Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu məqaləni lazımdır. |
Sürü psixologiyası (ing. Bandwagon Effect) ifadəsi 1848-ci ildə Amerikanın siyasi sistemində istifadə edilməyə başlandı. Dan Rays adında bir təlxək o zamanların orkestr avtomobilini (Bandwagon) istifadə edərək siyasi turlara qatılmışdı. Orkestr avtomobili həvəsli musiqilərlə turlara çıxır və "orkestra qatıl" şüarıyla insanların diqqətini çəkirdi. Bunun sayəsində əldə etdiyi məşhurluğuna görə seçkilərdə böyük bir müvəffəqiyyət qazanmışdır. Bu ifadənin təməlində bu hadisə dayanır və buna görə sürü psixologiyası ingilis dilində "Bandwagon Effect" (Orkestr maşını təsiri) olaraq adlandırılır.
İngilis alimlər bundan illər əvvəl bir araşdırma edir. Yığdıqları qoyun sürülərini bir məkana həbs edib üzərlərində təcrübə aparırlar. Aralarından seçdikləri 10 qoyunu digər qoyunların içindən ayırıb tək istiqamətə dönmələrini təmin edirlər. Təkrar digər qoyunların içinə buraxılanda qoyunlar sürü halında, başdakı 10 fərqli qoyuna ayaq uydurmağa başlayır. Döndüyü istiqamətin doğru, ya da səhv olmağının bir əhəmiyyəti olmadan, öz fikirlərini əhəmiyyət vermədən, birliyə ayaq uyduraraq bu hərəkəti reallaşdırırlar. Bu da meydana sürü potensialında canlıların ağıllarını istifadə etmədən ətraf mühitə bir növ ayaq uydurmaqlarını göstərir. Bu təcrübə canlıların ayaq uydurma cəhdlərini sübut edən doğru bir təhlildir.
Sürü psixologiyasının altında gizlənən psixologiya
Sürü psixologiyasının formalaşması təfəkkür meyllərinin təsiri və ya nəticəsi olaraq təyin olunur. Buradaki təfəkkür meylləri anlayışı, doğru bir qərara aparan yoldan azmaq mənasında ifadə edilə bilər. Sürü psixologiyası bütün yaş qruplarında yayılmışdır. Dünyadakı fərqli insanların ortaq xüsusiyyətlərindən biridir. Lakin, gənc nəsil buna qarşı daha qorumasızdır.
Məşhur olanı izləmək
Müvəffəqiyyətli insanların vərdişlərini, davranış nümunələrini, inanclarını və s izləmək insan təbiətinin bir meylidir. Müvəffəqiyyətli bir insan ətrafında inam yaradır. Müvəffəqiyyətli bir insanın məşhurluğu və etibarlılığından təsirlənmiş bir insan, aydın düşünmə tələb edən mühakimə qabiliyyətini itirər.
Qorxu və sürü psixologiyası
İnsanların cəmiyyətə ayaq uydurmasının ən böyük səbəblərindən biri, tənhalıq qorxusudur. Əgər zehinimiz qorxularla dolu olmasaydı hər zaman məntiqli və aydın düşünməyə istiqamətlənərdik. Əgər qərarlarımız tam olaraq məntiqli təməllərdə deyilsə, gözümüz bağlı olaraq digərlərini təqib etməyə istiqamətlənirik.
Sürü psixologiyasının zərərləri
Sürü psixologiyası cəmiyyətdə insanlar üzərində zərərlərə səbəb ola bilər. Lakin, bu zərərli nəticələr dərhal hiss edilməyə bilər. Məsələn müəyyən bir düşüncəyə ya da irqə mənsub bir cəmiyyətə qarşı nifrət dolu ümumiləşdirmənin yayılması qorxunc nifrət cinayətlərinin işlənməsinə səbəb ola bilər.
Məlumat mövzusunda digərlərindən asılılıq
Qərar vermə mexanizmamızda, düşüncə və duyğularımızdan başqa əhəmiyyətli bir digər məzmun "məlumat"dır. Erkən yaş dövründə uşaqlar valideynlərindən ətraf mühitə dair demək olar hər məlumatı alırlar. Bu məlumatlar, valideynlərin öz inacları üzərində əsaslandırılmış məlumatlardır. Onların düşüncələri zehinlərində gizlənmiş inanclar vasitəsilə formalaşır. Bu, tam olaraq sürü psixologiyası sayılmasa da, burada müstəqil düşünmə və zehinin azad axıcılığından bəhs edilə bilməz.
Sürü psixologiyası bəzi insanların və ya digər canlıların öz anlayışı və idrakı əsasında qərar vermə qabiliyyətinin yoxluğunun bir nəticəsidir. Əslində cəmiyyətin təzyiqi, cərəyanlar, təbliğatlar və s. içində tam mənasıyla təsirlənmədən qalmağımız mümkün deyil. Hamımız qərar vermək və irəliləmək üçün həyatın müəyyən həqiqətlərini mənimsəməliyik. Qərarlarımızın doğruluğundan tam əmin olmasaq belə, öz istinad nöqtəmizi yaratmalıyıq.
