Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Holland sindromu — iqtisadiyyatda xüsusi bir sektorda baş verən artım (məsələ, təbii sərvətlər) ilə digər sektorlarda baş verən azalma (məsələn, istehsalat və ya kənd təsərrüfatı) arasındakı əlaqəni göstərmək üçün istifadə edilən termin. Fərz edilən mexanizm budur ki, inkişaf edən sektorda büdcə gəlirləri artdıqda həmin ölkənin milli məzənnəsi digər ölkələrin məzənnəsinə nisbətən daha çox gücə sahib olur. Bu, həmin ölkənin ixrac məhsullarının digər ölkələr tərəfindən daha baha qiymətə alınması, lakin digər sektorları daha az rəqabətli edərək bu sektordakı əmtəələri daha ucuz qiymətə idxal etməsi ilə nəticələnir.
Termin 1977-ci ildə "The Economist" (azərb. İqtisadçı) jurnalı tərəfindən 1959-cu ildə Niderlandın Qroninqen əyalətində böyük təbii qaz yataqlarının kəşfindən sonra Niderlandda baş verən istehsalat sektorunun zəifləməsi halını təsvir etmək üçün istifadə edilmişdir.
Model
Holland sindromunu təsvir edən klassik iqtisadi model 1982-ci ildə iqtisadçılar Maks Kordn və Piter Nieri tərəfindən irəli sürülmüşdür. Modeldə bir ticarətdə istifadə edilə bilməyən sektor ilə (xidmət sahəsi) iki ticarətdə istifadə edilən sektor vardır: inkişaf edən və geridə qalan (inkişaf etməyən) sektorlar. İnkişaf edən sektora adətən neft, təbii qaz, qızıl, mis, brilyant, boksit kimi təbii sərvətlərin çıxarılması və ya kofe yaxud kakao kimi məhsulların istehsalı daxildir. İnkişaf etməyən (gerdiə qalan) sektora isə adətən kən təsərrüfatı və ya istehsalat sektoru aid edilir.
"Resurs bumu" iqtisadiyyata iki yolla təsir göstərə bilir:
- "Resurs cərəyanı effekti"ndə resurs bumu əmək sektoru üçün olan tələbatı artırır və bu, istehsalatın inkişaf edən sektor tərəfə meyil etməsinə, geridə qalan (inkişaf etməyən) sektordan isə daha da uzaqlaşmasına səbəb olur. Bu meyil "birbaşa qeyri-sənayeləşmə" adlanır. Bununla birlikdə, bu təsir əhəmiyyətsiz ola bilər, çünki adətən karbohidrogen və mineral sektorlarında nisbətən adam çalışır.
- "Xərcləmə effekti" resurs bumu nəticəsində əlavə büdcə əldə olunduğu zaman baş verir. O, ticarətdə istifadə edilməyən sektorlarda (xidmət) geridə qalan (inkişaf etməyən) sektorun hesabına əməyə tələbatı artırır. Geridə qalan (inkişaf etməyən) sektordan ticarətdə istifadə edilməyən sektorlara olan meyil isə "bilvasitə qeyri-sənayeləşmə" adlanlır. Ticarətdə istifadə edilməyən sektordakı məhsullara (və ya xidmət) artan tələbat onların qiymətinin artması ilə nəticələnir. Bununla birlikdə, ticarətdə istifadə edilən sektorda qiymətlər beynəlxalq səviyyədə təyin olunur, buna görə də dəyişə bilmirlər. Bu, real valyuta məzənnəsindəki artım ilə bərabərləşdirilir.
Təsirləri
Sadə ticarət modelləri irəli sürür ki, ölkə müqayisəli üstünlüyə sahib olduğu sənayelərdə ixtisaslaşmalıdır; belə ki, bəzi təbii resurslarla zəngin olan ölkənin bu resurların çıxarılmasında ixtisaslaşması daha yaxşı olar.
