص۱۵۶ / İilamul Vəra,c,1,s,233;Dəlailun Nubuvvə,c,5,s,156
- السیرة النبویة، ج۲، ص۵۱۵؛ دلائل النبوة، ج۵، ص۴۶۹ / əs-Sirətun Nəbəviyyə,c,2,s,515;dəlailu Nubuvvə,c,5,s,469
- حسنی، ص۹۳-۹۴ / Hüseyni,s,93–94
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Qezve ereb غ ز و ة Hz peygemberin istirak etdiyi doyuslere deyilir ister savassin ister savasmasin Bedr Uhud ve Xendek Peygemberin en muhum qezvelerindendir Peygemberin qezvelerinin sayinda tarixciler ixtilaf edibler Bezileri 26 bezileri ise 27 qezve qeyd edibler MenasiQezve G Z V maddesinden yaranib Lugetde doyusmek demekdir Ismi faili Qazi dusmenle doyuse getmek ve onu qaret etmek cemi ise Quzzatdir Istilahda ise Peygemberin sexsen istirak etdiyi doyuslere qezve sexsen istirak eteyib rehberliyi teyin etdiyi bir komandire verdiyi doyuslere ise Hemcinin tarixciler Peygemberin komandirlik etdiyi islam ordusnun doyus etmeden geri qayitdiqlari seferleri de qezve adlandirirlar Qezvelerin baslanmasiIbn Ishaq yazir Hz Peygember hicretin birinci ili Rebiulevvel ayinin 12 den hicretin ikinci ili Sefer ayina kimi hec bir doyus etmemisdir Amma Hemze Ubeyde ibn Haris ve Sed ibn Veqqas seriyyelerini hicretin birinci ilinde bas verdiyini yazir Qezvelerin sayiMesudi Peygemberin qezvelerinin sayinin 26 oldugunu bezi tarixciler ise 27 oldugunu qeyd edibler Ixtilafin sebebi odur ki Birinci qrup 26 oldugunu qeyd edenler Peygemberin Xeyber den Vadil Qura ya gelmesini Xeyber qezvesi ile bir saydiqlari halda ikinci qrup 27 olugunu qeyd edenler ise Xeyber ve Vadil Qura qezvelerini iki ayri qezve hesab edirler Ibni Ishaq Xeyber qezvesinden sonra Vadil quran i qeyd etmemesine baxmayaraq Umretul Qezan i qezvelerden sayaraq onlarin sayinin 27 oldugunu qeyd edir Qezve olmasinda ixtilaf olan iki Vadil Qura ve Umretul Qeza doyusu de saysaq qezvelerin sayi 28 dir Mute doyusu Hz Peygemberin doyusunde istirak etmediyine baxmayaraq onu da qezve adlandiriblar Qezvelerin statistikasiDoyusun adi Islam ordusu Dusmen ordusu bas verdiyi yer tarixi neticesi1 Ebva Vedda qezvesi 200 nefer Namelum Ebva Veddan hicretin 2 ci ili Sefer Islam irdusunun Qureyse catmamasi ve doyusun bas vermemesi Yalniz Beni Demra qebilesi ile muqavile baglanmasi2 qezvesi 200 nefer 100 nefer buvat hicretin 2 ci ili Rebiulevvel veya Rebiul axir 3 200 nefer Qureys Beni Demra ve Beni Muldic qebilelerinin ortaq ordusu el Useyre Mekke ve Medine arasinda bir yer Hicri 2 ci il Cemadiul evvel doyus olmadi Mudlic Demra ve Mudlic qebilelerinin ortaqlari ile muqavile baglanmasi4 qezvesi 200 nefer Kafirlerden birinin komandanligi altindaki kicik bir qrup Bedr Hicretin 2 ci ili Cemadiul axir veya Rebiul evvel Musriklerin qacmasi5 Boyuk Bedr qezvesi 313 nefer 2 atli ve 70 deve 950 suvari ve piyada Bedr Hicretin 2 ci ili Ramazan Muselmanlari Qureyslere qelebe calmasi6 qezvesi 200 nefer