Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Ballınanə (lat. Melissa) — bitkilər aləminin dalamazçiçəklilər dəstəsinin dalamazkimilər fəsiləsinə aid bitki cinsi.
| Ballınanə | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||
| Elmi təsnifat | ||||||||||
| Domen: Klad: Ranqsız: Aləm: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Dəstə: Fəsilə: Yarımfəsilə: Triba: Cins: Ballınanə | ||||||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||||||
| ||||||||||
Gövdəsi dördkünc, budaqlı, yarpaqları ilə birlikdə yumşaq tüklüdür. Yarpaqları qarşılıqlı düzülmüş, saplaqlı, yumurtavarı formalı, kənarları mişarvarı, demək olar ki, çılpaqdır. Çiçəkləri ağ rəngdə xırda,ətirlidir. Meyvəsi dörd kiçik qozcuqdan ibarətdir. Bütövlükdə bitki limon iyinə,qurudulmuş yarpaqları isə acı ədviyyəli, bir qədər büzüşdürücü dada malikdir. İyun-iyul aylarında çiçəkləyir və iyul-sentyabr aylarında meyvə verir.
Botaniki təsviri
Hündürlüyü 30-100 sm olan çoxillik yumşaq tüklü ot bitkisidir. Gövdəsi kəsikdə dördkünc, budaqlıdır. Yarpaqları qarşılıqlı, saplaqlı, yumurtavari, kənarları mişarvaridir. Çiçəkləri xırda, ağ rəngdə, ətirlidir. Meyvəsi dörd kiçik qozcuqdan ibarətdir. Bütövlükdə bitki limon iyinə, qurudulmuş yarpaqları isə acı ədviyyəli, bir qədər büzüşdürücü dada malikdir. İyun-iyul aylarında çiçəkləyir və iyul-sentyabr aylarında meyvə verir.
Mənşəyi və yayılması
Dərman bədrənci kserofil coğrafi tipininaralıq dənizi sinfinin aralıq dənizi qrupuna aiddir.Orta Avropa, Aralıq dənizi, Balkan və Kiçik Asiya ölkələri, İran, Əfqanıstan, Orta Asiya və Qafqazda yayılmışdır.Azərbaycanda dərman bədrənci Böyük Qafqazın Quba massivi və qərb rayonları, Kiçik Qafqazın şimal və mərkəzi rayonları, Kürdüzənliyi, Samur-Dəvəçi, Kür-Araz və Lənkəran ovalıqlarında, Naxçıvanın dağlıq hissəsində yayılmışdır. Arandan orta dağ qurşağına kimi (dəniz səviyyəsindən 1800 m qədər) bitir.
Quba, Qusar, Şabran, Şəki, Zaqatala, Şuşa,Laçın, Daşkəsən, Gədəbəy, Göy-göl,Tovuz rayonlarında, Kür düzənliyi, Samur-Dəvəçi, Kür-Araz və Lənkəran ovalıqlarında, Naxçıvanın dağlıq hissəsində yayılmışdır. Arandan orta dağ qurşağına kimi (dəniz səviyyəsindən 1800 m-ə qədər)rast gəlinir. Əsasən meşə və meşə kənarı kolluqlar, bağ və bostanlarda bitir.
Ekoloji qrup və bitdiyi yerlər
Kseromezofitdir, meşə-kol və alaq bitkilik tiplərində rast gəlir. Əsasən meşə və meşə kənarında, kolluqlarda, bağ və bostanlarda kiçik qruplar (3-6 fərd) əmələ gətirir.
Kimyəvi tərkibi
Flavonoid, efir və piyli yağlar, C, B1, B2 vitaminləri, karotin, aşı maddələri və aromatik birləşmələrlə zəngindir.
Təsiri və tətbiqi
Farmokopeyaya daxil olan rəsmi dərman bitkisidir. Praktiki, eksperimental və xalq təbabətində, eləcə də, farmokologiyada və baytarlıqda geniş tətbiq edilir. Bu bitki əsasən ürək-damar, mədə-bağırsaq, revmatizm, dəri, boğaz, qulaq, bronxit və qan xəstəlikləri, habelə nevralgiya, baş və diş ağrıları, irinli yara və xoralar, yanıqlar, bədxassəli şişlər, podaqra, sınıqlar, burxulma və zədələnmə zamanı istifadə olunur. Antioksidant, antibakterial, antifunqal, antivirus, sakitləşdirici, hipotenziv, ödqovucu, hemostatik, damardaraldıcı, ağrıkəsici, işlədici və iltihab proseslərinə qarşı təsirə malikdir.
