Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Aktanış rayonu (tatar. Актаныш районы) — Rusiya Federasiyası, Tatarıstan Respublikasının ərazisinə daxil olan inzibati rayon. Respublikanın şimal-şərqində yerləşir.
| Aktanış rayonu | |||||
|---|---|---|---|---|---|
 | |||||
| |||||
|
| |||||
| Ölkə | |||||
| İnzibati mərkəz | Aktanış[d] | ||||
| Tarixi və coğrafiyası | |||||
| Yaradılıb | 10 avqust 1930 | ||||
| Sahəsi |
| ||||
| Hündürlük | 127 m | ||||
| Əhalisi | |||||
| Əhalisi |
| ||||
| Rəsmi sayt | |||||
 | |||||
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |||||
Respublikanın Minzələ, Muslin rayonları ilə, Başqırdıstan (İleş, Krasnokamski, Bakalı rayonları, Ağidel şəhər dairəsi) və Udmurtiya (Karakulino rayonu) ilə həmsərhəddir.
İnzibati mərkəzi Aktanış kəndidir.
Coğrafiyası
Rayon ərazisindən çoxlu sayda çay axır. Bunlar arasında Avropadakı ən böyüklərindən olan Kama və Ağıdel çayları da varddır. Rayon ümumilikdə mütləq yüksəklikliyi 62-235 m olan düz yamaclı düzənlikdən ibarətdir. Ən ən aşağı nöqtələr Kama, Ağıdel və İk çaylarının yatağı boyunca Nijnekamsk hava limanının ərazisindədir. Ən yüksək yerləri rayonun cənub hissəsində yerləşir. Mütləq hündürlüyü 235 m olan ərazi Poisevo kəndin cənubunda yerləşir.
Rayonun mərkəzi hissəsindən Şərq Şabiz və Qərbi Şabiz çayları axır. Şərqi Şabizin uzunluğu 45 km, Qərbi Şabızın uzunluğu isə 30 km-dir. Hər iki çay geniş vadilərdən axır. Rayonun əsas su təchizatı su quyuları tərəfindən alınan yeraltı sular əsasında həyata keçirilir.
Ərazidə çoxlu göl və bataqlıqlar vardır. Şimal-şərq hissəsində Tatarıstan ən böyük bataqlıq-göl kompleksi olan Kulyaqaş yerləşir. Massivin ümumi sahəsi təxminən 4900 hektardır. Qərbdən şərqə 17,5 km, şimaldan cənuba 10 km məsafədə uzanır. Kulyaqaş bataqlıq massivində çoxlu göl vardır. Onlardan ən böyüyü Kulyaqaşdır.
İqlimi
Bölgənin iqlimi isti yay və mülayim soyuq qışla xarakteriza olunur. Əsasən hava kütlələri qərbdən gələnlərin təsiri altında əmələ gəlir. Atlantik okeanından hərəkət edən hava kütlələri isti və rütubətlidir. Bu səbəbdən yerli iqlimi yumşaldır. Soyuq hava Arktika hövzəsindən gəlir. Qışda mülayim enliklərə soyuq kontinental hava nəzarət edir. İsti tropik hava cənub-qərbdən və cənubdan, yayda cənub-şərqdən gəlir.
Tarixi
1920-ci ilə qədər Aktanış rayonunun ərazisi Ufa vilayətinin Minzələ mahalına daxil idi. 1920-ci ildə Minzələ rayonu yeni qurulan Tatarıstan Muxtar Sovet Sosialist Respublikasının tərkibinə daxil olur.
Ərazi 10 avqust 1930-cu ildə təşkil edilmişdir. 1 fevral 1963-cü ildə Minzələ kolxoz-sovxoz ərazi-istehsalat idarəsinə verilir. 12 yanvar 1965-ci ildə yenidən Aktanış rayonua çevrilir.
Əhalisi
Rayon rusların respublika ərazisində ən az olduğu yerdir (0.65%) . Buna görə tatarların yüksək nisbətində olması ilə xarakterizə olunur.
