Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu məqaləni lazımdır. |
Xan Məmmədəli oğlu Babaxanov (26 sentyabr 1943, Kirovabad – 1982, Bakı) — Yunan-Roma güləşi üzrə tanınmış Azərbaycan mütəxəssisi, Ümumittifaq və beynəlxalq yarışların mükafatçısı, SSRİ və Azərbaycan çempionu, beynalxalq dərəcəli idman ustası, 1972-ci ildə Münhendə keçirilmiş Yay Olimpiya oyunlarının iştirakçısı, Yunan-Roma güləşi üzrə gənclərdən ibarət Azərbaycan komandasının baş məşqçisi (1979–1982).
| Xan Babaxanov | |
|---|---|
 | |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | |
| Vəfat yeri | |
| İdman növü | Yunan-Roma güləşi |
Həyatı
Xan Məmmədəli oğlu Babaxanov 26.09.1943-cü ildə Gəncə şəhərində ziyalı ailəsində anadan olmuşdur. Güləşlə 1959-cu ildən məşğul olmağa başlamışdır. İlk qələbələrini Bakıda "Ehtiyat əmək qüvvələri" cəmiyyətində çıxış edərkən şəhər və respublika birinciliklərində qazanmışdır. 60-cı illərdən etibarən Ümumittifaq yarışlarında iştirak etməyə başlamış, 1962-ci ildə bir neçə məsul turnirdə müvəffəqiyyətlə çıxış etdikdən sonra SSRİ idman ustası adına layiq görülmüşdür. 1968-ci ilədək zona yarışlarında 3 dəfə qüvvəsini sınayaraq birinciliyə nail olmuşdur. Xan Babaxanov Belorusiya Bədən Tərbiyəsi İnstitutunun məzunu olmuşdur. 1982-ci ildə Bakıda vəfat etmişdir. AMEA H. Cavidin Ev Muzeyinin direktoru, filologiya üzrə elmlər doktoru Gülbəniz Babaxanlının həyat yoldaşı olmuşdur.
İdmançı karyerası
1970-ci ildə SSRİ yığma komandasının tərkibində beynəxalq turnirlərdə çıxış etməyə başlamışdır. İlk dəfə Polşada keçirilən yarışda SSRİ yığmasının şərəfini qorumuşdur. Sonralar Rumıniya, Çexoslovakiya, Almaniya və digər xarici ölkələrdə təşkil olunan beynəlxalq səviyyəli yarışların iştirakçısı olmuşdur. 70-ci illərin əvvəllərindən etibarən məşhur sovet pəhləvanı İvan Poddubnının xatirəsinə həsr olunmuş idman yarışlarında çıxış etməyə başlamışdır. İlk yarışda İran, Türkiyə, İsveç, Bolqarıstan, Fransadan olan təcrübəli rəqiblərinə qalib gəlsə də, dördüncü yerlə kifayətlənmişdir. 1971-ci ildə sözügedən yarışın bürünc mükafatına layiq görülmüşdür. Nəhayət, 1972-ci ildə məşhur idmançılar Ə. Əliyev, Suriya pəhləvanı H. Bəşər, Misir pəhləvanı S. Manqeday və dəfələrlə dünya və olimpiya çempionu olmuş V. Bakulinə qalib gələrək İ. Poddubnının xatirəsinə həsr edilmiş idman yarışlarında ilk dəfə fəxri kürsüyə yüksəlmişdir. Beləliklə, yarışın şərtlərinə müvafiq olaraq qaliblər, həmçinin X. Babaxanov 1972-ci ildə Münhen Yay Olimpiya oyunlarına vəsiqə qazanmışdır. Münhen Olimpiya oyunlarında X. Babaxanov SSRİ milli komandasının şərəfini ləyaqətlə qorumuşdur.
1973–1979-cu illərdə güləşçi dəfələrlə SSRİ çempionatlarında, beynəlxalq səviyyəli yarışlarda, Avropa və Dünya çempionatlarında gücünü sınamış və uğurlu nəticələrə nail olmuşdur. Bu illər ərzində beynəlxalq dərəcəli idman ustasının normativlərini yerinə yetirən X. Babaxanov beynəlxalq dərəcəli idman ustası adına da layiq görülmüşdür.