Xarici keçidlər
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqaleni vikilesdirmek lazimdir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Suru psixologiyasi ing Bandwagon Effect ifadesi 1848 ci ilde Amerikanin siyasi sisteminde istifade edilmeye baslandi Dan Rays adinda bir telxek o zamanlarin orkestr avtomobilini Bandwagon istifade ederek siyasi turlara qatilmisdi Orkestr avtomobili hevesli musiqilerle turlara cixir ve orkestra qatil suariyla insanlarin diqqetini cekirdi Bunun sayesinde elde etdiyi meshurluguna gore seckilerde boyuk bir muveffeqiyyet qazanmisdir Bu ifadenin temelinde bu hadise dayanir ve buna gore suru psixologiyasi ingilis dilinde Bandwagon Effect Orkestr masini tesiri olaraq adlandirilir Ingilis alimler bundan iller evvel bir arasdirma edir Yigdiqlari qoyun surulerini bir mekana hebs edib uzerlerinde tecrube aparirlar Aralarindan secdikleri 10 qoyunu diger qoyunlarin icinden ayirib tek istiqamete donmelerini temin edirler Tekrar diger qoyunlarin icine buraxilanda qoyunlar suru halinda basdaki 10 ferqli qoyuna ayaq uydurmaga baslayir Donduyu istiqametin dogru ya da sehv olmaginin bir ehemiyyeti olmadan oz fikirlerini ehemiyyet vermeden birliye ayaq uyduraraq bu hereketi reallasdirirlar Bu da meydana suru potensialinda canlilarin agillarini istifade etmeden etraf muhite bir nov ayaq uydurmaqlarini gosterir Bu tecrube canlilarin ayaq uydurma cehdlerini subut eden dogru bir tehlildir Suru psixologiyasinin altinda gizlenen psixologiyaSuru psixologiyasinin formalasmasi tefekkur meyllerinin tesiri ve ya neticesi olaraq teyin olunur Buradaki tefekkur meylleri anlayisi dogru bir qerara aparan yoldan azmaq menasinda ifade edile biler Suru psixologiyasi butun yas qruplarinda yayilmisdir Dunyadaki ferqli insanlarin ortaq xususiyyetlerinden biridir Lakin genc nesil buna qarsi daha qorumasizdir Meshur olani izlemekMuveffeqiyyetli insanlarin verdislerini davranis numunelerini inanclarini ve s izlemek insan tebietinin bir meylidir Muveffeqiyyetli bir insan etrafinda inam yaradir Muveffeqiyyetli bir insanin meshurlugu ve etibarliligindan tesirlenmis bir insan aydin dusunme teleb eden muhakime qabiliyyetini itirer Qorxu ve suru psixologiyasiInsanlarin cemiyyete ayaq uydurmasinin en boyuk sebeblerinden biri tenhaliq qorxusudur Eger zehinimiz qorxularla dolu olmasaydi her zaman mentiqli ve aydin dusunmeye istiqametlenerdik Eger qerarlarimiz tam olaraq mentiqli temellerde deyilse gozumuz bagli olaraq digerlerini teqib etmeye istiqametlenirik Suru psixologiyasinin zererleriSuru psixologiyasi cemiyyetde insanlar uzerinde zererlere sebeb ola biler Lakin bu zererli neticeler derhal hiss edilmeye biler Meselen mueyyen bir dusunceye ya da irqe mensub bir cemiyyete qarsi nifret dolu umumilesdirmenin yayilmasi qorxunc nifret cinayetlerinin islenmesine sebeb ola biler Melumat movzusunda digerlerinden asililiqQerar verme mexanizmamizda dusunce ve duygularimizdan basqa ehemiyyetli bir diger mezmun melumat dir Erken yas dovrunde usaqlar valideynlerinden etraf muhite dair demek olar her melumati alirlar Bu melumatlar valideynlerin oz inaclari uzerinde esaslandirilmis melumatlardir Onlarin dusunceleri zehinlerinde gizlenmis inanclar vasitesile formalasir Bu tam olaraq suru psixologiyasi sayilmasa da burada musteqil dusunme ve zehinin azad axiciligindan behs edile bilmez Suru psixologiyasi bezi insanlarin ve ya diger canlilarin oz anlayisi ve idraki esasinda qerar verme qabiliyyetinin yoxlugunun bir neticesidir Eslinde cemiyyetin tezyiqi cereyanlar tebligatlar ve s icinde tam menasiyla tesirlenmeden qalmagimiz mumkun deyil Hamimiz qerar vermek ve irelilemek ucun heyatin mueyyen heqiqetlerini menimsemeliyik Qerarlarimizin dogrulugundan tam emin olmasaq bele oz istinad noqtemizi yaratmaliyiq Xarici kecidler