Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Surxay bəy Əzim oğlu Şahsuvarov (19 iyul 1900, Minkənd, Zəngəzur qəzası – 1945, Bakı) — Cümhuriyyət tələbəsi, Frayberq Dağ-Mədən Akademiyasının tələbəsi, mühəndis.
| Surxay bəy Şahsuvarov | |
|---|---|
 | |
| Doğum tarixi | 19 iyul 1900 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 1945 |
| Vəfat yeri | |
| Uşağı | |
| Təhsili |
|
Həyatı
Surxay bəy Əzim oğlu 1900-cü ildə Zəngəzur qəzasının Şahsuvarlı kəndində doğulmuşdu. Atası vəfat edəndə 8 yaşı vardı. Dayısı Rəsul bəyin himayəsi ilə 1910-cu ildə iki illik məktəbi bitirdi. Sonra əmisi Nurməmməd bəyin yanına üz tutdu. Qori Müəllimlər Seminariyasını bitirdikdən sonra Gəncədə rus dili müəllimi işləyən Nurməmməd bəy Şahsuvarov qardaşı oğluna kömək əlini uzatdı, ona atalıq etdi. Surxay Gəncə Oğlan Gimnaziyasına daxil oldu. Buranı bitirdikdən sonra isə 1913-cü ildə birinci Tiflis Oğlan Gimnaziyasına qəbul edildi və 1918-ci ildə təhsilini əla qiymətlərlə başa vurdu. S. Şahsuvarovun kamal şəhadətnaməsinin surəti hazırda arxivdə saxlanılır.
Riyaziyyat, fizika, coğrafiya, alman, latın və fransız dili fənlərinə mükəmməl yiyələnmiş Surxay Şahsuvarov 15 aprel 1920-ci ildə Frayberq Dağ-Mədən Akademiyasına qəbul olunmuşdur. 19 dekabr 1924-cü ildə bu ali məktəbi bitirərək Dağ mühəndisi üzrə diplomu almışdır. Arxiv sənədlərindən o da görünür ki, Azərbaycanda Sovet hökumətini qurulması ilə bağlı olaraq o stipedniyadan məhrum olmuş və böyük maliyyə problemləri ilə qarşılaşmışdır. O dəfələrlə Rektoratdan onun təhsillə bağlı rüsumlardan azad olunmasını yazılı şəkildə xahiş etmişdir. Bu çətinliklərə baxmayaraq Surxay ali təhsilini uğurla başa vurmuşdur.
Frayberq Akademiyasının azərbaycanlı məzunu yarım il Almaniyanın Selə neft mədənində mütəxəssis-fəhlə işlədi. 1925-ci ilin iyun ayında Bakıya qayıdan mütəxəssis-fəhlə "Azərneft" rəhbərliyinin sərəncamı ilə Bibiheybət Qazma kontorunda mühəndis işlədi. 1927-ci il oktyabrın 1-də elmi-pedaqoji fəaliyyətdə məşğul olmaq fəaliyyətlə məşğul olmaq məqsədilə Nəriman Nərimanov adına Texnikumda dərs deməyə başladı.
Hərtərəfli bilik sahibi olan mühəndis və pedaqoq Nərimanov texnikumunda işləməklə yanaşı Azərbaycan Sənaye Institunun Ümumi Geologiya kafedrasında assistent vəzifəsində də fəaliyyət göstərdi. 1932-ci ilin iyun ayıda Surxay Şahsuvarovu Azərbaycan Neft Kəşfiyyatı idarəsinə işə dəvət etdilər. O, Azərbaycan Sənaye institutunda əvəzçilik yolu ilə pedaqoji işini davam etdirdi. Lökbatan neft mədənlərində əvvəlcə geoloq, sonra isə baş geoloq vəzifələrində çalışdı.
Pedaqoji fəaliyyəti elmi işlə əlaqələndirən geoloq "Xəzər dənizinin müxtəlif dövrlərdə su balansı" mövzusunda dissertasiyasını müvəffəqiyyətlə müdafiə edərək, geologiya-minerologiya elmləri namizədi adını aldı.
Qeyd etmək lazımdır ki, Cumhiriyyət tələbəsinin dissertasiyası Xəzər dənizinin səviyyəsinin artması problemi ilə məşğul olan alimlərin ilk elmi mütəxəssisdir. Təəssüflər olsun ki, bu dissertasiya indiyədlək monoqrafiya şəklində çap olunmayıb.
Beləcə, Azərbaycan Sənaye Institutunun geoloji kəşfiyyat fakültəsinin dekanı, dosent Surxay Əzim oğlu Şahsuvarov doktorluq dissertasiyasını müdafiə etməyə hazırlaşarkən… Azərbaycanın gələcək akademik oğlunu millətimizin düşmənləri "Almaniyanın mənafeyinə casusluq fəaliyyətinə görə" qondarma ittihamla həbsə aldılar.
