Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Hadı İsmayıl oğlu Mirzəzadə (1908 – 1965) — Azərbaycan dilçi alimi, türkoloq, filologiya elmləri doktoru (1960), professor (1961).
| Hadı Mirzəzadə | |
|---|---|
| Hadı İsmayıl oğlu Mirzəzadə | |
 | |
| Doğum tarixi | |
| Doğum yeri | Bakı |
| Vəfat tarixi | |
| Vəfat yeri | Bakı |
| Vətəndaşlığı |  Azərbaycan |
| Elm sahəsi | Filologiya |
| Elmi dərəcəsi | filologiya üzrə elmlər doktoru |
| Elmi adı | professor |
Həyatı
Hadi İsmayıl oğlu Mirzəzadə 1908-ci ildə Bakı şəhərində anadan olmuşdur. İbtidai və orta təhsilini Bakı şəhərində alan Hadi Mirzəzadə 1925-ci ildə V.İ.Lenin adına Azərbaycan Dövlət Darülfünunun (indiki BDU) Şərq fakültəsinə daxil olmuş, 1929-cu ildə həmin fakültənin dilçilik şöbəsini bitirmişdir. 1931-ci ildən respublikanın müxtəlif orta və ali məktəblərində dərs deməyə başlamış, Şamaxı və Naxçıvan pedaqoji məktəblərində, Azərbaycan Pedaqoji İnstitutunda, Qazax Pedaqoji İnstitutunda baş müəllim, kafedra müdiri, dekan vəzifələrində çalışmışdır.
1950-ci ildən başlayaraq Hadi Mirzəzadə S.M.Kirov adına Azərbaycan Dövlət Universitetinin (indiki BDU) ümumi dilçilik kafedrasının dosenti vəzifəsində çalışaraq öz dolğun, məzmunlu mühazirələri ilə müəllim və tələbələr arasında böyük hörmət qazanmışdır.
1953-1955-ci illərdə Bolqarıstan hökumətinin dəvəti ilə Sofiya universitetində müasir türk dilindən mühazirələr oxumuşdur. Azərbaycan dilinin tarixinin yaradıcılarından olan H.Mirzəzadə sonralar Azərbaycan Dövlət Universitetinin filologiya və şərqşünaslıq fakültələrində "Azərbaycan dilinin tarixi" kursundan mühazirələr oxumaqla yanaşı ciddi tədqiqatlarla məşğul olmuşdur. Elmi-pedaqoji kadrların hazırlanmasında böyük xidməti olmuşdur.
Kiçik fasilələr nəzərə alınmazsa, onun bütün 30 illik elmi-pedaqoji fəaliyyəti Azərbaycan Dövlət Universiteti ilə bağlıdır. 1961-ci ildən həmin ali məktəbin "Ümumi dilçilik kafedrası"nın professoru seçilən H.Mirzəzadə ömrünün sonuna qədər bu vəzifədə çalışmışdır.
Övladları:
Elmi fəaliyyəti
1947-ci ildə filologiya elmləri namizədi almaq üçün "XIX əsr Azərbaycan nəsr dili" mövzusunda dissertasiya müdafiə etmişdir. Hadi Mirzəzadə Azərbaycanda dili tarixi bəhsinin, "Azərbaycan dili tarixi" tədris kursunun yaradıcılarındandır. Tədqiqatlarında Cəlil Məmmədquluzadə, Mirzə Ələkbər Sabir və ümumən "Molla Nəsrəddin"in Azərbaycan dili tarixindəki mövqeyi dəyərləndirilir. Elmi əsərləri arasında "Cəlil Məmmədquluzadənin dili" (1945), "Sabirin şeir dili haqqında bəzi qeydlər" (1946), "H.Mehdinin hekayə dili" (1947), "Nizami söz haqqında" (1947),"C.Cabbarlının dili" (1950), "Osman Sarıvəllinin bədii dili və üslubu haqqında bəzi qeydlər" (1956), "Əbdüləli Narəngin “Müasir Azərbaycan dilinin qrammatikası” kitabı haqqında (resenziya)" (1964), "M.Füzulinin dili" (1965) və s. adlarını çəkmək olar.
1960-cı ildə "Azərbaycan dilinin tarixi morfologiyası" mövzusunda doktorluq dissertasiyası müdafiə etmişdir. Bu əsər Azərbaycan dilçiliyində tarixi qrammatika kimi yeni bir sahənin başlanğıcı oldu.
