Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu məqaləni lazımdır. |
Bu məqalənin şübhə doğurur. |
Bu məqalədəki məlumatların olması üçün əlavə mənbələrə ehtiyac var. |
Bu məqalə . |
"Kurikulum" latın sözü olub, mənası "kurs", "yol" deməkdir. Xarici pedaqoji ədəbiyyatlarda göstərildiyi kimi, kurikuluma aid biliklərin təşəkkül tapması və inkişaf etməsi üçün 30 ilə yaxın bir vaxt sərf olunmuşdur. 1918-ci ildə ilk kurikulumlar yaranmışdır. Artıq ötən əsrin 60–70-ci illərində dünyada, xüsusən ABŞ-də kurikulum ideyaları genişlənmiş, bir nəzəriyyə kimi formalaşmışdır. Kurikulum hərəkatı kimi genişlənən bu təhsil dalğası dünyanın inkişaf etmiş ölkələrində də yayılmış, mütərəqqi təhsil təcrübəsi kimi özünün təsdiqini daha geniş miqyasda tapmışdır.
Azərbaycanda kurikulum termini ötən əsrin 90-cı illərinin sonundan etibarən istifadə olunmağa başlamışdır. İlk vaxtlar "təhsil planı" kimi tərcümə olunaraq istifadə edilsə də, sonralar araşdırmalarda kurikulum kimi işlənmiş, son illərdəki hüquqi-normativ sənədlərin dilində də eyni ilə həmin anlayış saxlanılmışdır.
Kurikulumun mahiyyəti haqqında yanaşmalar müxtəlif olmuşdur. Hər kəs öz ölkəsinin ehtiyacları baxımından ona yanaşmış, hazırladığı nümunələrdə zəruri tələbatları nəzərə almışdır. Azərbaycan pedaqoji fikrində isə bu belə qəbul olunmuşdur: "Kurikulum təlim prosesi ilə bağlı bütün fəaliyyətlərin səmərəli təşkilinə, məqsədyönlü və ardıcıl həyata keçirilməsinə imkan yaradan konseptual sənəddir" (Ümumi təhsil sistemində dərslik siyasəti. Azərbaycanın təhsil siyasəti (1998–2005), II kitab. Bakı, "Təhsil", 2005). Azərbaycan Respublikasının Təhsil Qanununda bu anlyış bir daha konkretləşdirilmişdir: "Təhsil proqramı (kurikulum) – təhsilin hər bir pilləsi üzrə təlim nəticələri və məzmun standartlarını, tədris fənlərini, həftəlik dərs və dərsdənkənar məşğələ saatlarının miqdarını, pedaqoji prosesin təşkili, təlim nəticələrinin qiymətləndirilməsi və monitorinqinin aparılması sistemini özündə əks etdirən dövlət sənədi"("Təhsil haqqında" Azərbaycan Respublikasının qanunu. Bakı, "Hüquq ədəbiyyatı",2009).
Göründüyü kimi, kurikulumlar mahiyyət etibarilə iki mühüm cəhəti əhatə edir. Əvvəla, təhsil sahəsində olan fəaliyyətlər (müəllim, şagird fəaliyyətləri nəzərdə tutulur) əhatə olunur. İkincisi, kurikulum konseptual xarakter daşıyır. Təhsil kurikulumları cəmiyyətin tələbatına uyğunluq baxımından təklifyönümlü və tələbyönümlü olur. Hazırda müstəqil Azərbaycan Respublikasının təhsil sistemi digər prinsiplərlə yanaşı, həm də demokratik və humanist prinsiplər üzərində qurulur. Onun nəticəsidir ki, Azərbaycanda tələbyönümlü kurikulumların yaradılması istiqamətində iş aparılır. Artıq ölkəmizin tarixində ilk dəfə olaraq belə kurikulumlar hazırlanmışdır. 2006-cı ildə "Azərbaycan Respublikasında ümumi təhsilin Konsepsiyası (Milli Kurikulumu)" hazırlanaraq Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabineti tərəfindən təsdiq edilmiş, 2010-cu ildə "Ümumi təhsil pilləsinin dövlət standartı və proqramları (kurikulumları)" adı ilə təkmilləşdirilmişdir. Ümumi təhsilin fənn kurikulumları Azərbaycan Respublikası təhsil nazirinin əmri ilə təsdiqlənmiş, pedaqoji ictimaiyyətin istifadəsinə verilmişdir.
