Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Kulturkampf (alm. Kulturkampf — "mədəniyyət uğrunda mübarizə") — kansler Otto fon Bismarkın başçılığı ilə Almaniya imperiyası hökumətinin Roma-Katolik kilsəsi üzərində nəzarəti bərqərar etmək uğrunda kəskin mübarizə dövrü.
Bu termini ilk dəfə Prussiya dövlət xadimi və alim Rudolf Virxov 1873-cü ildə işlətmişdir.
Tarixi
Almaniyanın birləşdirilməsi nəticəsində vahid ölkədə müxtəlif mədəniyyətlərə sahib, fərqli dinlərə sitayiş edən, bəzən isə bir-biri ilə mübarizə aparan böyük icmalar yarandı. Katoliklər isə əsasən Almaniyanın yeni, cənub vilayətlərində (Bavariyada) yaşayırdılar. Onlar ümumən Almaniya imperiyasının əhalisinin üçdə birini təşkil edirdilər. Dövlət qarşısında birləşmiş Almaniyada böyük icmaya malik katolik kilsəsi ilə münasibətlər məsələsi çox ciddi şəkildə gündəmə gəldi. Bu zəmində Bismarkın Almaniyanın vahid mədəniyyəti uğrunda mübarizəsi başlayır.
Prussiya ənənəvi olaraq protestant bölgəsi idi. Ancaq çoxsaylı katolok icması vahid dövlətə narahatlıq yaradırdı. Eyni zamanda onlar arasında da yekdillik yox idi. Məsələn, "əvvəlki katoliklər" adlanan icma Vatikanın Papanın müqəddəsliyi barədə qərarını qəbul etmir və bunun özü də Almaniya-Vatikan münasibətlərinə gərginlik yaradırdı. 1864-cü ildə Papa IX Piy katoliklərə antiliberal əhval-ruhiyyəli müraciət göndərir, 1870-ci ildə isə Papanın Vatikan Sinodu Papanın müqəddəsliyi barədə qərar qəbul edir. Bismark ehtiyat edirdi ki, bununla da indiki və sonrakı papalar Avropa ölkələrinin daxili işlərinə qarışmağa çalışacaqlar. Buna görə də o digər Avropa hökumətləri ilə Papa seçkilərinə təsir imkanlarını müzakirə edirdi. Bir çox Avropa ölkələri bunu başa düşür və öz katolik kardinalları vasitəsi ilə bu məsələni nəzarətdə saxlamağa çalışırdılar.
1870-ci ildə reyxstaqda mərkəzi katolik partiya olan güclü müxalifət yaranır. Müxalifət öz cərgələrinə milli azlıqların nümayəndələrini də cəlb edə bilir. Bismark olara müqavimət üçün o dövrdə reyxstaqda çoxluq təşkil edən milli-liberallarla yaxınlaşır. Bu partiyanın yaradıcısı burjuaziya ideologiyasının tərəfdarı və yəhudilərə tam iqtisadi azadlıq tələb edən Eduard Lasker idi. Kansler parlamentdə çıxışı zamanı bildirirdi ki, hətta tam həmrəylik olmayan partiyalarla belə ittifaqa getmək olar.
Bismark Kulturkampf adı ilə tanınan antikatolik mübarizəsini başlayır. 1871-ci ildə Prussiya mədəniyyət nazirliyinin katolik departamenti ləğv edilir, 1873-cü ildə isə ölkədə katolik kilsəsinin nüfuzunu məhdudlaşdıran bir sıra qanunlar qəbul edilir. 1875-ci ildə kəbinlərin kəsilməsi kilsələrdən alınaraq dövlət orqanlarına verilir. Ancaq bu addımlar gözlənilənin əksinə olaraq katolik kilsəsinin mövqeyini daha da gücləndirir, ona görə də 1878-ci ildə Bismark Kulturkampf ideyasından əl çəkməli olur. Həmin ildə Papa IX Piy vəfat edir. Onun yerinə seçilən Papa XIII Lev daha praqmatik mövqe tutur və Bismarkla yaxşı münasibətlər qurmağa nail olur.
Kulturkampf kampaniyası Bismarka ancaq bir müddətə siyasi stabillik gətirə bildi. İctimai fikir bu kampaniyanı müdafiə edən milli-liberalların əleyhinə yönəlir. Bu situasiyadan istifadə edərək Bismark onlardan uzaqlaşır. O 1879-cu ildə alman kənd təsərrüfatını və sənayesini xarici rəqiblərdən qorumaq üçün tarifləri qaldırır və bununla da parlamentdə mühafizəkar fraksiyaya yaxınlaşır.
Həmçinin bax
İstinadlar
- "БРЭ/«Культуркампф»". 2016-04-06 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-12-09.
- In: Hollyday, (1970) pp 42–44
- Nachum T. Gidal:Die Juden in Deutschland von der Römerzeit bis zur Weimarer Republik. Gütersloh: Bertelsmann Lexikon Verlag 1988.
