Jan-Mari Len (30 sentyabr 1939[…]) — fransız fiziki, supramolekulyar kimyanın banisi, kimya üzrə Nobel mükafatı laureatı.
Jan-Mari Len | |
---|---|
fr. Jean-Marie Lehn | |
Doğum tarixi | 30 sentyabr 1939[…](84 yaş) |
Elm sahəsi | Supramolekulyar kataliz |
İş yerləri | |
Təhsili | |
Üzvlüyü |
|
Mükafatları | |
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Həyatı
Fransız kimyaçısı Len 1939-cu ilin sentyabrın 30-da Rosemdə anadan olmuşdur. 1960-cı ildə Strasburq Universitetini bitirmişdir. 1960-cı ildə Fransanın Milli elmi tədqiqatlar mərkəzində işləmişdir. 1963-1964-cü illərdə R.B. Vudvordun laboratoriyasında (Harvard Universitetində) təcrübə keçmişdir. 1963-1979-cu illərdə Strasburq Universitetində (1970-ci ildən professor), 1979-cu ildən Kollec de Fransda professor işləyir.
Əsas elmi tədqiqat istiqaməti üzvi sintez və kompleks birləşmələr kimyasıdır. 1962 1967-ci illərdə Ç.C. Pedersen tərəfindən başlamış tədqiqatları genişləndirmişdir.
1970-ci ildə NMR və pH-metriya üsulları ilə bisiklik amino-kraun efirlərini öyrənmiş, sübut etmişdir ki, onlar monosiklik kraun efirlərinə nəzərən iki tərtib daha çox kompleks əmələ gətirmək qabiliyyətinə malikdir. 1972-1978-ci illərlə supermolekul adlanan Kraun efirləri komplekslərinin təkcə kationlarla yox, həmçinin anionlarla və neytral molekullarla əmələ gəlməsində həndəsi və energetik komplementarlığının əhəmiyyətli qanunauyğunluq olduğunu müəyyən etmişdir. Kraun efirlərinin onlarla əlaqələnən substrata münasibətdə katalitik rolunu göstərmiş, onları fermentativ sistemlərə bənzətmişdir.
1980-ci ildə ilk dəfə olaraq polimakrotsiklik kraun-sistemlərin ümumi sintezi üsulunu işləyib hazırlamışdır. Bu üsul həm də metal üzvi xarakterli kraun-sistemlərin sintezinə də aiddir. Proto-ATFaza və protokinaz göstərən kraunsistemlər almışdır.
1987-ci ildə “Yüksək seçicilikli struktur-spesifik qarşılıqlı təsirli molekulların tədqiqi və istifadəsinə görə” Nobel mükafatına layiq görülmüşdür.
İstinadlar
- Bell A. Jean-Marie Lehn // Encyclopædia Britannica (brit. ing.). Encyclopædia Britannica, Inc., 1768.
- http://www.nndb.com/lists/504/000063315/.
- list of professors at Collège de France.
- http://czlonkowie.pan.pl/czlonkowie/sites/WynikiWyszukiwania.html?s=LEHN,%20Jean-Marie.
- NNDB (ing.). 2002.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Jan Mari Len 30 sentyabr 1939 fransiz fiziki supramolekulyar kimyanin banisi kimya uzre Nobel mukafati laureati Jan Mari Lenfr Jean Marie LehnDogum tarixi 30 sentyabr 1939 1939 09 30 84 yas Elm sahesi Supramolekulyar katalizIs yerleri Harvard Universiteti De Frans Kolleci Strasburq UniversitetiTehsili Harvard UniversitetiUzvluyu London Kral Cemiyyeti Leopoldin Alman Milli Elmler Akademiyasi Fransa Elmler Akademiyasi Dei Lincei Akademiyasi Papa Elmler Akademiyasi ABS Milli Elmler Akademiyasi 1980 Gottingen Elmler Akademiyasi d Polsa Elmler Akademiyasi d Macaristan Elmler Akademiyasi Amerika Incesenet ve Elmler Akademiyasi Amerika Felsefe Cemiyyeti d Mukafatlari Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatiFransiz kimyacisi Len 1939 cu ilin sentyabrin 30 da Rosemde anadan olmusdur 1960 ci ilde Strasburq Universitetini bitirmisdir 1960 ci ilde Fransanin Milli elmi tedqiqatlar merkezinde islemisdir 1963 1964 cu illerde R B Vudvordun laboratoriyasinda Harvard Universitetinde tecrube kecmisdir 1963 1979 cu illerde Strasburq Universitetinde 1970 ci ilden professor 1979 cu ilden Kollec de Fransda professor isleyir Esas elmi tedqiqat istiqameti uzvi sintez ve kompleks birlesmeler kimyasidir 1962 1967 ci illerde C C Pedersen terefinden baslamis tedqiqatlari genislendirmisdir 1970 ci ilde NMR ve pH metriya usullari ile bisiklik amino kraun efirlerini oyrenmis subut etmisdir ki onlar monosiklik kraun efirlerine nezeren iki tertib daha cox kompleks emele getirmek qabiliyyetine malikdir 1972 1978 ci illerle supermolekul adlanan Kraun efirleri komplekslerinin tekce kationlarla yox hemcinin anionlarla ve neytral molekullarla emele gelmesinde hendesi ve energetik komplementarliginin ehemiyyetli qanunauygunluq oldugunu mueyyen etmisdir Kraun efirlerinin onlarla elaqelenen substrata munasibetde katalitik rolunu gostermis onlari fermentativ sistemlere benzetmisdir 1980 ci ilde ilk defe olaraq polimakrotsiklik kraun sistemlerin umumi sintezi usulunu isleyib hazirlamisdir Bu usul hem de metal uzvi xarakterli kraun sistemlerin sintezine de aiddir Proto ATFaza ve protokinaz gosteren kraunsistemler almisdir 1987 ci ilde Yuksek secicilikli struktur spesifik qarsiliqli tesirli molekullarin tedqiqi ve istifadesine gore Nobel mukafatina layiq gorulmusdur IstinadlarBell A Jean Marie Lehn Encyclopaedia Britannica brit ing Encyclopaedia Britannica Inc 1768 http www nndb com lists 504 000063315 list of professors at College de France http czlonkowie pan pl czlonkowie sites WynikiWyszukiwania html s LEHN 20Jean Marie NNDB ing 2002