Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Spidometr (ing. speed — sürət+yun. μέτρον — ölçü) — nəqliyyat vasitəsinin hərəkətinin ani sürətini təyin edən ölçü cihazı.
Tarix
Sürətölçən 1888-ci ildən əvvəl Josip Belušić tərəfindən icad edilmişdir. 1888-ci ildə Vyanada ixtirasını patentləşdirmiş və 1889-cu ildə Parisdəki Exposition Universelle-də təqdim etmişdir. İlk dəfə cihaz 1923-cü ildə "Oldsmobile" avtomobillərinə əlavə olundu. Bu günə qədər spidometrlər əhəmiyyətli dəyişikliklərə məruz qalmamışdır.
Təsnifat
- Xronometrik — odometr və saat mexanizminin kombinasiyasıdır.
- Mərkəzəqaçma qüvvəsi ilə işləyən — yayla saxlanan tənzimçi şpindellə birlikdə fırlanır və tərəflərə mərkəzə qaçma qüvvəsi təsir göstərir, yerdəyişmə məsafəsi sürət ilə mütənasibdir.
- Vibrasiyalı — sürətli dönmə qabiliyyəti olan maşınlarda istifadə olunur.
- İnduksion — ötürücü şpindellə birlikdə daimi fırlanan maqnit sistemidir. Maqnit sahəsində yerləşdirilmiş mis və ya alüminiumdan disk burulmuş formalı cərəyanlar yaradır. Beləliklə, disk dairəvi hərəkətə girir, amma onun fırlanması məhdudlaşdırıcı yayla yavaşıyır. Diskə, sürəti göstərən ox birləşdirilmişdir.
- Elektromaqnit — sürət şpindelə qoşulmuş taxogeneratorda istehsal edilən EHQ üzrə təyin edilir.
- Elektron — optik, maqnit və ya mexaniki tənzimçi şpindelin hər dövriyyəsi üçün cərəyan impulsu istehsal edir. İmpulslar elektron sxemlə emal edilir və sürət indikatoruna verilir.
- Peyk yerləşmə sistemi üzrə — sürət, elektron yolla daha dəqiq peyk yerləşdirməsinin GPS sistemi üzrə məsafəni nə qədər vaxta keçirilməsinə uyğun olaraq təyin edilir.
Beynəlxalq müqavilələr
Bir çox ölkədə sürətölçən göstəricilərində qanunla müəyyən edilmiş səhv, nəticədə Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Avropa İqtisadi Komissiyası (UNECE) 39 saylı tərəfindən tənzimlənir, bu vasitə tipinin təsdiq edilməsinin sürətölçənlərlə əlaqəli cəhətlərini əhatə edir. UNECE qaydalarının əsas məqsədi, bir nəqliyyat vasitəsi modelinin satıldığı hər bir ölkədə fərqli təsdiqləmə prosesindən keçməsini tələb etmək əvəzinə vahid tip təsdiq standartları ilə razılaşaraq motorlu nəqliyyat vasitələrinin ticarətini asanlaşdırmaqdır.
Avropa Birliyinə üzv dövlətlər də oxşar AB standartlarına cavab verən nəqliyyat vasitələrinə tip təsdiqini verməlidir. Sürətölçənləri əhatə edənlər, UNECE tənzimləməsinə bənzəyir:
Göstərilən sürət heç vaxt həqiqi sürətdən az olmamalıdır, yəni səhv bir sürət oxuyucusu olduğu üçün səhvən sürətləndirmək mümkün olmamalıdır. Göstərilən sürət, müəyyən sürətlərdə həqiqi sürətin yüzdə 110-dan çox olmamaqla yanaşı 4 km / saat olmalıdır. Məsələn, 80 km / s-də göstərilən sürət 92 km / s-dən çox olmamalıdır. Standartlar həm dəqiqlik limitlərini, həm də təsdiqləmə prosesi zamanı ölçülməsinin bir çox detallarını müəyyənləşdirir. Məsələn, test ölçmələri (əksər nəqliyyat vasitələri üçün) 40, 80 və 120 km / saat və müəyyən bir ətraf temperaturu və yol səthində aparılmalıdır. Fərqli standartlar arasında kiçik fərqlər var, məsələn, avtomobilin həqiqi sürətini ölçən cihazın minimum dəqiqliyində.
UNECE tənzimləməsi, aşağıdakı tip təsdiqləmədən sonra kütləvi istehsal olunan nəqliyyat vasitələri üçün tələbləri yumşaldır. İstehsal Yoxlamalarında Uyğunluqda göstərilən sürətin yuxarı həddi minik avtomobilləri, avtobuslar, yük maşınları və bənzər nəqliyyat vasitələri üçün yüzdə 110 artı 6 km / saata, iki və ya üç təkərli nəqliyyat vasitələri üçün yüzdə 110 artı 8 km / saata artırılır. 50 km / saat-dan yuxarı maksimum sürət (və ya istilik mühərriki ilə işləyən bir silindr tutumu, 50 sm³-dən çox). İki və üç təkərli nəqliyyat vasitələri ilə əlaqəli olan 2000/7 / EC saylı Avropa Birliyi Direktivi, istehsalda bənzər bir qədər rahat məhdudiyyətlər təmin edir.
İstinadlar
- Sobey, Ed. A Field Guide to Automotive Technology. Chicago Review Press. 2009. səh. 78. ISBN . 2021-02-19 tarixində . İstifadə tarixi: 30.01.2015.