Məşqçilik fəaliyyəti
1978-ci ildə Yunan-Roma güləşi üzrə məktəblilərdən ibarət Azərbaycan komandasının məşqçisi kimi fəaliyyətə başlamış və elə həmin ildə Daşkənddə Ümumittifaq məktəblilərinin XV spartakiadasında məşqçi kimi uğurla debüt etmişdir. Belə ki, gənc məşqçinin tələbələrindən ikisi vətənə qızıl medalla qayıtmışdır. 1979-cu ildə Azərbaycan SSRİ Nazirlər Kabineti yanında Bədən Tərbiyəsi və İdman Komitəsinin qərarı ilə Yunan-Roma güləşi üzrə baş məşqçi-müəllim statusuna yiyələnmişdir. Elə həmin vaxtdan etibarən klassik üzrə gənclərdən ibarət Azərbaycan komandasının baş məşqçisi kimi fəaliyyətə başlamışdır. Onun yetişdirdiyi idmançılar SSRİ çempionatlarında dəfələrlə ali mükafatlara layiq görülmüşlər. X. Babaxanov məşqçilik etdiyi 4 il ərzində sonralar SSRİ, Olimpiya və Dünya çempionatlarının qalibi olmuş yüzlərlə gəncə Yunan-Roma güləşinin incəliklərini öyrətmişdir.
Medalları
— 6 – 8 oktyabr 1961-ci il. Bakı şəhərində Yunan-Roma güləşi üzrə xüsusi komanda birinciliyinin bürünc medalı
— 1 – 4 iyun 1962-ci il. Sovet İttifaqı qəhrəmanı genaral-mayor İ. V. Panfilov adına yarışın bürünc medalı
— 8 may 1966-cı il. Yunan-Roma güləşiüzrə Azərbaycan SSRİ xüsusi komanda birinciliyinin gümüş medalı
— fevral 1967-ci il. SSRİ silahlı qüvvələrinin çempionatında gümüş medal
— 2 iyun 1969-cu il. SSRİ silahlı qüvvələrinin XIV spartakiadasında gümüş medal
— 14 yanvar 1970-ci il. Minskdə V. İ. Leninin 100 illiyinə həsr olunmuş SSRİ silahlı qüvvələrinin çempionatında gümüş medal
— 7 iyul 1970-ci il. Yunan-Roma güləşiüzrə Belarusiya çempionatında qızıl medal.
— 13 dekabr 1970-ci il. Yunan-Roma güləşi üzrə Minsk şəhərinin komanda çempionatında qızıl medal
— 8 aprel 1971-ci il. Belorusiya Bədən Tərbiyəsi İnstitutunda təşkil olunmuş yarışda qızıl medal.
— 16 oktyabr 1972-ci il. Yunan-Roma güləşiüzrə Belarusiya çempionatında qızıl medal.
Məşqçi kimi qazandığı uğurlar
— 1977-ci il. Yunan-Roma güləşi üzrə gənclərdən ibarət Azərbaycan SSR yığma komandasına hazırlığında iştirak etdiyinə görə fəxri fərman.
— 1977-ci il. Məşqçi kimi Gənclərin II Ümumittifaq idman oyunlarında müvəffəqiyyətli iştirakına görə fəxri fərman.
— 17 – 21 mart 1979-cu il. Bir qrup tələbəsi respublika çempionatında qalib gəldiyi üçün ən yaxşı məşqçilər üçün nəzərdə tutulmuş diplom.
— 14 – 18 dekabr 1980-ci il. Tələbəsi Respublika çempionatının qızıl mükafatına layiq görüldüyü üçün məşqçilər üçün nəzərdə tutulmuş fəxri fərman.
