Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Nəzərəli xan Məhəmmədəzim xan oğlu Mərəndi (?-1828) — Mərənd hakimi.
| Nəzərəli xan Mərəndi | |
|---|---|
| Doğum yeri | Mərənd, Cənubi Azərbaycan |
| Vəfat tarixi | |
Həyatı
Nəzərəli xan Məhəmmədəzim xan oğlu Mərənd şəhərində anadan olmuşdu. Mükəmməl təhsil almışdı. Bəzi İran müəlliflərinə görə seyid əsillidir. O, Seyid Nəzərəli xan yüzbaşının nəvəsidir. Mir Qılınc xan Babanın törəməsidir.
İran Rus müharibəsi
Nəzərəli xan II rus-İran müharibəsində iştirak etmişdi.
Əminə Pakrəvan yazır:
Bu səbəbdən də dayısı Əmir xan Sərdarı gözləməkdə idi. Şuşanın fəthindən sonra ona qatılacaq olan dayısının başçılığındakı Xoydan gələn ordu ilə bərabər Gəncəyə hücum etməyi planlamışdı. Böyük oğlunu (Məhəmməd mirzəni-Ə. Ç.) səkkiz min nəfərlik piyadənin sərkərdəsi olan Əmir xanın yardımçılığına təyin etdi. İki min ordu ilə şahzadəyə qatılan Mərəndin hakimi Nəzərəli xana Gəncəyə hücum etmək üçün hazır gözləməsinə əmr etdi. Ruslardan qalmış doqquz qəbzə topun dərhal təmir edilib işlərliyinin sağlanmasını istədi.
Müharibə əhvalatı
Abbas mirzənin əmr və hökmü gələndən sonra Əmir xan ondan boyun qaçırıb, Abbas mirzənin əmrini qəbul etmədi və Narın qalasının içərisinə getməyi rədd etdi, aydınca olaraq Abbas mirzəyə yazdı ki, mən sərdaram, vəzifəm odur ki, qoşun götürüb düşmənin qabağına gedəm və onunla dava edəm. Zənən xeylağı kimi qalada əyləşə bilmərəm ki, düşmən bizim dörd tərəfimizi tutub əsir edə və ya öldürə. Mən heç vaxt Narın qalasının içərisinə getmərəm və getməyəcəyəm. Abbas mirzənin oğlu Məhəmməd mirzə də bu əhvalatı müfəssəl atasına yazmışdı ki, sərdar qalanın içərisinə getməyə razı olmur. Abbas mirzə əmrini sərdarın rədd etməsindən və qalaya getməməsindən çox qəzəbləndi, özünün vəliəhdi olan oğlu Məhəmməd mirzəyə zəhərdən də acı bir məktub yazdı. Oğlu ona yazmışdı ki, sərdar Əmir xan qala üçün olan topu, gülləni və hərbi sursatı Gəncənin Narın qalasına çəkməyə razı deyil.
Nəzərəlinin müharibədə rolu
Atası da cavabında ona yazdı:
Bunun eybi yoxdur, mən mərəndli Nəzərəli xanı iki alay sərbaz ilə Narın qalasında yerləşdirib, onun mühafizəsinə başlamaq üçün göndərirəm. Sizin qala ilə işiniz olmasın, onu Nəzərəli xanın öhdəsinə buraxın. Qalanın bütün işlərinə Nəzərəli xan cavabdehdir. Əgər mən oraya gəlsəm, oğluma xidmət edən o saqqallı arvadın üzünə gözüm sataşsa, mən bilmirəm ki, onun başına nə oyun açaram.
Abbas Mirzə bundan başqa öz əli ilə sərdar Əmir xana bir məktub yazıb, oğlunun məktubunun içərisinə qoymuşdu. Əmir xana yazılan məktubun mətni: Məktubun surəti eynilə belədir:
Əmir xan! Ey kişi! Şahın tacına and olsun, səni Əmir xan Cahanbəylinin gününə salaram. Ey kişi! Bidrus bəy Mədətovun dayısıdır. Sən də mənim dayımsan, gör o, Şuşa qalasını təkbaşına necə saxlayır, sən isə qalanı qoşun və top gücü ilə saxlaya bilmirsən. Ah kişi! Bəlkə qorxursan ki, sən ölənnən sonra övladların ac qalar, onnan qorxma, övladlarını mən ac qoymaram. Bəlkə əsir düşməyin fikrini çəkirsən, övrətimin (Arvadımın) sırğasını satıb səni xilas edərəm, bu barədə fikir eləmə və qeyrət et! Vəssalam.