Azərbaycan təhsil sistemində "kurikulum" yeni bir anlayışdır və o, təlim prosesi ilə bağlı bütün fəaliyyətlərin təşkilini və həyata keçirilməsini əks etdirən konseptual sənəd kimi başa düşülür. İslahat çərçivəsində elə bir konseptual sənəd hazırlanır ki, özündə təhsilalanlar üçün zəruri kompetensiyaları, məzmun və qiymətləndirmə standartlarını, hazırkı tədris planı və proqramlarını, şagirdə və onun hazırlıq səviyyəsinə verilən tələbləri, hər bir dərsin konkret inkişafetdirici məqsədlərini, metodik təminatı, dəyərləndirmə modelini, texniki təchizatını və s. təsvir etsin, müəllim və məktəb qarşısında duran vəzifələri və onların konkret həlli yollarını göstərsin.
Kurikulum müasir dərs modelinin əsas çərçivələri üzrə fənlər kursunun hər bir bölməsinin məqsədini, məzmununu, tədris-təlim fəaliyyətini, nailiyyətlərini, onların qiymətləndirilməsini əks etdirir.
Kurikulum islahatını zəruri edən səbəblər:
1. Cəmiyyətdə yeni ictimai münasibətlərin yaranması;
2. Planlı iqtisadiyyatdan bazar iqtisadiyyatına keçid;
3. Dünya təhsil sisteminə inteqrasiya;
4. İnformasiya əsrinin tələbləri;
5. Təhsilin məqsəd və vəzifələrinə yeni baxış və yanaşmaların formalaşması;
6. Mövcud ümumi təhsil proqramlarının müasir tələblərə cavab verməməsi;
Azərbaycanda
Azərbaycan Respublikasında ümumi təhsilin Konsepsiyası — Milli Kurrikulumu (bundan sonra Milli Kurrikulum) konseptual xarakterli çərçivə sənədi olub ümumi təhsil üzrə təlim nəticələrini və məzmun standartlarını, ümumi təhsilin hər bir pilləsində nəzərdə tutulan fənləri, həftəlik dərs və dərsdənkənar məşğələ saatlarının miqdarını, pedaqoji prosesin təşkili, təlim nailiyyətlərinin qiymətləndirilməsi və monitorinqi üzrə əsas prinsipləri, fənn kurrikulumlarının strukturunu əhatə edir.
Milli Kurrikulum ictimai-siyasi, mədəni və sosial həyatın qloballaşdığı və universallaşdığı, informasiya-kommunikasiya texnologiyalarının rolunun artdığı, rəqabətin gücləndiyi müasir dövrdə hər bir şəxsin istedad və qabiliyyətinin müstəsna əhəmiyyət kəsb etdiyi nəzərə alınaraq, müstəqil qərarlar qəbul etməsi üçün onun zəruri təhsil səviyyəsinə və bacarıqlara malik olmasına, cəmiyyətin inkişafının əsas hərəkətverici qüvvəsi olan insanın formalaşdırılmasına və problemlərin həllinə yönəlmişdir. Milli Kurrikulum bilavasitə aşağıdakı funksiyaların reallaşdırılmasına xidmət edir:
- ümumi təhsilin pillələri, bu pillələrdə tədris olunan fənlər arasında əlaqələrin və ardıcıllığın təmin edilməsi;
- fənlərin məzmununun cəmiyyətin tələbatına uyğun daim təkmilləşdirilməsi və yeniləşdirilməsi;
- təlim texnologiyalarının çevikliyi və interaktivliyinin təmin olunması;
- nəticəyönümlü fənn kurrikulumlarının hazırlanıb tətbiq olunması;
- təlim mühitinin, təhsil fəaliyyətinin səmərəliliyinin, təlimin inkişafetdirici və qabaqlayıcı xarakterinin, bilik, bacarıq və vərdişlərin təhsil pillələri üzrə konsentrik prinsip əsasında müəyyənləşdirilməsinin təmin olunması;
- şagird nailiyyətlərinin obyektiv qiymətləndirilməsi və stimullaşdırılmasının təmin edilməsi.
Milli Kurrikulum aşağıdakı ümumi prinsiplərə istinad olunmaqla hazırlanmışdır:
- milli və ümumbəşəri dəyərlərin nəzərə alınması;
- ümumi inkişafı, meyil və maraqları nəzərə alınmaqla bütün şagirdlərə əlverişli təlim şəraitinin yaradılması;
- tələbyönümlülük;
- nəticəyönümlülük;
- şagirdyönümlülük;
- inteqrativlik.
Daxili keçid
- Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyi.
