Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Çerek rayonu (kab.-çərk. Шэрэдж район / Шэрэдж куей, qaraç.-balk. Черек район) — Rusiya Federasiyası, Kabarda-Balkariyanın tərkibində inzibati ərazi vahidi. İnzibati mərkəzi Kaşxatau qəsəbəsidir.
| Çerek rayonu | |
|---|---|
| Шэрэдж район / Шэрэдж куей Черек район | |
 | |
|
| |
| Ölkə | |
| İnzibati mərkəz | Kaşxatau |
| Tarixi və coğrafiyası | |
| Yaradılıb | 28 yanvar 1935 |
| Sahəsi |
|
| Hündürlük | 5.205 m |
| Saat qurşağı |
|
| Əhalisi | |
| Əhalisi |
|
| Rəqəmsal identifikatorlar | |
| Telefon kodu | 86636 |
 | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Coğrafiyası
Çerek rayonu Kabarda-Balkariya Respublikasının cənub-şərq hissəsində yerləşir. Aşağıdakı ərazilərlə həmsərhəddir: qərbdə Çeqem rayonu, şimalda Urvan rayonu, şərqdə Leskenski rayonu, həmçinin qərbdə Şimali Osetiyanın Diqora rayonu, cənubdan Gürcüstan. Rayonun sahəsi 2215,50 km²-dir.
Rayonu ərazisini relyef xüsusiyyətlərinə görə iki hissəyə bölünür: dağətəyi və dağlıq. Çerek rayonu Rusiya Federasiyasındakı ən yüksək rayonlarından biridir. Əsas torpaq kütləsi dağlıq zonada yerləşir. Böyük Qafqazın beş əsas silsiləsi rayon ərazisindən keçir. Qafqazda yerləşən hündürlüyü beş min metrdən çox olan yeddi zirvədən beşi Çerek rayonundadır. Bu hissə Bezenqi adlandırılan divarı təşkil edir.
Rayonun hidroqrafik Çerek çay hövzəsinə aiddir. Bölgənin üç ən böyük dərəsi Xulamo-Bezenqi, Çerek və Psıqansudur. Bölgədə 5 karst gölündən ibarət Mavi Göllər vardır.
Tarix
Kabarda-Balkariya Regional İcraiyyə Komitəsi Rəyasət Heyətinin 28 yanvar 1935-ci il tarixli 92 nömrəli qərarına əsasən Balkar rayonuna daxil olan Yuxarı Balkar, Orta Balkar, Aşağı-Balkar, Taşlı-Talinski, Kaşkatau, Bezenqiyevski, Şiki, Yuxarı Xulam, Nijne-Xulamski, Xasaninski və Beloreçenski kənd sovetlikləri yeni rayonda birləşdirilir.
20 aprel 1937-ci ildə Yuxarı-Balkar Kənd Şurasından Şaurdat Kənd Şurası, Orta Balkardan isə Kuspart Kənd Sovetliyi ayrılır.
Sovet İttifaqı Kommunist Partiyası rayon komitə bürosunun 25 yanvar 1939-cu il tarixli qərarı ilə Taşlı-Talinski kənd soveti Leskenski rayonuna verildi və Kaşkatau, Şiki, Bezenqievski, Yuxarı-Khulamskiy, Nijne-Xulamski, Belinsk kəndlərindən yeni bir Xulamo-Bezenqievski rayonu təşkil edilir.
RSFSR Ali Sovetinin Rəyasət Heyətinin 29 may 1944-cü il tarixli qərarı ilə Hulamo-Bezenqievski rayonu Sovet rayonu adlandırıldı. Eyni sərəncamla Çerek rayonu ləğv edildi və ərazisi Sovetski rayonuna verildi. Elə həmin il Nalçik rayonundan Auşiqer və Qerpeqejski kənd sovetlikləri, Urvan rayonundan Zaraqij və Jemtalin kənd sovetlikləri Sovet rayonuna verildi.
Balkar xalqının hüquqlarının bərpası ilə əlaqədar Kabarda-Balkariya Parlamentinin 5 may 1994-cü il tarixli qərarı ilə Kabardin-Balkariya Respublikasının Sovet inzibati ərazi bölgəsi mövcud inzibati sərhədləri, bütövlükdə bölgənin hüquqi statusunu və hər bir yaşayış məntəqəsini dəyişdirmədən Çerek rayonu adlandırıldı.
2005-ci ildə rayonda kənd sovetlikləri ləğv edildi və kənd yaşayış məntəqələri statusu ilə 10 bələdiyyədə birləşdirildi.
Əhali
- Urbanizasiya Şəhər şəraitində (Kaşxatau ş.) rayon əhalisinin 19,86 % yaşayır.