- Ronald J. Ross, The Failure of Bismarck's Kulturkampf: Catholicism and State Power in Imperial Germany, 1871–1887 (2000)
- Michael B. Gross, The War against Catholicism: Liberalism and the Anti-Catholic Imagination in Nineteenth-Century Germany (2005)
- Hunt, Lynn, Thomas Martin, Barbara Rosenwein, R. Po-chia Hsia, Bonnie Smith "Power Politics in Central and Eastern Europe", page 755. The Making of the West:Peoples and Cultures, 2009.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Kulturkampf alm Kulturkampf medeniyyet ugrunda mubarize kansler Otto fon Bismarkin basciligi ile Almaniya imperiyasi hokumetinin Roma Katolik kilsesi uzerinde nezareti berqerar etmek ugrunda keskin mubarize dovru Bu termini ilk defe Prussiya dovlet xadimi ve alim Rudolf Virxov 1873 cu ilde isletmisdir TarixiBismark ve Roma Papasi XIII Leve karikatura Bismark Pontifik eseblesmeyin Papa Bas uste 18 mart 1878 ci il Almaniyanin birlesdirilmesi neticesinde vahid olkede muxtelif medeniyyetlere sahib ferqli dinlere sitayis eden bezen ise bir biri ile mubarize aparan boyuk icmalar yarandi Katolikler ise esasen Almaniyanin yeni cenub vilayetlerinde Bavariyada yasayirdilar Onlar umumen Almaniya imperiyasinin ehalisinin ucde birini teskil edirdiler Dovlet qarsisinda birlesmis Almaniyada boyuk icmaya malik katolik kilsesi ile munasibetler meselesi cox ciddi sekilde gundeme geldi Bu zeminde Bismarkin Almaniyanin vahid medeniyyeti ugrunda mubarizesi baslayir Prussiya enenevi olaraq protestant bolgesi idi Ancaq coxsayli katolok icmasi vahid dovlete narahatliq yaradirdi Eyni zamanda onlar arasinda da yekdillik yox idi Meselen evvelki katolikler adlanan icma Vatikanin Papanin muqeddesliyi barede qerarini qebul etmir ve bunun ozu de Almaniya Vatikan munasibetlerine gerginlik yaradirdi 1864 cu ilde Papa IX Piy katoliklere antiliberal ehval ruhiyyeli muraciet gonderir 1870 ci ilde ise Papanin Vatikan Sinodu Papanin muqeddesliyi barede qerar qebul edir Bismark ehtiyat edirdi ki bununla da indiki ve sonraki papalar Avropa olkelerinin daxili islerine qarismaga calisacaqlar Buna gore de o diger Avropa hokumetleri ile Papa seckilerine tesir imkanlarini muzakire edirdi Bir cox Avropa olkeleri bunu basa dusur ve oz katolik kardinallari vasitesi ile bu meseleni nezaretde saxlamaga calisirdilar 1870 ci ilde reyxstaqda merkezi katolik partiya olan guclu muxalifet yaranir Muxalifet oz cergelerine milli azliqlarin numayendelerini de celb ede bilir Bismark olara muqavimet ucun o dovrde reyxstaqda coxluq teskil eden milli liberallarla yaxinlasir Bu partiyanin yaradicisi burjuaziya ideologiyasinin terefdari ve yehudilere tam iqtisadi azadliq teleb eden Eduard Lasker idi Kansler parlamentde cixisi zamani bildirirdi ki hetta tam hemreylik olmayan partiyalarla bele ittifaqa getmek olar Bismark Kulturkampf adi ile taninan antikatolik mubarizesini baslayir 1871 ci ilde Prussiya medeniyyet nazirliyinin katolik departamenti legv edilir 1873 cu ilde ise olkede katolik kilsesinin nufuzunu mehdudlasdiran bir sira qanunlar qebul edilir 1875 ci ilde kebinlerin kesilmesi kilselerden alinaraq dovlet orqanlarina verilir Ancaq bu addimlar gozlenilenin eksine olaraq katolik kilsesinin movqeyini daha da guclendirir ona gore de 1878 ci ilde Bismark Kulturkampf ideyasindan el cekmeli olur Hemin ilde Papa IX Piy vefat edir Onun yerine secilen Papa XIII Lev daha praqmatik movqe tutur ve Bismarkla yaxsi munasibetler qurmaga nail olur Kulturkampf kampaniyasi Bismarka ancaq bir muddete siyasi stabillik getire bildi Ictimai fikir bu kampaniyani mudafie eden milli liberallarin eleyhine yonelir Bu situasiyadan istifade ederek Bismark onlardan uzaqlasir O 1879 cu ilde alman kend teserrufatini ve senayesini xarici reqiblerden qorumaq ucun tarifleri qaldirir ve bununla da parlamentde muhafizekar fraksiyaya yaxinlasir Hemcinin baxMedeniyyet muharibesiIstinadlar BRE Kulturkampf 2016 04 06 tarixinde Istifade tarixi 2019 12 09 In Hollyday 1970 pp 42 44 Nachum T Gidal Die Juden in Deutschland von der Romerzeit bis zur Weimarer Republik Gutersloh Bertelsmann Lexikon Verlag 1988 ISBN 3 89508 540 5 Ronald J Ross The Failure of Bismarck s Kulturkampf Catholicism and State Power in Imperial Germany 1871 1887 2000 Michael B Gross The War against Catholicism Liberalism and the Anti Catholic Imagination in Nineteenth Century Germany 2005 Hunt Lynn Thomas Martin Barbara Rosenwein R Po chia Hsia Bonnie Smith Power Politics in Central and Eastern Europe page 755 The Making of the West Peoples and Cultures 2009