Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Adi lobya (lat. Phaseolus vulgaris) — bitkilər aləminin paxlaçiçəklilər dəstəsinin paxlakimilər fəsiləsinin lobya cinsinə aid bitki növü.
| Adi lobya | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||
| Elmi təsnifat | ||||||||||
| Domen: Klad: Ranqsız: Aləm: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Dəstə: Fəsilə: Yarımfəsilə: Triba: Yarımtriba: Cins: Növ: Adi lobya | ||||||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||||||
| ||||||||||
Botaniki xarakteristikası
Adi lobyabecərilən, birillik, gövdəsi (kolşəkilli formalı, hündürlüyü 50 sm), sarılan, sarmaşanot bitkisidir. Yarpaqları yumurtavarı, uzunsaplaqlı, üçər mürəkkəb, kənarları bütöv, yarpağın əsası eyni dərəcədə olmayan və zirvəsi itiucludur. Çiçəkləri ağ, çəhrayı və ya bənövşəyi rəngli, kəpənəkçiçək tipindədir. Meyvəsi paxla, düz, yastılaşmış və ya silindrik, köndələn istiqamlətli, 3-7 müxtəlif forma və rəngli olur. İyul-avqust aylarında çiçəkləyir, avqust-sentyabr aylarında isə meyvələri yetişir.Yabanı növü məlum deyil. Ehtimal edilir ki, vətəni Mərkəzi Amerika və Meksikadır. Bir çox ölkələrdə taxıl-paxlalı və tərəvəz bitkisi kimi becərilir. İstisevən və quraqlığa davamlıdır. Ukrayna, Belarusiya, Moldaviya, Özbəkistanda və Qafqazda geniş becərilir.
Yabanı növü məlum deyildir. Ehtimal ki, vətəni Mərkəzi Amerika və Meksikadır. Bir çox ölkələrdə paxlalı və tərəvəz bitkisi kimi geniş yayılmışdır. İstisevən və quraqlığa davamlı bitkidir. Ukrayna, Moldaviya, Özbəkistan və Qafqazda yayılmışdır.
Xammalı avqust-sentyabr aylarında meyvələri yetişdikdə, yetüstü hissələri məhv olduqda, toxumları qabığından azad edilir. Toxumları qida məhsulu kimi istehlak edilir. Meyvələri təbii yolla qurudulur və ya 50-60ºС temperaturda quruducu şkafda qurudulur. Qurudulduqdan sonra xammal lazımsız hissəciklərdən təmizlənir.
Quru ventiliyasiyalı yerlərdə (stellajda) saxlanılmalıdır. Saxlama müddəti 3 ildir.
Tərkibi və təsiri
Meyvələrinin tərkibində flavonoidlər – kverçetin törəmələri və kempferol: rutin, robinin, kempferol 3-qlükoronozid, kverçetin 3-qlükoronozid, izokverçitrin, oksikumarin, fenol turşusu, β-sitosterin və onun qlükozidləri, triterpen qlükozidləri – fazeolozid, xolin və aminturşular vardır.
Hipoqlikemik, diuretik və hipotenziv dərmandır.
Tərkibindəki arginin aminturşusu hesabına hipoqlikemik və diuretik təsirə malikdir. Bundan başqa zəif hipotenziv, iltihabsorucu və hipoazotemik aktivliyə də malikdir.
Adi lobya meyvəsi. Hipoqlikemik və diuretik dərmandır.
Qarışıqlarının tərkibi «Arfazetin» və «Mirfazin» preparatından ibarətdir.
Tərkibi qarışıqlardan ibarət «Arfazetin» və «Mirfazin» preparatları yüngül və otra ağır diabet xəstəliyində keyfiyyətli hipoqlikemik dərmandır. Dəmləməsi böyrək, revmatizm, hipertoniya xəstəliyinin başlanğıc mərhələsində və duz mübadiləsi pozğunluqlarında təyin edilir.
İstinadlar
- Linnæi C. Species Plantarum (lat.): Exhibentes plantas rite cognitas ad genera relatas. 1753. C. 2. S. 723.
- https://www.quelleestcetteplante.fr/especes.php?genre=Phaseolus&variete=vulgaris#:~:text=Le%20Phaseolus%20vulgaris%20(Haricot%20commun,Andes%20(Am%C3%A9rique%20du%20sud)..