Beni Suleym ve Qetfan tayfasi Mekke ve Medine arasi Hicretin 2 ci ili Sevval Beni Suleymin qacmasi7 Beni Qeynuqa qezvesi Medineli muselmanlari Medineli yehudiler Medine Hicretin 2 ci ili Sevvalin evvellleri Medinenin yehudilerden temizlenmesi8 qezvesi az bir deste 200 nefer Qarqaratul Kudr Hicretin 2 ci ili Zilhicce Qureysin qacmasi9 Qetafan qezvesi 450 nefer Qebile ve Meharib Zu Emer Hicretin 3 cu ili Meherrem Beni Selebe qebilesinin qacmasi ve muselmanlarin orada bir ay qalmalari10 qezvesi 300 suvari Beni Suleym Buhran Hicazda bir meden veya Zabide bir vadi adi Hicretin 3 cu ili Rebiulaxir 11 Uhud qezvesi Medine etrafindaki piyada ve 700nefer 2900 ile 3000 nefer arasi Uhud daginin yanin Hicretin 3 cu ili Sevval muselmanlardan 70 neferin sehid olmasi Kafirlerin Mekke musriklerinin tam qelebesinin qarsisi alindi Muselmanlarin muhasirede olan qosunun azad olunmasi12 qezvesi 630 9279 nefer Qureysli Medinenin cenubunda bir nece klometirlikde Hemraul Esed Hicri 3 cu il Sevval Dusmenin qacmasi13 Beni Nezir qezvesi butun medinelimuselmanlar Beni Nezir yehudileri Medinenin etrafi hicri 4 cu il Rebiulevvel Beni Nezir qebilesinin medine etrafindan koc etmesi14 qezvesi 400 nefer suvari ve piyada Beni Muharib Zatur Riqa Necd hicretin 4 cu ili Cemadiyelevvel Beni Selebe ve Muharib qebilelerinin qacmasi15 qezvesi 1000 nefer 2000 nefer Bedr hicretin 4 cu ili Saban Doyus olmadi16 1000 nefer piyada ve suvari Dumetul Cendel qebileleri Dumetul Cendel hicretin 5 ci ili Rebiulevvel Cendel qebilelerinin meglub olub qacmalari17 Xendek qezvesi 3000 nefer Musrik qebilelerinden 10000 nefer Medine hicretin 5 ci ili Sevval Musriklerin qazanmadin geri donmeleri18 qezvesi 3000 nefer 600 700 arasi Medine etrafi hicretin 5 ci ili Zilqede ve Zilhicce Muselmanlarin qelebesi19 qezvesi teqriben 3000 nefer Lihyan qebilesi Qaran hicretin 6 ci ili Cemadiyelevvel Beni Leyhan qebilesinin qacmasi20 qezvesi 500 700 arasi Qetfan Zi Qared hicretin 6 ci ili Rebiulevvel ve Rebiulaxir Muselmanlar ve Qureysliler arasinda sulh muqavilesinin baglanmasi21 qezvesi 1000 nefer piyada ve suvari Beni Musteliq el Mureysi hicretin 6 ci ili Saban Musriklerin qacmasi22 Hudeybiyye qezvesi 1600 nefer Qureys Hudeybiyye hicretin 6 ci ili Zilqede Muselman ve Qureysliler arasinda sulh muqavilesinin baglanmasi23 Xeyber qezvesi 1600 nefer Xeyber yehudileri Xeyber hicretin 7 ci ili Meherrem ve Sefer Xeyberililerin meglub olmasi24 qezvesi 1400 nefer Qureys Mekke hicretin 7 ci ili Zilhicce veya Zilqede Muselmanlarin ehval ruhiyyesinin guclendirilmesi ve kafirlerin ehvalinin zeiflemesi25 Mekkenin fethi qezvesi 10000 nefer Qureys ve Beni Bekr qebilesi Mekke hicretin 8 ci ili Ramazan Mekkenin fethi26 qezvesi 12000 nefer Hevazin ve Seqif qebileleri Taif yaxinligi hicretin 8 ci ili Sevval Muselmanlari qelebesi27 Taif qezvesi 