1942-ci il iyul yının 19-da S. Şahsuvarovun 42 yaşı tamam oldu. Böyük vətənpərvər alim ömrünün 43-cü ilində dəmir barmaqlıq arxasına salındı, ailəsi də əzablara düçar oldu. Surxay bəyin ömür-gün yoldaşı, 1938-ci ildə Azərbaycan Dövlət Tibb İnstitutunun müalicə-profilaktika fakültəsini bitirdikdən sonra "Kirov İnstitutu"nda işləyən Qönçə iki ciyər-paraya-Tofiq və Adilə həm də atalıq da etdi.
Məşhur geoloq və pedaqoqu Bakıdakı Neftçilər Xəstəxanasında müalicəyə başladılar. O, 1945-ci ilin noyabr ayının 3-də yatdığı çarpayıda dünyasını dəyişdi…
Ailəsi
Surxay bəy Qönçə xanımla ailə qurmuşdu. Bu gün Cumhuriyyət tələbəsinin ikinci oğlu Tofiq və Adil Şahsuvarov olmuşdur.
Böyük oğlu Tofiq Şahsuvarov Bakı Univesitietinin geologiya-coğrafiya fakültəsini bitirdikdən sonra aspiranturanı da müvəfəqiyyətlə başa vurub, namizədlik dissertasiya müdafiə etdi. Bir neçə il fakültənin dekanı oldu. Hazırda isə Ümumi geologiya kafedrasının professorudur.
Qardaşı da ata yolunu davam etdirmişdir. Ali məktəbi qurtardıqdan sonra uzun illər Azərbaycan Geologiya-İstehsalat Birliyinin Hidrogeologiya ekspediyasının baş mühəndisi vəzifəsində çalışmış, pedaqoji fəaliyyətlə məşğul olmuşdur.
Xatirəsi
29 may 2018-ci ildə Azərbaycan Tarix Muzeyində "Şahsuvarovlar nəslindən üç varis" adlı tədbir keçirilib. Tədbirdə Surxay bəy Şahsuvarovla yanaşı, Nurməmməd bəy Şahsuvarov və Mürsəl bəy Şahsuvarovun Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin həyatındakı xidmətlərindən bəhs edilib.
İstinadlar
- CBC TV. "Şahsuvarovlar nəslinin üç varisinə həsr olunmuş tədbir keçirilib" (az.). Youtube.com. 30.05.2018. 2021-08-02 tarixində . İstifadə tarixi: 2018-05-30.
Mənbə
- Ənvər Çingizoğlu. Şahsuvarovlar. "Soy" dərgisi, 3 (11) 2008.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Surxay bey Ezim oglu Sahsuvarov 19 iyul 1900 Minkend Zengezur qezasi 1945 Baki Cumhuriyyet telebesi Frayberq Dag Meden Akademiyasinin telebesi muhendis Surxay bey SahsuvarovDogum tarixi 19 iyul 1900 1900 07 19 Dogum yeri Minkend Zengezur qezasi Yelizavetpol quberniyasi Rusiya imperiyasiVefat tarixi 1945Vefat yeri Baki Azerbaycan SSR SSRIUsagi Tofiq SahsuvarovTehsili Frayberq Texniki Universiteti 1920 1924 HeyatiSurxay bey Ezim oglu 1900 cu ilde Zengezur qezasinin Sahsuvarli kendinde dogulmusdu Atasi vefat edende 8 yasi vardi Dayisi Resul beyin himayesi ile 1910 cu ilde iki illik mektebi bitirdi Sonra emisi Nurmemmed beyin yanina uz tutdu Qori Muellimler Seminariyasini bitirdikden sonra Gencede rus dili muellimi isleyen Nurmemmed bey Sahsuvarov qardasi ogluna komek elini uzatdi ona ataliq etdi Surxay Gence Oglan Gimnaziyasina daxil oldu Burani bitirdikden sonra ise 1913 cu ilde birinci Tiflis Oglan Gimnaziyasina qebul edildi ve 1918 ci ilde tehsilini ela qiymetlerle basa vurdu S Sahsuvarovun kamal sehadetnamesinin sureti hazirda arxivde saxlanilir Riyaziyyat fizika cografiya alman latin ve fransiz dili fenlerine mukemmel yiyelenmis Surxay Sahsuvarov 15 aprel 1920 ci ilde Frayberq Dag Meden Akademiyasina qebul olunmusdur 19 dekabr 1924 cu ilde bu ali mektebi bitirerek Dag muhendisi uzre diplomu almisdir Arxiv senedlerinden o da gorunur ki Azerbaycanda Sovet hokumetini qurulmasi ile bagli olaraq o stipedniyadan mehrum olmus ve boyuk maliyye problemleri ile qarsilasmisdir O defelerle Rektoratdan onun tehsille bagli rusumlardan azad olunmasini yazili