Halbuki digər nəzəriyyələrin irəli sürür ki, bu, təbii resurslar tükənən zaman effektiv deyildir və hətta təhlükəlidir. Həmçinin qiymətlər də azala bilər və müqayisəli istehsalat əvvəlki səviyyəsinə qısa zamanda qayıtmaya bilər. Bu, inkişaf edən və ticarətdə istifadə edilməyən sektorlardakı texnoloji inkişaflar geridə qalan (inkişaf etməyən) və ticarətdə istifadə olunan sektorlardan daha kiçik olduqda baş verə bilər. Bu iqtisadiyyatın digər ölkələrin iqtisadiyyatı ilə müqayisədə daha az texnoloji inkişafa sahib olması səbəbindən onun geridə qalan (inkişaf etməyən) və ticarətdə istifadə olunan məhsullardakı müqayisəli üstünlüyü azalacaq, beləliklə, firmaları ticarətdə istifadə olunan sektorlara sərmayə qoymağa məcbur edəcək.
Minimuma endirmək
Holland sindromu təhlükəsini azaltmağın iki yolu vardır: real valyuta məzənnəsininin dəyərlənməsini yavaşlatmaq və bir-birindən mənfi təsirlənən sektorların rəqabət qabiliyyətinin artırılması.
Bir yanaşma bum gəlirlərini sterilizə etmək, yəni bütün gəlirləri bir anda ölkəyə gətirməmək və gəlirlərin bir hissəsini xaricdəki xüsusi fondlarda saxlamaq və yavaş-yavaş gətirməkdir. İnkişaf etməkdə olan ölkələrdə bu, siyasi cəhətdən çətin ola bilər, çünki bu ölkələrdə artan gəlirləri yoxsulluğun azaldılması məqsədilə dərhal xərcləmək üçün tez-tez təzyiqlər olur, lakin burada daha geniş makroiqtisadi təsirləri nəzərə alınmır.
Sterilizasiya inflyasiyanın bəzi təsirlərini yüngülləşdirərək xərcləmə effektini azaldır. Gəlirləri yavaş-yavaş ölkəyə buraxmağın digər bir faydası büdcəyə pulun daha sabit axınını təmin etməsidir və bu, ölkəyə ildən-ilə büdcədəki dəyişikliklərlə bağlı daha çox əminlik verir. Həm də ölkə bum gəlirlərini qənaət edərək gələcək nəsillər üçün qazancın bir hissəsini qoruyub saxlayır. Bu suveren sərvət fondlarına Avstraliya Hökumətinin Gələcək Fondu, İranın Milli İnkişaf Fondu, Norveçdəki Hökumətin Pensiya Fondu, Rusiya Federasiyasının Sabitləşmə Fondu, Azərbaycan Respublikası Dövlət Neft Fondu və 1976-cı ildə əsası qoyulmuş Küveyt Dövlətinin Gələcək Nəsillər Fondu daxildir.
Real valyuta məzənnəsinin dəyərlənməsinin qarşını almaq üçün irəli sürülən digər bir strategiya böyük məbləğdəki kapital axınları (hansı ki, real valyuta məzənnəsinin dəyərlənməsinə səbəb ola bilir) azaltmaq məqsədi ilə iqtisadiyyatdakı qənaəti artırmaqdır. Ölkə gəlirləri və gəlir vergisini azaldaraq fərdləri və firmaları daha çox qənaət etmətə sövq edə bilər. Qənaəti artırmaqla ölkə hökumət defisitlərini və birbaşa xarici investisiyaları maliyyələşdirmək üçün kreditlərə ehtiyacı azalda bilər.
Təhsilə və infrastruktura qoyulan investisiyalar geridə qalan (inkişaf etməyən) istehsalat və ya kənd təsərrüfatı sektorunun rəqabət qabiliyyətini artıra bilər. Başqa bir yanaşma isə geridə qalan (inkişaf etməyən) sektorlarda hökumət proteksionizminin, yəni subsidiyaların və ya tariflərin artırılmasıdır. Halbuki bu, Holland sindromunu təsirini daha da pisləşdirə bilər, çünki xarici kapitalın böyük axını adətən ixrac sektoru tərəfindən təmin edilir və idxal sektoru tərəfindən alınır. İdxal olunan mallara tariflərin tətbiqi bu sektorun xarici valyutaya tələbini süni şəkildə azaldır və real valyuta məzənnəsinin daha da dəyərlənməsinə səbəb olur.
