Nestor Maxno (ukr. Нестор Іванович Махно; rus. Не́стор Ива́нович Махно́; 7 noyabr 1888 – 25 iyul 1934, Paris) — Oktyabr inqilabı zamanı Bolşevik xəttini qəbul etməyən Ukrayn Anarxo-kommunist. Anarxizm ideyalarının tətbiq edilməsi üçün göstərdiyi cəhdlərin qarşısı bolşeviklər tərəfindən alınmışdır. Liberal Kommunistlərin Təşkilatlanma Platforması adlı anarxist ədəbiyyatında önəmli yerə sahib əsərin müəllifi kimi də tanınır. Nestor Maxno Ukraynada Anarxizm ideyalarının yayılmasının əsas memarlarından biri kimi qəbul olunur.
Nestor Maxno | |
---|---|
ukr. Не́стор Іва́нович Махно́ | |
Doğum tarixi | 7 noyabr 1888 |
Vəfat tarixi | 25 iyul 1934(45 yaşında) |
Vəfat yeri | |
Vəfat səbəbi | vərəm |
Dəfn yeri |
|
Fəaliyyəti | inqilabçı, yazıçı, rəssam, hərbi qulluqçu, anarxist, fermer, siyasətçi |
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Həyatı
Nestor Maxno 1888-ci ilin 26 oktyabr tarixində Rusiya imperiyasının Yekaterinoslav quberniyasının Qulyaypol şəhərində anadan olmuşdur. Şəhər hal-hazırda Ukrayna ərazisində yerləşir. Kasıb kəndli ailəsindən olan Maxno uşaq yaşlarından çobanlıq etməklə ailəsinə kömək edirdi. 12 yaşı olarkən məktəbi və ailəsini tərk edir. 1906-cı ildə Qulyaypol şəhərində yaradılmış anarxist qrupa qoşulur. 1908-ci ildə quberniyada xidmət edən polis nəfərinə qarşı silahlı hücum təşkil etməkdən mühakimə edilir. Məhkəmə tərəfindən edam cəzası verilsə də, yaşının az olması səbəbindən cəza ömürlük həbslə əvəzlənir.
1917-ci ilin fevralında baş vermiş burjua-demokratik inqilabından sonra həbsxanadan azad edilmişdir. Maxnonun həbsdən çıxandan sonrakı işi yaşadığı şəhərdə olan insanları müxtəlif komuna icmalarında birləşdirərək xalqın birliyinə nail olmaq idi. Qısa müddətliyinə olsa belə Maxnonun səyləri nəticəsində Ukraynanın aqrar bölgələrində Anarxizm ideyaları əsasında formalaşmış idarəetmə sistemi yaradılmışdır. Erriko Malatesta adlı bir italyan Anarxo-kommunist ilə məktublaşmaları ilə xarici ölkələrdə yaşayan anarxistlərlə əlaqələr yaratmışdır. Maxno tərəfindən yaradılmış partizan dəstələri İspaniya vətəndaş müharibəsində bəzi qruplar tərəfindən nümunə kimi istifadə olunmuşdur.
Həmin illərdə Krımda baş verən hadisələrdə həbsxanalarda saxlanılan anarxistlərin azadlığı üçün Qızıl orduya köməklik göstərmişdir. Qızıl ordu ilə yaradılan tərəfdaşlığa baxmayaraq, Qızıl ordu birlikləri Maxno və tərəfdarlarını təhlükəli fiqur kimi gördüyündən Lev Trotskinin göstərişi ilə Maxnonun Qulyaypol şəhərində yaradılmış qərargahı dağıdılmışdır. Qərargaha edilən hücum zamanı çox sayda Maxno tərəfdarı ələ keçirilmiş, bəziləri isə güllələnmişdir. Silahlı hücumdan sağ çıxa bilən Nestor Maxno Ukrayna ərazilərində bir müddət qaldıqdan sonra Dnepr çayını keçərək Rumıniyaya və sonradan isə Paris şəhərinə yollanmışdır. Parisə çatana qədər Maxno məşhur anarxist kimi Qərbi Avropada tanınırdı.