Bu sözlər Əmir xanın halına əsla təsir etmədi. Bu işdən daha da artıq boyun qaçırıb, mərəndli Nəzərəli xan sərbazları ilə gəlib qalanın içərisinə yerləşənə qədər qalanın bayırında oturdu.
Ermənilər
Azərbaycan ordusu Gəncəyə doğru irəliləyişində yerli əhalilərin əngəlləmələri ilə rastlandı. Çoxu ermənilərdən olan bu əhalinin heç şübhəsiz ki, öncədən ruslar tərəfindən alınmaları, Şahzadəyə qarşı təxribat ünsürü kimi kullanılmaları söz konusu olmuşdur. Ermənilər ruslar tərəfindən donatılmış silahlarla Şahzadənin ordusuna qarşı savaşmağa başlamışdılar. Bu da ordunun sürətli şəkildə yer dəyişdirməsinə mane olurdu. lakin bu dəstələri zərərsizləşdirmək Azərbaycan ordusu üçün çətin iş deyildi. Azərbaycan ordusu Gəncəyə doğru irəlilədiyi ərəfədə Şahzadəyə qorxunc bir xəbər gətirdilər: Gəncə qalasını savunmaqla görəvli olan Mərənd hakimi Nəzərəli xan öz alayını oradan geri çəkib və Şahzadə Məhəmməd mirzənin ordusu bulunan yerə getmişdir.
Öldürülməsi
Əmir xan müşavirə və müzakirədən sonra min qorxu və tərəddüd ilə qoşunu və topları götürüb, Gəncədən Şəmkir tərəfə yola düşdü. Gəncə qalasında olan Nəzərəli xana xəbər verdilər ki, o da bir-iki alay qoşun götürüb kömək məqsədilə onların yanına gəlsin. Əvvəlcə onlar gedib Mədətovla vuruşacaqlar, qalib gəlsələr, çox yaxşı, məğlub olsalar, həmin sərbazları götürüb Gəncə qalasına sığınacaqlar. Hamı birlikdə qalanı Abbas Mirzə gələnə kimi saxlayacaqdır. Nəzərəli xan sərbaz göndərməkdən boyun qaçırıb belə cavab verdi:
Məni qalanı saxlamağa göndəriblər, sizə əsgər verməyə göndərməmişlər. Sizinlə birləşib vuruşmaq barəsində bir cavab verə bilmərəm.
Artıq rusların qarşısında duracaq bir alay qalmamışdır. Azərbaycan ordusunun gəlişindən ümidlənən Gəncə əhalisi yavaş-yavaş ümidsizliyə düşməkdə idilər. Şəhərin bir çox məhəllələrindən və kəndlərdən insanlar dəstə-dəstə nalə və fəryad edərək Araz çayına doğru, Azərbaycan ordusunun bulunduğu zənn edilən yerlərə qaçırdılar. Nəzərəli Xanın bu xəyanəti Abbas Mirzəni çilədən çıxarmışdı. Bu üzdən də dərhal Nəzərəli Xanın onun hüzuruna gətirilməsini əmr etdi. Şahzadə onun rütbələrini alaraq arxası üstə çullu bir eşşəyin üstünə bağlanmasını istədi. Nəzərəli Mirzəni hər yerdə, xüsusən başçısı olduğu öz alayının içində dolaşdırıb və aşağılayırdılar. Eşşəyin başını çəkən adam məsxərə ilə “Şah gəldi” deyə bağırırdı. Sonra da Abbas Mirzə, Nəzərəli xanı Mərəndə göndərdi. Mərəndə bir məktub yazaraq Nəzərəli Xanın öldürülməsini əmr etdi. Nəzərəli xan Mərənddə cəlladlar tərəfindən boğulub öldürüldü. Sonradan böyük sınaqda Nəzərəli xanın oğulları intiqam hissi ilə bəzi işlər