Təyin olunması
Adətən ölkədə Holland sindromunun olub-olmamasını təyin etmək kifayət qədər çətindir, çünki təbii resurslardan əldə edilən gəlirlərlə real valyuta məzənnəsi və geridə qalan (inkişaf etməyən) sektordakı geriləmə arasındakı əlaqəni təsdiq etmək asan deyildir. Real valyuta məzənnəsindəki dəyərlənməyə digər vasitələr də təsir edə bilər (Balassa-Samuelson effektindəki məhsuldarlıq artımı, yəni ticarət və böyük miqdarda kapital axını nəticəsində baş verən dəyişikliklər). Bu kapital axınlarına adətən birbaşa xarici investisiyalar səbəb olur.
Nümunələri
- 19-cu əsrin əvvəllərində Avstraliyada qızıl yataqlarının tapılması
- 21-ci əsrdəki Avstraliya mineral əmtəələri
- 2000-ci illərin sonlarında Çilidə Holland sindromunun xüsusiyyətlərin meydana gəlməsi (mineral əmtəə qiymətlərindəki artım səbəb olmuşdur)
- 2000-ci illərdə Azərbaycan nefti
- Təbii resurslara xarici tələbatın artması səbəbindən Kanadada dolların qalxması 2000-ci illərin əvvəllərindən 2014-cü ilin sonlarında (2015-ci ilin əvvəllərinə) neft qiymətlərinin düşməsinə qədər istehsalat sektorunu maneə törətdi.
- 1974 və 1979-cu illərdəki neft bumlarından sonra İndoneziyanın ixrac gəlirlərinin yüksək miqdarda artması.
- 1990-cı illərdə Nigeriya və müstəmləkədən azadlığa çıxmış digər Afrika ölkələri
- Rusiyanın 2000-ci illərdəki neft və təbii qazı
- Amerikalılar tərəfindən 16-cı əsrdə İspaniya və Portuqaliyaya ixrac olunan qızıl və digər qiymətli daşlarref name="Corden" />
- Şimal dənizindəki neft yataqlarının 1970–1990-cı illərdə Norveç və Böyük Britaniyanın istehsalat sektorlarına təsiri
- 2000-ci illərdəki Venesuela nefti. Rəsmi valyuta məzənnəsindən istifadə etdikdə Karakas dünyanın ən bahalı şəhəridir.
- Tədqiqatçılar qeyd edir ki, Böyük Britaniyanın 1986-cı ildə "Böyük Partlayışdan" sonra maliyyə sektoruna etibarı istehsalatın inkişafının qarşısını alır. Buna bənzər bir arqument Londonun əmlak bazarı ilə bağlı irəli sürülmüşdür.Pol Kruqman Böyük Briyaniyadakı güclü maliyyə sektorunun istehsalatdakı təsiri və Breksitdən sonra ölkədə ehtimal olunan vəziyyət haqqında yazmışdır. O, maliyyə sektorunun Londona olan etibarında azalma olmasının daha yaxşı nəticə verəcəyini düşünür.
- Somali dəniz quldurlarına pul verilərək malların geri alınması
İstinadlar
- "The Dutch Disease". The Economist. 26 noyabr 1977. səh. 82–83.
- Corden WM. "Boom Sector and Dutch Disease Economics: Survey and Consolidation". Oxford Economic Papers. 36 (3). 1984: 362. doi:10.1093/oxfordjournals.oep.a041643.
- Corden WM, Neary JP. "Booming Sector and De-industrialisation in a Small Open Economy". The Economic Journal (PDF). 92 (dekabr). 1982: 825–48. doi:10.2307/2232670. JSTOR 2232670 http://pure.iiasa.ac.at/2060/1/CP-82-058.pdf (#bare_url_missing_title). 2017-09-22 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2020-06-26.
- Van Wijnbergen, Sweder. "The 'Dutch Disease': A Disease After All?". The Economic Journal. 94 (373). 1984: 41–55. doi:10.2307/2232214. JSTOR 2232214.
- Krugman, Paul. "The Narrow Moving Band, the Dutch Disease, and the Competitive Consequences of Mrs. Thatcher". Journal of Development Economics. 27 (1–2). 1987: 50. doi:10.1016/0304-3878(87)90005-8.
