Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Malmö () – İsveçin cənubunda yerləşən liman şəhəri. Əhalisi 635 min nəfərdir. Malmö bu göstərici ilə İsveçin ən böyük üçüncü şəhəridir. Danimarkanın paytaxtı Kopenhagen ilə Malmö arasında 20 kilometr uzunluğu olan boğaz vardır. Malmö İsveçin ən böyük üçüncü şəhəri olsa da, siyasi və iqtidasi baxımdan böyük önəmə sahibdir. Şəhər əhalisinin 25%-i müsəlmanlardan ibarətdir. Lund şəhərinində daxil olduğu Skane bölgəsinin mərkəzi Malmö şəhəridir.
| Malmö | |||||
|---|---|---|---|---|---|
 | |||||
| |||||
| Ölkə | |||||
| Tarixi və coğrafiyası | |||||
| Əsası qoyulub | 1353 | ||||
| Sahəsi |
| ||||
| Mərkəzin hündürlüyü | 12 ± 1 m | ||||
| Saat qurşağı | | ||||
| Əhalisi | |||||
| Əhalisi |
| ||||
| Rəqəmsal identifikatorlar | |||||
| Telefon kodu | +46 40 | ||||
| Poçt indeksi | 21X XX | ||||
| Digər | |||||
| malmo.se | |||||
| | |||||
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |||||
2001-ci ildə Malmö və Kopenhagen arasında Oresund körpüsü istifadəyə verilmişdir. Hər iki şəhər arasında olan 20 kilmoterilik məsafə XVI əsrlərə aid olan mənbələrdə ərtaflı şəkildə təsvir edilmişdir. Həmin zamanlarda insanlar bir şəhərdən, digərinə bir gün müddətində gedə bilirdilər. Şəhərlərin arasında yerləşən boğaz qış aylarında keçilməz olurdu. Bu səbəbdən tarixən Malmödən Kopenhagenə səfər etmək üçün digər yollardan istifadə edilmişdir. 2001-ci ildə fəaliyyətə başlamış Orestud körpüsü isə şəhər arasında olan məsafəni 10 dəqiqəyə qədər endirmişdir. Körpü 5 milyard avro dəyərindədir.
Tarixi
Malmönün dəqiq yaranma tarixi məlum deyildir. Ancaq bir sıra tarixi qaynaqlarda şəhərin 1275-ci ilə qədər kiçik qəsəbə olduğu və yalnız bu ildən sonra şəhər kimi formalaşdığı qeyd edilir. Bu səbəbdən şəhərin yaranma tarixi kimi 1275-ci il götürülür. Malmö şəhərin XIII əsrin ortalarında Lund şəhərinin 3 müdafiə mərkəzidən biri idi. Malmödə yerləşən hərbi birliklər Lund şəhərini İsveçlilərin hüçümlarından müdafiə etməlidilər. XIV əsrin başlanğıçında şəhər Danimarkaya tabe idi. Bu dövrlərdə şəhər Kopenhagendən sonra Danimarkanın ən böyük ikinçi şəhəri hesab edilirdi. Danimarkalılar şəhəri Malmhaug adlandırırdılar. Bu sözün mənası Danimarka dilidən tərcümədə qumluq ərazi mənasını ifadə edir. XV əsrdə şəhər Danimarkanın ticarət və mədəni mərkəzi sayılırdı. Malmödə XV əsrə görə kifayət qədər çox hesab ediləcək sayda 5 min nəfər əhali yaşayırdı. Həmin əsrdə şəhər Skandinaviyanın ən strateji şəhəri olaraq sürətlə böyüməyə başlamışdı.
