Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu məqalədəki məlumatların olması üçün əlavə mənbələrə ehtiyac var. |
Bu məqaləni lazımdır. |
Bu məqalə İlluminati məqaləsinə çox yaxındır və hər ikisinin eyni başlıq altında birləşdirilməsi mümkündür.
İlüminatlar (lat. Illuminatii — ziyalılar, biliklilər və s.) — 1776-cı ildə Almaniyanın İngolstadt şəhərində kabbalistik hüquqşunas Adam Veispaut və Baron von Knigge tərəfindən yaradılan gizli təşkilat. İlluminati İngilis dilində "Aydınlanmış Olanlar" mənasını verir. Təşkilat fəaliyyət göstərdiyi müddət ərzində fanatizm, Katolik kilsəsi və dövlət məmurlarına qarşı mübarizə aparmışdır.
Bavariya illüminatları birliyinin əsası 1776-cı il may ayının 1-də İnqulştat universitetində professor Adam Veshaut tərəfindən qoyulub. Birliyi maariflənməyin zoğu kimi xarakterizə eləmək olardı.
Ordenin yaradıcısı Veyshaupt deizmin (Tanrını dünyanın yaradıcısı hesab edən, lakin onun təbiətə və cəmiyyətə təsirini inkar edən dini və fəlsəfi cərəyan) məşhur tərəfdarı idi. Orden deizmin yayılmağına təsir göstərirdi. İllüminatların əsas məqsədi insanlığın mükəmməlləşdirilməsi və yuksəldilməsi idi. Veysqaupt qeyd edirdi ki, insan öz təbiətincə pis deyil. Doğumdan hər bir insana verilən azadlıq və bərabərlik alınmışdır. Buna görə də, əgər insan sosial institutların təsirindən çıxıb, öz həyatına ağıl, bilik və vicdanla özü rəhbərlik eləsə problemləri öz-özünə həll ediləcək. Maarifləndirmək məqsədinə çatmaq üçün o, bütün mümkün variantlara əl atmışdı.
İllüminatların ideyası kilsəyə qarşı idi. Bəlkə də, illüminatların yaradılması yezuitlər tərəfindən tərbiyə olunan Veyshauptun kilsəyə qarşı mübarizəsindən doğmuşdu. Roma papası XIV Kliment 1773-cü ildə Yezuit ordeninini qadağa edən qanun vermişdi.
İllüminatların qısa zaman içində üzvlərinin sayının çoxalması hökumətin diqqətini cəlb edir. Bu zaman Orden daxilində qarşıdurma yaranır. Onun təməlini skandallar, yalanlar sarsıtmağa başlayır.
Veyshaupt Ordendə öz avtoritetinin qaldırılmasında və onun daxilində nizam-intizamın bərpa olunmasında çox əziyyət çəkir. 1784-cü ildə Veyshaupt və onun sağ əli olan baron Kniqqe ilə konflikti Kniqqenin Ordeni tərk eləməyinə gətirib çıxartır.
Fon Kniqqe Veyshauptun sərhədsiz gücündən narazı idi. Onu qeyd eləmək lazımdır ki, Ordenin inkişafında Fon Kniqqenin əvəzsiz rolu olmuşdur. Veyshaupt isə Kniqqenin həddən artıq mistika və okkultizmə meyllənməsinə qarşı idi. Bir çox axtarışlardan və qadağa qoyulmuş ideoloji ədəbiyyat növü, ilüminatlar, sirrli cəmiyyət kimi əvvəlcə dövlət, sonra isə kilsə tərəfindən qadağan olundu. Buna baxmayaraq, illüminatlar yenə bir müddət öz fəaliyyətlərini dayandırmadılar. 1787-ci ildə Ordendə yığılma cinayət hesab olundu və cəzası başın kəsilməsi oldu. Bu Ordenin indiki dövrdəki fəaliyyəti haqda heç bir məlumat yoxdu.
Veyshaupt 1830-cu ilə kimi, yəni öz ölümünə qədər sürgündə yaşamış və illüminatları müdafə üçün mübahisələr aparmışdır.
1896-cı ildə Orden rəsmi olaraq Drezdendə yenidən yaradılır. İndi bir neçə təşkilat var ki, onlar özlərini Veyshauptun ideyalarının davamçıları kimi qələmə verir.