- Collier, Paul (2007). "The Bottom Billion". Oxford University Press, p. 162
- De Gregorio, José; Wolf, Wolger C. "Terms of Trade, Productivity, and the Real Exchange Rate". NBER Working Paper No. 4807. 1994.
- Corden (1984), 359
- Peter Martin. "Warning: After the boom it'll be Dutch and go". Sydney Morning Herlad. 30 avqust 2012. 2021-10-18 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-06-26.
- Paul Cleary. "Mining boom could bust us". Melbourne: The Age. 11 noyabr 2007. 2017-04-25 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-06-26.
- Peter Ker; Ben Schniders. "Labor woeful on economic reform, Says Argus". The Sydney Morning Herald. 6 sentyabr 2011. 2021-10-22 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-06-26.
- (PDF). 15 mart 2012 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2 dekabr 2010.
- "Boom and gloom". The Economist. 8 mart 2007. 2008-10-02 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-06-26.
- Lee Greenberg. "Growing Equalization Payments to Ontario Threaten Country". National Post. 20 iyul 2011.
- Michel Beine; Charles S. Bos; Serge Coulombe. "Does the Canadian economy suffer from Dutch Disease?" (PDF). yanvar 2009. 2011-11-17 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2020-06-26.
- McCawley, Peter. "Indonesia's New Balance of Payments Problem: a Surplus to get rid of". Ekonomi dan Keuangan Indonesia. 28 (1). mart 1980: 39–58. 2022-08-30 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-06-26.
- "Our Continent, Our Future" 2007-04-16 at the Wayback Machine
- "Dutch Disease Hits Russia" 2007-09-28 at the Wayback Machine, Latsis, O. (2005). Moscow News, 8 – 14 iyun.
- "Mining accounts for most of the economic growth" (PDF). 2013-06-17 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2020-06-26.
- Drelichman, Mauricio. "The curse of Moctezuma: American silver and the Dutch disease". Explorations in Economic History. 42 (3). 1 iyul 2005: 349–80. doi:10.1016/j.eeh.2004.10.005.
- Bjørnland, Hilde. "The Economic Effects of North Sea Oil on the Manufacturing Sector". Scottish Journal of Political Economy. 45 (5). 1998: 553–585. doi:10.1111/1467-9485.00112.
- "Venezuela – Exchange Rate". FocusEconomics. 24 avqust 2015. 2021-09-17 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-06-26.
- Evans-Pritchard, Ambrose. "Britain should embrace weaker pound and it needs to fall further, says former BoE governor and currency guru". Telegraph. 10 oktyabr 2016. 2021-12-31 tarixində . İstifadə tarixi: 26 mart 2017.
- Christensen, John; Shaxson, Nick; and Wigan Duncan (5 yanvar 2016). The Finance Curse: Britain and the World Economy 2022-08-05 at the Wayback Machine. The British Journal of Politics and International Relations.
- Kaminska, Isabella (12 oktyabr 2016). Brexit and Britain’s dutch disease 2020-11-12 at the Wayback Machine. The Financial Times.
- Mody, Ashoka (18 noyabr 2016). Unwinding of the pound carry trade 2021-09-28 at the Wayback Machine. voxeu.org
- Krugman, Paul. "Notes on Brexit and the Pound". The New York Times. 11 Ookyabr 2016. 2021-10-20 tarixində . İstifadə tarixi: 13 oktyabr 2016.
- MacAskill, Andrew. "How banks lost the ear of Britain's government over Brexit". Reuters. 24 mart 2017. 2022-06-18 tarixində . İstifadə tarixi: 26 mart 2017.
- Armstrong, Angus. . National Institute of Economic and Social Research. 14 okyabr 2016. 2020-07-01 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 26 mart 2017.
- Oliver, Steven; Jablonski, Ryan; Hastings, Justin V. "The Tortuga Disease: The Perverse Effects of Illicit Foreign Capital" (PDF). International Studies Quarterly. 61 (2). 2017: 312. doi:10.1093/isq/sqw051. 2021-02-28 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2020-06-26.
