Lənkəran güləbrişini (lat. Albizia julibrissin) — bitkilər aləminin paxlaçiçəklilər dəstəsinin paxlakimilər fəsiləsinin güləbrişin cinsinə aid bitki növü.
Lənkəran güləbrişini | ||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Elmi təsnifat | ||||||||||
Domen: Klad: Ranqsız: Aləm: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Dəstə: Fəsilə: Yarımfəsilə: Klad: Cins: Növ: Lənkəran güləbrişini | ||||||||||
Beynəlxalq elmi adı | ||||||||||
| ||||||||||
|
Təbii yayılması
Bu növə Cənubi Qafqaz, Krım, Ukrayna, Orta Asiya, İtaliya, İran, Türkiyə, Fransa, Koreya, Şimali Amerikada təsadüf edilir. Növə bəzən Güləbrişin və ya Lənkəran akasiyası da deyilir.
Botaniki təsviri
Zoğları yaşıl rəngli, hamar qabıqlıdır. Geniş çətirli, hündürlüyü 18–20 m-ə, diametri 30–40 sm-ə çatan ortaboylu ağacdır. Gövdəsinin qabığı boz rəngli, uzununa çatlıdır. Yarpaqlar növbəli düzülmüş, ikiqat, cütlələkvari, uzunluğu 18–25 sm-dir. Çiçəkləri xırda, 5 şüalı, başcıqvari çiçək qrupu əmələ gətirir. Çiçək qrupları iri, mürəkkəb süpürgələrdə birləşir. Başcıq çiçək qrupunun kənarlarında erkəkcikli, mərkəzində isə ikicinsli çiçəklər yerləşir. Erkəkcikli çiçəklərin çiçək yanlığı yaşılımtıl-sarı rəngdədir. İkicinsli çiçəklərin tacı isə uzun boruşəkilli, kasacıqdan 8–10 dəfə uzun, xaricdən ipəkvari tüklərlə örtülüdür. Erkəkciklər sayca çoxdur, uzun (30–35 mm), nazik saplı, tacdan çox irəli çıxmış, çəhrayı rəngdə olub, boru şəklində birləşmişdir. Tozluqları xırda, dörd kameralı, sarıdır. Salxıma oxşar tozcuq qovuqlarına yapışıqdır. Dişiciyi bir, telvari sütunludur. Paxlalar yastı, xətvari, çılpaq, 16–20 sm uzunluqda və 20–25 mm enindədir.
Ekologiyası
İşıq, istisevən, quraqlığadavamlı, torpağa az tələbkar, tez böyüyən bitkidir.
Azərbaycanda yayılması
Əsasən Talış ərazisində yayılmışdır. Bakı, Gəncə, Astara, Lənkəran, Kür-Araz ovalığı, Samur və Şabran rayonlarında mədəni şəraitdə becərilir. Azərbaycan Respublikasının "Qırmızı kitab"ına daxil edilmişdir (1989).
İstifadəsi
Dekorativ, ballı bitkidir, xoş ətirlidir. Qabığında 7–8% aşı maddəsi, saponin, həmçinin boyaq maddəsi vardır. Qabığından alınmış cövhərdən xalq təbabətində istifadə edilir.
İstinadlar
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Lenkeran gulebrisini lat Albizia julibrissin bitkiler aleminin paxlacicekliler destesinin paxlakimiler fesilesinin gulebrisin cinsine aid bitki novu Lenkeran gulebrisiniElmi tesnifatDomen EukariotlarKlad DiaphoretickesRanqsiz ArxeplastidlerAlem BitkilerKlad StreptofitlerKlad EmbryophytesKlad Klad Klad Toxumlu bitkilerKlad Cicekli bitkilerKlad Klad Klad Klad RosidsKlad Deste PaxlaciceklilerFesile PaxlakimilerYarimfesile Klad Cins GulebrisinNov Lenkeran gulebrisiniBeynelxalq elmi adiAlbizia julibrissin Durazz 1772Sekil axtarisiITIS 26449NCBI 3813EOL 640054Tebii yayilmasiBu nove Cenubi Qafqaz Krim Ukrayna Orta Asiya Italiya Iran Turkiye Fransa Koreya Simali Amerikada tesaduf edilir Nove bezen Gulebrisin ve ya Lenkeran akasiyasi da deyilir Botaniki tesviriZoglari yasil rengli hamar qabiqlidir Genis cetirli hundurluyu 18 20 m e diametri 30 40 sm e catan ortaboylu agacdir Govdesinin qabigi boz rengli uzununa catlidir Yarpaqlar novbeli duzulmus ikiqat cutlelekvari uzunlugu 18 25 sm dir Cicekleri xirda 5 suali basciqvari cicek qrupu emele getirir Cicek qruplari iri murekkeb supurgelerde birlesir Basciq cicek qrupunun kenarlarinda erkekcikli merkezinde ise ikicinsli cicekler yerlesir Erkekcikli ciceklerin cicek yanligi yasilimtil sari rengdedir Ikicinsli ciceklerin taci ise uzun borusekilli kasaciqdan 8 10 defe uzun xaricden ipekvari tuklerle ortuludur Erkekcikler sayca coxdur uzun 30 35 mm nazik sapli tacdan cox ireli cixmis cehrayi rengde olub boru seklinde birlesmisdir Tozluqlari xirda dord kamerali saridir Salxima oxsar tozcuq qovuqlarina yapisiqdir Disiciyi bir telvari sutunludur Paxlalar yasti xetvari cilpaq 16 20 sm uzunluqda ve 20 25 mm enindedir EkologiyasiIsiq istiseven quraqligadavamli torpaga az telebkar tez boyuyen bitkidir Azerbaycanda yayilmasiEsasen Talis erazisinde yayilmisdir Baki Gence Astara Lenkeran Kur Araz ovaligi Samur ve Sabran rayonlarinda medeni seraitde becerilir Azerbaycan Respublikasinin Qirmizi kitab ina daxil edilmisdir 1989 IstifadesiDekorativ balli bitkidir xos etirlidir Qabiginda 7 8 asi maddesi saponin hemcinin boyaq maddesi vardir Qabigindan alinmis covherden xalq tebabetinde istifade edilir IstinadlarHemcinin bax