Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Arşın— Şərqdə uzunluğu ölçmək üçün istifadə edilən uzunluq ölçü vahidi.
Ümumi məlumat
Alimlər uzun illər apardıqları ciddi araşdırmalar nəticəsində belə bir fikrə gəlmişlər ki, Azərbaycan ərazisi mədəni əkinçiliyin ən qədim ocaqlarındandır. Sonrakı mədəni-təsərrüfat inkişafı zəminində cəmiyyətin istehsal münasibətlərində baş verən köklü dəyişikliklər məhsuldar qüvvələrin, eləcə də əmək alətlərinin yeni-yeni formalarının yaranmasına müsbət təsir göstərmişdir. Bu dövrdə qədim əcdadlarımızın düşünmə qabiliyyəti artmış, həyatın bəzi sirlərini dərk etmək bacarığı çoxalmış, onlar əkinəcəklərdə, torpaq sahələrində, mal-qaranın sayının müəyyənləşdirilməsində, yaşayış evlərinin tikintisində və digər yüzlərlə həyati işlərdə ölçüyə - hesablamaya ehtiyac duymuşlar. Odur ki, zaman keçdikcə, daha dəqiq və mükəmməl ölçü vahidləri meydana çıxmışdır. Arşın uzunluq ölçü vahidi də məhz belə yaranmışdır.
Arşın türk sözü olub çox qədimlərdən xalqımızın məişətinə daxil olmuş və bu gün də kənd təsərrüfatında torpaqölçmə işlərində geniş istifadə edilən 0,71 m-ə bərabər uzunluq ölçüsüdür. Hətta yer ölçmək üçün iki ağacdan haça şəklində düzəldilən və hər addımı 0,71 m-ə bərabər olan alət də arşın adlanır. Bu haçaları bəzən 2 arşınlıq da düzəldirlər.
Arşın 1931-ci ilədək Türkiyədə geniş istifadə olunmuş uzunluq ölçü vahidi idi; ipək parçaların ölçülməsi üçün ticarət arşını 60 sm-ə, digər parçalar üçün 68 sm-ə, inşaat arşını isə 75,8 sm-ə bərabər idi.
Arşın rusların və digər xalqların məişətinə də türklərdən keçmişdir. Rusiyada arşın XVI əsrdən istifadə olunurdu. Əvvəllər arşın ingilis ölçü sistemini qəbul edən ölkələrdə 27 düym (hollandca "baş barmaq" deməkdir), I Pyotrun dövründə isə 28 düym olmuş və dəyişməmiş qalmışdır. 1 arşın - 16 gireh (4,4 sm) = 28 düym = 71,12 sm. Arşının ölçüsü müxtəlif ölkələrdə 65,2-112 sm arasında götürülmüşdür.
Arşın sözünə ilk dəfə "Kitabi-Dədə Qorqud" dastanında rast gəlinir. Lakin başqa ədəbiyyatlarda, folklor nümunələrində də bu söz geniş işlədilmişdir.
Mənbə
Azərbaycan etnoqrafiyası, Bakı-2007, "Şərq-Qərb" nəşriyyatı. Üç cilddə. III cild. səh. 456.
Xarici keçidlər
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Arsin Serqde uzunlugu olcmek ucun istifade edilen uzunluq olcu vahidi Umumi melumatAlimler uzun iller apardiqlari ciddi arasdirmalar neticesinde bele bir fikre gelmisler ki Azerbaycan erazisi medeni ekinciliyin en qedim ocaqlarindandir Sonraki medeni teserrufat inkisafi zemininde cemiyyetin istehsal munasibetlerinde bas veren koklu deyisiklikler mehsuldar quvvelerin elece de emek aletlerinin yeni yeni formalarinin yaranmasina musbet tesir gostermisdir Bu dovrde qedim ecdadlarimizin dusunme qabiliyyeti artmis heyatin bezi sirlerini derk etmek bacarigi coxalmis onlar ekineceklerde torpaq sahelerinde mal qaranin sayinin mueyyenlesdirilmesinde yasayis evlerinin tikintisinde ve diger yuzlerle heyati islerde olcuye hesablamaya ehtiyac duymuslar Odur ki zaman kecdikce daha deqiq ve mukemmel olcu vahidleri meydana cixmisdir Arsin uzunluq olcu vahidi de mehz bele yaranmisdir Arsin turk sozu olub cox qedimlerden xalqimizin meisetine daxil olmus ve bu gun de kend teserrufatinda torpaqolcme islerinde genis istifade edilen 0 71 m e beraber uzunluq olcusudur Hetta yer olcmek ucun iki agacdan haca seklinde duzeldilen ve her addimi 0 71 m e beraber olan alet de arsin adlanir Bu hacalari bezen 2 arsinliq da duzeldirler Arsin 1931 ci iledek Turkiyede genis istifade olunmus uzunluq olcu vahidi idi ipek parcalarin olculmesi ucun ticaret arsini 60 sm e diger parcalar ucun 68 sm e insaat arsini ise 75 8 sm e beraber idi Arsin ruslarin ve diger xalqlarin meisetine de turklerden kecmisdir Rusiyada arsin XVI esrden istifade olunurdu Evveller arsin ingilis olcu sistemini qebul eden olkelerde 27 duym hollandca bas barmaq demekdir I Pyotrun dovrunde ise 28 duym olmus ve deyismemis qalmisdir 1 arsin 16 gireh 4 4 sm 28 duym 71 12 sm Arsinin olcusu muxtelif olkelerde 65 2 112 sm arasinda goturulmusdur Arsin sozune ilk defe Kitabi Dede Qorqud dastaninda rast gelinir Lakin basqa edebiyyatlarda folklor numunelerinde de bu soz genis isledilmisdir MenbeAzerbaycan etnoqrafiyasi Baki 2007 Serq Qerb nesriyyati Uc cildde III cild seh 456 ISBN 978 9952 34 152 2Xarici kecidlerHemcinin bax