görəcəklərdi. Nəzərəli xan gecəyarısına kimi əsgərlərlə Gəncə qalasında qaldı. Nəzərəli xan o yerdən ki məğlub olmağı təxmin etməmiş ordusu üçün qıda mühasirə zamanına hazırlamamışdı, mühasirənin sıxılmasını gördüyü zaman əli altındakı orduya qalanın oda çəkilmə və boşaldılması əmrini verdi. rus ordusuda şəhəri ələ keçirdilər. yolda Məhəmməd Mirzənin qoşununa qoşuldu. Məhəmməd mirzə bütün baş vermiş hadisəni Abbas Mirzəyə yazdı və Abbas Mirzə çarəsiz qalıb Şuşa qalasını tutmaqdan əl çəkdi, oradan əliboş köçüb qoşunu ilə Gəncə tərəfə yola düşdü. Abbas Mirzə əmr etdi ki, mərəndli Nəzərəli xanın saqqalını qırxıb eşşəyə mindirsinlər və qoşunun içində gəzdirsinlər, ona görə ki, Abbas Mirzənin əmrinə əməl etməmiş, nə qalanı mühafizə etmiş, nə də Məhəmməd Mirzənin əmrinə əməl etmiş, həmçinin onun sərbazları da Məhəmməd Mirzəyə kömək etməmişdilər. Şahzadə Abbas Mirzə qaçandan sonra bir gün içərisində Arazdan keçib, mərəndli Nəzərəli xanın boğazına ip saldırıb asdırdı. Özü isə Şam torpağında olan Fətəli şahın yanına getdi. Bu məğlubiyyəti və qaçmağın təqsirini Əmir xan və Nəzərəli xanın boynuna qoyub dedi:
Yalnız onlar süstlük və xəyanət edib, İranın belini sındırdılar. Fətəli şah oradan köçüb İraq tərəfə yollandı. Abbas Mirzə isə Təbriz şəhərinə yola düşdü.
Təbrizin alınması
Cahangir Mirzənin yazdığına görə Nəzərəli xanın edamından sonra Mərənd xanları Şahzadəyə qarşı düşmənlik duyğusu bəsləməyə başlamışdılar. Bu xanlar intiqam üçün fürsət axtarırdılar. Ona görə də bu xanlar Naxcıvanda General Aristova varıb və Təbrizin xaotik durumunu anlatmış, Təbriz baş ruhanisi Mir Fəttahın mövqeyini ona bildirmişlər. Generala demişdilər: “Təbrizdə az əhali var. Təbriz əhlisi sizin gəlişinizdən yanadır. Mir Fəttah da belə düşünür. Əgər siz Abbasabad qalasında min nəfər qoyub və üç min nəfərlik orduyla Mərənd istiqamətindən Təbrizə hücum etsəniz, şəhəri təslim ala bilərsiniz. Siz Təbrizə yaxınlaşdığınızda əhali üsyan edib və sizə yardımçı olacaq.” Sonra da rus ordusunun hansı yollarla Təbrizə gəlməsi üçün bələdçilik də etmişlər. General Aristov 3.000 piyadə, 1.000 qazaq və on topla Təbrizə yola düşmüşdü. Rus ordusu Təbrizin altı ağaclığında olan Sofyana çatdığında şəhərin əhalisində təslimiyyət duyğusu yaranmağa başlamışdı. Çünkü Şahzadənin başkəndinin burnunun ucunda olan rus ordusu heç bir dirənişə rastlanmadan buraya qədər gəlmişsə, Təbrizə də girəcəkdir demək idi. Şahzadə Abbas Mirzə Təbrizin bir milliyinə yetişən kimi xəbər gəldi ki, knyaz Eristov sərdar Paskeviçin əmrinə görə mərəndli Nəzərəli xanın oğlanlarının bələdçiliyi ilə Təbrizə daxil olmuşdur.