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqaledeki melumatlarin yoxlanilabiler olmasi ucun elave menbelere ehtiyac var Daha etrafli melumat ve ya meqaledeki problemlerle bagli muzakire aparmaq ucun diqqet yetire bilersiniz Lutfen meqaleye etibarli menbeler elave ederek bu meqaleni tekmillesdirmeye komek edin Menbesiz mezmun problemler yarada ve siline biler Problemler hell edilmemis sablonu meqaleden cixarmayin Bu meqaleni vikilesdirmek lazimdir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Bu meqale Illuminati meqalesine cox yaxindir ve her ikisinin eyni basliq altinda birlesdirilmesi mumkundur Iluminatlar lat Illuminati i ziyalilar bilikliler ve s 1776 ci ilde Almaniyanin Ingolstadt seherinde kabbalistik huquqsunas Adam Veispaut ve Baron von Knigge terefinden yaradilan gizli teskilat Illuminati Ingilis dilinde Aydinlanmis Olanlar menasini verir Teskilat fealiyyet gosterdiyi muddet erzinde fanatizm Katolik kilsesi ve dovlet memurlarina qarsi mubarize aparmisdir Adam Veispaut Bavariya illuminatlari birliyinin esasi 1776 ci il may ayinin 1 de Inqulstat universitetinde professor Adam Veshaut terefinden qoyulub Birliyi maariflenmeyin zogu kimi xarakterize elemek olardi Ordenin yaradicisi Veyshaupt deizmin Tanrini dunyanin yaradicisi hesab eden lakin onun tebiete ve cemiyyete tesirini inkar eden dini ve felsefi cereyan meshur terefdari idi Orden deizmin yayilmagina tesir gosterirdi Illuminatlarin esas meqsedi insanligin mukemmellesdirilmesi ve yukseldilmesi idi Veysqaupt qeyd edirdi ki insan oz tebietince pis deyil Dogumdan her bir insana verilen azadliq ve beraberlik alinmisdir Buna gore de eger insan sosial institutlarin tesirinden cixib oz heyatina agil bilik ve vicdanla ozu rehberlik elese problemleri oz ozune hell edilecek Maariflendirmek meqsedine catmaq ucun o butun mumkun variantlara el atmisdi Illuminatlarin ideyasi kilseye qarsi idi Belke de illuminatlarin yaradilmasi yezuitler terefinden terbiye olunan Veyshauptun kilseye qarsi mubarizesinden dogmusdu Roma papasi XIV Kliment 1773 cu ilde Yezuit ordeninini qadaga eden qanun vermisdi Illuminatlarin qisa zaman icinde uzvlerinin sayinin coxalmasi hokumetin diqqetini celb edir Bu zaman Orden daxilinde qarsidurma yaranir Onun temelini skandallar yalanlar sarsitmaga baslayir Veyshaupt Ordende oz avtoritetinin qaldirilmasinda ve onun daxilinde nizam intizamin berpa olunmasinda cox eziyyet cekir 1784 cu ilde Veyshaupt ve onun sag eli olan baron Kniqqe ile konflikti Kniqqenin Ordeni terk elemeyine getirib cixartir Fon Kniqqe Veyshauptun serhedsiz gucunden narazi idi Onu qeyd elemek lazimdir ki Ordenin inkisafinda Fon Kniqqenin evezsiz rolu olmusdur Veyshaupt ise Kniqqenin hedden artiq mistika ve okkultizme meyllenmesine qarsi idi Bir cox axtarislardan ve qadaga qoyulmus ideoloji edebiyyat novu iluminatlar sirrli cemiyyet kimi evvelce dovlet sonra ise kilse terefinden qadagan olundu Buna baxmayaraq illuminatlar yene bir muddet oz fealiyyetlerini dayandirmadilar 1787 ci ilde Ordende yigilma cinayet hesab olundu ve cezasi basin kesilmesi oldu Bu Ordenin indiki dovrdeki fealiyyeti haqda hec bir melumat yoxdu Veyshaupt 1830 cu ile kimi yeni oz olumune qeder surgunde yasamis ve illuminatlari mudafe ucun mubahiseler aparmisdir 1896 ci ilde Orden resmi olaraq Drezdende yeniden yaradilir Indi bir nece teskilat var ki onlar ozlerini Veyshauptun ideyalarinin davamcilari kimi qeleme verir Hemcinin baxKabbala Masonluq Mebed cengaverleri