Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Robert Boş (alm. Robert Bosch; 23 sentyabr 1861[…] – 12 mart 1942, Ştutqart) — Alman ixtiraçı. Robert Bosch GmbH şirkətinin təsisçisi.
| Robert Boş | |
|---|---|
| alm. Robert Bosch | |
 | |
| Doğum tarixi | |
| Doğum yeri | Ulm, Almaniya |
| Vəfat tarixi | (80 yaşında) |
| Vəfat yeri | Ştutqart, Almaniya |
| Dəfn yeri |
|
| Atası | . |
| Milliyyəti | Alman |
| Fəaliyyəti | İxtiraçı |
 | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
Çox sayda ideyalara və müasir avtomobil istehsalının prinsipial olaraq yeni texniki həllərinə görə məşhur alman ixtiraçısı Robert Boşa (1861–1942) borcluyuq. Robert Boş Ulm yaxınlığında kiçik bir şəhərdə anadan olmuşdur. O, Servasius Boş ailəsinin on birinci uşağı idi. Atası təhsilli və savadlı biri idi, onun kiçik mehmanxanası və pivə zavodu var idi. Atası arzu edirdi ki, onun oğlu əczaçı və ya müəllim olsun, lakin oğlunun marağı tamam fərqli idi: ustalıq etməyi həddindən artıq sevirdi. 1869-cu ilin yazında Boş ailəsi Ulm şəhərinə köçdü. 1869-cu ildən 1876-cı ilə qədər Robert Boş şəhər məktəbində təhsil aldı, sonra isə usta köməkçisi kimi işə düzəldi. Daha sonra bir il ərzində mühəndis batalyonunda hərbi xidmətdə qulluq etdi, 1894-cü ildə isə o, Ştutqartda Ali Texniki məktəbdə mühazirələrə getməyə başladı. Eyni zamanda Robert Boş ABŞ-a da getməyə fürsət tapdı və ona dahi Edissonla işləmək nəsib oldu. 1886-cı ildə Robert Boş Ştutqartda "Dəqiq mexanika və elektrotexnika emalatxanası" adlanan şəxsi firmasını açdı. Əvvəlcə ona bir qədər çətin oldu, belə ki, gəlirin hamısı yeni avadanlığın alınmasına sərf olunurdu. Həmin çətin zamanlarda Boş telefon aparatlarından tutmuş su səviyyəsinin distansion siqnal vericilərinədək müxtəlif elektrik avadanlıqlarının istehsalı ilə məşğul olurdu. 1887-ci ildə Robert Boş stasionar qaz mühərrikləri üçün aşağı voltlu maqnetodan ilk alışdırıcı qurğu işləyib hazırladı. Maqneto — mexaniki enerjini elektrik enerjisinə çevirən, yandırılan şamlara elektrik cərəyanının impulsunun çatdırılmasını təmin edən maqnit elektrik maşınıdır. Beləliklə, sınaqlar aşkar göstərdi ki, yeni layihə gündəlik istifadə üçün yaramır, lakin Boş ruhdan düşmədi və bir neçə ay təcrübələr apardıqdan sonra o, bu yeni qurğunu tam surətdə təkmilləşdirərək onu daha yığcam və daha güclü edə bildiyinə görə sifarişlərin sayı kəskin artdı, 1890-cı ilin əvvəlində firmanın satış payının 50 % həcminə maqnetodan alışma sistemlərinə sifarişləri düşürdü. 1896-cı ildə Boş minə qədər maqneto istehsal edib sata bildi. Onlar "avtomobilistehsalının ataları"ndan biri olan Hottlib Daymlerin çox xoşuna gəldi və öz avtomobilləri üçün alışdırma sisteminin işlənib hazırlanması haqqında Boş ilə saziş bağladı. Daymlerin avtomobillərində alovlanma sistemi kimi pilot borudan istifadə edilirdi. Bu sistemlə maşını işə salmaq çox vaxt aparırdı. Bundan əlavə, borucuqda açıq alov var idi və yanğın təhlükəsi yaradırdı. Daha bir səbəb isə akkumulyatorların yüklənməsi qısa məsafəyə kifayət edirdi, belə ki, o zamanlar müasir tipli generatorlarda olduğu kimi yenidən yükləmək mümkün deyildi. Roberto