Parisdə ispanlar tərəfindən yaradılmış Buenaventura Durruti adlı anarxist qrup tərəfindən qarşılanaraq əməkdaşlığa cəlb olunmuşdur. Nestor Maxno 1934-cü ildə Parisdə uzun müddət əziyyət çəkdiyi vərəm xəstəliyindən 45 yaşında vəfat etmişdir. Məzarı Parisdə, məşhur insanların dəfn olunduğu Per-Laşez məzarlığında yerləşir.
İstinadlar
- Deutsche Nationalbibliothek Record #118575805 // Ümumi tənzimləmə nəzarəti (GND) (alm.). 2012—2016.
- Library of Congress Authorities (ing.). Library of Congress.
- Beauvis C., Langlade V. d. Le columbarium du Père-Lachaise. 1992. S. 61.
Ədəbiyyat
- Peter Arshinov, History of the Makhnovist Movement (1918–1921), 1923.
- G. A. Kuz'menko's Diary; Makhno's Memoir ().
- Nestor Makhno, The Struggle Against the State & Other Essays, 1996 ().
- M. Przyborowski, D. Wierzchoś, Machno w Polsce, Poznan 2012, ().
- Victor A. Savchenko, "Makhno" (-Kharkiv, Folio. Two editions in 2005 and 2007. – 416 Art. In the top 10 books of the competition of the journal "Correspondent")
- S. N. Semanov, Nestor Makhno: Vozhak Anarkhistov. Novoye prochteniye po novym materyalam; Nestor Makhno: Anarchist Chieftain. A New Reading Based on New Material (Veche, Moscow, 2005).
- S. N. Semanov, Makhno. Podlinnaya Istoriya; Makhno. An Authentic History (AST-PRESS | 2001).
- Dietrich Neufeld, translated from the German and Edited by Al Reimer, A Russian Dance of Death; Revolution and Civil War in the Ukraine (1980 Hyperion Press Limited, Winnipeg, Canada)
- Alexandre Skirda, Nestor Makhno: Anarchy's Cossack 2004 ()
- Voline, The Unknown Revolution, 1917–1921.
- D. Wierzchoś, Nestor Machno i jego kontakty z Polakami i Polską, [w:] Studia z dziejów polskiego anarchizmu, Szczecin 2011.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Nestor Maxno ukr Nestor Ivanovich Mahno rus Ne stor Iva novich Mahno 7 noyabr 1888 25 iyul 1934 Paris Oktyabr inqilabi zamani Bolsevik xettini qebul etmeyen Ukrayn Anarxo kommunist Anarxizm ideyalarinin tetbiq edilmesi ucun gosterdiyi cehdlerin qarsisi bolsevikler terefinden alinmisdir Liberal Kommunistlerin Teskilatlanma Platformasi adli anarxist edebiyyatinda onemli yere sahib eserin muellifi kimi de taninir Nestor Maxno Ukraynada Anarxizm ideyalarinin yayilmasinin esas memarlarindan biri kimi qebul olunur Nestor Maxnoukr Ne stor Iva novich Mahno Dogum tarixi 7 noyabr 1888 1888 11 07 Vefat tarixi 25 iyul 1934 1934 07 25 45 yasinda Vefat yeri Paris ParisVefat sebebi veremDefn yeri Per Lasez krematoriya kolumbariumu d Fealiyyeti inqilabci yazici ressam herbi qulluqcu anarxist fermer siyasetci Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatiNestor Maxno 1888 ci ilin 26 oktyabr tarixinde Rusiya imperiyasinin Yekaterinoslav quberniyasinin Qulyaypol seherinde anadan olmusdur Seher hal hazirda Ukrayna erazisinde yerlesir Kasib kendli ailesinden olan Maxno usaq yaslarindan cobanliq etmekle ailesine komek edirdi 12 yasi olarken mektebi ve ailesini terk edir 1906 ci ilde Qulyaypol seherinde yaradilmis anarxist qrupa qosulur 1908 ci ilde quberniyada xidmet eden polis neferine qarsi silahli hucum teskil etmekden muhakime edilir