Bu illər ərzində yerli əhali əsasən balıqçılıqla məşğul olurdu. 1437-ci ildə Danimarka kralı Pomeryalı Erik şəhərə özünümüdafiə üçün müxtəlif növ silahların gətirilməsinə göstəriş vermişdir. 1434-cü ildən şəhərin cənub sahillərində hərbi məqsədlərə görə istifadə ediləcək qalanın tikintisinə başlanılır. Malmö qalasının tikintisi XVI əsrin ortalarında yekunlaşmışdır. XVI əsrdə başlayan reformasiya hərəkatı zamanı Malmö Skandinaviyada hərəkata qoşulan ilk şəhər olmuşdur. 1658-ci ildə Danimarka ilə İsveç arasında Roskild müqaviləsinin imzalanmışdır. Roskild müqaviləsi hər iki dövlətin muasir gündə sərhətlərinin formalaşmasında mühüm rol oynamışdır. Danimarka İsveçlə apardığı müharibə zamanı məğlub oldu, İsveç rəqiblərini ağır şərtli müqavilə imzalamağa məcbur etdi və Skene bölgəsi başda olmaqla bir sıra ərazilər Danimarkadan alınaraq İsveçə verildi. Müqaviləyə əsasən Malmö şəhəri İsveçin nəzarəti altına keçir və Skene bölgəsinin mərkəzi olurdu. Danimarkalılar Malmö şəhərinin işğal edilməsini qəbul edə bilmirdilər. 1677-ci ilin iyun ayında 14 min danimarkalı əsgər Malmöyə hücum etdi. Danimarkalıların hücumlarına hazır olan isveçlilər şəhəri müdafiə etmişdilər. Şəhəri ələ keçirə bilməyən danimarkalılar geri qayıtmalı olmuşdular.
XVIII əsrin əvvələrində Malmö şəhərində 2.300 nəfər yaşayırdı. XIII Karl tərəfindən şəhərə davamlı şəkildə hucumların təşkil edilməsi və şəhər əhalisi arasında vəba epidemiyasının yayılması səbəbindəb 1728-ci ildə şəhər əhalisi 1.500 nəfərə qədər azalmışdır. Bu əsrin sonlarına kimi Malmö şəhərinin əhalisində artım qeydə alınmamışdır. Şəhərdə əhalinin sürətlə artımı XIX əsrin əvvələrindən başlamışdır. Malmödə inşa edilən yeni liman və gəmi tərsanəsi buraya gələn gəmilərin sayını artırmışdır. 1800-cü ildə Malmödə 38 min nəfər əhali yaşayırdı.
1850 və 1870-ci illər aralığında Malmödə dəmiryolu inşa edildi. Bununla şəhərdə iqtisadiyyatın inkişaf etməsi daha da sürətləndi. Malmö dəniz limanı qısa zaman ərzində Skandinaviyada ən böyük dəniz limanı oldu. Malmö XIX əsrin ortalarında İsveçin ən böyük ikinçi şəhəri olan Norrköpingi əhalisinin sayına görə keçmişdir. 1915-ci ildə şəhərin əhalisi 100 min nəfərə 1952-ci ildə isə 200 min nəfərə çatmışdır. Şəhərin əhalisinin sürətlə artmasının ən önəmli səbəbi beynəlxalq limanın günü gündən daha da genişlənməsi idi. 1971-ci ildə şəhərin əhalisi 265 min nəfərə çatmışdır. İsveç hökuməti Malmödə əhalinin sürətlə artımının qarşısını almaq üçün iqtisadi plan hazırladı. Hesablamalar əsasında məlum oldu ki, 1990-cı ildə şəhər əhalisi 500 min nəfərə çataçaq. Şəhər əhalisinin sürətlə artması nəticəsində İsveçin digər şəhərlərində xüsusəndə Skene bölgəsində əhalinin azalması müşahidə olunurdu. İnsanlar daha yaxşı işlərdə çalışmaq üçün Malmöyə axın edirdilər. Dövlətin atdığı ən sərt addım şəhərin əsas liman mərkəzi olan Koçkumsun bağlanması oldu. Bununla şəhərdə əhalinin sürətlə artımı böyük ölçüdə dayandı.
Nəqliyyatı
Oresund dəmiryolları vasitəsi ilə 20 dəqiqə ərzində Oresund boğazını keçməklə Kopenhagen şəhərinə çatmaq mümkündür. Malmödən skandinaviyanın digər şəhərlərinə gedən dəmiryolu xətləri mövcuddur. 2005-ci ildən Malmödə bütün dəmiryolu xətlərinin vahid mərkəzdə birləşdirilməsi üçün şəhər tunel adlı vahid xəttin inşasına başlanmışdır. Bu xətt Malmö hava limanı ilə Kopenhagen şəhərinidə birləşdirilməsi nəzərdə tutulub. Malmödə yerləşən hava limanı kiçikdir. Yalnız İsveçin bir sıra şəhərlərinə reyslər həyata keçirilir. Yerli sakinlər beynəlxalq reyslərdən istifadə etmək üçün ən yaxın hava limanı olan Kopenhagen Beynəlxalq Hava limanından istifadə edirlər.