Boş tərəfindən icad edilmiş avtomobillərdə yüksək dövrlü daxili yanma mühərrikləri üçün maqnetodan uyğunlaşmış alışdırma qurğuları bütün bu problemləri aradan qaldıra bildi. Yeri gəlmişkən, deyək ki, o, "velosiped ixtira" etməmişdi, sadəcə əsas kimi patentləşdirilmiş elektrik qığılcımını hava-yanacaq qarışığının detonasiyası üçün generasiya edən aparatı əsas götürərək təkmilləşdirmişdir. Digər avtomobil firmaları belə ciddi ixtiranı görməyə bilməzdilər və onlar da maqnetonu öz maşınları üçün istifadə etməyə başladılar. Robert Boşun firmasının məhsuluna tələbat sürətlə artdı və artıq 1901-ci ildə bir ilə 10000-dən çox maqneto buraxıldı. Təcrübə göstərdi ki, aşağı gərginlikli maqnetoda da bir sıra çatışmazlıqlar var idi. Məsələn, o, dəqiqədə 200 qığılcım yarada bilirdi, əlbəttə bu stasionar mühərriklər üçün normal idi, lakin avtomobil motorları üçün daha çox tələb olunurdu (müasir alışma şamları bir dəqiqədə 3500 dəfəyə qədər qığılcım istehsal edirlər). 1902-ci ildə Robert Boş və onun tələbəsi mühəndis Hottlob Honold (1876–1923) yüksək gərginlikli maqnetodan alovlanma sistemi işləyib hazırladılar. Burada bilavasitə alışma şamının elektrodlarının boşalması zamanı qığılcım yaranırdı. Bundan sonra Hottlob Honold daxiliyanma mühərriklərinin alışma sisteminin təkmilləşdirilməsinə cavabdehlik daşıyan şəxs və Boş şirkətinin inkişafı üzrə direktor oldu. 1902-ci ildə bu yeni sistem bütün nəqliyyat sənayesinin mühüm mərhələsi istehsalatda işə salınmış, 1910-cu ildə isə yeni maqnetoların istehsal həcmi ildə 600000 ədəd təşkil etmişdi. Bu zamana qədər Boşun Ştutqartdakı emalatxanası böyüyərək ölçüsü 37000 m²-dən çox olan yeni zavoda çevrilmişdi. Eyni zamanda alışma sistemi üçün cərəyan yığımı probleminin həlli ilə yanaşı Robert Boş şamın təkmilləşdirilməsi ilə də məşğul olurdu. Qeyd etməliyik ki, ilk dəfə olaraq şamı Karl Benz tətbiq etməyə başlamışdı, lakin heç bir müvəffəqiyyət əldə edə bilməmişdi. Belə ki, o, izolyator və elektrodları hazırlamaq üçün uyğun maddə tapa bilməmişdi, amma bu Robert Boşda çox gözəl alınmışdı. O, izolyatoru keramikadan, elektrodları isə xüsusi odadavamlı ərintidən hazırlamışdı. Boş şirkətinin Almaniyanın sərhədlərindən kənarda genişləndirilməsi XX əsrin əvvəllərində başladı: əvvəlcə zavodları Böyük Britaniyada, sonra isə digər Avropa ölkələrinin şəhərlərində — Paris, Vyana, Brüssel, Milan, Budapeşt, Stokholmda və s.tikildi. "Boş"un Amerikada ilk fabriki 1910-cu ildə Sprinqfildsdə (Massaçusets ştatı) tikilmişdir. 1914-cü ildə daha bir zavod Pleynfilddə (Nyu-York ştatı) açılmışdır. Sonra Çikaqo, San-Fransisko və Detroytda müəssisələri açılmışdır. Bir də Şimali Amerika, Asiya, Afrika və Avstraliyada şirkətlərin nümayəndəliyi açılmışdır. Birinci Dünya müharibəsinin əvvəlində Robert Boş Almaniyanın ən uğurlu sənayeçilərindən biri oldu, onun illik gəliri 4 mln mark dəyərində idi. Müharibədən sonra Boşun şirkəti yeni texniki həllərin tapılmasını davam etdirdi: 1925-ci ildə bölüşdürücülər və alışma makaraları, 1927-ci ildə dizel mühərrikləri üçün yüksək təzyiqli yanacaq nasosları, 1951-ci ildə benzin mühərrikləri üçün