Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Batika (yav. mumla çəkmək) — möhürləyici məhlulların istifadəsi ilə aparılan qumaş üzərində nəqqaşlıq. Şərq ölkələrində (İndoneziya, Hindistan, Çin, Azərbaycan və s.) yayılmışdır. 2009-cu ildə İndoneziya batikası UNESCO-nun Bəşəriyyətin Toxunulmaz Mədəni İrsi Listəsinə daxil olub.
| Batika | |
|---|---|
| UNESCO-nun Qeyri-maddi Mədəni İrsi | |
 | |
| Ölkə | [[]] |
| Daxil edilməsi | ( sessiya) |
Söz açımı
Tarixçə
Batikanın vətəninin Malaziya və İndoneziya olduğu söylənilsə də, araşdırmalar bu ölkələrdə sənət növünün Azərbaycanla eyni dövrdə yarandığını təsdiqləyir. Batika Azərbaycan xalqının qədim ənənələrə malik kəlağayı sənətinin çağdaş varisi kimi inkişaf edib zənginləşməkdədir. Orta əsrlərdən başlayaraq Şirvan, Basqal və Gəncədə inkişafı ilə əlaqədar xalq sənətkarlarının, əsasən də qadınların məşğuliyyət növü kimi bu sənətlə məşğul olanların sayı yüzlərlə olmuşdur.
Şərq ölkələrində (Hindistanda, Çində, İndoneziyada və s.) batika texnikasında əsas etibarilə ipək və pambıq parça üzərində fırça ilə rəsm çəkərdilər. Batikanın vətəni olan cənub-şərqi Asiyada bir neçə texnika geniş yayılmışdı. Yavada hər bir rəngin üstü daim isti mumla örtülür, Malayziyada isə rəsmin əsas hissəsi nəfis şəbəkəli ornamentlə xüsusi möhürün köməyi ilə basılır. Azərbaycanda möhürlə texnika qədim vaxtlardan, gözəlliyinə görə təkrarolunmaz qadın baş örtükləri olan kəlağayılar, həmçinin süfrələr və digər məmulatlar yaradılandan bəri istifadə olunurdu.
Batika texnikaları
İşlənmə texnologiyasına görə batikanın bir neçə növü var: soyuq batika, isti batika, düyünlü batika və azad bəzəmə (naxışvurma). Rəssam bu zaman müxtəlif üsullardan (akvarel, qravür, vitraj və s.) istifadə olunur.
İsti batika
isti batika isə rəssama daha geniş imkanlar açır. İsti batika işlənmə texnologiyasına görə də çox maraqlı və zövqlüdür. Bu növdə hazırlanan batika nümunələrinin əsasını parafin şamı təşkil edir. Mum xüsusi qazanlarda qızdırıldıqdan sonra "ştif batik" (azərb. batika qələmi) adlanan elektrikli alətə doldurulur və yenə də öncədən hazırlanmış təsvirin cizgiləri üzərində hərəkət etdirilib, kontur edilir. Sonra kompozisiyanın mövzusuna uyğun olaraq rəssam tərəfindən rənglənir.
Soyuq batika
Soyuq batika sənətkarların adətən az müraciət etdikləri növdür. Burada rəssam parça üzərində təsvir olunacaq işin tam, dəqiq və aydın eskizini çəkir. Daha sonra rezin yapışqanı, rəng və benzin məhlulların qatışığından alınan mayeni xüsusi alətlə rəsmin konturları üzərinə həkk edib, prosesi bir neçə dəfə davam etdirirlər. Bu əməliyyat gələcəkdə müəyyən rəng tonlarının təsvir üzərində bir-birinə qarışmaması üçün aparılır və hər dəfə rəng tonlarının artmasına, nəticədə isə keyfiyyətli, gözəl işin alınmasına gətirib çıxarır.
Düyünlü batika
Sıbori üslubu
Azad üslub
Ünlü batika rəssamları
Bu sənət növünün əksini Ənvər Qarayev, , , , , , və bir çox başqa istedadlı rəssamların yaradıcılığında görmək olar. Bu incəsənət növündə yüzlərlə əsərin müəllifi olan yeganə rəssam Tatyana Ağababayevadır.
İstinadlar
- "UNESCO Representative List of the Intangible Cultural Heritage of Humanity – Indonesian Batik". 2015-11-05 tarixində . İstifadə tarixi: 2013-11-30.
- Eldar İbrahimoğlu. Batika — qədim kəlağayı sənətinin çağdaş varisi 2021-04-18 at the Wayback Machine. Mədəniyyət.- 2010.- 26 noyabr.- S. 15.
- Dekorativ-tətbiqi sənətin ən zərif növü – batika 2021-04-18 at the Wayback Machine. Azadlıq.- 2012.- 7 yanvar.- S.14.
- ""Bakıda Batika həftəsi" Sərgisi, 2011". 2021-04-20 tarixində . İstifadə tarixi: 2013-11-30.
- "Батик - наиболее нежный вид искусства - Омар Эльдаров (фотосессия)". 2016-03-15 tarixində . İstifadə tarixi: 2013-11-30.