Bu məsələnin şərhi belədir: Knyaz Eristov sərdar Paskeviçin əmri ilə qoşun götürüb, Arazdan keçərək Təbrizə getməli olur. Öz ixtiyarında olan qoşunu Arazdan keçirib Mərəndə gəlir. Mərəndli Nəzərəli xanın oğlanları Abbas Mirzə onların atalarını boğduqdan sonra ondan uzaqlaşmışdılar. Onlar həmişə knyazın yanına gəlib ona öz itaət, qulluq və sədaqətini bildirmək üçün fürsət axtarırdılar. Vaxtdan istifadə edən knyaz onları ümid elədi ki, bir neçə gündən sonra Təbrizə gedəcəklər. Nəzərəli xanın oğlanlarının bələdçiliyi ilə on dəstə Mərəndi keçib Təbrizə getdi. Rus qoşunu Təbriz həvalisinə yetişən kimi, Təbriz əmirləri darvazaları açıb əyan-əşrəflə bəylərbəyi Fətəli xan və müctəhid Mir Fəttah darvazaların açarını götürüb itaət simvolu olan duz-çörəklə knyazı qarşılamaq üçün şəhərin kənarına gəldilər. Knyazın qarşısına çıxmazdan əvvəl darvazalardan top atdılar. Knyaz davanın başlandığını zənn etdi. Sonra bunun salam atəşi olduğunu başa saldılar. Hamı knyazın hüzuruna gəlib onu ehtiram və izzətlə şəhərə apardılar. Abbas Mirzə ürəksıxıcı hadisəni eşitdikdən sonra o gecə qızılbaş əmirləri və xanları ilə iclas və məsləhət etdi: “Bundan sonra gedib atama və qardaşıma dəxil düşmək, onların vilayətlərinə göz dikmək mənə ölümdən betərdir. Rus imperatoruna boyun əymək daha yaxşıdır, o, böyük və rəhmli padşahdır. Onun ixtiyarında mənim kimi şahlar və şahzadələr çoxdur, əlbəttə, məni də bir oğul, bir general kimi hesab edər, bir parça çörək verər ki, asudəliklə öz həyatımı keçirim”.
Ailəsi
Nəzərəli xanın Məhəmməd xan, Mir Bağır xan, Mir Zeynalabdin xan, Əli xan, Mir Cəfərqulu xan, Məhəmmədhəşim bəy adlı oğlanları vardı.
Mənbə
- Ənvər Çingizoğlu, Nəzərəli xan Mərəndinin törəmələri, "Soy" elmi-kütləvi dərgi, 2011, №8, səh.3-12.
- Ənvər Çingizoğlu, Mərənd xanlığı, Bakı, Mütərcim, 2012.
İstinadlar
- Əminə Pakrəvan, Abbas Mirzə və Azərbaycan, Bakı, “Qanun”, 2007, səh.104.
- Qarabağnamələr, 2-ci kitab, Bakı, “Yazıçı”, 1991, səh.
- Əminə Pakrəvan,?,?,?,
- Qarabağnamələr, 2-ci kitab, Bakı, “Yazıçı”, 1991, səh.) Василий Потто. Кавказская война. Том 3. Персидская война 1826-1828 гг.
- VIII. Битва под Шамхором (князь Мадатов) Yazır: “В полночь колонны тронулись. Малахов поехал вперед с казачьим полком и двумя орудиями, рассчитывая еще застать в Ганже неприятеля и напасть на него врасплох. Но неприятеля там уже не было. Слух о шамхорском поражении долетел до крепости, и батальон сарбазов, стоявший в цитадели под начальством Назар-Али-хана (из Маранды), поспешил выйти из города. Он выступил так скрытно, что даже жители узнали об этом только под утро, незадолго до приближения русских войск. Нельзя не сказать, что со стороны Назар-Али-хана это было актом высокого благоразумия. Граф Симонич замечает по этому поводу, “что он один из всех персиян выказал в этот день действительные военные способности и не только спас батальон, но большую часть обозов и даже ценные товары, принадлежавшие купцам из Азербайджана”. Но на нем-то именно и оборвался гнев наследного принца. Рассказывают, что, выступая из Елизаветполя, Назар-Али-хан забыл послать извещение об этом одному почтенному муштаиду, жившему где-то в христианском квартале,– и тот поутру захвачен был армянами. Вот этот-то ничтожный случай и послужил, кажется, предлогом для предания суду Али-хана. Его держали под арестом вплоть до Елизаветпольского сражения, и накануне его, в лагере на Курак-чае, подвергли позорному наказанию как труса, бежавшего от неприятеля; Аббас-Мирза приказал одеть его в женское платье, намазать ему бороду кислым молоком, посадить на осла лицом к хвосту и в таком виде возить перед фронтом армии. Впоследствии, когда принц вернулся в Тавриз,– вынужденный не с меньшей быстротой покинуть поле сражения,– он приказал задушить этого несчастного, вероятно, служившего ему живым напоминанием переменчивости военного счастья. (statehistory.ru/books/Kavkazskaya-voyna--Tom-3...voyna.../8)
- Əminə Pakrəvan, "Abbas Mirzə və Azərbaycan",Bakı,"Qanun", 2008, səh.