Təbii quruluşu və iqlimi
Malmö, 13°00' şərq və 55°35' şimal koordinatlarında yerləşir. Şəhərin yaxınlığında yerləşən Oreslund boğazı Danimarka və İsveç arasında sərhət əmələ gətirir. Oreslund körpüsünün açılmasında sonra hər iki dövlət arasında qısa müddət ərzində səyahət etmə imkanı yaranmışdır. Malmödə okean hava axıntıları tez-tez hiss edilir. Qolf strim cərəyanları səbəbindən mövsümlər arasında hava dərəcələrində kəskin fərq yaranmır. İl ərzində ən isti aylar iyun və avqust ayları hesab edilir. Həmin aylarda istilik 22 °C olur. Ən soyuq aylar isə yanvar və fevral aylarıdır ki, həmin aylarda da hava istiyi -1 °C kimi düşür. İlin 169 günündə Malmödə yağış yağır. Lakin yağışlar uzun müddət davam etmir. Qış aylarında şəhərdə müntəzəm olaraq sulu qar və ya dolu formasında yağıntıların yağması, Malmönün təbiətinə xas olan xüsusiyyətlərdən sayılır.
Qardaş şəhərlər
![image]()
Finlandiya, (1940)![image]()
Bolqarıstan, Varna (1987)![image]()
ÇXR, (1987)![image]()
Avstraliya, Adelaida (1988)![image]()
Rusiya, Kalininqrad (1988)![image]()
Estoniya, Tallin (1989)![image]()
İtaliya, Florensiya (1989)![image]()
Polşa, Şetsin (1990)![image]()
Almaniya, (1991)![image]()
İtaliya, (2001)
![image]()
Birləşmiş Krallıq ![image]()
İngiltərə Nyukasl apon Tayn (2003)
Qalereya
İstinadlar
- archINFORM (alm.). 1994.
- Statistiska tätorter 2020, befolkning, landareal, befolkningstäthet per tätort. Statistics Sweden, 2021.
- Statistiska tätorter 2018 – befolkning, landareal, befolkningstäthet. Statistics Sweden, 2021.
- Encyclopædia Britannica Eleventh Edition (1911), article Malmö
Xarici keçidlər
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Malmo Isvecin cenubunda yerlesen liman seheri Ehalisi 635 min neferdir Malmo bu gosterici ile Isvecin en boyuk ucuncu seheridir Danimarkanin paytaxti Kopenhagen ile Malmo arasinda 20 kilometr uzunlugu olan bogaz vardir Malmo Isvecin en boyuk ucuncu seheri olsa da siyasi ve iqtidasi baximdan boyuk oneme sahibdir Seher ehalisinin 25 i muselmanlardan ibaretdir Lund seherininde daxil oldugu Skane bolgesinin merkezi Malmo seheridir MalmoBayraq Gerb55 35 35 sm e 13 01 17 s u Olke IsvecTarixi ve cografiyasiEsasi qoyulub 1353Sahesi 7 833 0 5 ha 31 dekabr 2020 Merkezin hundurluyu 12 1 mSaat qursagi UTC 01 00UTC 02 00EhalisiEhalisi 324 002 nef 31 dekabr 2020 Reqemsal identifikatorlarTelefon kodu 46 40Poct indeksi 21X XXDigermalmo seXeriteni goster gizle Malmo Vikianbarda elaqeli mediafayllar 2001 ci ilde Malmo ve Kopenhagen arasinda Oresund korpusu istifadeye verilmisdir Her iki seher arasinda olan 20 kilmoterilik mesafe XVI esrlere aid olan menbelerde ertafli sekilde tesvir edilmisdir Hemin zamanlarda insanlar bir seherden digerine bir gun muddetinde gede bilirdiler Seherlerin arasinda yerlesen bogaz qis aylarinda kecilmez olurdu Bu sebebden tarixen Malmoden Kopenhagene sefer etmek ucun diger yollardan istifade edilmisdir 2001 ci ilde fealiyyete baslamis Orestud korpusu ise seher arasinda olan mesafeni 10 deqiqeye qeder endirmisdir Korpu 5 milyard avro deyerindedir Tarixi1913 cu ilde Malmo seherinin gorunusu Malmonun deqiq