Şamdanvari öldürgən (lat. Anabasis brachiata) — bitkilər aləminin qərənfilçiçəklilər dəstəsinin pəncərkimilər fəsiləsinin öldürgən cinsinə aid bitki növü. IUCN Qırmızı Siyahısına görə növün kateqoriyası və statusu "Nəsli kəsilmək təhlükəsində olanlar" kateqoriyasına aiddir – EN A2ac + 3cd4 B2ab(ii, iii, iv, v). Azərbaycanın nadir növüdür.
Şamdanvari öldürgən | ||||
---|---|---|---|---|
Elmi təsnifat | ||||
Domen: Klad: Ranqsız: Aləm: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Dəstə: Fəsilə: Yarımfəsilə: Triba: Cins: Növ: Şamdanvari öldürgən | ||||
Beynəlxalq elmi adı | ||||
| ||||
|
Qısa morfoloji təsviri
Gövdəsi çılpaq, ətli, asan qırılan, silindrik, üçüzlü, sarı-yaşılımtıl, 15-25 sm hündürlükdə kolcuqdur. Yarpaqları 2,5-5 mm uzunluğunda, pulcuqvari, geniş üçbucaqlı-yumurtavari, qoltugunda tüklü-yunvari, qurtaracaq qısa iynəciklidir. Çiçəkləri pulcuq qoltuğunda təkdir. Çiçəkyanığının yarpaqcıqları pərdəvari və ya ovaldır, qanadları dairəvi və ya geniş tərs-yumurtavari, çəhrayıdır. Meyvələri yumurtavari və ya dairəvidir.
Bioloji, ekoloji və fitosenoloji xüsusiyyətləri
Çiçəkləmə və meyvə əmələgətirmə dövrü may-oktyabr aylarına təsadüf edir. Kserofit, işıqsevən, duzlaşmaya davamlıdır. Toxumla çoxalır. Şoranlı təpəciklərdə, taxıllı – müxtəlifotlu—şorəngəlik qruplaşmalarının tərkibində rast gəlinir.
Yayılması
Abşeron (Bakı şəhəri ətrafı, Yasamal dərəsi); Qobustan massivi və Müşfiq qəsəbəsi ətrafı); Naxçıvan düzənliyi (Culfa rayonu – Darıdağ ətrafı).
Sayı və tendensiyası
Populyasiyanın ehtiyatı azdır. Antropogen təsirlər itmə təhlükəsini yaradır.
Məhdudlaşdırıcı amillər
Otarılma, tapdalanma və infrastrukturun inkişafı populyasiyanın yaşama sahələrinin deqradasiyasına səbəb olur.
Mühafizə tədbirləri
Mühafizə eçen xüsusi tədbirlər aparılmır. Yayılma yerlərində antropogen təsiri azaltmaq məqsədi ilə yasaqlıqların təşkili, populyasiya səviyyəsində genetik tədqiqi, toxumlarının toxum banklarında saxlanılması, bərpasının təmin edilməsi, yeni yayılma yerlərinin axtarılması təklif olunur.
İstinadlar
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Samdanvari oldurgen lat Anabasis brachiata bitkiler aleminin qerenfilcicekliler destesinin pencerkimiler fesilesinin oldurgen cinsine aid bitki novu IUCN Qirmizi Siyahisina gore novun kateqoriyasi ve statusu Nesli kesilmek tehlukesinde olanlar kateqoriyasina aiddir EN A2ac 3cd4 B2ab ii iii iv v Azerbaycanin nadir novudur Samdanvari oldurgenElmi tesnifatDomen EukariotlarKlad DiaphoretickesRanqsiz ArxeplastidlerAlem BitkilerKlad StreptofitlerKlad EmbryophytesKlad Klad Klad Toxumlu bitkilerKlad Cicekli bitkilerKlad Klad Klad Deste QerenfilciceklilerFesile PencerkimilerYarimfesile Triba Cins OldurgenNov Samdanvari oldurgenBeynelxalq elmi adiAnabasis brachiata Kar amp Kir 1842Seklin VikiAnbarda axtarisiQisa morfoloji tesviriGovdesi cilpaq etli asan qirilan silindrik ucuzlu sari yasilimtil 15 25 sm hundurlukde kolcuqdur Yarpaqlari 2 5 5 mm uzunlugunda pulcuqvari genis ucbucaqli yumurtavari qoltugunda tuklu yunvari qurtaracaq qisa iyneciklidir Cicekleri pulcuq qoltugunda tekdir Cicekyaniginin yarpaqciqlari perdevari ve ya ovaldir qanadlari dairevi ve ya genis ters yumurtavari cehrayidir Meyveleri yumurtavari ve ya dairevidir Bioloji ekoloji ve fitosenoloji xususiyyetleriCicekleme ve meyve emelegetirme dovru may oktyabr aylarina tesaduf edir Kserofit isiqseven duzlasmaya davamlidir Toxumla coxalir Soranli tepeciklerde taxilli muxtelifotlu sorengelik qruplasmalarinin terkibinde rast gelinir YayilmasiAbseron Baki seheri etrafi Yasamal deresi Qobustan massivi ve Musfiq qesebesi etrafi Naxcivan duzenliyi Culfa rayonu Daridag etrafi Sayi ve tendensiyasiPopulyasiyanin ehtiyati azdir Antropogen tesirler itme tehlukesini yaradir Mehdudlasdirici amillerOtarilma tapdalanma ve infrastrukturun inkisafi populyasiyanin yasama sahelerinin deqradasiyasina sebeb olur Muhafize tedbirleriMuhafize ecen xususi tedbirler aparilmir Yayilma yerlerinde antropogen tesiri azaltmaq meqsedi ile yasaqliqlarin teskili populyasiya seviyyesinde genetik tedqiqi toxumlarinin toxum banklarinda saxlanilmasi berpasinin temin edilmesi yeni yayilma yerlerinin axtarilmasi teklif olunur IstinadlarHemcinin bax