12000 nefer Seqif qebilesi Taif hicretin 8 ci ili Sevval Qelebe olmadan Medineye qayitdelar28 Tebuk qezvesi 30000 nefer Rum ve muttefiqleri Tebuk hicretin 9 cu ili Receb Rumlar muselmanlarla maddi uzlasma istemeleriHemcinin baxHicretEdebiyyatIbn Ishaq Siretun Nebi nesr Mustafa el Helebi 1355 q Ibn Hebib Mehemmed El Muhabber Tedqiq Ilse Lichtenstadter Heyder Abad Diken 1361 q 1942 m Ibn Hazm Endelusi Cevamius Siretun Nebeviyye s 76 Darul Kutubul Elmiyye Beyrut Ibni Xeldun Tarixi ibni Xeldun Ayeti Ebdulmehemmed el Iber Tarixi ibni Xeldun Muesseseyi mutaliat ve tehqiqat ferhengi Cape evvel 1363 s Ibn Sed Mehemmed Kitabut Tebeqatil Kebir Tedqiq Edvard Zaxayev Liden 1321 1325 q Ibni Seyyid en Nas Uyunul Eser Darul qelem Beyrut Cape evvel 1414 q Ibni Hisam Ebdulmelik es Siretun Nebeviyye Tedqiqat Mustefa es Seqa Elbiyari Ibrahim Selebi Ebdulhefiz Darul merifet Beyrut Cape evvel Emin Anuli Seyyid Mohsin Eeyanus Sie Darut tearif lilmetbuat Beyrut 1403 q Belazuri Ehmed ibn Yehya Ensabul Esraf Darul Fikr Beyrut Cape evvel 1417 q Beyheqi Ebu Bekr Ehmed ibn Huseyn Delailun Nubuvve ve Merifetu Ehvali Sahibis Serie Tedqiq Qeleci Ebdulmuti Darul Kutubil Elmiyye Beyrut Cape evvel 1405 q Vaqidi Mehemmed ibn Omer Elmegazi Alemi Beyrut Cape sevvom 1409 q Ceferiyan Resul Sirete Resule Xuda Qum Intesarate Delile Ma 1383 s Ceferiyan Resul Tarixe Siyasiye Islam Sireye Resule Xuda Qum Itret 1380 s Heseni Eliekber Tarixe Tehliliye Sedril Islam Tehran Intesarate Peyame Nur Helebi Ebulferec es Siretul Helebiyye Darul Kutubil Elmiyye Beyrut Cape dovvom 1427 Hemevi Mehemmed ibn Ishaq Enisul Mominin Bonyade Beset Tehran 1363 s Suheyli Eburreham er Rovzil Enfi fi Serhis Siretin Nebeviyye Daru Ehyait Turasil Erebiyye Beyrut Cape evvel 1412 q Teberisi Fezl ibn Hesen Ielamul Vera bi Eelamil Huda Muesseseye Alul Beyt Qum Cape evvel 1417 q Meclisi Biharul Envar Muessesetul Vefa Beyrut 1404 q Mesudi Eli ibn Huseyn Murucuz Zeheb Cape Metbeatus Seadeh 1367 q Meqrizi Ehmed ibn Eli Emtaul Esma Beyrut Darul kutubul Elmiyye Yaqut Hemevi Sehabuddin ebu Ebdillah Mecemul Buldan Daru Sadir Beyrut Cape dovvom 1995 m Vaqidi Mehemmed ibn Omer Kitabul Megazi Muessesetul Alemi Beyrut Cape sevvom 1409 qXarici kecidlerQezve Serqsunaslarin Hz Peygemberin qezve ve seriyyelerinin hedefleri haqqindaki goruslerinin tarixi senedlerle telili ve tenqidiIstinadlarابن منظور محمد بن مکرم لسان العرب ج۱۵ ص۱۲۳ ناشر دار صادر بیروت چاپ سوم ۱۴۱۴ ق Ibn Menzur Mehemmed ibn Mukrim Lisanul Ereb c 15 s 123 nasir Daru Sedr Beyrut ucuncu cap 1414 q میرشریفی آشنایی با تاریخ اسلام ج۱ ص۱۷۵ Mirserifi Islam tarixi ile tanisliq c 1 s 175 مقریزی إمتاع الأسماع ۱۴۲۰ق ج۱ ص۷۴ Meqrizi Imtinaul Esma 142 q c 1 s 74 سیره النبی ج۲ ص۲۲۳ Siretun Nebi c 2 s 223 امتاع الاسماع ص۵۳ Imtinaul Esma s 53 سیره النبی ج۴ ص۲۸۰ ۲۸۱ مروج الذهب ج۲ ص۲۸۷ ۲۸۸ Siretun