yaranma tarixi melum deyildir Ancaq bir sira tarixi qaynaqlarda seherin 1275 ci ile qeder kicik qesebe oldugu ve yalniz bu ilden sonra seher kimi formalasdigi qeyd edilir Bu sebebden seherin yaranma tarixi kimi 1275 ci il goturulur Malmo seherin XIII esrin ortalarinda Lund seherinin 3 mudafie merkeziden biri idi Malmode yerlesen herbi birlikler Lund seherini Isveclilerin hucumlarindan mudafie etmelidiler XIV esrin baslangicinda seher Danimarkaya tabe idi Bu dovrlerde seher Kopenhagenden sonra Danimarkanin en boyuk ikinci seheri hesab edilirdi Danimarkalilar seheri Malmhaug adlandirirdilar Bu sozun menasi Danimarka diliden tercumede qumluq erazi menasini ifade edir XV esrde seher Danimarkanin ticaret ve medeni merkezi sayilirdi Malmode XV esre gore kifayet qeder cox hesab edilecek sayda 5 min nefer ehali yasayirdi Hemin esrde seher Skandinaviyanin en strateji seheri olaraq suretle boyumeye baslamisdi Bu iller erzinde yerli ehali esasen baliqciliqla mesgul olurdu 1437 ci ilde Danimarka krali Pomeryali Erik sehere ozunumudafie ucun muxtelif nov silahlarin getirilmesine gosteris vermisdir 1434 cu ilden seherin cenub sahillerinde herbi meqsedlere gore istifade edilecek qalanin tikintisine baslanilir Malmo qalasinin tikintisi XVI esrin ortalarinda yekunlasmisdir XVI esrde baslayan reformasiya herekati zamani Malmo Skandinaviyada herekata qosulan ilk seher olmusdur 1658 ci ilde Danimarka ile Isvec arasinda Roskild muqavilesinin imzalanmisdir Roskild muqavilesi her iki dovletin muasir gunde serhetlerinin formalasmasinda muhum rol oynamisdir Danimarka Isvecle apardigi muharibe zamani meglub oldu Isvec reqiblerini agir sertli muqavile imzalamaga mecbur etdi ve Skene bolgesi basda olmaqla bir sira eraziler Danimarkadan alinaraq Isvece verildi Muqavileye esasen Malmo seheri Isvecin nezareti altina kecir ve Skene bolgesinin merkezi olurdu Danimarkalilar Malmo seherinin isgal edilmesini qebul ede bilmirdiler 1677 ci ilin iyun ayinda 14 min danimarkali esger Malmoye hucum etdi Danimarkalilarin hucumlarina hazir olan isvecliler seheri mudafie etmisdiler Seheri ele kecire bilmeyen danimarkalilar geri qayitmali olmusdular XVIII esrin evvelerinde Malmo seherinde 2 300 nefer yasayirdi XIII Karl terefinden sehere davamli sekilde hucumlarin teskil edilmesi ve seher ehalisi arasinda veba epidemiyasinin yayilmasi sebebindeb 1728 ci ilde seher ehalisi 1 500 nefere qeder azalmisdir Bu esrin sonlarina kimi Malmo seherinin ehalisinde artim qeyde alinmamisdir Seherde ehalinin suretle artimi XIX esrin evvelerinden baslamisdir Malmode insa edilen yeni liman ve gemi tersanesi buraya gelen gemilerin sayini artirmisdir 1800 cu ilde Malmode 38 min nefer ehali yasayirdi 1850 ve 1870 ci iller araliginda Malmode demiryolu insa edildi Bununla seherde iqtisadiyyatin inkisaf etmesi daha da suretlendi Malmo deniz limani qisa zaman erzinde Skandinaviyada en boyuk deniz limani oldu Malmo XIX esrin ortalarinda Isvecin en boyuk ikinci seheri olan Norrkopingi ehalisinin sayina gore kecmisdir 1915 ci ilde seherin ehalisi 100 min nefere 1952 ci ilde ise 200 min nefere catmisdir