Əlavə oxu üçün
- Buiter, Willem H.; Purvis, Douglas D. Oil, Disinflation, and Export Competitiveness: A Model of the 'Dutch Disease' // Bhandari, Jagdeep S.; Putnam, Bluford H. (redaktorlar ). Economic Interdependence and Flexible Exchange Rates. Cambridge: MIT Press. 1983. 221–47. ISBN .
- Elkhan Richard Zada. 2016. Oil Abundance and Economic Growth. Berlin: Logos Verlag.
Xarici keçidlər
- CaDRE — energypedia.info
- Holland sindromu nədir və o, nəyə görə pisdir? [ölü keçid]
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Holland sindromu iqtisadiyyatda xususi bir sektorda bas veren artim mesele tebii servetler ile diger sektorlarda bas veren azalma meselen istehsalat ve ya kend teserrufati arasindaki elaqeni gostermek ucun istifade edilen termin Ferz edilen mexanizm budur ki inkisaf eden sektorda budce gelirleri artdiqda hemin olkenin milli mezennesi diger olkelerin mezennesine nisbeten daha cox guce sahib olur Bu hemin olkenin ixrac mehsullarinin diger olkeler terefinden daha baha qiymete alinmasi lakin diger sektorlari daha az reqabetli ederek bu sektordaki emteeleri daha ucuz qiymete idxal etmesi ile neticelenir Termin 1977 ci ilde The Economist azerb Iqtisadci jurnali terefinden 1959 cu ilde Niderlandin Qroninqen eyaletinde boyuk tebii qaz yataqlarinin kesfinden sonra Niderlandda bas veren istehsalat sektorunun zeiflemesi halini tesvir etmek ucun istifade edilmisdir ModelNiderlanddaki tebii qaz konsessiyalari Hal hazirda Niderland Avropa Birliyinde olan butun tebii qaz ehtiyatlarinin 25 den coxuna sahibdir Holland sindromunu tesvir eden klassik iqtisadi model 1982 ci ilde iqtisadcilar Maks Kordn ve Piter Nieri terefinden ireli surulmusdur Modelde bir ticaretde istifade edile bilmeyen sektor ile xidmet sahesi iki ticaretde istifade edilen sektor vardir inkisaf eden ve geride qalan inkisaf etmeyen sektorlar Inkisaf eden sektora adeten neft tebii qaz qizil mis brilyant boksit kimi tebii servetlerin cixarilmasi ve ya kofe yaxud kakao kimi mehsullarin istehsali daxildir Inkisaf etmeyen gerdie qalan sektora ise adeten ken teserrufati ve ya istehsalat sektoru aid edilir Resurs bumu iqtisadiyyata iki yolla tesir gostere bilir Resurs cereyani effekti nde resurs bumu emek sektoru ucun olan telebati artirir ve bu istehsalatin inkisaf eden sektor terefe meyil etmesine geride qalan inkisaf etmeyen sektordan ise daha da uzaqlasmasina sebeb olur Bu meyil birbasa qeyri senayelesme adlanir Bununla birlikde bu tesir ehemiyyetsiz ola biler cunki adeten karbohidrogen ve mineral sektorlarinda nisbeten adam calisir Xercleme effekti resurs bumu neticesinde elave budce elde olundugu zaman bas verir O ticaretde istifade edilmeyen sektorlarda xidmet geride qalan inkisaf etmeyen sektorun hesabina emeye telebati artirir Geride qalan inkisaf etmeyen sektordan ticaretde istifade edilmeyen sektorlara olan meyil ise bilvasite qeyri senayelesme adlanlir Ticaretde istifade edilmeyen sektordaki mehsullara ve ya xidmet artan telebat onlarin qiymetinin artmasi ile neticelenir Bununla birlikde ticaretde istifade edilen sektorda qiymetler beynelxalq seviyyede teyin olunur buna gore de deyise bilmirler Bu real valyuta mezennesindeki artim ile beraberlesdirilir TesirleriSade ticaret modelleri ireli surur ki olke muqayiseli ustunluye sahib oldugu senayelerde ixtisaslasmalidir bele ki bezi tebii