benzinin verilmə sistemi (1967-ci ildə elektron variantı artıq işlənib hazırlanmışdı), 1978-ci ildə ABŞ antibloklaşdırma sistemləri, 1979-cu ildə benzinin verilməsi və alışmasının dijital idarə sistemləri. Bundan əlavə, Boş şirkəti avtomobillərə aid avadanlıqları: işıqlandırma cihazlarının, səs siqnallarının, su səviyyəsi göstəricisinin, kilometrlər sayğacının, qızdırıcıların, şüşə təmizləyənlərin, yağ və yanacaq nasoslarının və s. istehsalını təşkil etmişdir. Şirkətin məhsullarının 4/5 hissəsi xaricdə satılırdı. Robert Boş 1920-ci ilin sonunda işlərdən uzaqlaşdı, 1942-ci ildə vəfat etdi. Cəsarətlə demək olar ki, Robert Boş avtomobil üçün çox iş görmüş insandı. Onun hazırladığı alışma sisteminə gəldikdə isə bir neçə onilliklər ərzində o, mütəmadə olaraq təkmilləşdirilmiş, lakin hazırda da benzin mühərriklərində əvvəlki kimi hava-yanacaq qarışığı elektrik qığılcımı vasitəsi ilə alışır, necə ki, dahi ixtiraçı təklif etmişdir. Hal-hazırda şirkət Robert Boşun törəməsinin öz ştatında 270000-dən çox əməkdaşı vardır, onun illik dövriyyəsi 2009-cu ildə 38,2 mlrd avro təşkil etmişdir. Onun 280-ə qədər tərəfdaş şirkətləri, 140-dan çox ölkədə 13000-dən çox servis mərkəzi vardır. Keyfiyyət şirkətin işinin ən əsas prinsipidir və avtomobil üçün ehtiyat hissələrinin və ayrı-ayrı qovşaqların istehsalı təxminən 90 % gəlir gətirirlər.
İstinadlar
- Robert Bosch // Encyclopædia Britannica (ing.).
- Robert Bosch // Brockhauz Ensiklopediyası (alm.).
- Deutsche Nationalbibliothek Record #118513818 // Ümumi tənzimləmə nəzarəti (GND) (alm.). 2012—2016.
Ədəbiyyat
1.Сергей Юрьевич Нечаев Удивительные изобретения [Текст] / С. Ю. Нечаев. — Москва : ЭНАС, 2012. — 236,
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Robert Bos alm Robert Bosch 23 sentyabr 1861 12 mart 1942 Stutqart Alman ixtiraci Robert Bosch GmbH sirketinin tesiscisi Robert Bosalm Robert Bosch Dogum tarixi 23 sentyabr 1861Dogum yeri Ulm AlmaniyaVefat tarixi 12 aprel 1942 80 yasinda Vefat yeri Stutqart AlmaniyaDefn yeri Stutqart mese qebiristanligi d Atasi Milliyyeti AlmanFealiyyeti Ixtiraci Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatiCox sayda ideyalara ve muasir avtomobil istehsalinin prinsipial olaraq yeni texniki hellerine gore meshur alman ixtiracisi Robert Bosa 1861 1942 borcluyuq Robert Bos Ulm yaxinliginda kicik bir seherde anadan olmusdur O Servasius Bos ailesinin on birinci usagi idi Atasi tehsilli ve savadli biri idi onun kicik mehmanxanasi ve pive zavodu var idi Atasi arzu edirdi ki onun oglu eczaci ve ya muellim olsun lakin oglunun maragi tamam ferqli idi ustaliq etmeyi heddinden artiq sevirdi 1869 cu ilin yazinda Bos ailesi Ulm seherine kocdu 1869 cu ilden 1876 ci ile qeder Robert Bos seher mektebinde tehsil aldi sonra ise usta komekcisi kimi ise duzeldi Daha sonra bir il erzinde muhendis batalyonunda herbi xidmetde qulluq etdi 1894 cu ilde ise o Stutqartda Ali Texniki mektebde muhazirelere getmeye basladi Eyni zamanda Robert Bos ABS a da getmeye furset tapdi ve ona dahi Edissonla islemek nesib oldu 1886 ci ilde Robert Bos Stutqartda Deqiq mexanika ve elektrotexnika emalatxanasi