Seherin ehalisinin suretle artmasinin en onemli sebebi beynelxalq limanin gunu gunden daha da genislenmesi idi 1971 ci ilde seherin ehalisi 265 min nefere catmisdir Isvec hokumeti Malmode ehalinin suretle artiminin qarsisini almaq ucun iqtisadi plan hazirladi Hesablamalar esasinda melum oldu ki 1990 ci ilde seher ehalisi 500 min nefere catacaq Seher ehalisinin suretle artmasi neticesinde Isvecin diger seherlerinde xususende Skene bolgesinde ehalinin azalmasi musahide olunurdu Insanlar daha yaxsi islerde calismaq ucun Malmoye axin edirdiler Dovletin atdigi en sert addim seherin esas liman merkezi olan Kockumsun baglanmasi oldu Bununla seherde ehalinin suretle artimi boyuk olcude dayandi NeqliyyatiMalmo seherinde yerlesen mescid Oresund demiryollari vasitesi ile 20 deqiqe erzinde Oresund bogazini kecmekle Kopenhagen seherine catmaq mumkundur Malmoden skandinaviyanin diger seherlerine geden demiryolu xetleri movcuddur 2005 ci ilden Malmode butun demiryolu xetlerinin vahid merkezde birlesdirilmesi ucun seher tunel adli vahid xettin insasina baslanmisdir Bu xett Malmo hava limani ile Kopenhagen seherinide birlesdirilmesi nezerde tutulub Malmode yerlesen hava limani kicikdir Yalniz Isvecin bir sira seherlerine reysler heyata kecirilir Yerli sakinler beynelxalq reyslerden istifade etmek ucun en yaxin hava limani olan Kopenhagen Beynelxalq Hava limanindan istifade edirler Tebii qurulusu ve iqlimiMalmo 13 00 serq ve 55 35 simal koordinatlarinda yerlesir Seherin yaxinliginda yerlesen Oreslund bogazi Danimarka ve Isvec arasinda serhet emele getirir Oreslund korpusunun acilmasinda sonra her iki dovlet arasinda qisa muddet erzinde seyahet etme imkani yaranmisdir Malmode okean hava axintilari tez tez hiss edilir Qolf strim cereyanlari sebebinden movsumler arasinda hava derecelerinde keskin ferq yaranmir Il erzinde en isti aylar iyun ve avqust aylari hesab edilir Hemin aylarda istilik 22 C olur En soyuq aylar ise yanvar ve fevral aylaridir ki hemin aylarda da hava istiyi 1 C kimi dusur Ilin 169 gununde Malmode yagis yagir Lakin yagislar uzun muddet davam etmir Qis aylarinda seherde muntezem olaraq sulu qar ve ya dolu formasinda yagintilarin yagmasi Malmonun tebietine xas olan xususiyyetlerden sayilir Qardas seherlerFinlandiya 1940 Bolqaristan Varna 1987 CXR 1987 Avstraliya Adelaida 1988 Rusiya Kalininqrad 1988 Estoniya Tallin 1989 Italiya Florensiya 1989 Polsa Setsin 1990 Almaniya 1991 Italiya 2001 Birlesmis Kralliq Ingiltere Nyukasl apon Tayn 2003 QalereyaMalmo qalasi Kohne su qullesi Oresund korpusu Malmo icra hakimiyyeti Malmo opera binasi Muqqedes Petri kilsesi Malmo seherinde yerlesen sinaqoq Muqqedes Paul kilsesi Merkezi demiryol vagzali Kosmopol kazinosu 1859 cu ile aid foto Malmo FC mexsus stadionIstinadlararchINFORM alm 1994 Statistiska tatorter 2020 befolkning landareal befolkningstathet per tatort Statistics Sweden 2021 Statistiska tatorter 2018 befolkning landareal befolkningstathet Statistics Sweden 2021 Encyclopaedia Britannica Eleventh Edition 1911 article MalmoXarici kecidlerVikianbarda Malmo ile elaqeli mediafayllar var Hemcinin bax