Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu məqaləni lazımdır. |
Bu məqalədə heç bir məlumatın mənbəsi . |
Totalitarizm (lat. totalis — tam, bütöv; mənaca "hər şeyi əhatə etmək" deməkdir) — dövlət formasıdır.
 Əlaqəli mövzular İstiqamətlər Doktrinalar Təşkilatlar Faşist liderlər Faşist dövlətlər |
Birinci dünya müharibəsinin geosiyasi nəticələrindən biri də alternativ sistemlərin meydana gəlməsi idi. Müharibədən bir müddət sonra bəzi ölkələrdə yeni siyasi hakimiyyət formalaşdı. Bu sonradan totalitarizm adını aldı.
O ictimai həyatın bütün sahələrinin sərt dövlət nəzarətinə tabe edilməsi ilə səciyyələnir. Bu rejim XX əsrin despotizmi adlanır. Totalitar siyasi rejim şəraitində kütləvi informasiya vasitələri də ancaq dövlətin xəttini yeridir. Totalitarizmə dörd element daxildir.
- hər bir cəmiyyət üzvünün riayət etməli olduğu ümumi siyasi doktrinaların cəmi;
- həmin ideologiyanı həyata keçirən bir lider, diktator tərəfindən idarə edilən tək partiya;
- iqtisadiyyat, kütləvi informasiya vasitələri və silahlı qüvvələr üzərində vahid nəzarət;
- kütləvi represiyalar.
Bu anlayışı ilk dəfə Mussolini özünün başçılıq etdiyi hərəkatı və rejimi səciyyələndirmək üçün işlətmişdir. Onun ideya əsasları isə yeni-hegelçi italyan filosofu Covanni Centileyə gedib çıxır. Sonralar Mussolinin faşist hökumətinə daxil olmuş Centile göstərirdi ki, totalitar dövlət, xalqın mənəvi ruhunu təcəssüm etdirir. Buna görə də dövlət şəxsiyyətin həyatını qeyri-məhdud dərəcədə özünə tabe edə bilir.
Mütləqiyyətçi (absolyutist), bonapartist, faşist, bolşevik rejimlər totalitar xarakter daşıyır. Bütün qanuni təşkilatların dövlətləşdirilməsi, qeyri-məhdud hakimiyyət səlahiyyətləri, demokratik təşkilatların yasaq edilməsi, vətandaşların hüquq və azadlıqlarının ləğv edilməsi, bir qayda olaraq təkpartiyalı sistemin mövcudluğu, iqtisadiyyatın hərbiləşdirilməsi, müxalifətə və başqa cür fikirləşənlərə qarşı repressiya tətbiq edən rejimlər — totalitar rejimlərə nümunə göstərilə bilər. Beləliklə, totalitar siyasi sistemlər elə diktaturadır ki, hakimiyyət bir adamın, insan qrupunun, güruhun və ya partiyanın əlində cəmləşir və idarə olunanlar tərəfindən heç bir nəzarət olmadan həyata keçirilir.
Totalitar siyasi rejim şəraitində kütləvi informasiya vasitələrində ancaq dövlət xətti yeridilir. Şəxsiyyət hüquqsuz vəziyyətə düşür, o nəhəng dövlət maşınının sadə bir vintinə çevrilir. Totalitar rejim sadəcə vətəndaşlarda özünə qarşı itaət yox, həm də cəmiyyət üzvlərində hakimiyyətə pərəstiş, insan hüquqlarına hörmətsizlik və qarşıya çıxan məsələləri sadəlövhcəsinə anlamaq psixologiyası və təfəkkür stili formalaşdırır. Toatalitarizm şəraitində siyasi hakimiyyət mülkiyyəti tamamilə öz əlinə keçirir. XX əsrin 30-cu illərindən etibarən sosial-fəlsəfi fikirdə və bədii ədəbiyyatda müxtəlif totalitar baxışlar yayıldı. Onlarda totalitarizmin yuxarıda qeyd olunan cəhətləri mütləqləşdirildi. Totalitar rejimə əyani nümunə kimi keçmiş SSRİ-də mövcud olan quruluşu və faşizmi göstərmək olar. Faşizm totalitarizmin ifrat həddini təşkil edir. O, hər cür demokratizmə və tərəqiyyə zidd olan diktaturanı həyata keçirir. Faşizm kütləvi terroru güclü ideoloji təsir sistemi ilə tamamlayır. Həmin ideologiya isə təbliğatın çox müxtəlif demaqogiya formalarını və incə yalanları əldə tutur. O, irqçiliyə, şovinizmə, zorakılığa, şəxsiyyətə pərəstişə, dövlətin şəxsiyyət üzərində tam hökmranlığına, ictimai həyatın bütün tərəflərinin militaristləşdirilməsinə (hərbiləşdirilməsinə) haqq qazandırmağa çalışır.