Dərman bitkisi olan bədrəncin xirdalanmış yarpaqları sedativ və spazmolotikdir. "Kasmin" preparatı antikoqliyant və antiaqreqant təsirə malikdir. Üz səpkilərində tətbiq edilən "Lomaherpan" kremi əvəzsiz virusəleyhinə təsirə malikdir. Tərkibində ekstrakt və efir yağı olan çox kombinəedilmiş "Dormiplant", "Novo-Passit", "Persen", "Nervoflukus", "Qastrovit", "Enerqotonik", "Altaleks" dərman preparatları da mövcuddur. Sedativ dərman preparatlarının tərkibinin əsas komponentidir. Bədrənc preparatları sedativ, spazmolotik və antibakterial təsirə malikdir. Təngnəfəsliyi, ürək ağrılarını götürür, tənəffüs sayını azaldır, sinir sistemini tonuslandırır və möhkəmləndirir. Yüksək terapevtik effekti tərkibindəki efir yağı ilə bağlıdır. Bədrənc bitkisi mədə şirəsinin ifrazını nizama salır, spazmı azaldır, meteorizm, diskenziya, ferment çatmamazlıqlarını aradan götürür və maddələr mübadiləsini yaxşılaşdırır.
Bədrənc dəmləməsi nevrozlarda, halsızlıq, vegetativ-damar distoniyasında müvəffəqiyyətlə istifadə edilir. Bundan başqa bağırsaq diskenziyasında və bağırsaq sancısında, xolesistit, xolangit, böyrəkdaşı, sidikyolu xəstəliklərində, stenokardiya və klimakterik sindromlarda işlədilir. Xaricə işlətdikdə dəriyə antibakterial, antivirus, frunkulyoz, herpes, stomatit və parodontozlara yaxşı təsir edir. Bədrənc bitkisi kombinəedilmiş şəkildə ektrakt, dəmləmə kimi sedativ, spazmolotik, ağrıkəsici, hipotenziv təsir edir. Çiçəkləyənə qədər cavan yarpaqları kəsilərkən şirəsindən kulinariyada istifadə edilir. Yarpağındakı limon iyi efir yağına görə olduğundan parfümeriyada istifadə edilir.
Əks təsirləri
Arterial hipotenziyaya ziyandır, az zəhərlidir.
İstifadə olunan hissələr və formaları
Yerüstü hissəsi, yarpaqları, çiçəkləri və toxumları.
İstifadə formaları - Cövhər, dəmləmə və şirələr.
Digər faydalı xüsusiyyətləri və istifadəsi
Bal və çiçək tozu verən bitkidir.
Növləri
İstinadlar
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Ballinane lat Melissa bitkiler aleminin dalamazcicekliler destesinin dalamazkimiler fesilesine aid bitki cinsi BallinaneElmi tesnifatDomen EukariotlarKlad DiaphoretickesRanqsiz ArxeplastidlerAlem BitkilerKlad StreptofitlerKlad EmbryophytesKlad Klad Klad Toxumlu bitkilerKlad Cicekli bitkilerKlad Klad Klad Klad AsteridsKlad Deste DalamazciceklilerFesile DalamazkimilerYarimfesile NepetoideaeTriba MentheaeCins BallinaneBeynelxalq elmi adiMelissa L 1753Sekil axtarisiITIS 32564NCBI 39170EOL 71171 Govdesi dordkunc budaqli yarpaqlari ile birlikde yumsaq tukludur Yarpaqlari qarsiliqli duzulmus saplaqli yumurtavari formali kenarlari misarvari demek olar ki cilpaqdir Cicekleri ag rengde xirda etirlidir Meyvesi dord kicik qozcuqdan ibaretdir Butovlukde bitki limon iyine qurudulmus yarpaqlari ise aci edviyyeli bir qeder buzusdurucu dada malikdir Iyun iyul aylarinda cicekleyir ve iyul sentyabr aylarinda meyve verir Botaniki tesviriHundurluyu 30 100 sm olan coxillik yumsaq tuklu ot bitkisidir Govdesi kesikde dordkunc budaqlidir Yarpaqlari qarsiliqli saplaqli yumurtavari kenarlari misarvaridir Cicekleri xirda ag rengde etirlidir Meyvesi dord kicik qozcuqdan ibaretdir Butovlukde bitki limon iyine qurudulmus yarpaqlari ise aci edviyyeli bir qeder buzusdurucu dada malikdir Iyun iyul aylarinda cicekleyir ve iyul sentyabr aylarinda meyve verir Menseyi ve yayilmasiDerman bedrenci kserofil cografi tipininaraliq denizi sinfinin araliq denizi qrupuna aiddir Orta Avropa Araliq denizi Balkan ve Kicik Asiya olkeleri Iran Efqanistan Orta Asiya ve Qafqazda yayilmisdir Azerbaycanda derman bedrenci Boyuk Qafqazin Quba massivi ve qerb