- Milli tərkib
2010-cu il Ümumrusiya siyahıya alınmasının məlumatlarına görə rayonun milli tərkibi haqqında aşağıdakı məlumatlar verilmişdir:
| Xalq | Say, nəf. | Ümumi əhaliyə olan nisbəti, % |
|---|---|---|
| balkarlar | 17 251 | 64,00 % |
| kabardinlər | 9 300 | 34,50 % |
| ruslar | 137 | 0,51 % |
| digərləri | 177 | 0,65 % |
| milliyyətini bildirməyənlər | 91 | 0,34 % |
| ümumi | 26 956 | 100,0 % |
- Cins tərkibi 2010-cu il Ümumrusiya siyahıya alınmasına olan məlumat
| Yaş | Kişilər, nəf. | Qadınlar, yaş. | Ümumi say. | ümumi əhaliyə olan nisbət, % |
|---|---|---|---|---|
| 0–14 yaş | 2 767 | 2 848 | 5 615 | 20,83 % |
| 15–59 yaş | 8 949 | 9 131 | 18 080 | 67,07 % |
| 60 yaşdan yuxarı | 1 275 | 1 986 | 3 261 | 12,10 % |
| ümumi | 12 991 | 13 965 | 26 956 | 100,0 % |
Kişilər — 12 991 nəf. (48,2 %). Qadınlar — 13 965 nəf. (51,8 %).
Əhalinin orta yaşı — 34,2 yaş. Kişilərin orta yaşı — 33,2 yaş. Qadınların orta yaşı — 35,1 yaş.
İstinadlar
- http://cr.adm-kbr.ru/index.php/ofitsialnye-dokumenty/12-dokumenty/19-normativno-pravovye-akty.
- OKTMO (rus.).
- "Численность постоянного населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2023 года (с учётом итогов Всероссийской переписи населения 2020 г.)" (rus). 2023-08-18. İstifadə tarixi: 2023-08-23..
- Официальный сайт Черекского муниципального района Кабардино-Балкарской Республики. Нормативно-правовые акты местной администрации 2015-06-14 at the Wayback Machine См. официальные наименования муниципального образования на языках народов КБР в официальных документах местной администрации
- Административно-территориальные преобразования в Кабардино-Балкарии. История и современность. — Нальчик : Эль-Фа, 2000. — 730 с.
- "Указ ПВС РСФСР «О перенесении районных центров Нагорного, Урванского и Чегемского районов, переименовании Хуламо-Безенгиевского района и о ликвидации Черекского района Кабардинской АССР»". alexanderyakovlev.org. 2018-07-27 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-04-03.
- "Том4. Таблица 4. Национальный состав РСОА по муниципальным образованиям по переписи 2010 года". 2013-08-19 tarixində arxivləşdirilib.
- "Том 1. Таблица 2.2 Население КБР по возрастным группам и полу". 2018-10-01 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-05-09.
- . 2016-06-24 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-07-09.
Mənbə
- Официальный сайт Черекского района КБР
- Черекский район на портале правительства КБР 2019-10-19 at the Wayback Machine
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Cerek rayonu kab cerk Sheredzh rajon Sheredzh kuej qarac balk Cherek rajon Rusiya Federasiyasi Kabarda Balkariyanin terkibinde inzibati erazi vahidi Inzibati merkezi Kasxatau qesebesidir Cerek rayonuSheredzh rajon Sheredzh kuej Cherek rajon43 18 57 sm e 43 36 02 s u Olke RusiyaInzibati merkez KasxatauTarixi ve cografiyasiYaradilib 28 yanvar 1935Sahesi 2 210 km Hundurluk 5 205 mSaat qursagi Moskva vaxti d UTC 03 00EhalisiEhalisi 30 397 nef 2023 Reqemsal identifikatorlarTelefon kodu 86636 Vikianbarda elaqeli mediafayllarCografiyasiCerek rayonu Kabarda Balkariya Respublikasinin cenub serq hissesinde yerlesir Asagidaki erazilerle hemserheddir qerbde Ceqem rayonu simalda Urvan rayonu serqde Leskenski rayonu hemcinin qerbde Simali Osetiyanin Diqora rayonu cenubdan Gurcustan Rayonun sahesi 2215 50 km dir Rayonu erazisini relyef xususiyyetlerine gore iki hisseye bolunur dageteyi ve dagliq Cerek rayonu Rusiya Federasiyasindaki en yuksek rayonlarindan biridir Esas torpaq kutlesi dagliq zonada yerlesir Boyuk Qafqazin bes esas silsilesi rayon erazisinden kecir Qafqazda yerlesen hundurluyu bes min metrden cox olan yeddi zirveden besi Cerek rayonundadir Bu hisse Bezenqi adlandirilan divari teskil edir Rayonun hidroqrafik Cerek cay hovzesine aiddir Bolgenin uc en boyuk deresi Xulamo Bezenqi Cerek ve