- İbtidai təhsil pilləsi üçün "Həyat bilgisi" kurikulumu haqqında
Xarici keçidlər
Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyinin Kurikulum portalı
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqaleni vikilesdirmek lazimdir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Bu meqalenin neytralligi subhe dogurur Meqalede teref tutma ve ya pislemek meqsedi dasiyan ve dogrulugu subut edilmeyen fikirlerin oldugu iddia edilir Xahis olunur bu mesele ile elaqedar istirak edesiniz Bu meqaledeki melumatlarin yoxlanilabiler olmasi ucun elave menbelere ehtiyac var Daha etrafli melumat ve ya meqaledeki problemlerle bagli muzakire aparmaq ucun diqqet yetire bilersiniz Lutfen meqaleye etibarli menbeler elave ederek bu meqaleni tekmillesdirmeye komek edin Menbesiz mezmun problemler yarada ve siline biler Problemler hell edilmemis sablonu meqaleden cixarmayin Bu meqale qaralama halindadir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Eger mumkundurse daha deqiq bir sablondan istifade edin Bu adin diger istifade formalari ucun bax Kurikulum latin sozu olub menasi kurs yol demekdir Xarici pedaqoji edebiyyatlarda gosterildiyi kimi kurikuluma aid biliklerin tesekkul tapmasi ve inkisaf etmesi ucun 30 ile yaxin bir vaxt serf olunmusdur 1918 ci ilde ilk kurikulumlar yaranmisdir Artiq oten esrin 60 70 ci illerinde dunyada xususen ABS de kurikulum ideyalari genislenmis bir nezeriyye kimi formalasmisdir Kurikulum herekati kimi genislenen bu tehsil dalgasi dunyanin inkisaf etmis olkelerinde de yayilmis mutereqqi tehsil tecrubesi kimi ozunun tesdiqini daha genis miqyasda tapmisdir Azerbaycanda kurikulum termini oten esrin 90 ci illerinin sonundan etibaren istifade olunmaga baslamisdir Ilk vaxtlar tehsil plani kimi tercume olunaraq istifade edilse de sonralar arasdirmalarda kurikulum kimi islenmis son illerdeki huquqi normativ senedlerin dilinde de eyni ile hemin anlayis saxlanilmisdir Kurikulumun mahiyyeti haqqinda yanasmalar muxtelif olmusdur Her kes oz olkesinin ehtiyaclari baximindan ona yanasmis hazirladigi numunelerde zeruri telebatlari nezere almisdir Azerbaycan pedaqoji fikrinde ise bu bele qebul olunmusdur Kurikulum telim prosesi ile bagli butun fealiyyetlerin semereli teskiline meqsedyonlu ve ardicil heyata kecirilmesine imkan yaradan konseptual seneddir Umumi tehsil sisteminde derslik siyaseti Azerbaycanin tehsil siyaseti 1998 2005 II kitab Baki Tehsil 2005 Azerbaycan Respublikasinin Tehsil Qanununda bu anlyis bir daha konkretlesdirilmisdir Tehsil proqrami kurikulum tehsilin her bir pillesi uzre telim neticeleri ve mezmun standartlarini tedris fenlerini heftelik ders ve dersdenkenar mesgele saatlarinin miqdarini pedaqoji prosesin teskili telim neticelerinin qiymetlendirilmesi ve monitorinqinin aparilmasi sistemini ozunde eks etdiren dovlet senedi Tehsil haqqinda Azerbaycan Respublikasinin qanunu Baki Huquq edebiyyati 2009 Gorunduyu kimi kurikulumlar mahiyyet etibarile iki muhum ceheti ehate edir Evvela tehsil sahesinde olan fealiyyetler muellim sagird fealiyyetleri nezerde tutulur ehate olunur Ikincisi kurikulum konseptual xarakter dasiyir Tehsil kurikulumlari cemiyyetin telebatina uygunluq baximindan teklifyonumlu ve telebyonumlu olur Hazirda musteqil Azerbaycan Respublikasinin tehsil sistemi diger prinsiplerle yanasi hem de demokratik ve humanist prinsipler uzerinde qurulur Onun neticesidir ki Azerbaycanda telebyonumlu kurikulumlarin yaradilmasi istiqametinde is aparilir Artiq olkemizin tarixinde ilk defe olaraq bele kurikulumlar hazirlanmisdir 2006 ci ilde Azerbaycan Respublikasinda umumi tehsilin Konsepsiyasi Milli Kurikulumu hazirlanaraq Azerbaycan Respublikasi Nazirler Kabineti terefinden