rayonlari Kicik Qafqazin simal ve merkezi rayonlari Kurduzenliyi Samur Deveci Kur Araz ve Lenkeran ovaliqlarinda Naxcivanin dagliq hissesinde yayilmisdir Arandan orta dag qursagina kimi deniz seviyyesinden 1800 m qeder bitir Quba Qusar Sabran Seki Zaqatala Susa Lacin Daskesen Gedebey Goy gol Tovuz rayonlarinda Kur duzenliyi Samur Deveci Kur Araz ve Lenkeran ovaliqlarinda Naxcivanin dagliq hissesinde yayilmisdir Arandan orta dag qursagina kimi deniz seviyyesinden 1800 m e qeder rast gelinir Esasen mese ve mese kenari kolluqlar bag ve bostanlarda bitir Ekoloji qrup ve bitdiyi yerlerKseromezofitdir mese kol ve alaq bitkilik tiplerinde rast gelir Esasen mese ve mese kenarinda kolluqlarda bag ve bostanlarda kicik qruplar 3 6 ferd emele getirir Kimyevi terkibiFlavonoid efir ve piyli yaglar C B1 B2 vitaminleri karotin asi maddeleri ve aromatik birlesmelerle zengindir Tesiri ve tetbiqiFarmokopeyaya daxil olan resmi derman bitkisidir Praktiki eksperimental ve xalq tebabetinde elece de farmokologiyada ve baytarliqda genis tetbiq edilir Bu bitki esasen urek damar mede bagirsaq revmatizm deri bogaz qulaq bronxit ve qan xestelikleri habele nevralgiya bas ve dis agrilari irinli yara ve xoralar yaniqlar bedxasseli sisler podaqra siniqlar burxulma ve zedelenme zamani istifade olunur Antioksidant antibakterial antifunqal antivirus sakitlesdirici hipotenziv odqovucu hemostatik damardaraldici agrikesici isledici ve iltihab proseslerine qarsi tesire malikdir Derman bitkisi olan bedrencin xirdalanmis yarpaqlari sedativ ve spazmolotikdir Kasmin preparati antikoqliyant ve antiaqreqant tesire malikdir Uz sepkilerinde tetbiq edilen Lomaherpan kremi evezsiz viruseleyhine tesire malikdir Terkibinde ekstrakt ve efir yagi olan cox kombineedilmis Dormiplant Novo Passit Persen Nervoflukus Qastrovit Enerqotonik Altaleks derman preparatlari da movcuddur Sedativ derman preparatlarinin terkibinin esas komponentidir Bedrenc preparatlari sedativ spazmolotik ve antibakterial tesire malikdir Tengnefesliyi urek agrilarini goturur teneffus sayini azaldir sinir sistemini tonuslandirir ve mohkemlendirir Yuksek terapevtik effekti terkibindeki efir yagi ile baglidir Bedrenc bitkisi mede siresinin ifrazini nizama salir spazmi azaldir meteorizm diskenziya ferment catmamazliqlarini aradan goturur ve maddeler mubadilesini yaxsilasdirir Bedrenc demlemesi nevrozlarda halsizliq vegetativ damar distoniyasinda muveffeqiyyetle istifade edilir Bundan basqa bagirsaq diskenziyasinda ve bagirsaq sancisinda xolesistit xolangit boyrekdasi sidikyolu xesteliklerinde stenokardiya ve klimakterik sindromlarda isledilir Xarice isletdikde deriye antibakterial antivirus frunkulyoz herpes stomatit ve parodontozlara yaxsi tesir edir Bedrenc bitkisi kombineedilmis sekilde ektrakt demleme kimi sedativ spazmolotik agrikesici hipotenziv tesir edir Cicekleyene qeder cavan yarpaqlari kesilerken siresinden kulinariyada istifade edilir Yarpagindaki limon iyi efir yagina gore oldugundan parfumeriyada istifade edilir Eks tesirleriArterial hipotenziyaya ziyandir az zeherlidir Istifade olunan hisseler ve formalariYerustu hissesi yarpaqlari cicekleri ve toxumlari Istifade formalari Covher demleme ve sireler Diger faydali xususiyyetleri ve istifadesiBal ve cicek tozu veren bitkidir NovleriIstinadlarLinney K Genera plantarum eorumque characteres naturales secundum numerum figuram situm amp proportionem omnium fructificationis partium 5 Stokholm 1754 S 257 doi 10 5962 BHL TITLE 746 Linnaei C Species Plantarum lat Exhibentes plantas rite cognitas ad genera relatas 1753 C 2 S 592 Hemcinin bax