Həmçinin bax
İstinadlar
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqaleni vikilesdirmek lazimdir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Bu meqalede hec bir melumatin menbesi gosterilmemisdir Lutfen etibarli menbeler elave etmekle meqaleni tekmillesdirmeye komek edin Qerez yaradan menbesiz hisseler muzakiresiz siline biler Totalitarizm lat totalis tam butov menaca her seyi ehate etmek demekdir dovlet formasidir Fasizm Fasizmin simvolu sayilan fassiyali qartal motivi Elaqeli movzular Milletcilik Vetenperverlik Totalitarizm Militarizm Sovinizm Rasizm Antikommunizm Populizm Korporatizm Irredentizm Sosial darvinizm Istiqametler Italyan fasizmi Nasizm Peronizm Neofasizm Neonasizm Doktrinalar Mein Kampf Teskilatlar Partiyalar Milli Fasist Partiyasi Cumhuriyyetci Fasist Partiyasi Nasional Sosialist Alman Fehle Partiyasi Ustaslar Demir Qvardiya Silahli birlesmeler Qara koynekliler Sturmabteilung Schutzstaffel Hitlerjugend Gestapo Metbuat yayim orqanlari Il Popolo d Italia Fasist liderler Benito Mussolini Adolf Hitler Fransisko Franko Yon Antonesku Antoniu Salazar Xuan Peron Ante Pavelic Fasist dovletler Ucuncu Reyx Italiya Sosial Respublikasi Franko Ispaniyasi Antonesku Ruminiyasi Boyuk Albaniya Musteqil Xorvatiya Dovleti baxredakte Birinci dunya muharibesinin geosiyasi neticelerinden biri de alternativ sistemlerin meydana gelmesi idi Muharibeden bir muddet sonra bezi olkelerde yeni siyasi hakimiyyet formalasdi Bu sonradan totalitarizm adini aldi O ictimai heyatin butun sahelerinin sert dovlet nezaretine tabe edilmesi ile seciyyelenir Bu rejim XX esrin despotizmi adlanir Totalitar siyasi rejim seraitinde kutlevi informasiya vasiteleri de ancaq dovletin xettini yeridir Totalitarizme dord element daxildir her bir cemiyyet uzvunun riayet etmeli oldugu umumi siyasi doktrinalarin cemi hemin ideologiyani heyata keciren bir lider diktator terefinden idare edilen tek partiya iqtisadiyyat kutlevi informasiya vasiteleri ve silahli quvveler uzerinde vahid nezaret kutlevi represiyalar Bu anlayisi ilk defe Mussolini ozunun basciliq etdiyi herekati ve rejimi seciyyelendirmek ucun isletmisdir Onun ideya esaslari ise yeni hegelci italyan filosofu Covanni Centileye gedib cixir Sonralar Mussolinin fasist hokumetine daxil olmus Centile gosterirdi ki totalitar dovlet xalqin menevi ruhunu tecessum etdirir Buna gore de dovlet sexsiyyetin heyatini qeyri mehdud derecede ozune tabe ede bilir Mutleqiyyetci absolyutist bonapartist fasist bolsevik rejimler totalitar xarakter dasiyir Butun qanuni teskilatlarin dovletlesdirilmesi qeyri mehdud hakimiyyet selahiyyetleri demokratik teskilatlarin yasaq edilmesi vetandaslarin huquq ve azadliqlarinin legv edilmesi bir qayda olaraq tekpartiyali sistemin movcudlugu iqtisadiyyatin herbilesdirilmesi muxalifete ve basqa cur fikirlesenlere qarsi repressiya tetbiq eden rejimler totalitar rejimlere numune gosterile biler Belelikle totalitar siyasi sistemler ele diktaturadir ki hakimiyyet bir adamin insan qrupunun guruhun ve ya partiyanin elinde cemlesir ve idare olunanlar terefinden hec bir nezaret olmadan heyata kecirilir Totalitar siyasi rejim seraitinde kutlevi informasiya vasitelerinde ancaq dovlet xetti yeridilir Sexsiyyet huquqsuz veziyyete dusur o neheng dovlet masininin sade bir vintine cevrilir Totalitar rejim sadece vetendaslarda ozune qarsi itaet yox hem de cemiyyet uzvlerinde hakimiyyete perestis insan huquqlarina hormetsizlik ve qarsiya cixan meseleleri sadelovhcesine anlamaq psixologiyasi ve tefekkur stili formalasdirir Toatalitarizm seraitinde siyasi hakimiyyet mulkiyyeti tamamile oz eline kecirir XX esrin 30 cu illerinden etibaren sosial felsefi fikirde ve bedii edebiyyatda muxtelif totalitar baxislar yayildi Onlarda totalitarizmin yuxarida qeyd olunan cehetleri mutleqlesdirildi Totalitar rejime eyani numune kimi kecmis SSRI de movcud olan qurulusu ve fasizmi gostermek olar Fasizm totalitarizmin ifrat heddini teskil edir O her cur demokratizme ve tereqiyye zidd olan diktaturani heyata kecirir Fasizm kutlevi terroru guclu ideoloji tesir sistemi ile tamamlayir Hemin ideologiya ise tebligatin cox muxtelif demaqogiya formalarini ve ince yalanlari elde tutur O irqciliye sovinizme zorakiliga sexsiyyete perestise dovletin sexsiyyet uzerinde tam hokmranligina ictimai heyatin butun tereflerinin militaristlesdirilmesine herbilesdirilmesine haqq qazandirmaga calisir Hemcinin baxDespotizmIstinadlar