Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Tiqran Honents kilsəsi – Türkiyə Cümhuriyyətinin Qars ilinin Ani şəhər xarabalığında olan qədim erməni kilsəsi.
| Tiqran Honents kilsəsi | |
|---|---|
| Անիի Տիգրան Հոնենց եկեղեցի | |
 | |
 | |
| Ölkə |  Türkiyə |
| Şəhər | Qars |
| Yerləşir | Ani |
| Aidiyyatı | Erməni Qriqoryan Kilsəsi |
| Tikilmə tarixi | 1215 |
| Üslubu | |
| | |
 Kilsənin planı | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Kilsənin inşa olunmasıyla bağlı Şərq divarındakı kitabədə deyilir: "664-cü ildə (miladi 1215) Tanrının lütfüylə Ani şəhərinin bəyi güclü və müqtədir Zəkəriyyə ikən…mən, Tanrının qulu Honents ailəsindən Sulem Smbatorentsin oğlu Tiqran ağalarımın və onların uşaqlarının uzun ömürlərinin şərəfinə, qayalıqların kənarı və kolluqlardan keçilməyən bu yerdə həsr etdiyim bu monastırı inşa etdirdim və ərazini sahiblərindən halal zəhmətimlə aldım, böyük zəhmətlə hər tərəfdən onun müdafiəsini təşkil etdim. Bu kilsəni Müqəddəs Qriqorun adına inşa etdirdim və onu bir çox gözəl naxışlarla bəzətdirdim…"
Həmin dövrdə Ani gürcü krallarının himayəsi altında idi və kilsənin içindəki freskalarında məhz gürcü sənətkarları tərəfindən işləndiyi güman edilir.
Memarlıq xüsusiyyətləri
Kilsənin qübbəli və düzbucaqlı plan quruluşu ilk görünüşdən onu kafedrala bənzədir, lakin kilsənin iç planı fərqlidir və orta əsrlərin digər erməni kilsələrinin daxili planlaşdırmasıyla demək olar ki, eyniyyət təşkil edir. Memarlıqda çox vaxt "qübbəli zal" adlandırılan üç sahəyə ayrılmış bir zalın mərkəzi hissəsinin üstündə qübbə vardır. Yarımçıq (kor) kəmərlər silsiləsi binanın dörd bir tərəfinə dolanır. Sarmaşıq bitkilərin arasından görünən həqiqi və ya fantastik heyvan qabartmaları kəmərlərin arasını və üstündəki boşluq əraziləri bəzəyir. Bütün bunlar binanı tamamilə əhatə edən bir bəzəkli xətt əmələ gətirir. Bənzər kəmər silsiləsi və bəzəkli xətt qübbənin kənarında da vardır. Həmin bəzəkli xəttin üstündə isə daha kiçik bir bəzəkli xətt də var ki, bu da XIII əsr erməni kilsələri üçün xarakterik olan xüsusiyyətdir.
Kilsənin önündə isə indi yalnız xarabalıqlarını görə bildiyimiz bir narteks də olmuşdur. Narteksin iki tərəfi açıq imiş və Şimal tərəfində də bir şapel varimiş. Narteksin kəmərli açıqlıqları ziqzaq naxışlarla vurğulanmış və dövrün müsəlman tikililərində olduğu kimi sütun başlığının üstünə yerləşdirilmişdir. Bu narteksin divarlarının içi (kilsənin üzü də daxil olmaqla) ferskalarla bəzədilibmiş. Bu da Aninin qədim tikililərinin sadəliyini zidd olmaqla bərabər, heç də XIII əsrdə Aninin keçirdiyi ağır iqtisadi vəziyyəti özündə əks etdirmir.
Freskalar
Kilsə divarları iç tərəfdən kilsəylə eyni yaşda olan freskalarla tamamilə örtülmüşdür. Freskalar iki əsas mövzuda – İsanın (ə.s.) nhəyatı və kilsənin şərəfinə inşa edildiyi Müqəddəs Qriqorun (Maarifçi Qriqor) həyatı. Qübbənin altında Müqəddəs Məryəm ana və on iki həvari, "Dörd mələk tərəfindən daşınan İsa (ə.s.) büstü" və "İsanın (ə.s.) göyə yüksəlişi"ni təsvir edən freskalar var.
Kilsənin Şərq divarı aralarında "Hz. Cəbrayılın Müqəddəs Məryəm anaya xəbər verişi" ("Annunciation"), "İsanın (ə.s.) doğulması", "İsanın (ə.s.) Qüdsə girməsi", " dirilmə möcüzəsi" kimi məşhur səhnələrin təsvir olunduğu İsanın (ə.s.) həyatından alınmış səhnələrlə bəzədilmişdir.
Apsisin yarımqübbəsində İsanın (ə.s.) fiquru vardır. Bunun altında isə "İsa və həvarilər" və "Əşai Rəbbani" ("Communion") səhnələri həkk edilmişdir.