H.Mirzəzadə bu sahədə öz tədqiqatlarını davam etdirərək tarixi fonetika, tarixi morfologiya və tarixi sintaksis sahəsində bir sıra əsərlər müəllifi olmuşdur. Elmi axtarışlarının labüd nəticəsi kimi Hadi Mirzəzadənin nəşr olunan "Azərbaycan dilinin tarixi morfologiyası", "Azərbaycan dilinin tarixi sintaksisi", "Azərbaycan dilinin tarixi qrammatikası" kimi qiymətli və əvəzsiz kitabları bu gün də dilçilərimizin, eləcə də elmə qədəm basan ali məkəb tələbələrinin bəhrələndiyi qiymətli tədqiqat əsərləridir.
Alim qədim və orta əsr türk dili abidələrinin Mahmud Kaşğari, , Hinduşah Naxçıvaninin lüğətləri, XVI əsr və sonrakı əsrlərə aid rəsmi sənədləri dövrün mötəbər mənbələri kimi əsas götürmüşdür. Şifahi xalq yaradıclığı nümunələrində dilimizin tarixi üçün maraqlı faktlar qorunub saxlanır ki, bunlar da tədqiqatçının diqqət mərkəzindən kənarda qalmamış, onlardan geniş istifadə etmişdir. Azərbaycan dilinin tarixi, tarixi qrammatikası üçün əsas mənbələrdən biri də dialekt və şivələrdir ki, alim tədqiqatlarda onlara tez-tez müraciət etmişdir.
Kitabları
- Azərbaycan dilinin tarixi qrammatikasına aid materiallar (fonetika-morfologiya), B.ADU nəşri, 1953. 100 s.
- Azərbaycan dilinin tarixi qrammatikası (köməkçi nitq hissələri). ADU nəşri, 1958. 78 s.
- Azərbaycan dilinin tarixi fonetikasına dair qeydlər. Bakı 1958.
- Azərbaycan ədəbi dilində işlənən ərəb və fars sözləri lüğəti (S.Ə.Cəfərov, İ.Hacıyev və Ç.F.Bağırovla birlikdə) 112 s. Bakı: 1960
- Azərbaycan dilinin tarixi morfologiyası. B.Azər-tədrisnəşr, 1962. 370 s.
- M.Füzulinin dili, Bakı 1965
- Azərbaycan dilinin tarixi sintaksisi. B. “Maarif” nəşriyyatı, 1968.162 s.
- Azərbaycan dilinin tarixi qrammatikası. Bakı. “Azərbaycan universiteti nəşriyyatı”, 1990. 375 s. (təkrar nəşr).
İstinadlar
- Tədqiqalər, №1, 2008, səh.41-44
Mənbə
- Cəlil Məmmədquluzadə Ensiklopediyası. Bakı,2008.səh.197.
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Hadi Ismayil oglu Mirzezade 1908 1965 Azerbaycan dilci alimi turkoloq filologiya elmleri doktoru 1960 professor 1961 Hadi MirzezadeHadi Ismayil oglu MirzezadeDogum tarixi 28 fevral 1908Dogum yeri BakiVefat tarixi 1965Vefat yeri BakiVetendasligi AzerbaycanElm sahesi FilologiyaElmi derecesi filologiya uzre elmler doktoruElmi adi professorHeyatiHadi Ismayil oglu Mirzezade 1908 ci ilde Baki seherinde anadan olmusdur Ibtidai ve orta tehsilini Baki seherinde alan Hadi Mirzezade 1925 ci ilde V I Lenin adina Azerbaycan Dovlet Darulfununun indiki BDU Serq fakultesine daxil olmus 1929 cu ilde hemin fakultenin dilcilik sobesini bitirmisdir 1931 ci ilden respublikanin muxtelif orta ve ali mekteblerinde ders demeye baslamis Samaxi ve Naxcivan pedaqoji mekteblerinde Azerbaycan Pedaqoji Institutunda Qazax Pedaqoji Institutunda bas muellim kafedra mudiri dekan vezifelerinde calismisdir 1950 ci ilden baslayaraq Hadi Mirzezade S M Kirov adina Azerbaycan Dovlet Universitetinin indiki BDU umumi dilcilik kafedrasinin dosenti vezifesinde calisaraq oz dolgun mezmunlu muhazireleri ile muellim ve telebeler arasinda boyuk hormet qazanmisdir 1953 1955 ci illerde Bolqaristan hokumetinin deveti ile Sofiya universitetinde muasir turk dilinden muhazireler oxumusdur Azerbaycan dilinin tarixinin yaradicilarindan olan H Mirzezade sonralar Azerbaycan Dovlet Universitetinin