— 23 dekabr 1981-ci il. Tələbəsi A. Əliyev Yunan-Roma güləşi üzrə Azərbaycan SSR gənclərinin idman oyunlarının qalibi olduğu üçün fəxri fərman
— 10 may 1981-ci il. Tələbəsi Yunan-Roma güləşi üzrə gənclər arasında keçirilən yarışlarda qalib gəldiyi üçün məşqçi kimi təltifləndirilib.
— 6 – 9 may 1982-ci il Yunan-Roma güləşi üzrə gənclər arasında SSR birinciliyinin qalibi olmuş idmançının məşqçisi kimi mükafatlandırılıb.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqaleni vikilesdirmek lazimdir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Xan Memmedeli oglu Babaxanov 26 sentyabr 1943 Kirovabad 1982 Baki Yunan Roma gulesi uzre taninmis Azerbaycan mutexessisi Umumittifaq ve beynelxalq yarislarin mukafatcisi SSRI ve Azerbaycan cempionu beynalxalq dereceli idman ustasi 1972 ci ilde Munhende kecirilmis Yay Olimpiya oyunlarinin istirakcisi Yunan Roma gulesi uzre genclerden ibaret Azerbaycan komandasinin bas mesqcisi 1979 1982 Xan BabaxanovSexsi melumatlarDogum tarixi 26 sentyabr 1943Dogum yeri Kirovabad Azerbaycan SSR SSRIVefat tarixi 1982Vefat yeri Baki Azerbaycan SSR SSRIIdman novu Yunan Roma gulesiHeyatiXan Memmedeli oglu Babaxanov 26 09 1943 cu ilde Gence seherinde ziyali ailesinde anadan olmusdur Gulesle 1959 cu ilden mesgul olmaga baslamisdir Ilk qelebelerini Bakida Ehtiyat emek quvveleri cemiyyetinde cixis ederken seher ve respublika birinciliklerinde qazanmisdir 60 ci illerden etibaren Umumittifaq yarislarinda istirak etmeye baslamis 1962 ci ilde bir nece mesul turnirde muveffeqiyyetle cixis etdikden sonra SSRI idman ustasi adina layiq gorulmusdur 1968 ci iledek zona yarislarinda 3 defe quvvesini sinayaraq birinciliye nail olmusdur Xan Babaxanov Belorusiya Beden Terbiyesi Institutunun mezunu olmusdur 1982 ci ilde Bakida vefat etmisdir AMEA H Cavidin Ev Muzeyinin direktoru filologiya uzre elmler doktoru Gulbeniz Babaxanlinin heyat yoldasi olmusdur Idmanci karyerasi1970 ci ilde SSRI yigma komandasinin terkibinde beynexalq turnirlerde cixis etmeye baslamisdir Ilk defe Polsada kecirilen yarisda SSRI yigmasinin serefini qorumusdur Sonralar Ruminiya Cexoslovakiya Almaniya ve diger xarici olkelerde teskil olunan beynelxalq seviyyeli yarislarin istirakcisi olmusdur 70 ci illerin evvellerinden etibaren meshur sovet pehlevani Ivan Poddubninin xatiresine hesr olunmus idman yarislarinda cixis etmeye baslamisdir Ilk yarisda Iran Turkiye Isvec Bolqaristan Fransadan olan tecrubeli reqiblerine qalib gelse de dorduncu yerle kifayetlenmisdir 1971 ci ilde sozugeden yarisin burunc mukafatina layiq gorulmusdur Nehayet 1972 ci ilde meshur idmancilar E Eliyev Suriya pehlevani H Beser Misir pehlevani S Manqeday ve defelerle dunya ve olimpiya cempionu olmus V Bakuline qalib gelerek I Poddubninin xatiresine hesr edilmis idman yarislarinda ilk defe fexri kursuye yukselmisdir Belelikle yarisin sertlerine muvafiq olaraq qalibler hemcinin X Babaxanov 1972 ci ilde Munhen Yay Olimpiya oyunlarina vesiqe qazanmisdir Munhen Olimpiya oyunlarinda X Babaxanov SSRI milli komandasinin serefini leyaqetle qorumusdur 1973 1979 cu illerde