resurslarla zengin olan olkenin bu resurlarin cixarilmasinda ixtisaslasmasi daha yaxsi olar Halbuki diger nezeriyyelerin ireli surur ki bu tebii resurslar tukenen zaman effektiv deyildir ve hetta tehlukelidir Hemcinin qiymetler de azala biler ve muqayiseli istehsalat evvelki seviyyesine qisa zamanda qayitmaya biler Bu inkisaf eden ve ticaretde istifade edilmeyen sektorlardaki texnoloji inkisaflar geride qalan inkisaf etmeyen ve ticaretde istifade olunan sektorlardan daha kicik olduqda bas vere biler Bu iqtisadiyyatin diger olkelerin iqtisadiyyati ile muqayisede daha az texnoloji inkisafa sahib olmasi sebebinden onun geride qalan inkisaf etmeyen ve ticaretde istifade olunan mehsullardaki muqayiseli ustunluyu azalacaq belelikle firmalari ticaretde istifade olunan sektorlara sermaye qoymaga mecbur edecek Minimuma endirmekHolland sindromu tehlukesini azaltmagin iki yolu vardir real valyuta mezennesininin deyerlenmesini yavaslatmaq ve bir birinden menfi tesirlenen sektorlarin reqabet qabiliyyetinin artirilmasi Bir yanasma bum gelirlerini sterilize etmek yeni butun gelirleri bir anda olkeye getirmemek ve gelirlerin bir hissesini xaricdeki xususi fondlarda saxlamaq ve yavas yavas getirmekdir Inkisaf etmekde olan olkelerde bu siyasi cehetden cetin ola biler cunki bu olkelerde artan gelirleri yoxsullugun azaldilmasi meqsedile derhal xerclemek ucun tez tez tezyiqler olur lakin burada daha genis makroiqtisadi tesirleri nezere alinmir Sterilizasiya inflyasiyanin bezi tesirlerini yungullesdirerek xercleme effektini azaldir Gelirleri yavas yavas olkeye buraxmagin diger bir faydasi budceye pulun daha sabit axinini temin etmesidir ve bu olkeye ilden ile budcedeki deyisikliklerle bagli daha cox eminlik verir Hem de olke bum gelirlerini qenaet ederek gelecek nesiller ucun qazancin bir hissesini qoruyub saxlayir Bu suveren servet fondlarina Avstraliya Hokumetinin Gelecek Fondu Iranin Milli Inkisaf Fondu Norvecdeki Hokumetin Pensiya Fondu Rusiya Federasiyasinin Sabitlesme Fondu Azerbaycan Respublikasi Dovlet Neft Fondu ve 1976 ci ilde esasi qoyulmus Kuveyt Dovletinin Gelecek Nesiller Fondu daxildir Real valyuta mezennesinin deyerlenmesinin qarsini almaq ucun ireli surulen diger bir strategiya boyuk meblegdeki kapital axinlari hansi ki real valyuta mezennesinin deyerlenmesine sebeb ola bilir azaltmaq meqsedi ile iqtisadiyyatdaki qenaeti artirmaqdir Olke gelirleri ve gelir vergisini azaldaraq ferdleri ve firmalari daha cox qenaet etmete sovq ede biler Qenaeti artirmaqla olke hokumet defisitlerini ve birbasa xarici investisiyalari maliyyelesdirmek ucun kreditlere ehtiyaci azalda biler Tehsile ve infrastruktura qoyulan investisiyalar geride qalan inkisaf etmeyen istehsalat ve ya kend teserrufati sektorunun reqabet qabiliyyetini artira biler Basqa bir yanasma ise geride qalan inkisaf etmeyen sektorlarda hokumet proteksionizminin yeni subsidiyalarin ve ya tariflerin artirilmasidir Halbuki bu Holland sindromunu tesirini daha da pislesdire biler cunki xarici kapitalin boyuk axini adeten ixrac sektoru terefinden temin edilir ve idxal sektoru terefinden alinir Idxal olunan mallara tariflerin tetbiqi bu sektorun xarici valyutaya telebini suni sekilde azaldir ve real valyuta mezennesinin daha da deyerlenmesine sebeb olur Teyin olunmasiAdeten olkede Holland sindromunun olub olmamasini teyin