Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Vaxuşti Baqrationi; Şahzadə Vaxuşti (gür.: g.ə. ვახუშტი ბატონიშვილი, l.ə. vaxuşti batonişvili) — Kartli kralı VI Vaxtanqın nigahdankənar oğlu, alim, coğrafiyaçı, tarixçi və kartoqraf. 1717–1724-cü illərdə Kartlinin siyasi həyatında fəal iştirak etmişdir: VI Vaxtanqın əmri ilə 1722-ci ildə (I Pyotrun Xəzərsahili əyalətlərə yürüşü zamanı Səfəvi şahına xəyanət edən VI Vaxtanq oğlu III Bakarla birlikdə 40.000 əsgər ilə rus ordusuna qoşulmaq üçün Gəncəyə gedərəkən və orada Rusiya imperatorundan xəbər gözləyərkən: 1722-ci ilin avqust–noyabr aylarında) Kartlinin hakimi, 1724-cü ildə isə Aşağı Kartli ordusunun baş komandanı təyin edilmişdi. 15 iyul, 1724-cü ildə kral ailəsinin digər üzvləri ilə birlikdə Rusiya çarlığına (Həştərxana) köçdü. 1757-ci ildə Moskvada vəfat edən Vaxuşti bu şəhərdə yerləşən "Don monastırı" nekropolunda dəfn edilmişdir.
| Şahzadə Vaxuşti | |
|---|---|
| ვახუშტი ბატონიშვილი | |
 | |
| Doğum tarixi | |
| Doğum yeri | Tiflis |
| Vəfat tarixi | |
| Vəfat yeri | Moskva |
| Dəfn yeri |
|
| Vətəndaşlığı | Kartli |
| Milliyyəti | gürcü |
| Atası | VI Vaxtanq |
| Elm sahələri | coğrafiya, tarix, kartoqrafiya |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Əsərləri
Vaxuşti, qısa adı Kartvel krallığının təsviri (gür.: g.ə. აღწერა სამეფოსა საქართველოსა, l.ə. ağtsera sameposa sakartvelosa) – tam adı Kartvel krallığının təsviri, onun adət və qanunları (gür.: g.ə. აღწერა სამეფოსა საქართველოსა, ზნენი და ჩვეულებანი საქართველოსანი l.ə. ağtsera sameposa sakartvelosa, zneni da çveulebani sakartvelosani) olan həyatının ən böyük əsərinin yazılışını 20 oktyabr, 1745-ci ildə Moskvada tamamladı. Müəllif əsərə əlavə olaraq iki atlas daxil etmişdir: I atlası o, 1735-ci ildə ildə tərtib etmişdi və o 8 xəritədən ibarət idi (onların ilk dördü tam, 5-ci isə qismən günümüzə gəlib çatmışdır, atlas elə həmin il fransız astranom və kartoqraf Jözef Nikola dö Lil (fr. Joseph-Nicolas De L'Isle) tərəfindən fransızcaya, 1738-ci ildə isə Peterburq Elmlər Akademiyasının Coğrafiya departamenti tərəfindən rus dilinə çevrildi), II atlası isə 1742–1743-cü ildə tərtib etmişdi və o 19 xəritədən (II atlasa müəllif Baqrationilər sülaləsinin şəcərə sxemini alavə olaraq daxil etmişdir) ibarət idi. Əsər ilkin şəklində XVIII–XIX əsrlərdə nəşr edilməmişdir. 1842-ci ildə Sankt-Peterburqda fransız əsilli şərqşünas, linqvist və tarixçi Mari Felisite Brosse (fr. Marie-Félicité Brosset) əsərin coğrafiya bölümünü Şahzadə Vaxuştinin Gürcüstanı coğrafi təsviri (fr. Description Geographique de la Géorgie, par le Tsarévitch Wakhoucht) başlığı adı altında mətnləri paralel olaraq gürcü və fransız dillərində göstərməklə nəşr etdirdi. Əsərin bu qismi M. Canaşvili tərəfindən 1904-cü ildə, N. Berdzenişvili və T. Lomouri tərəfindən isə 1941-ci ildə təkrar nəşr edilmişdir. D. Çubinaşvili 1854-cü ildə Gürcüstanın XV–XVIII əsrlərdəki tarixini nəşr etdirdi, hansını ki, Z. Çiçinadze 1913-cü ildə "Gürcüstanın həyatı" adı ilə yenidən nəşr etdirdi. XIV əsrədək olan qədim dövrə aid tarix isə 1885-ci ildə D. Bakradze tərəfindən nəşr etdirilmişdi. Yalnız 1973-cü ildə professor Simon Qauxçişvili Tiflisdə əsərin ilkin mətnini tam əhatə edəcək şəkildə nəşr etdirdi: 1102 səhifəni əhatə edən IV cildlik toplu kimi nəşr edilən əsər Kartlinin həyatı (gür.: g.ə. ქართლის ცხოვრება l.ə. kartlis tsxovreba) adı ilə çap olunmuşdu. Simon Qauxçişvilinin redaktorluğu ilə yazılan "Kartlinin həyatı" N. T. Nakaşidze tərəfindən rus dilinə çevrildi və 1976-cı ildə Tiflisdə nəşr edildi.
Mənbə
- Маруашвили Л. И. Вахушти Багратиони, его предшественники и современники. Географические труды и путешествия. — М.: Госгеографиздат, 1956. — 136 с.
- Gabashvili, Valerian. Vakhushti Bagrationi. Tbilisi, 1969 (gürc. )
İstinadlar
- Вахушти // Azərbaycan Sovet Ensiklopediyası: [10 ҹилддә]. II ҹилд: Балзам—Гајдар. Бакы: Азәрбајҹан Совет Енсиклопедијасынын Баш Редаксијасы. Баш редактор: Ҹ. Б. Гулијев. 1978. С. 422.