filologiya ve serqsunasliq fakultelerinde Azerbaycan dilinin tarixi kursundan muhazireler oxumaqla yanasi ciddi tedqiqatlarla mesgul olmusdur Elmi pedaqoji kadrlarin hazirlanmasinda boyuk xidmeti olmusdur Kicik fasileler nezere alinmazsa onun butun 30 illik elmi pedaqoji fealiyyeti Azerbaycan Dovlet Universiteti ile baglidir 1961 ci ilden hemin ali mektebin Umumi dilcilik kafedrasi nin professoru secilen H Mirzezade omrunun sonuna qeder bu vezifede calismisdir Ovladlari Xeyyam Mirzezade Cimnaz MirzezadeElmi fealiyyeti1947 ci ilde filologiya elmleri namizedi almaq ucun XIX esr Azerbaycan nesr dili movzusunda dissertasiya mudafie etmisdir Hadi Mirzezade Azerbaycanda dili tarixi behsinin Azerbaycan dili tarixi tedris kursunun yaradicilarindandir Tedqiqatlarinda Celil Memmedquluzade Mirze Elekber Sabir ve umumen Molla Nesreddin in Azerbaycan dili tarixindeki movqeyi deyerlendirilir Elmi eserleri arasinda Celil Memmedquluzadenin dili 1945 Sabirin seir dili haqqinda bezi qeydler 1946 H Mehdinin hekaye dili 1947 Nizami soz haqqinda 1947 C Cabbarlinin dili 1950 Osman Sarivellinin bedii dili ve uslubu haqqinda bezi qeydler 1956 Ebduleli Narengin Muasir Azerbaycan dilinin qrammatikasi kitabi haqqinda resenziya 1964 M Fuzulinin dili 1965 ve s adlarini cekmek olar 1960 ci ilde Azerbaycan dilinin tarixi morfologiyasi movzusunda doktorluq dissertasiyasi mudafie etmisdir Bu eser Azerbaycan dilciliyinde tarixi qrammatika kimi yeni bir sahenin baslangici oldu H Mirzezade bu sahede oz tedqiqatlarini davam etdirerek tarixi fonetika tarixi morfologiya ve tarixi sintaksis sahesinde bir sira eserler muellifi olmusdur Elmi axtarislarinin labud neticesi kimi Hadi Mirzezadenin nesr olunan Azerbaycan dilinin tarixi morfologiyasi Azerbaycan dilinin tarixi sintaksisi Azerbaycan dilinin tarixi qrammatikasi kimi qiymetli ve evezsiz kitablari bu gun de dilcilerimizin elece de elme qedem basan ali mekeb telebelerinin behrelendiyi qiymetli tedqiqat eserleridir Alim qedim ve orta esr turk dili abidelerinin Mahmud Kasgari Hindusah Naxcivaninin lugetleri XVI esr ve sonraki esrlere aid resmi senedleri dovrun moteber menbeleri kimi esas goturmusdur Sifahi xalq yaradicligi numunelerinde dilimizin tarixi ucun maraqli faktlar qorunub saxlanir ki bunlar da tedqiqatcinin diqqet merkezinden kenarda qalmamis onlardan genis istifade etmisdir Azerbaycan dilinin tarixi tarixi qrammatikasi ucun esas menbelerden biri de dialekt ve sivelerdir ki alim tedqiqatlarda onlara tez tez muraciet etmisdir KitablariAzerbaycan dilinin tarixi qrammatikasina aid materiallar fonetika morfologiya B ADU nesri 1953 100 s Azerbaycan dilinin tarixi qrammatikasi komekci nitq hisseleri ADU nesri 1958 78 s Azerbaycan dilinin tarixi fonetikasina dair qeydler Baki 1958 Azerbaycan edebi dilinde islenen ereb ve fars sozleri lugeti S E Ceferov I Haciyev ve C F Bagirovla birlikde 112 s Baki 1960 Azerbaycan dilinin tarixi morfologiyasi B Azer tedrisnesr 1962 370 s M Fuzulinin dili Baki 1965 Azerbaycan dilinin tarixi sintaksisi B Maarif nesriyyati 1968 162 s Azerbaycan dilinin tarixi qrammatikasi Baki Azerbaycan universiteti nesriyyati 1990 375 s tekrar nesr IstinadlarTedqiqaler 1 2008 seh 41 44MenbeCelil Memmedquluzade Ensiklopediyasi Baki 2008 seh 197 Hemcinin baxXeyyam Mirzezade Cimnaz Mirzezade