etmek kifayet qeder cetindir cunki tebii resurslardan elde edilen gelirlerle real valyuta mezennesi ve geride qalan inkisaf etmeyen sektordaki gerileme arasindaki elaqeni tesdiq etmek asan deyildir Real valyuta mezennesindeki deyerlenmeye diger vasiteler de tesir ede biler Balassa Samuelson effektindeki mehsuldarliq artimi yeni ticaret ve boyuk miqdarda kapital axini neticesinde bas veren deyisiklikler Bu kapital axinlarina adeten birbasa xarici investisiyalar sebeb olur Numuneleri19 cu esrin evvellerinde Avstraliyada qizil yataqlarinin tapilmasi 21 ci esrdeki Avstraliya mineral emteeleri 2000 ci illerin sonlarinda Cilide Holland sindromunun xususiyyetlerin meydana gelmesi mineral emtee qiymetlerindeki artim sebeb olmusdur 2000 ci illerde Azerbaycan nefti Tebii resurslara xarici telebatin artmasi sebebinden Kanadada dollarin qalxmasi 2000 ci illerin evvellerinden 2014 cu ilin sonlarinda 2015 ci ilin evvellerine neft qiymetlerinin dusmesine qeder istehsalat sektorunu manee toretdi 1974 ve 1979 cu illerdeki neft bumlarindan sonra Indoneziyanin ixrac gelirlerinin yuksek miqdarda artmasi 1990 ci illerde Nigeriya ve mustemlekeden azadliga cixmis diger Afrika olkeleri Rusiyanin 2000 ci illerdeki neft ve tebii qazi Amerikalilar terefinden 16 ci esrde Ispaniya ve Portuqaliyaya ixrac olunan qizil ve diger qiymetli daslarref name Corden gt Simal denizindeki neft yataqlarinin 1970 1990 ci illerde Norvec ve Boyuk Britaniyanin istehsalat sektorlarina tesiri 2000 ci illerdeki Venesuela nefti Resmi valyuta mezennesinden istifade etdikde Karakas dunyanin en bahali seheridir Tedqiqatcilar qeyd edir ki Boyuk Britaniyanin 1986 ci ilde Boyuk Partlayisdan sonra maliyye sektoruna etibari istehsalatin inkisafinin qarsisini alir Buna benzer bir arqument Londonun emlak bazari ile bagli ireli surulmusdur Pol Kruqman Boyuk Briyaniyadaki guclu maliyye sektorunun istehsalatdaki tesiri ve Breksitden sonra olkede ehtimal olunan veziyyet haqqinda yazmisdir O maliyye sektorunun Londona olan etibarinda azalma olmasinin daha yaxsi netice vereceyini dusunur Somali deniz quldurlarina pul verilerek mallarin geri alinmasiIstinadlar The Dutch Disease The Economist 26 noyabr 1977 seh 82 83 Corden WM Boom Sector and Dutch Disease Economics Survey and Consolidation Oxford Economic Papers 36 3 1984 362 doi 10 1093 oxfordjournals oep a041643 Corden WM Neary JP Booming Sector and De industrialisation in a Small Open Economy The Economic Journal PDF 92 dekabr 1982 825 48 doi 10 2307 2232670 JSTOR 2232670 http pure iiasa ac at 2060 1 CP 82 058 pdf bare url missing title 2017 09 22 tarixinde PDF Istifade tarixi 2020 06 26 Van Wijnbergen Sweder The Dutch Disease A Disease After All The Economic Journal 94 373 1984 41 55 doi 10 2307 2232214 JSTOR 2232214 Krugman Paul The Narrow Moving Band the Dutch Disease and the Competitive Consequences of Mrs Thatcher Journal of Development Economics 27 1 2 1987 50 doi 10 1016 0304 3878 87 90005 8 Collier Paul 2007 The Bottom Billion Oxford University Press p 162 De Gregorio Jose Wolf Wolger C Terms of Trade Productivity and the Real Exchange Rate NBER Working Paper No 4807 1994 Corden 1984 359 Peter Martin Warning After the boom it ll be Dutch and go Sydney Morning Herlad 30 avqust 2012 2021 10 18 tarixinde Istifade tarixi 2020 06 26 Paul Cleary Mining boom could bust us