Mehkeme terefinden edam cezasi verilse de yasinin az olmasi sebebinden ceza omurluk hebsle evezlenir 1917 ci ilin fevralinda bas vermis burjua demokratik inqilabindan sonra hebsxanadan azad edilmisdir Maxnonun hebsden cixandan sonraki isi yasadigi seherde olan insanlari muxtelif komuna icmalarinda birlesdirerek xalqin birliyine nail olmaq idi Qisa muddetliyine olsa bele Maxnonun seyleri neticesinde Ukraynanin aqrar bolgelerinde Anarxizm ideyalari esasinda formalasmis idareetme sistemi yaradilmisdir Erriko Malatesta adli bir italyan Anarxo kommunist ile mektublasmalari ile xarici olkelerde yasayan anarxistlerle elaqeler yaratmisdir Maxno terefinden yaradilmis partizan desteleri Ispaniya vetendas muharibesinde bezi qruplar terefinden numune kimi istifade olunmusdur Hemin illerde Krimda bas veren hadiselerde hebsxanalarda saxlanilan anarxistlerin azadligi ucun Qizil orduya komeklik gostermisdir Qizil ordu ile yaradilan terefdasliga baxmayaraq Qizil ordu birlikleri Maxno ve terefdarlarini tehlukeli fiqur kimi gorduyunden Lev Trotskinin gosterisi ile Maxnonun Qulyaypol seherinde yaradilmis qerargahi dagidilmisdir Qerargaha edilen hucum zamani cox sayda Maxno terefdari ele kecirilmis bezileri ise gullelenmisdir Silahli hucumdan sag cixa bilen Nestor Maxno Ukrayna erazilerinde bir muddet qaldiqdan sonra Dnepr cayini kecerek Ruminiyaya ve sonradan ise Paris seherine yollanmisdir Parise catana qeder Maxno meshur anarxist kimi Qerbi Avropada taninirdi Parisde ispanlar terefinden yaradilmis Buenaventura Durruti adli anarxist qrup terefinden qarsilanaraq emekdasliga celb olunmusdur Nestor Maxno 1934 cu ilde Parisde uzun muddet eziyyet cekdiyi verem xesteliyinden 45 yasinda vefat etmisdir Mezari Parisde meshur insanlarin defn olundugu Per Lasez mezarliginda yerlesir IstinadlarDeutsche Nationalbibliothek Record 118575805 Umumi tenzimleme nezareti GND alm 2012 2016 Library of Congress Authorities ing Library of Congress Beauvis C Langlade V d Le columbarium du Pere Lachaise 1992 S 61 ISBN 978 2 86514 022 0EdebiyyatPeter Arshinov History of the Makhnovist Movement 1918 1921 1923 G A Kuz menko s Diary Makhno s Memoir ISBN 5 300 00585 1 Nestor Makhno The Struggle Against the State amp Other Essays 1996 M Przyborowski D Wierzchos Machno w Polsce Poznan 2012 ISBN 978 83 933082 1 7 Victor A Savchenko Makhno Kharkiv Folio Two editions in 2005 and 2007 416 Art In the top 10 books of the competition of the journal Correspondent S N Semanov Nestor Makhno Vozhak Anarkhistov Novoye prochteniye po novym materyalam Nestor Makhno Anarchist Chieftain A New Reading Based on New Material Veche Moscow 2005 S N Semanov Makhno Podlinnaya Istoriya Makhno An Authentic History AST PRESS 2001 Dietrich Neufeld translated from the German and Edited by Al Reimer A Russian Dance of Death Revolution and Civil War in the Ukraine 1980 Hyperion Press Limited Winnipeg Canada Alexandre Skirda Nestor Makhno Anarchy s Cossack 2004 ISBN 1 902593 68 5 Voline The Unknown Revolution 1917 1921 D Wierzchos Nestor Machno i jego kontakty z Polakami i Polska w Studia z dziejow polskiego anarchizmu Szczecin 2011