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Adi lobya lat Phaseolus vulgaris bitkiler aleminin paxlacicekliler destesinin paxlakimiler fesilesinin lobya cinsine aid bitki novu Adi lobyaElmi tesnifatDomen EukariotlarKlad DiaphoretickesRanqsiz ArxeplastidlerAlem BitkilerKlad StreptofitlerKlad EmbryophytesKlad Klad Klad Toxumlu bitkilerKlad Cicekli bitkilerKlad Klad Klad Klad RosidsKlad Deste PaxlaciceklilerFesile PaxlakimilerYarimfesile Triba Yarimtriba Cins LobyaNov Adi lobyaBeynelxalq elmi adiPhaseolus vulgaris L 1753 Sekil axtarisiITIS 26857NCBI 3885EOL 645324Botaniki xarakteristikasiAdi lobyabecerilen birillik govdesi kolsekilli formali hundurluyu 50 sm sarilan sarmasanot bitkisidir Yarpaqlari yumurtavari uzunsaplaqli ucer murekkeb kenarlari butov yarpagin esasi eyni derecede olmayan ve zirvesi itiucludur Cicekleri ag cehrayi ve ya benovseyi rengli kepenekcicek tipindedir Meyvesi paxla duz yastilasmis ve ya silindrik kondelen istiqamletli 3 7 muxtelif forma ve rengli olur Iyul avqust aylarinda cicekleyir avqust sentyabr aylarinda ise meyveleri yetisir Yabani novu melum deyil Ehtimal edilir ki veteni Merkezi Amerika ve Meksikadir Bir cox olkelerde taxil paxlali ve terevez bitkisi kimi becerilir Istiseven ve quraqliga davamlidir Ukrayna Belarusiya Moldaviya Ozbekistanda ve Qafqazda genis becerilir Yabani novu melum deyildir Ehtimal ki veteni Merkezi Amerika ve Meksikadir Bir cox olkelerde paxlali ve terevez bitkisi kimi genis yayilmisdir Istiseven ve quraqliga davamli bitkidir Ukrayna Moldaviya Ozbekistan ve Qafqazda yayilmisdir Xammali avqust sentyabr aylarinda meyveleri yetisdikde yetustu hisseleri mehv olduqda toxumlari qabigindan azad edilir Toxumlari qida mehsulu kimi istehlak edilir Meyveleri tebii yolla qurudulur ve ya 50 60ºS temperaturda quruducu skafda qurudulur Qurudulduqdan sonra xammal lazimsiz hisseciklerden temizlenir Quru ventiliyasiyali yerlerde stellajda saxlanilmalidir Saxlama muddeti 3 ildir Terkibi ve tesiriMeyvelerinin terkibinde flavonoidler kvercetin toremeleri ve kempferol rutin robinin kempferol 3 qlukoronozid kvercetin 3 qlukoronozid izokvercitrin oksikumarin fenol tursusu b sitosterin ve onun qlukozidleri triterpen qlukozidleri fazeolozid xolin ve amintursular vardir Hipoqlikemik diuretik ve hipotenziv dermandir Terkibindeki arginin amintursusu hesabina hipoqlikemik ve diuretik tesire malikdir Bundan basqa zeif hipotenziv iltihabsorucu ve hipoazotemik aktivliye de malikdir Adi lobya meyvesi Hipoqlikemik ve diuretik dermandir Qarisiqlarinin terkibi Arfazetin ve Mirfazin preparatindan ibaretdir Terkibi qarisiqlardan ibaret Arfazetin ve Mirfazin preparatlari yungul ve otra agir diabet xesteliyinde keyfiyyetli hipoqlikemik dermandir Demlemesi boyrek revmatizm hipertoniya xesteliyinin baslangic merhelesinde ve duz mubadilesi pozgunluqlarinda teyin edilir IstinadlarLinnaei C Species Plantarum lat Exhibentes plantas rite cognitas ad genera relatas 1753 C 2 S 723 https www quelleestcetteplante fr especes php genre Phaseolus amp variete vulgaris text Le 20Phaseolus 20vulgaris 20 Haricot 20commun Andes 20 Am C3 A9rique 20du 20sud Hemcinin bax