gulesci defelerle SSRI cempionatlarinda beynelxalq seviyyeli yarislarda Avropa ve Dunya cempionatlarinda gucunu sinamis ve ugurlu neticelere nail olmusdur Bu iller erzinde beynelxalq dereceli idman ustasinin normativlerini yerine yetiren X Babaxanov beynelxalq dereceli idman ustasi adina da layiq gorulmusdur Mesqcilik fealiyyeti1978 ci ilde Yunan Roma gulesi uzre mekteblilerden ibaret Azerbaycan komandasinin mesqcisi kimi fealiyyete baslamis ve ele hemin ilde Daskendde Umumittifaq mekteblilerinin XV spartakiadasinda mesqci kimi ugurla debut etmisdir Bele ki genc mesqcinin telebelerinden ikisi vetene qizil medalla qayitmisdir 1979 cu ilde Azerbaycan SSRI Nazirler Kabineti yaninda Beden Terbiyesi ve Idman Komitesinin qerari ile Yunan Roma gulesi uzre bas mesqci muellim statusuna yiyelenmisdir Ele hemin vaxtdan etibaren klassik uzre genclerden ibaret Azerbaycan komandasinin bas mesqcisi kimi fealiyyete baslamisdir Onun yetisdirdiyi idmancilar SSRI cempionatlarinda defelerle ali mukafatlara layiq gorulmusler X Babaxanov mesqcilik etdiyi 4 il erzinde sonralar SSRI Olimpiya ve Dunya cempionatlarinin qalibi olmus yuzlerle gence Yunan Roma gulesinin inceliklerini oyretmisdir Medallari 6 8 oktyabr 1961 ci il Baki seherinde Yunan Roma gulesi uzre xususi komanda birinciliyinin burunc medali 1 4 iyun 1962 ci il Sovet Ittifaqi qehremani genaral mayor I V Panfilov adina yarisin burunc medali 8 may 1966 ci il Yunan Roma gulesiuzre Azerbaycan SSRI xususi komanda birinciliyinin gumus medali fevral 1967 ci il SSRI silahli quvvelerinin cempionatinda gumus medal 2 iyun 1969 cu il SSRI silahli quvvelerinin XIV spartakiadasinda gumus medal 14 yanvar 1970 ci il Minskde V I Leninin 100 illiyine hesr olunmus SSRI silahli quvvelerinin cempionatinda gumus medal 7 iyul 1970 ci il Yunan Roma gulesiuzre Belarusiya cempionatinda qizil medal 13 dekabr 1970 ci il Yunan Roma gulesi uzre Minsk seherinin komanda cempionatinda qizil medal 8 aprel 1971 ci il Belorusiya Beden Terbiyesi Institutunda teskil olunmus yarisda qizil medal 16 oktyabr 1972 ci il Yunan Roma gulesiuzre Belarusiya cempionatinda qizil medal Mesqci kimi qazandigi ugurlar 1977 ci il Yunan Roma gulesi uzre genclerden ibaret Azerbaycan SSR yigma komandasina hazirliginda istirak etdiyine gore fexri ferman 1977 ci il Mesqci kimi Genclerin II Umumittifaq idman oyunlarinda muveffeqiyyetli istirakina gore fexri ferman 17 21 mart 1979 cu il Bir qrup telebesi respublika cempionatinda qalib geldiyi ucun en yaxsi mesqciler ucun nezerde tutulmus diplom 14 18 dekabr 1980 ci il Telebesi Respublika cempionatinin qizil mukafatina layiq gorulduyu ucun mesqciler ucun nezerde tutulmus fexri ferman 23 dekabr 1981 ci il Telebesi A Eliyev Yunan Roma gulesi uzre Azerbaycan SSR genclerinin idman oyunlarinin qalibi oldugu ucun fexri ferman 10 may 1981 ci il Telebesi Yunan Roma gulesi uzre gencler arasinda kecirilen yarislarda qalib geldiyi ucun mesqci kimi teltiflendirilib 6 9 may 1982 ci il Yunan Roma gulesi uzre gencler arasinda SSR birinciliyinin qalibi olmus idmancinin mesqcisi kimi mukafatlandirilib