sekilde xahis etmisdir Bu cetinliklere baxmayaraq Surxay ali tehsilini ugurla basa vurmusdur Frayberq Akademiyasinin azerbaycanli mezunu yarim il Almaniyanin Sele neft medeninde mutexessis fehle isledi 1925 ci ilin iyun ayinda Bakiya qayidan mutexessis fehle Azerneft rehberliyinin serencami ile Bibiheybet Qazma kontorunda muhendis isledi 1927 ci il oktyabrin 1 de elmi pedaqoji fealiyyetde mesgul olmaq fealiyyetle mesgul olmaq meqsedile Neriman Nerimanov adina Texnikumda ders demeye basladi Herterefli bilik sahibi olan muhendis ve pedaqoq Nerimanov texnikumunda islemekle yanasi Azerbaycan Senaye Institunun Umumi Geologiya kafedrasinda assistent vezifesinde de fealiyyet gosterdi 1932 ci ilin iyun ayida Surxay Sahsuvarovu Azerbaycan Neft Kesfiyyati idaresine ise devet etdiler O Azerbaycan Senaye institutunda evezcilik yolu ile pedaqoji isini davam etdirdi Lokbatan neft medenlerinde evvelce geoloq sonra ise bas geoloq vezifelerinde calisdi Pedaqoji fealiyyeti elmi isle elaqelendiren geoloq Xezer denizinin muxtelif dovrlerde su balansi movzusunda dissertasiyasini muveffeqiyyetle mudafie ederek geologiya minerologiya elmleri namizedi adini aldi Qeyd etmek lazimdir ki Cumhiriyyet telebesinin dissertasiyasi Xezer denizinin seviyyesinin artmasi problemi ile mesgul olan alimlerin ilk elmi mutexessisdir Teessufler olsun ki bu dissertasiya indiyedlek monoqrafiya seklinde cap olunmayib Belece Azerbaycan Senaye Institutunun geoloji kesfiyyat fakultesinin dekani dosent Surxay Ezim oglu Sahsuvarov doktorluq dissertasiyasini mudafie etmeye hazirlasarken Azerbaycanin gelecek akademik oglunu milletimizin dusmenleri Almaniyanin menafeyine casusluq fealiyyetine gore qondarma ittihamla hebse aldilar 1942 ci il iyul yinin 19 da S Sahsuvarovun 42 yasi tamam oldu Boyuk vetenperver alim omrunun 43 cu ilinde demir barmaqliq arxasina salindi ailesi de ezablara ducar oldu Surxay beyin omur gun yoldasi 1938 ci ilde Azerbaycan Dovlet Tibb Institutunun mualice profilaktika fakultesini bitirdikden sonra Kirov Institutu nda isleyen Qonce iki ciyer paraya Tofiq ve Adile hem de ataliq da etdi Meshur geoloq ve pedaqoqu Bakidaki Neftciler Xestexanasinda mualiceye basladilar O 1945 ci ilin noyabr ayinin 3 de yatdigi carpayida dunyasini deyisdi AilesiSurxay bey Qonce xanimla aile qurmusdu Bu gun Cumhuriyyet telebesinin ikinci oglu Tofiq ve Adil Sahsuvarov olmusdur Boyuk oglu Tofiq Sahsuvarov Baki Univesitietinin geologiya cografiya fakultesini bitirdikden sonra aspiranturani da muvefeqiyyetle basa vurub namizedlik dissertasiya mudafie etdi Bir nece il fakultenin dekani oldu Hazirda ise Umumi geologiya kafedrasinin professorudur Qardasi da ata yolunu davam etdirmisdir Ali mektebi qurtardiqdan sonra uzun iller Azerbaycan Geologiya Istehsalat Birliyinin Hidrogeologiya ekspediyasinin bas muhendisi vezifesinde calismis pedaqoji fealiyyetle mesgul olmusdur Xatiresi29 may 2018 ci ilde Azerbaycan Tarix Muzeyinde Sahsuvarovlar neslinden uc varis adli tedbir kecirilib Tedbirde Surxay bey Sahsuvarovla yanasi Nurmemmed bey Sahsuvarov ve Mursel bey Sahsuvarovun Azerbaycan Xalq Cumhuriyyetinin heyatindaki xidmetlerinden behs edilib IstinadlarCBC TV Sahsuvarovlar neslinin uc varisine hesr olunmus tedbir kecirilib az Youtube com 30 05 2018 2021 08 02 tarixinde Istifade tarixi 2018 05 30 MenbeEnver Cingizoglu Sahsuvarovlar Soy dergisi 3 11 2008