Psiqansudur Bolgede 5 karst golunden ibaret Mavi Goller vardir TarixKabarda Balkariya Regional Icraiyye Komitesi Reyaset Heyetinin 28 yanvar 1935 ci il tarixli 92 nomreli qerarina esasen Balkar rayonuna daxil olan Yuxari Balkar Orta Balkar Asagi Balkar Tasli Talinski Kaskatau Bezenqiyevski Siki Yuxari Xulam Nijne Xulamski Xasaninski ve Belorecenski kend sovetlikleri yeni rayonda birlesdirilir 20 aprel 1937 ci ilde Yuxari Balkar Kend Surasindan Saurdat Kend Surasi Orta Balkardan ise Kuspart Kend Sovetliyi ayrilir Sovet Ittifaqi Kommunist Partiyasi rayon komite burosunun 25 yanvar 1939 cu il tarixli qerari ile Tasli Talinski kend soveti Leskenski rayonuna verildi ve Kaskatau Siki Bezenqievski Yuxari Khulamskiy Nijne Xulamski Belinsk kendlerinden yeni bir Xulamo Bezenqievski rayonu teskil edilir RSFSR Ali Sovetinin Reyaset Heyetinin 29 may 1944 cu il tarixli qerari ile Hulamo Bezenqievski rayonu Sovet rayonu adlandirildi Eyni serencamla Cerek rayonu legv edildi ve erazisi Sovetski rayonuna verildi Ele hemin il Nalcik rayonundan Ausiqer ve Qerpeqejski kend sovetlikleri Urvan rayonundan Zaraqij ve Jemtalin kend sovetlikleri Sovet rayonuna verildi Balkar xalqinin huquqlarinin berpasi ile elaqedar Kabarda Balkariya Parlamentinin 5 may 1994 cu il tarixli qerari ile Kabardin Balkariya Respublikasinin Sovet inzibati erazi bolgesi movcud inzibati serhedleri butovlukde bolgenin huquqi statusunu ve her bir yasayis menteqesini deyisdirmeden Cerek rayonu adlandirildi 2005 ci ilde rayonda kend sovetlikleri legv edildi ve kend yasayis menteqeleri statusu ile 10 belediyyede birlesdirildi EhaliUrbanizasiya Seher seraitinde Kasxatau s rayon ehalisinin 19 86 yasayir Milli terkib 2010 cu il Umumrusiya siyahiya alinmasinin melumatlarina gore rayonun milli terkibi haqqinda asagidaki melumatlar verilmisdir Xalq Say nef Umumi ehaliye olan nisbeti balkarlar 17 251 64 00 kabardinler 9 300 34 50 ruslar 137 0 51 digerleri 177 0 65 milliyyetini bildirmeyenler 91 0 34 umumi 26 956 100 0 Cins terkibi 2010 cu il Umumrusiya siyahiya alinmasina olan melumatYas Kisiler nef Qadinlar yas Umumi say umumi ehaliye olan nisbet 0 14 yas 2 767 2 848 5 615 20 83 15 59 yas 8 949 9 131 18 080 67 07 60 yasdan yuxari 1 275 1 986 3 261 12 10 umumi 12 991 13 965 26 956 100 0 Kisiler 12 991 nef 48 2 Qadinlar 13 965 nef 51 8 Ehalinin orta yasi 34 2 yas Kisilerin orta yasi 33 2 yas Qadinlarin orta yasi 35 1 yas Istinadlarhttp cr adm kbr ru index php ofitsialnye dokumenty 12 dokumenty 19 normativno pravovye akty OKTMO rus Chislennost postoyannogo naseleniya Rossijskoj Federacii po municipalnym obrazovaniyam na 1 yanvarya 2023 goda s uchyotom itogov Vserossijskoj perepisi naseleniya 2020 g rus 2023 08 18 Istifade tarixi 2023 08 23 Oficialnyj sajt Cherekskogo municipalnogo rajona Kabardino Balkarskoj Respubliki Normativno pravovye akty mestnoj administracii 2015 06 14 at the Wayback Machine Sm oficialnye naimenovaniya municipalnogo obrazovaniya na yazykah narodov KBR v oficialnyh dokumentah mestnoj administracii Administrativno territorialnye preobrazovaniya v Kabardino Balkarii Istoriya i sovremennost Nalchik El Fa 2000 730 s Ukaz PVS RSFSR O perenesenii rajonnyh centrov Nagornogo Urvanskogo i Chegemskogo rajonov pereimenovanii Hulamo Bezengievskogo rajona i o likvidacii Cherekskogo rajona Kabardinskoj ASSR alexanderyakovlev org 2018 07 27 tarixinde Istifade tarixi 2019 04 03 Tom4 Tablica 4 Nacionalnyj sostav RSOA po municipalnym obrazovaniyam po perepisi 2010 goda 2013 08 19 tarixinde arxivlesdirilib Tom 1 Tablica 2 2 Naselenie KBR po vozrastnym gruppam i polu 2018 10 01 tarixinde Istifade tarixi 2019 05 09 2016 06 24 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2016 07 09 MenbeOficialnyj sajt Cherekskogo rajona KBR Cherekskij rajon na portale pravitelstva KBR 2019 10 19 at the Wayback Machine