adlanan sexsi firmasini acdi Evvelce ona bir qeder cetin oldu bele ki gelirin hamisi yeni avadanligin alinmasina serf olunurdu Hemin cetin zamanlarda Bos telefon aparatlarindan tutmus su seviyyesinin distansion siqnal vericilerinedek muxtelif elektrik avadanliqlarinin istehsali ile mesgul olurdu 1887 ci ilde Robert Bos stasionar qaz muherrikleri ucun asagi voltlu maqnetodan ilk alisdirici qurgu isleyib hazirladi Maqneto mexaniki enerjini elektrik enerjisine ceviren yandirilan samlara elektrik cereyaninin impulsunun catdirilmasini temin eden maqnit elektrik masinidir Belelikle sinaqlar askar gosterdi ki yeni layihe gundelik istifade ucun yaramir lakin Bos ruhdan dusmedi ve bir nece ay tecrubeler apardiqdan sonra o bu yeni qurgunu tam suretde tekmillesdirerek onu daha yigcam ve daha guclu ede bildiyine gore sifarislerin sayi keskin artdi 1890 ci ilin evvelinde firmanin satis payinin 50 hecmine maqnetodan alisma sistemlerine sifarisleri dusurdu 1896 ci ilde Bos mine qeder maqneto istehsal edib sata bildi Onlar avtomobilistehsalinin atalari ndan biri olan Hottlib Daymlerin cox xosuna geldi ve oz avtomobilleri ucun alisdirma sisteminin islenib hazirlanmasi haqqinda Bos ile sazis bagladi Daymlerin avtomobillerinde alovlanma sistemi kimi pilot borudan istifade edilirdi Bu sistemle masini ise salmaq cox vaxt aparirdi Bundan elave borucuqda aciq alov var idi ve yangin tehlukesi yaradirdi Daha bir sebeb ise akkumulyatorlarin yuklenmesi qisa mesafeye kifayet edirdi bele ki o zamanlar muasir tipli generatorlarda oldugu kimi yeniden yuklemek mumkun deyildi Roberto Bos terefinden icad edilmis avtomobillerde yuksek dovrlu daxili yanma muherrikleri ucun maqnetodan uygunlasmis alisdirma qurgulari butun bu problemleri aradan qaldira bildi Yeri gelmisken deyek ki o velosiped ixtira etmemisdi sadece esas kimi patentlesdirilmis elektrik qigilcimini hava yanacaq qarisiginin detonasiyasi ucun generasiya eden aparati esas goturerek tekmillesdirmisdir Diger avtomobil firmalari bele ciddi ixtirani gormeye bilmezdiler ve onlar da maqnetonu oz masinlari ucun istifade etmeye basladilar Robert Bosun firmasinin mehsuluna telebat suretle artdi ve artiq 1901 ci ilde bir ile 10000 den cox maqneto buraxildi Tecrube gosterdi ki asagi gerginlikli maqnetoda da bir sira catismazliqlar var idi Meselen o deqiqede 200 qigilcim yarada bilirdi elbette bu stasionar muherrikler ucun normal idi lakin avtomobil motorlari ucun daha cox teleb olunurdu muasir alisma samlari bir deqiqede 3500 defeye qeder qigilcim istehsal edirler 1902 ci ilde Robert Bos ve onun telebesi muhendis Hottlob Honold 1876 1923 yuksek gerginlikli maqnetodan alovlanma sistemi isleyib hazirladilar Burada bilavasite alisma saminin elektrodlarinin bosalmasi zamani qigilcim yaranirdi Bundan sonra Hottlob Honold daxiliyanma muherriklerinin alisma sisteminin tekmillesdirilmesine cavabdehlik dasiyan sexs ve Bos sirketinin inkisafi uzre direktor oldu 1902 ci ilde bu yeni sistem butun neqliyyat senayesinin muhum merhelesi istehsalatda ise salinmis 1910 cu ilde ise yeni maqnetolarin istehsal hecmi ilde 600000 eded teskil