- İranın xarici rəvabit və siyasi hadisələri,c. 1,s. 191(تاریخ تحولات سیاسی و روابط خارجی ایران ج191/1.)
- Qarabağnamələr, 2-ci kitab, Bakı, “Yazıçı”, 1991, səh.
- Qarabağnamələr, 2-ci kitab, Bakı, “Yazıçı”, 1991, səh.
- Qarabağnamələr, 2-ci kitab, Bakı, “Yazıçı”, 1991, səh.
- Cahangir mirzə, Tarixe-No, Tehran.
- Əminə Pakrəvan,?,?,?,
- Qarabağnamələr, 2-ci kitab, Bakı, “Yazıçı”, 1991, səh.
Həmçinin bax
Xarici keçidlər
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Nezereli xan Mehemmedezim xan oglu Merendi 1828 Merend hakimi Nezereli xan MerendiDogum yeri Merend Cenubi AzerbaycanVefat tarixi 1828HeyatiNezereli xan Mehemmedezim xan oglu Merend seherinde anadan olmusdu Mukemmel tehsil almisdi Bezi Iran muelliflerine gore seyid esillidir O Seyid Nezereli xan yuzbasinin nevesidir Mir Qilinc xan Babanin toremesidir Iran Rus muharibesiNezereli xan II rus Iran muharibesinde istirak etmisdi Emine Pakrevan yazir Bu sebebden de dayisi Emir xan Serdari gozlemekde idi Susanin fethinden sonra ona qatilacaq olan dayisinin basciligindaki Xoydan gelen ordu ile beraber Genceye hucum etmeyi planlamisdi Boyuk oglunu Mehemmed mirzeni E C sekkiz min neferlik piyadenin serkerdesi olan Emir xanin yardimciligina teyin etdi Iki min ordu ile sahzadeye qatilan Merendin hakimi Nezereli xana Genceye hucum etmek ucun hazir gozlemesine emr etdi Ruslardan qalmis doqquz qebze topun derhal temir edilib islerliyinin saglanmasini istedi Muharibe ehvalati Abbas mirzenin emr ve hokmu gelenden sonra Emir xan ondan boyun qacirib Abbas mirzenin emrini qebul etmedi ve Narin qalasinin icerisine getmeyi redd etdi aydinca olaraq Abbas mirzeye yazdi ki men serdaram vezifem odur ki qosun goturub dusmenin qabagina gedem ve onunla dava edem Zenen xeylagi kimi qalada eylese bilmerem ki dusmen bizim dord terefimizi tutub esir ede ve ya oldure Men hec vaxt Narin qalasinin icerisine getmerem ve getmeyeceyem Abbas mirzenin oglu Mehemmed mirze de bu ehvalati mufessel atasina yazmisdi ki serdar qalanin icerisine getmeye razi olmur Abbas mirze emrini serdarin redd etmesinden ve qalaya getmemesinden cox qezeblendi ozunun veliehdi olan oglu Mehemmed mirzeye zeherden de aci bir mektub yazdi Oglu ona yazmisdi ki serdar Emir xan qala ucun olan topu gulleni ve herbi sursati Gencenin Narin qalasina cekmeye razi deyil Nezerelinin muharibede rolu Atasi da cavabinda ona yazdi Bunun eybi yoxdur men merendli Nezereli xani iki alay serbaz ile Narin qalasinda yerlesdirib onun muhafizesine baslamaq ucun gonderirem Sizin qala ile isiniz olmasin onu Nezereli xanin ohdesine buraxin Qalanin butun islerine Nezereli xan cavabdehdir Eger men oraya gelsem ogluma xidmet eden o saqqalli arvadin uzune gozum satassa men bilmirem ki onun basina ne oyun acaram Abbas Mirze bundan basqa oz eli ile serdar Emir xana bir mektub yazib oglunun mektubunun icerisine qoymusdu Emir xana yazilan mektubun metni Mektubun sureti eynile beledir Emir xan Ey kisi Sahin tacina and olsun seni Emir xan Cahanbeylinin gunune salaram Ey kisi Bidrus bey Medetovun dayisidir Sen de menim dayimsan gor o Susa qalasini tekbasina nece saxlayir sen ise qalani qosun ve top gucu ile saxlaya bilmirsen Ah kisi Belke qorxursan ki sen olennen