Melbourne The Age 11 noyabr 2007 2017 04 25 tarixinde Istifade tarixi 2020 06 26 Peter Ker Ben Schniders Labor woeful on economic reform Says Argus The Sydney Morning Herald 6 sentyabr 2011 2021 10 22 tarixinde Istifade tarixi 2020 06 26 PDF 15 mart 2012 tarixinde orijinalindan PDF arxivlesdirilib Istifade tarixi 2 dekabr 2010 Boom and gloom The Economist 8 mart 2007 2008 10 02 tarixinde Istifade tarixi 2020 06 26 Lee Greenberg Growing Equalization Payments to Ontario Threaten Country National Post 20 iyul 2011 Michel Beine Charles S Bos Serge Coulombe Does the Canadian economy suffer from Dutch Disease PDF yanvar 2009 2011 11 17 tarixinde PDF Istifade tarixi 2020 06 26 McCawley Peter Indonesia s New Balance of Payments Problem a Surplus to get rid of Ekonomi dan Keuangan Indonesia 28 1 mart 1980 39 58 2022 08 30 tarixinde Istifade tarixi 2020 06 26 Our Continent Our Future 2007 04 16 at the Wayback Machine Dutch Disease Hits Russia 2007 09 28 at the Wayback Machine Latsis O 2005 Moscow News 8 14 iyun Mining accounts for most of the economic growth PDF 2013 06 17 tarixinde PDF Istifade tarixi 2020 06 26 Drelichman Mauricio The curse of Moctezuma American silver and the Dutch disease Explorations in Economic History 42 3 1 iyul 2005 349 80 doi 10 1016 j eeh 2004 10 005 Bjornland Hilde The Economic Effects of North Sea Oil on the Manufacturing Sector Scottish Journal of Political Economy 45 5 1998 553 585 doi 10 1111 1467 9485 00112 Venezuela Exchange Rate FocusEconomics 24 avqust 2015 2021 09 17 tarixinde Istifade tarixi 2020 06 26 Evans Pritchard Ambrose Britain should embrace weaker pound and it needs to fall further says former BoE governor and currency guru Telegraph 10 oktyabr 2016 2021 12 31 tarixinde Istifade tarixi 26 mart 2017 Christensen John Shaxson Nick and Wigan Duncan 5 yanvar 2016 The Finance Curse Britain and the World Economy 2022 08 05 at the Wayback Machine The British Journal of Politics and International Relations Kaminska Isabella 12 oktyabr 2016 Brexit and Britain s dutch disease 2020 11 12 at the Wayback Machine The Financial Times Mody Ashoka 18 noyabr 2016 Unwinding of the pound carry trade 2021 09 28 at the Wayback Machine voxeu org Krugman Paul Notes on Brexit and the Pound The New York Times 11 Ookyabr 2016 2021 10 20 tarixinde Istifade tarixi 13 oktyabr 2016 MacAskill Andrew How banks lost the ear of Britain s government over Brexit Reuters 24 mart 2017 2022 06 18 tarixinde Istifade tarixi 26 mart 2017 Armstrong Angus National Institute of Economic and Social Research 14 okyabr 2016 2020 07 01 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 26 mart 2017 Oliver Steven Jablonski Ryan Hastings Justin V The Tortuga Disease The Perverse Effects of Illicit Foreign Capital PDF International Studies Quarterly 61 2 2017 312 doi 10 1093 isq sqw051 2021 02 28 tarixinde PDF Istifade tarixi 2020 06 26 Elave oxu ucunBuiter Willem H Purvis Douglas D Oil Disinflation and Export Competitiveness A Model of the Dutch Disease Bhandari Jagdeep S Putnam Bluford H redaktorlar Economic Interdependence and Flexible Exchange Rates Cambridge MIT Press 1983 221 47 ISBN 978 0 262 02177 7 Elkhan Richard Zada 2016 Oil Abundance and Economic Growth Berlin Logos Verlag Xarici kecidlerCaDRE energypedia info Holland sindromu nedir ve o neye gore pisdir olu kecid