Şəkil qalereyası
-
![image]()
İndoneziya batikası -
![image]()
Yoqyakartadan ənənəvi naxış -
![image]()
Yoqyakartadan ənənəvi naxış - Indoneziyadan batika ustası, 1977-ci il Niderland kino xəbərləri
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Batika yav mumla cekmek mohurleyici mehlullarin istifadesi ile aparilan qumas uzerinde neqqasliq Serq olkelerinde Indoneziya Hindistan Cin Azerbaycan ve s yayilmisdir 2009 cu ilde Indoneziya batikasi UNESCO nun Beseriyyetin Toxunulmaz Medeni Irsi Listesine daxil olub BatikaUNESCO nun Qeyri maddi Medeni IrsiOlke Daxil edilmesi sessiya Malayziya batik ustasi Kuala Lumpur Jadi Batik Merkezinde oz meharetini gosterirSoz acimiTarixceBatikanin veteninin Malaziya ve Indoneziya oldugu soylenilse de arasdirmalar bu olkelerde senet novunun Azerbaycanla eyni dovrde yarandigini tesdiqleyir Batika Azerbaycan xalqinin qedim enenelere malik kelagayi senetinin cagdas varisi kimi inkisaf edib zenginlesmekdedir Orta esrlerden baslayaraq Sirvan Basqal ve Gencede inkisafi ile elaqedar xalq senetkarlarinin esasen de qadinlarin mesguliyyet novu kimi bu senetle mesgul olanlarin sayi yuzlerle olmusdur Serq olkelerinde Hindistanda Cinde Indoneziyada ve s batika texnikasinda esas etibarile ipek ve pambiq parca uzerinde firca ile resm cekerdiler Batikanin veteni olan cenub serqi Asiyada bir nece texnika genis yayilmisdi Yavada her bir rengin ustu daim isti mumla ortulur Malayziyada ise resmin esas hissesi nefis sebekeli ornamentle xususi mohurun komeyi ile basilir Azerbaycanda mohurle texnika qedim vaxtlardan gozelliyine gore tekrarolunmaz qadin bas ortukleri olan kelagayilar hemcinin sufreler ve diger memulatlar yaradilandan beri istifade olunurdu Batika texnikalariIslenme texnologiyasina gore batikanin bir nece novu var soyuq batika isti batika duyunlu batika ve azad bezeme naxisvurma Ressam bu zaman muxtelif usullardan akvarel qravur vitraj ve s istifade olunur Isti batika isti batika ise ressama daha genis imkanlar acir Isti batika islenme texnologiyasina gore de cox maraqli ve zovqludur Bu novde hazirlanan batika numunelerinin esasini parafin sami teskil edir Mum xususi qazanlarda qizdirildiqdan sonra stif batik azerb batika qelemi adlanan elektrikli alete doldurulur ve yene de onceden hazirlanmis tesvirin cizgileri uzerinde hereket etdirilib kontur edilir Sonra kompozisiyanin movzusuna uygun olaraq ressam terefinden renglenir Soyuq batika Soyuq batika senetkarlarin adeten az muraciet etdikleri novdur Burada ressam parca uzerinde tesvir olunacaq isin tam deqiq ve aydin eskizini cekir Daha sonra rezin yapisqani reng ve benzin mehlullarin qatisigindan alinan mayeni xususi aletle resmin konturlari uzerine hekk edib prosesi bir nece defe davam etdirirler Bu emeliyyat gelecekde mueyyen reng tonlarinin tesvir uzerinde bir birine qarismamasi ucun aparilir ve her defe reng tonlarinin artmasina neticede ise keyfiyyetli gozel isin alinmasina getirib cixarir Duyunlu batika Sibori uslubu Azad uslubUnlu batika ressamlariBu senet novunun eksini Enver Qarayev ve bir cox basqa istedadli ressamlarin yaradiciliginda gormek olar Bu incesenet novunde yuzlerle eserin muellifi olan yegane ressam Tatyana Agababayevadir Istinadlar UNESCO Representative List of the Intangible Cultural Heritage of Humanity Indonesian Batik 2015 11 05 tarixinde Istifade tarixi 2013 11 30 Eldar Ibrahimoglu Batika qedim kelagayi senetinin cagdas varisi 2021 04 18 at the Wayback Machine Medeniyyet 2010 26 noyabr S 15 Dekorativ tetbiqi senetin en zerif novu batika 2021 04 18 at the Wayback Machine Azadliq 2012 7 yanvar S 14 Bakida Batika heftesi Sergisi 2011 2021 04 20 tarixinde Istifade tarixi 2013 11 30 Batik naibolee nezhnyj vid iskusstva Omar Eldarov fotosessiya 2016 03 15 tarixinde Istifade tarixi 2013 11 30 Sekil qalereyasiIndoneziya batikasi Yoqyakartadan enenevi naxis Yoqyakartadan enenevi naxis source source source source Indoneziyadan batika ustasi 1977 ci il Niderland kino xeberleriHemcinin baxKelagayi