sonra ovladlarin ac qalar onnan qorxma ovladlarini men ac qoymaram Belke esir dusmeyin fikrini cekirsen ovretimin Arvadimin sirgasini satib seni xilas ederem bu barede fikir eleme ve qeyret et Vessalam Bu sozler Emir xanin halina esla tesir etmedi Bu isden daha da artiq boyun qacirib merendli Nezereli xan serbazlari ile gelib qalanin icerisine yerlesene qeder qalanin bayirinda oturdu ErmenilerAzerbaycan ordusu Genceye dogru irelileyisinde yerli ehalilerin engellemeleri ile rastlandi Coxu ermenilerden olan bu ehalinin hec subhesiz ki onceden ruslar terefinden alinmalari Sahzadeye qarsi texribat unsuru kimi kullanilmalari soz konusu olmusdur Ermeniler ruslar terefinden donatilmis silahlarla Sahzadenin ordusuna qarsi savasmaga baslamisdilar Bu da ordunun suretli sekilde yer deyisdirmesine mane olurdu lakin bu desteleri zerersizlesdirmek Azerbaycan ordusu ucun cetin is deyildi Azerbaycan ordusu Genceye dogru irelilediyi erefede Sahzadeye qorxunc bir xeber getirdiler Gence qalasini savunmaqla gorevli olan Merend hakimi Nezereli xan oz alayini oradan geri cekib ve Sahzade Mehemmed mirzenin ordusu bulunan yere getmisdir OldurulmesiEmir xan musavire ve muzakireden sonra min qorxu ve tereddud ile qosunu ve toplari goturub Genceden Semkir terefe yola dusdu Gence qalasinda olan Nezereli xana xeber verdiler ki o da bir iki alay qosun goturub komek meqsedile onlarin yanina gelsin Evvelce onlar gedib Medetovla vurusacaqlar qalib gelseler cox yaxsi meglub olsalar hemin serbazlari goturub Gence qalasina siginacaqlar Hami birlikde qalani Abbas Mirze gelene kimi saxlayacaqdir Nezereli xan serbaz gondermekden boyun qacirib bele cavab verdi Meni qalani saxlamaga gonderibler size esger vermeye gondermemisler Sizinle birlesib vurusmaq baresinde bir cavab vere bilmerem Artiq ruslarin qarsisinda duracaq bir alay qalmamisdir Azerbaycan ordusunun gelisinden umidlenen Gence ehalisi yavas yavas umidsizliye dusmekde idiler Seherin bir cox mehellelerinden ve kendlerden insanlar deste deste nale ve feryad ederek Araz cayina dogru Azerbaycan ordusunun bulundugu zenn edilen yerlere qacirdilar Nezereli Xanin bu xeyaneti Abbas Mirzeni cileden cixarmisdi Bu uzden de derhal Nezereli Xanin onun huzuruna getirilmesini emr etdi Sahzade onun rutbelerini alaraq arxasi uste cullu bir esseyin ustune baglanmasini istedi Nezereli Mirzeni her yerde xususen bascisi oldugu oz alayinin icinde dolasdirib ve asagilayirdilar Esseyin basini ceken adam mesxere ile Sah geldi deye bagirirdi Sonra da Abbas Mirze Nezereli xani Merende gonderdi Merende bir mektub yazaraq Nezereli Xanin oldurulmesini emr etdi Nezereli xan Merendde celladlar terefinden bogulub olduruldu Sonradan boyuk sinaqda Nezereli xanin ogullari intiqam hissi ile bezi isler goreceklerdi Nezereli xan geceyarisina kimi esgerlerle Gence qalasinda qaldi Nezereli xan o yerden ki meglub olmagi texmin etmemis ordusu ucun qida muhasire zamanina hazirlamamisdi muhasirenin sixilmasini gorduyu zaman eli altindaki orduya qalanin oda cekilme ve bosaldilmasi emrini verdi rus ordusuda seheri ele kecirdiler yolda Mehemmed Mirzenin qosununa qosuldu Mehemmed mirze butun bas vermis hadiseni Abbas Mirzeye yazdi ve Abbas Mirze caresiz