Kilsənin Qərb tərəfində isə həyatından alınmış 16 səhnə həkk edilmişdir. MüqəddəS Qriqorun Trdat tərəfindən məhkum edilməsi, zindan daxil çəkdiyi əziyyətlər, şəhid edilməsi, Erməni kralı Trdatın, həmçinin Gürcüstan, Abxaziya və Qafqaz Albaniyası hökmdarlarının vaftiz edilməsi və sair səhnələr həmin səhnələrdəndir.
Mənbə
- Tiqran Honents kilsəsi
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Tiqran Honents kilsesi Turkiye Cumhuriyyetinin Qars ilinin Ani seher xarabaliginda olan qedim ermeni kilsesi Tiqran Honents kilsesiԱնիի Տիգրան Հոնենց եկեղեցի40 30 36 sm e 43 34 48 s u Olke TurkiyeSeher QarsYerlesir AniAidiyyati Ermeni Qriqoryan KilsesiTikilme tarixi 1215UslubuTiqran Honents kilsesiKilsenin plani Vikianbarda elaqeli mediafayllar Kilsenin insa olunmasiyla bagli Serq divarindaki kitabede deyilir 664 cu ilde miladi 1215 Tanrinin lutfuyle Ani seherinin beyi guclu ve muqtedir Zekeriyye iken men Tanrinin qulu Honents ailesinden Sulem Smbatorentsin oglu Tiqran agalarimin ve onlarin usaqlarinin uzun omurlerinin serefine qayaliqlarin kenari ve kolluqlardan kecilmeyen bu yerde hesr etdiyim bu monastiri insa etdirdim ve erazini sahiblerinden halal zehmetimle aldim boyuk zehmetle her terefden onun mudafiesini teskil etdim Bu kilseni Muqeddes Qriqorun adina insa etdirdim ve onu bir cox gozel naxislarla bezetdirdim Hemin dovrde Ani gurcu krallarinin himayesi altinda idi ve kilsenin icindeki freskalarinda mehz gurcu senetkarlari terefinden islendiyi guman edilir Memarliq xususiyyetleriKilsenin qubbeli ve duzbucaqli plan qurulusu ilk gorunusden onu kafedrala benzedir lakin kilsenin ic plani ferqlidir ve orta esrlerin diger ermeni kilselerinin daxili planlasdirmasiyla demek olar ki eyniyyet teskil edir Memarliqda cox vaxt qubbeli zal adlandirilan uc saheye ayrilmis bir zalin merkezi hissesinin ustunde qubbe vardir Yarimciq kor kemerler silsilesi binanin dord bir terefine dolanir Sarmasiq bitkilerin arasindan gorunen heqiqi ve ya fantastik heyvan qabartmalari kemerlerin arasini ve ustundeki bosluq erazileri bezeyir Butun bunlar binani tamamile ehate eden bir bezekli xett emele getirir Benzer kemer silsilesi ve bezekli xett qubbenin kenarinda da vardir Hemin bezekli xettin ustunde ise daha kicik bir bezekli xett de var ki bu da XIII esr ermeni kilseleri ucun xarakterik olan xususiyyetdir Kilsenin onunde ise indi yalniz xarabaliqlarini gore bildiyimiz bir narteks de olmusdur Narteksin iki terefi aciq imis ve Simal terefinde de bir sapel varimis Narteksin kemerli aciqliqlari ziqzaq naxislarla vurgulanmis ve dovrun muselman tikililerinde oldugu kimi sutun basliginin ustune yerlesdirilmisdir Bu narteksin divarlarinin ici kilsenin uzu de daxil olmaqla ferskalarla bezedilibmis Bu da Aninin qedim tikililerinin sadeliyini zidd olmaqla beraber hec de XIII esrde Aninin kecirdiyi agir iqtisadi veziyyeti ozunde eks etdirmir FreskalarKilse divarlari ic terefden kilseyle eyni yasda olan freskalarla tamamile ortulmusdur Freskalar iki esas movzuda Isanin e s nheyati ve kilsenin serefine insa edildiyi Muqeddes Qriqorun Maarifci Qriqor heyati Qubbenin altinda Muqeddes Meryem ana ve on iki hevari Dord melek terefinden dasinan Isa e s bustu ve Isanin e s goye yukselisi ni tesvir eden freskalar var Kilsenin Serq divari aralarinda Hz Cebrayilin Muqeddes Meryem anaya xeber verisi Annunciation Isanin e s dogulmasi Isanin e s Qudse girmesi dirilme mocuzesi kimi meshur sehnelerin tesvir olundugu Isanin e s heyatindan alinmis sehnelerle bezedilmisdir Apsisin yarimqubbesinde Isanin e s fiquru vardir Bunun altinda ise Isa ve hevariler ve Esai Rebbani Communion sehneleri hekk edilmisdir Kilsenin Qerb terefinde ise heyatindan alinmis 16 sehne hekk edilmisdir MuqeddeS Qriqorun Trdat terefinden mehkum edilmesi zindan daxil cekdiyi eziyyetler sehid edilmesi Ermeni krali Trdatin hemcinin Gurcustan Abxaziya ve Qafqaz Albaniyasi hokmdarlarinin vaftiz edilmesi ve sair sehneler hemin sehnelerdendir MenbeTiqran Honents kilsesiHemcinin bax