Nebi c 2 s 280 281 Murucuz Zeheb c 2 s 287 288 جعفریان سیره رسول خدا ص ص۴۶۴ Ceferiyan Sireye resule xuda s 464 ابن خلدون ج ۱ ص۴۰۸ بحار ج۱۹ ص۱۸۷ Ibni Xeldun c 1 s 408 Bihar c 19 s 187 السیرة النبویة ج ۱ ص۵۹۸ es Siretun Nebeviyye c 1 s 598 بیهقی ج ۳ ص۱۱ Beyheqi c 3 s 11 معجم البلدان ج ۴ ص۱۲۷ Mecmeul Buldan c 4 s 127 إعلام الوری ج ۱ ص۱۶۴ السیرة النبویة ج ۱ ص۵۹۹ دلائل النبوة ج ۵ ص۴۶۹ iilamul Vera c 1 s 164 es Siretun Nebeviyye c 1 s 599 Delailun Nubuvve c 5 s 469 جوامع السیرة النبویة ص۷۸ Cevamius Siretun Nebeviyye s 78 خلیفة بن خیاط تاریخ خلیفة ص۲۰ Xelife ibn Xeyyat Tarixi Xelife s 20 واقدی1 ج ۱ ص۱۲ عیون الأثر ج۱ ص۲۶۳ اعیان الشیعة ج ۱ ص۲۴۶ Vaqidi c 1 s 12 Uyunul Eser c 1 s 263 Eeyanus Sie c 1 s 246 السیرة النبویة ج ۱ ص۲۴۰ es Siretun Nebeviyye c 1 s 240 دلائل النبوة ج ۳ ص۱۶۳ السیرة النبویة ج ۲ ص۴۳ ۴۴ Delailun Nubuvvet c 3 s 163 es Siretun Nebeviyye c 2 s 43 44 دلائل النبوة ج ۳ ص۱۶۴ Delailun Nubuvve c 3 s 164 السیرة النبویة ج ۲ ص۴۴ es Siretun Nebeviyye c 2 s 44 السیرة النبویة ج ۲ ص۴۶ es Siretun Nebeviyye c 2 s 46 ابن حبیب ص۱۱۲ ابن سعد ج۲ ص۲۴ Ibn Hebib s 112 Ibn Sed c 2 s 24 السیرة النبویة ج ۲ ص۶۰ دلائل النبوة ج ۳ ص۱۷۷ جوامع السیرة النبویة ص۱۴۰ es Siretun Nebeviyye c 2 s 60 Delailun Nebeviyye c 3 s 177 Cevamis Siretun Nebeviyye s 140 المغازی ج ۱ ص۳۳۴ el Megazi c 1 s 334 عیون الأثر ج ۲ ص۷۰ المغازی ج ۱ ص۳۶۳ Uyunul Eser c 2 s 70 el Megazi c 1 s 363 السیرة النبویة ج ۲ ص۲۰۳ الروض الأنف ج ۶ ص۲۲۱ ۲۲۲ es Siretun Nebeviyye c 2 s 203 er Rovzul Enf c 6 s 221 222 السیرة النبویة ج ۲ ص۲۰۹ es Siretun Nebeviyye c 2 s 209 السیرة النبویة ج ۲ ص۲۱۳ es Siretun Nebeviyye c 2 s 213 السیرة النبویة ج ۲ ص۲۱۴ جوامع السیرة النبویة ص۱۴۷ أنیس المؤمنین ص۲۱ es Siretun Nebeviyye c 2 s 214 Cevamius Siretun Nebeviyye s 147 Enisul Mominin s 21 المغازی ج ۲ ص۴۹۶ أنساب الاشراف ج ۱ ص۳۴۷ elMegazi c 2 s 496 Ensabul Esraf c 1 s 347 دلائل النبوة ج ۳ ص۳۶۴ Delailun Nubuvve c 3 s 364 جعفریان تاریخ سیاسی اسلام سیره رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم قم عترت ۱۳۸۰ش ج۱ ص۵۷۳ Ceferiyan Tarixi siyasiye eslam sireye resule xuda Qum itret 1380 s c 1 s 573 أنساب الأشراف ج ۱ ص۳۴۹ Ensabul Esraf c 1 s 349 المغازی ج ۲ ص۵۳۷ el Megazi c 2 s 537 السیرة النبویة ج ۲ ص۲۸۹ es Siretun Nebeviyye c 2 s 289 السیرة النبویة ج ۲ ص۳۰۸ أعیان الشیعة ج ۱ ص۲۶۸ es SIretun nebeviyye c 2 s 308 Eeyanus Sie c 1 s 268 السیرة النبویة ج ۲ ص۳۲۸ دلائل النبوة ج ۴ ص۱۹۷ es Siretun Nebeviyye c 2 s 328 Delailun Nubuvve c 4 s 197 السیرة النبویة ج ۲ ص۳۸۹ الروض الأنف ج ۷ ص۴۹ es Siretun Nebeviyye c 2 s 389 er Rovzul Enf c 7 s 49 دلائل النبوة ج ۵ ص۱۵۶ المغازی ج ۳ ص۸۹۲ Delailun Nubuvve c 5 s 156 el Megazi c 3 s 892 إعلام الوری ج ۱ ص۲۳۳ دلائل النبوة ج ۵ ص۱۵۶ Iilamul Vera c 1 s 233 Delailun Nubuvve c 5 s 156 السیرة النبویة ج ۲ ص۵۱۵ دلائل النبوة ج ۵ ص۴۶۹ es Siretun Nebeviyye c 2 s 515 delailu Nubuvve c 5 s 469 حسنی ص۹۳ ۹۴ Huseyni s 93 94