qalib Susa qalasini tutmaqdan el cekdi oradan elibos kocub qosunu ile Gence terefe yola dusdu Abbas Mirze emr etdi ki merendli Nezereli xanin saqqalini qirxib esseye mindirsinler ve qosunun icinde gezdirsinler ona gore ki Abbas Mirzenin emrine emel etmemis ne qalani muhafize etmis ne de Mehemmed Mirzenin emrine emel etmis hemcinin onun serbazlari da Mehemmed Mirzeye komek etmemisdiler Sahzade Abbas Mirze qacandan sonra bir gun icerisinde Arazdan kecib merendli Nezereli xanin bogazina ip saldirib asdirdi Ozu ise Sam torpaginda olan Feteli sahin yanina getdi Bu meglubiyyeti ve qacmagin teqsirini Emir xan ve Nezereli xanin boynuna qoyub dedi Yalniz onlar sustluk ve xeyanet edib Iranin belini sindirdilar Feteli sah oradan kocub Iraq terefe yollandi Abbas Mirze ise Tebriz seherine yola dusdu Tebrizin alinmasiCahangir Mirzenin yazdigina gore Nezereli xanin edamindan sonra Merend xanlari Sahzadeye qarsi dusmenlik duygusu beslemeye baslamisdilar Bu xanlar intiqam ucun furset axtarirdilar Ona gore de bu xanlar Naxcivanda General Aristova varib ve Tebrizin xaotik durumunu anlatmis Tebriz bas ruhanisi Mir Fettahin movqeyini ona bildirmisler Generala demisdiler Tebrizde az ehali var Tebriz ehlisi sizin gelisinizden yanadir Mir Fettah da bele dusunur Eger siz Abbasabad qalasinda min nefer qoyub ve uc min neferlik orduyla Merend istiqametinden Tebrize hucum etseniz seheri teslim ala bilersiniz Siz Tebrize yaxinlasdiginizda ehali usyan edib ve size yardimci olacaq Sonra da rus ordusunun hansi yollarla Tebrize gelmesi ucun beledcilik de etmisler General Aristov 3 000 piyade 1 000 qazaq ve on topla Tebrize yola dusmusdu Rus ordusu Tebrizin alti agacliginda olan Sofyana catdiginda seherin ehalisinde teslimiyyet duygusu yaranmaga baslamisdi Cunku Sahzadenin baskendinin burnunun ucunda olan rus ordusu hec bir direnise rastlanmadan buraya qeder gelmisse Tebrize de girecekdir demek idi Sahzade Abbas Mirze Tebrizin bir milliyine yetisen kimi xeber geldi ki knyaz Eristov serdar Paskevicin emrine gore merendli Nezereli xanin oglanlarinin beledciliyi ile Tebrize daxil olmusdur Bu meselenin serhi beledir Knyaz Eristov serdar Paskevicin emri ile qosun goturub Arazdan kecerek Tebrize getmeli olur Oz ixtiyarinda olan qosunu Arazdan kecirib Merende gelir Merendli Nezereli xanin oglanlari Abbas Mirze onlarin atalarini bogduqdan sonra ondan uzaqlasmisdilar Onlar hemise knyazin yanina gelib ona oz itaet qulluq ve sedaqetini bildirmek ucun furset axtarirdilar Vaxtdan istifade eden knyaz onlari umid eledi ki bir nece gunden sonra Tebrize gedecekler Nezereli xanin oglanlarinin beledciliyi ile on deste Merendi kecib Tebrize getdi Rus qosunu Tebriz hevalisine yetisen kimi Tebriz emirleri darvazalari acib eyan esrefle beylerbeyi Feteli xan ve muctehid Mir Fettah darvazalarin acarini goturub itaet simvolu olan duz corekle knyazi qarsilamaq ucun seherin kenarina geldiler Knyazin qarsisina cixmazdan evvel darvazalardan top atdilar Knyaz davanin baslandigini zenn etdi Sonra bunun salam atesi oldugunu basa saldilar Hami knyazin huzuruna gelib onu ehtiram ve izzetle sehere apardilar Abbas Mirze ureksixici hadiseni esitdikden sonra o gece qizilbas emirleri ve xanlari ile