tesdiq edilmis 2010 cu ilde Umumi tehsil pillesinin dovlet standarti ve proqramlari kurikulumlari adi ile tekmillesdirilmisdir Umumi tehsilin fenn kurikulumlari Azerbaycan Respublikasi tehsil nazirinin emri ile tesdiqlenmis pedaqoji ictimaiyyetin istifadesine verilmisdir Azerbaycan tehsil sisteminde kurikulum yeni bir anlayisdir ve o telim prosesi ile bagli butun fealiyyetlerin teskilini ve heyata kecirilmesini eks etdiren konseptual sened kimi basa dusulur Islahat cercivesinde ele bir konseptual sened hazirlanir ki ozunde tehsilalanlar ucun zeruri kompetensiyalari mezmun ve qiymetlendirme standartlarini hazirki tedris plani ve proqramlarini sagirde ve onun hazirliq seviyyesine verilen telebleri her bir dersin konkret inkisafetdirici meqsedlerini metodik teminati deyerlendirme modelini texniki techizatini ve s tesvir etsin muellim ve mekteb qarsisinda duran vezifeleri ve onlarin konkret helli yollarini gostersin Kurikulum muasir ders modelinin esas cerciveleri uzre fenler kursunun her bir bolmesinin meqsedini mezmununu tedris telim fealiyyetini nailiyyetlerini onlarin qiymetlendirilmesini eks etdirir Kurikulum islahatini zeruri eden sebebler 1 Cemiyyetde yeni ictimai munasibetlerin yaranmasi 2 Planli iqtisadiyyatdan bazar iqtisadiyyatina kecid 3 Dunya tehsil sistemine inteqrasiya 4 Informasiya esrinin telebleri 5 Tehsilin meqsed ve vezifelerine yeni baxis ve yanasmalarin formalasmasi 6 Movcud umumi tehsil proqramlarinin muasir teleblere cavab vermemesi AzerbaycandaAzerbaycan Respublikasinda umumi tehsilin Konsepsiyasi Milli Kurrikulumu bundan sonra Milli Kurrikulum konseptual xarakterli cercive senedi olub umumi tehsil uzre telim neticelerini ve mezmun standartlarini umumi tehsilin her bir pillesinde nezerde tutulan fenleri heftelik ders ve dersdenkenar mesgele saatlarinin miqdarini pedaqoji prosesin teskili telim nailiyyetlerinin qiymetlendirilmesi ve monitorinqi uzre esas prinsipleri fenn kurrikulumlarinin strukturunu ehate edir Milli Kurrikulum ictimai siyasi medeni ve sosial heyatin qloballasdigi ve universallasdigi informasiya kommunikasiya texnologiyalarinin rolunun artdigi reqabetin guclendiyi muasir dovrde her bir sexsin istedad ve qabiliyyetinin mustesna ehemiyyet kesb etdiyi nezere alinaraq musteqil qerarlar qebul etmesi ucun onun zeruri tehsil seviyyesine ve bacariqlara malik olmasina cemiyyetin inkisafinin esas hereketverici quvvesi olan insanin formalasdirilmasina ve problemlerin helline yonelmisdir Milli Kurrikulum bilavasite asagidaki funksiyalarin reallasdirilmasina xidmet edir umumi tehsilin pilleleri bu pillelerde tedris olunan fenler arasinda elaqelerin ve ardicilligin temin edilmesi fenlerin mezmununun cemiyyetin telebatina uygun daim tekmillesdirilmesi ve yenilesdirilmesi telim texnologiyalarinin cevikliyi ve interaktivliyinin temin olunmasi neticeyonumlu fenn kurrikulumlarinin hazirlanib tetbiq olunmasi telim muhitinin tehsil fealiyyetinin semereliliyinin telimin inkisafetdirici ve qabaqlayici xarakterinin bilik bacariq ve verdislerin tehsil pilleleri uzre konsentrik prinsip esasinda mueyyenlesdirilmesinin temin olunmasi sagird nailiyyetlerinin obyektiv qiymetlendirilmesi ve stimullasdirilmasinin temin edilmesi Milli Kurrikulum asagidaki umumi prinsiplere istinad olunmaqla hazirlanmisdir milli ve umumbeseri deyerlerin nezere alinmasi umumi inkisafi meyil ve maraqlari nezere alinmaqla butun sagirdlere elverisli telim seraitinin yaradilmasi telebyonumluluk neticeyonumluluk sagirdyonumluluk inteqrativlik Daxili kecidAzerbaycan Respublikasi Tehsil Nazirliyi Ibtidai tehsil pillesi ucun Heyat bilgisi kurikulumu haqqindaXarici kecidlerAzerbaycan Respublikasi Tehsil Nazirliyinin Kurikulum portali