İstinadlar
- OKTMO (rus.).
- 26. Численность постоянного населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2018 года. Rusiya Dövlət Federal Statistika Xidməti.
- "В. В. Ермаков «Челнинская история»". 2010-09-10 tarixində .
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Aktanis rayonu tatar Aktanysh rajony Rusiya Federasiyasi Tataristan Respublikasinin erazisine daxil olan inzibati rayon Respublikanin simal serqinde yerlesir Aktanis rayonuBayraq d Gerb55 41 sm e 53 51 s u Olke RusiyaInzibati merkez Aktanis d Tarixi ve cografiyasiYaradilib 10 avqust 1930Sahesi 2 037 8 km Hundurluk 127 mEhalisiEhalisi 30 165 nef 1 yanvar 2018 Resmi sayt Vikianbarda elaqeli mediafayllar Respublikanin Minzele Muslin rayonlari ile Basqirdistan Iles Krasnokamski Bakali rayonlari Agidel seher dairesi ve Udmurtiya Karakulino rayonu ile hemserheddir Inzibati merkezi Aktanis kendidir CografiyasiRayon erazisinden coxlu sayda cay axir Bunlar arasinda Avropadaki en boyuklerinden olan Kama ve Agidel caylari da varddir Rayon umumilikde mutleq yukseklikliyi 62 235 m olan duz yamacli duzenlikden ibaretdir En en asagi noqteler Kama Agidel ve Ik caylarinin yatagi boyunca Nijnekamsk hava limaninin erazisindedir En yuksek yerleri rayonun cenub hissesinde yerlesir Mutleq hundurluyu 235 m olan erazi Poisevo kendin cenubunda yerlesir Rayonun merkezi hissesinden Serq Sabiz ve Qerbi Sabiz caylari axir Serqi Sabizin uzunlugu 45 km Qerbi Sabizin uzunlugu ise 30 km dir Her iki cay genis vadilerden axir Rayonun esas su techizati su quyulari terefinden alinan yeralti sular esasinda heyata kecirilir Erazide coxlu gol ve bataqliqlar vardir Simal serq hissesinde Tataristan en boyuk bataqliq gol kompleksi olan Kulyaqas yerlesir Massivin umumi sahesi texminen 4900 hektardir Qerbden serqe 17 5 km simaldan cenuba 10 km mesafede uzanir Kulyaqas bataqliq massivinde coxlu gol vardir Onlardan en boyuyu Kulyaqasdir IqlimiBolgenin iqlimi isti yay ve mulayim soyuq qisla xarakteriza olunur Esasen hava kutleleri qerbden gelenlerin tesiri altinda emele gelir Atlantik okeanindan hereket eden hava kutleleri isti ve rutubetlidir Bu sebebden yerli iqlimi yumsaldir Soyuq hava Arktika hovzesinden gelir Qisda mulayim enliklere soyuq kontinental hava nezaret edir Isti tropik hava cenub qerbden ve cenubdan yayda cenub serqden gelir Tarixi1920 ci ile qeder Aktanis rayonunun erazisi Ufa vilayetinin Minzele mahalina daxil idi 1920 ci ilde Minzele rayonu yeni qurulan Tataristan Muxtar Sovet Sosialist Respublikasinin terkibine daxil olur Erazi 10 avqust 1930 cu ilde teskil edilmisdir 1 fevral 1963 cu ilde Minzele kolxoz sovxoz erazi istehsalat idaresine verilir 12 yanvar 1965 ci ilde yeniden Aktanis rayonua cevrilir EhalisiRayon ruslarin respublika erazisinde en az oldugu yerdir 0 65 Buna gore tatarlarin yuksek nisbetinde olmasi ile xarakterize olunur IstinadlarOKTMO rus 26 Chislennost postoyannogo naseleniya Rossijskoj Federacii po municipalnym obrazovaniyam na 1 yanvarya 2018 goda Rusiya Dovlet Federal Statistika Xidmeti V V Ermakov Chelninskaya istoriya 2010 09 10 tarixinde