iclas ve meslehet etdi Bundan sonra gedib atama ve qardasima dexil dusmek onlarin vilayetlerine goz dikmek mene olumden beterdir Rus imperatoruna boyun eymek daha yaxsidir o boyuk ve rehmli padsahdir Onun ixtiyarinda menim kimi sahlar ve sahzadeler coxdur elbette meni de bir ogul bir general kimi hesab eder bir parca corek verer ki asudelikle oz heyatimi kecirim AilesiNezereli xanin Mehemmed xan Mir Bagir xan Mir Zeynalabdin xan Eli xan Mir Ceferqulu xan Mehemmedhesim bey adli oglanlari vardi MenbeEnver Cingizoglu Nezereli xan Merendinin toremeleri Soy elmi kutlevi dergi 2011 8 seh 3 12 Enver Cingizoglu Merend xanligi Baki Mutercim 2012 IstinadlarEmine Pakrevan Abbas Mirze ve Azerbaycan Baki Qanun 2007 seh 104 Qarabagnameler 2 ci kitab Baki Yazici 1991 seh Emine Pakrevan Qarabagnameler 2 ci kitab Baki Yazici 1991 seh Vasilij Potto Kavkazskaya vojna Tom 3 Persidskaya vojna 1826 1828 gg VIII Bitva pod Shamhorom knyaz Madatov Yazir V polnoch kolonny tronulis Malahov poehal vpered s kazachim polkom i dvumya orudiyami rasschityvaya eshe zastat v Ganzhe nepriyatelya i napast na nego vrasploh No nepriyatelya tam uzhe ne bylo Sluh o shamhorskom porazhenii doletel do kreposti i batalon sarbazov stoyavshij v citadeli pod nachalstvom Nazar Ali hana iz Marandy pospeshil vyjti iz goroda On vystupil tak skrytno chto dazhe zhiteli uznali ob etom tolko pod utro nezadolgo do priblizheniya russkih vojsk Nelzya ne skazat chto so storony Nazar Ali hana eto bylo aktom vysokogo blagorazumiya Graf Simonich zamechaet po etomu povodu chto on odin iz vseh persiyan vykazal v etot den dejstvitelnye voennye sposobnosti i ne tolko spas batalon no bolshuyu chast obozov i dazhe cennye tovary prinadlezhavshie kupcam iz Azerbajdzhana No na nem to imenno i oborvalsya gnev naslednogo princa Rasskazyvayut chto vystupaya iz Elizavetpolya Nazar Ali han zabyl poslat izveshenie ob etom odnomu pochtennomu mushtaidu zhivshemu gde to v hristianskom kvartale i tot poutru zahvachen byl armyanami Vot etot to nichtozhnyj sluchaj i posluzhil kazhetsya predlogom dlya predaniya sudu Ali hana Ego derzhali pod arestom vplot do Elizavetpolskogo srazheniya i nakanune ego v lagere na Kurak chae podvergli pozornomu nakazaniyu kak trusa bezhavshego ot nepriyatelya Abbas Mirza prikazal odet ego v zhenskoe plate namazat emu borodu kislym molokom posadit na osla licom k hvostu i v takom vide vozit pered frontom armii Vposledstvii kogda princ vernulsya v Tavriz vynuzhdennyj ne s menshej bystrotoj pokinut pole srazheniya on prikazal zadushit etogo neschastnogo veroyatno sluzhivshego emu zhivym napominaniem peremenchivosti voennogo schastya statehistory ru books Kavkazskaya voyna Tom 3 voyna 8 Emine Pakrevan Abbas Mirze ve Azerbaycan Baki Qanun 2008 seh Iranin xarici revabit ve siyasi hadiseleri c 1 s 191 تاریخ تحولات سیاسی و روابط خارجی ایران ج191 1 Qarabagnameler 2 ci kitab Baki Yazici 1991 seh Qarabagnameler 2 ci kitab Baki Yazici 1991 seh Qarabagnameler 2 ci kitab Baki Yazici 1991 seh Cahangir mirze Tarixe No Tehran Emine Pakrevan Qarabagnameler 2 ci kitab Baki Yazici 1991 seh Hemcinin baxSeyid Eli Mir Qilinc Mirze Mohbeli xan Yekani Mirze Cahangir xan Ziyai Merend xanligiXarici kecidler