Xarici keçidlər
- О.И. Сенковский. Некоторые сомнения касательно истории грузинов. 1838.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Vaxusti Baqrationi Sahzade Vaxusti gur g e ვახუშტი ბატონიშვილი l e vaxusti batonisvili Kartli krali VI Vaxtanqin nigahdankenar oglu alim cografiyaci tarixci ve kartoqraf 1717 1724 cu illerde Kartlinin siyasi heyatinda feal istirak etmisdir VI Vaxtanqin emri ile 1722 ci ilde I Pyotrun Xezersahili eyaletlere yurusu zamani Sefevi sahina xeyanet eden VI Vaxtanq oglu III Bakarla birlikde 40 000 esger ile rus ordusuna qosulmaq ucun Genceye gedereken ve orada Rusiya imperatorundan xeber gozleyerken 1722 ci ilin avqust noyabr aylarinda Kartlinin hakimi 1724 cu ilde ise Asagi Kartli ordusunun bas komandani teyin edilmisdi 15 iyul 1724 cu ilde kral ailesinin diger uzvleri ile birlikde Rusiya carligina Hesterxana kocdu 1757 ci ilde Moskvada vefat eden Vaxusti bu seherde yerlesen Don monastiri nekropolunda defn edilmisdir Sahzade Vaxustiვახუშტი ბატონიშვილიDogum tarixi 1696Dogum yeri TiflisVefat tarixi 1757Vefat yeri MoskvaDefn yeri Donskoye qebiristanligi d Vetendasligi KartliMilliyyeti gurcuAtasi VI VaxtanqElm saheleri cografiya tarix kartoqrafiya Vikianbarda elaqeli mediafayllarEserleriVaxustinin tertib etdiyi Avropanin xeritesi 1752 ci il1735 ci ilde Vaxustinin tertib etdiyi xeriteni esas olaraq qebul etmis J N do Lilin fransizca tertib etdiyi Gurcustan ve Ermenistanin umumi xeritesi 1766 ci il nesri Vaxusti qisa adi Kartvel kralliginin tesviri gur g e აღწერა სამეფოსა საქართველოსა l e agtsera sameposa sakartvelosa tam adi Kartvel kralliginin tesviri onun adet ve qanunlari gur g e აღწერა სამეფოსა საქართველოსა ზნენი და ჩვეულებანი საქართველოსანი l e agtsera sameposa sakartvelosa zneni da cveulebani sakartvelosani olan heyatinin en boyuk eserinin yazilisini 20 oktyabr 1745 ci ilde Moskvada tamamladi Muellif esere elave olaraq iki atlas daxil etmisdir I atlasi o 1735 ci ilde ilde tertib etmisdi ve o 8 xeriteden ibaret idi onlarin ilk dordu tam 5 ci ise qismen gunumuze gelib catmisdir atlas ele hemin il fransiz astranom ve kartoqraf Jozef Nikola do Lil fr Joseph Nicolas De L Isle terefinden fransizcaya 1738 ci ilde ise Peterburq Elmler Akademiyasinin Cografiya departamenti terefinden rus diline cevrildi II atlasi ise 1742 1743 cu ilde tertib etmisdi ve o 19 xeriteden II atlasa muellif Baqrationiler sulalesinin secere sxemini alave olaraq daxil etmisdir ibaret idi Eser ilkin seklinde XVIII XIX esrlerde nesr edilmemisdir 1842 ci ilde Sankt Peterburqda fransiz esilli serqsunas linqvist ve tarixci Mari Felisite Brosse fr Marie Felicite Brosset eserin cografiya bolumunu Sahzade Vaxustinin Gurcustani cografi tesviri fr Description Geographique de la Georgie par le Tsarevitch Wakhoucht basligi adi altinda metnleri paralel olaraq gurcu ve fransiz dillerinde gostermekle nesr etdirdi Eserin bu qismi M Canasvili terefinden 1904 cu ilde N Berdzenisvili ve T Lomouri terefinden ise 1941 ci ilde tekrar nesr edilmisdir D Cubinasvili 1854 cu ilde Gurcustanin XV XVIII esrlerdeki tarixini nesr etdirdi hansini ki Z Cicinadze 1913 cu ilde Gurcustanin heyati adi ile yeniden nesr etdirdi XIV esredek olan qedim dovre aid tarix ise 1885 ci ilde D Bakradze terefinden nesr etdirilmisdi Yalniz 1973 cu ilde professor Simon Qauxcisvili Tiflisde eserin ilkin metnini tam ehate edecek sekilde nesr etdirdi 1102 sehifeni ehate eden IV cildlik toplu kimi nesr edilen eser Kartlinin heyati gur g e ქართლის ცხოვრება l e kartlis tsxovreba adi ile cap olunmusdu Simon Qauxcisvilinin redaktorlugu ile yazilan Kartlinin heyati N T Nakasidze terefinden rus diline cevrildi ve 1976 ci ilde Tiflisde nesr edildi MenbeMaruashvili L I Vahushti Bagrationi ego predshestvenniki i sovremenniki Geograficheskie trudy i puteshestviya M Gosgeografizdat 1956 136 s Gabashvili Valerian Vakhushti Bagrationi Tbilisi 1969 gurc IstinadlarVahushti Azerbaycan Sovet Ensiklopediyasi 10 ҹilddә II ҹild Balzam Gaјdar Baky Azәrbaјҹan Sovet Ensiklopediјasynyn Bash Redaksiјasy Bash redaktor Ҹ B Guliјev 1978 S 422 Xarici kecidlerO I Senkovskij Nekotorye somneniya kasatelno istorii gruzinov 1838