- Jouvin, Bernard. "Compteur de vitesse: saviez-vous qu'il a 130 ans?". L'Est Républicain. 27.01.2021 tarixində . İstifadə tarixi: 27.01.2021.
- Belušić, Josip // Hrvatska tehnička enciklopedija [Enciclopédia Técnica Croata]. 2021-02-14 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 19.08.2020.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Spidometr ing speed suret yun metron olcu neqliyyat vasitesinin hereketinin ani suretini teyin eden olcu cihazi TarixSuretolcen 1888 ci ilden evvel Josip Belusic terefinden icad edilmisdir 1888 ci ilde Vyanada ixtirasini patentlesdirmis ve 1889 cu ilde Parisdeki Exposition Universelle de teqdim etmisdir Ilk defe cihaz 1923 cu ilde Oldsmobile avtomobillerine elave olundu Bu gune qeder spidometrler ehemiyyetli deyisikliklere meruz qalmamisdir TesnifatXronometrik odometr ve saat mexanizminin kombinasiyasidir Merkezeqacma quvvesi ile isleyen yayla saxlanan tenzimci spindelle birlikde firlanir ve tereflere merkeze qacma quvvesi tesir gosterir yerdeyisme mesafesi suret ile mutenasibdir Vibrasiyali suretli donme qabiliyyeti olan masinlarda istifade olunur Induksion oturucu spindelle birlikde daimi firlanan maqnit sistemidir Maqnit sahesinde yerlesdirilmis mis ve ya aluminiumdan disk burulmus formali cereyanlar yaradir Belelikle disk dairevi herekete girir amma onun firlanmasi mehdudlasdirici yayla yavasiyir Diske sureti gosteren ox birlesdirilmisdir Elektromaqnit suret spindele qosulmus taxogeneratorda istehsal edilen EHQ uzre teyin edilir Elektron optik maqnit ve ya mexaniki tenzimci spindelin her dovriyyesi ucun cereyan impulsu istehsal edir Impulslar elektron sxemle emal edilir ve suret indikatoruna verilir Peyk yerlesme sistemi uzre suret elektron yolla daha deqiq peyk yerlesdirmesinin GPS sistemi uzre mesafeni ne qeder vaxta kecirilmesine uygun olaraq teyin edilir Beynelxalq muqavilelerBir cox olkede suretolcen gostericilerinde qanunla mueyyen edilmis sehv neticede Birlesmis Milletler Teskilatinin Avropa Iqtisadi Komissiyasi UNECE 39 sayli terefinden tenzimlenir bu vasite tipinin tesdiq edilmesinin suretolcenlerle elaqeli cehetlerini ehate edir UNECE qaydalarinin esas meqsedi bir neqliyyat vasitesi modelinin satildigi her bir olkede ferqli tesdiqleme prosesinden kecmesini teleb etmek evezine vahid tip tesdiq standartlari ile razilasaraq motorlu neqliyyat vasitelerinin ticaretini asanlasdirmaqdir Avropa Birliyine uzv dovletler de oxsar AB standartlarina cavab veren neqliyyat vasitelerine tip tesdiqini vermelidir Suretolcenleri ehate edenler UNECE tenzimlemesine benzeyir Gosterilen suret hec vaxt heqiqi suretden az olmamalidir yeni sehv bir suret oxuyucusu oldugu ucun sehven suretlendirmek mumkun olmamalidir Gosterilen suret mueyyen suretlerde heqiqi suretin yuzde 110 dan cox olmamaqla yanasi 4 km saat olmalidir Meselen 80 km s de gosterilen suret 92 km s den cox olmamalidir Standartlar hem deqiqlik limitlerini hem de tesdiqleme prosesi zamani olculmesinin bir cox detallarini mueyyenlesdirir Meselen test olcmeleri ekser neqliyyat vasiteleri ucun 40 80 ve 120 km saat ve mueyyen bir etraf temperaturu ve yol sethinde aparilmalidir Ferqli standartlar arasinda kicik ferqler var meselen avtomobilin heqiqi suretini olcen cihazin minimum deqiqliyinde UNECE tenzimlemesi asagidaki tip tesdiqlemeden sonra kutlevi istehsal olunan neqliyyat vasiteleri ucun telebleri yumsaldir Istehsal Yoxlamalarinda Uygunluqda gosterilen suretin yuxari heddi minik avtomobilleri avtobuslar yuk masinlari ve benzer neqliyyat vasiteleri ucun yuzde 110 arti 6 km saata iki ve ya uc tekerli neqliyyat vasiteleri ucun yuzde 110 arti 8 km saata artirilir 50 km saat dan yuxari maksimum suret ve ya istilik muherriki ile isleyen bir silindr tutumu 50 sm den cox Iki ve uc tekerli neqliyyat vasiteleri ile elaqeli olan 2000 7 EC sayli Avropa Birliyi Direktivi istehsalda benzer bir qeder rahat mehdudiyyetler temin edir IstinadlarSobey Ed A Field Guide to Automotive Technology Chicago Review Press 2009 seh 78 ISBN 9781556528125 2021 02 19 tarixinde Istifade tarixi 30 01 2015 Jouvin Bernard Compteur de vitesse saviez vous qu il a 130 ans L Est Republicain 27 01 2021 tarixinde Istifade tarixi 27 01 2021 Belusic Josip Hrvatska tehnicka enciklopedija Enciclopedia Tecnica Croata 2021 02 14 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 19 08 2020 Vikianbarda Spidometr ile elaqeli mediafayllar var