etmisdi Bu zamana qeder Bosun Stutqartdaki emalatxanasi boyuyerek olcusu 37000 m den cox olan yeni zavoda cevrilmisdi Eyni zamanda alisma sistemi ucun cereyan yigimi probleminin helli ile yanasi Robert Bos samin tekmillesdirilmesi ile de mesgul olurdu Qeyd etmeliyik ki ilk defe olaraq sami Karl Benz tetbiq etmeye baslamisdi lakin hec bir muveffeqiyyet elde ede bilmemisdi Bele ki o izolyator ve elektrodlari hazirlamaq ucun uygun madde tapa bilmemisdi amma bu Robert Bosda cox gozel alinmisdi O izolyatoru keramikadan elektrodlari ise xususi odadavamli erintiden hazirlamisdi Bos sirketinin Almaniyanin serhedlerinden kenarda genislendirilmesi XX esrin evvellerinde basladi evvelce zavodlari Boyuk Britaniyada sonra ise diger Avropa olkelerinin seherlerinde Paris Vyana Brussel Milan Budapest Stokholmda ve s tikildi Bos un Amerikada ilk fabriki 1910 cu ilde Sprinqfildsde Massacusets stati tikilmisdir 1914 cu ilde daha bir zavod Pleynfildde Nyu York stati acilmisdir Sonra Cikaqo San Fransisko ve Detroytda muessiseleri acilmisdir Bir de Simali Amerika Asiya Afrika ve Avstraliyada sirketlerin numayendeliyi acilmisdir Birinci Dunya muharibesinin evvelinde Robert Bos Almaniyanin en ugurlu senayecilerinden biri oldu onun illik geliri 4 mln mark deyerinde idi Muharibeden sonra Bosun sirketi yeni texniki hellerin tapilmasini davam etdirdi 1925 ci ilde bolusduruculer ve alisma makaralari 1927 ci ilde dizel muherrikleri ucun yuksek tezyiqli yanacaq nasoslari 1951 ci ilde benzin muherrikleri ucun benzinin verilme sistemi 1967 ci ilde elektron varianti artiq islenib hazirlanmisdi 1978 ci ilde ABS antibloklasdirma sistemleri 1979 cu ilde benzinin verilmesi ve alismasinin dijital idare sistemleri Bundan elave Bos sirketi avtomobillere aid avadanliqlari isiqlandirma cihazlarinin ses siqnallarinin su seviyyesi gostericisinin kilometrler saygacinin qizdiricilarin suse temizleyenlerin yag ve yanacaq nasoslarinin ve s istehsalini teskil etmisdir Sirketin mehsullarinin 4 5 hissesi xaricde satilirdi Robert Bos 1920 ci ilin sonunda islerden uzaqlasdi 1942 ci ilde vefat etdi Cesaretle demek olar ki Robert Bos avtomobil ucun cox is gormus insandi Onun hazirladigi alisma sistemine geldikde ise bir nece onillikler erzinde o mutemade olaraq tekmillesdirilmis lakin hazirda da benzin muherriklerinde evvelki kimi hava yanacaq qarisigi elektrik qigilcimi vasitesi ile alisir nece ki dahi ixtiraci teklif etmisdir Hal hazirda sirket Robert Bosun toremesinin oz statinda 270000 den cox emekdasi vardir onun illik dovriyyesi 2009 cu ilde 38 2 mlrd avro teskil etmisdir Onun 280 e qeder terefdas sirketleri 140 dan cox olkede 13000 den cox servis merkezi vardir Keyfiyyet sirketin isinin en esas prinsipidir ve avtomobil ucun ehtiyat hisselerinin ve ayri ayri qovsaqlarin istehsali texminen 90 gelir getirirler IstinadlarRobert Bosch Encyclopaedia Britannica ing Robert Bosch Brockhauz Ensiklopediyasi alm Deutsche Nationalbibliothek Record 118513818 Umumi tenzimleme nezareti GND alm 2012 2016 Edebiyyat1 Sergej Yurevich Nechaev Udivitelnye izobreteniya Tekst S Yu Nechaev Moskva ENAS 2012 236