Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bünyan (türk. Bünyan) — Kayseri ilinin ilçəsi. İlçə, Kayseridən 40 km şimal-şərqdə, Mərkəzi Anadolu regionunun Yuxarı Qızılirmaq bölgəsində yerləşir. Rayonun səthi sahəsi 1306 km²-dır. Şəhərdə 8 qəsəbə və 24 kənd yer almaqdadır. Bünyan ilçəsi şərqdə Pınarbaşı, cənubda Tomarza, qərbdə şəhər mərkəzi, şimalda Sarıoğlan, şimal-şərqdə Ağqışla, cənub-qərbdə Talas və qərbdə Qocasinan ilə həmsərhəddir. İlçə əhalisi 43.795 nəfərdir.
| Bünyan | |
|---|---|
 | |
| Ölkə | |
| Tarixi və coğrafiyası | |
| Saat qurşağı | |
| Əhalisi | |
| Əhalisi |
|
| | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Bünyan kiçik bir yaşayış məntəqəsi olduğu üçün, tarixi Kayseriyə bağlı qalmışdır. Bölgə hansı dövlətin hakimiyyəti altında qalmışdırsa, Bünyan da onun tabeliyində olmuşdur. Bünyanın ilk yaşayış məskəninin xetlər tərəfindən salındığı buradaki mağaralardaki izlərdən bəllidir. Xetlər e.ə. 1450-1200-ci illər arasında Bünyanda hökm sürmüş və dövrün ən böyük yaşayış məntəqələrindən birini məhz burda qurmuşlar. Kaniş və Karum bu məntəqələrin ən böyük nümunəsidir.
İlçə, Qoramaz dağının şimal ətəklərində dəniz səviyyəsindən 1.348 m yüksəklikdə, 35° 52'' uzunluq və 38° 55'' coğrafi enliyində, Ərciyəs dağından 40 km şimal-şərqdə bir bölgədə qurulmuşdur.Sivas-Kayseri dəmiryolu ilçənin qəsəbəsindən keçir. Bölgəyə nəqliyyat köhnə Kayseri-Malatya avtomobil yolu ilə təmin edilir. Rayonun iqlimi .
Rayon iqtisadiyyatında kənd təsərrüfatı və heyvandarlıqla yanaşı xalçaçılıq və tikinti materiallarının istehsalı da mühüm yer tutur. Tarla əkinçiliyi demək olar ki, hər ilçənin hər bir kəndində aparılır. İlçədə sadəcə maldarlıqla keçinən bir kənd yoxdur. Lakin, ilçədə heyvandarlığın iqtisadiyyatda mühüm yer tutduğu kəndlər var. Ümumiyyətlə heyvandarlıq kənd iqtisadiyyatında kənd təsərrüfatından daha üstündür.
Tarixçə
Bünyanın tarixinin çox köhnə olduğuna dair dəlil, ilçə yaxınlığındakı kəndlərdə mövcud olan mağara və xarabalıqlardan aydın olur. Mağaralardaki izlərdən xetlərin e.ə 4000-1200-cü illərdə burada məskunlaşması açıq aydın bilinir. İran, Assuriya və Roma mədəniyyətlərini yaşamış, lakin Anadolu Səlcuqlu Dövləti türkləşmişdir. Bölgə 1515-ci ildə Yavuz Sultan Səlim tərəfindən Osmanlı imperiyasının ərazisinə əlavə edilmişdir.
Əvvəllər Sarımsaqlı adlanan ilçə, 1895-ci ildə Sivas vilayətinin Pınarbaşı ilçəsindən çıxarılmış və Bünyan-ı Həmid adını qazanaraq müstəqil ilçə statusu almışdır. Bu ad "Həmidin quruluşu" mənasını verir. 1908-ci ildə Konstitusiya Monarxiyasının elan edilməsi nəticəsində Osmanlı sultanı II Əbdülhəmid taxtdan atıldıqdan sonra Həmidin adı ləğv edildi və adı Bünyan olaraq qaldı. 1912-ci ildə Sivasdan ayrılmış və Kayseriyə bağlanmışdır.
Coğrafiya
Bünyan ilçəsi Qoramaz dağının şimal yamacında yerləşir. Şəhərin mərkəzindən 40 km məsafədə yerləşən ilçənin ümumi səthi sahəsi 1306 km², hündürlük isə 1375 metrdir. İlçə şərqdən Pınarbaşı, cənubdan Tomarza, qərbdən şəhər mərkəzi, şimaldan Sarıoğlan, şimal-şərqdən Ağqışla, cənub-qərbdən Talas və qərbdən Qocasinan ilçələri ilə qonşudur.
İlçədə üstünlük təşkil edir. Yazları isti və quru, qışları soyuq və qarlıdır. Aprel, may və oktyabr aylarında yağıntı bol olur. Dekabr, yanvar və fevral aylarında adətən qar yağır. Orta illik yağıntının miqdarı 35 santimetrdir. Orta illik temperatur isə 10°-dir. Gecə ilə gündüz arasındakı istilik fərqi olduqca yüksəkdir.
İlçənin dağlıq ərazilərində kol və gəvənlərə rast gəlmək mümkündür. Son illərdə ilçə mərkəzində və kəndlərdəki su obyektlərində qovaq və söyüd ağacları əkilməyə başlanmışdır. Meyvə yetişdirmək üçün bir çox meyvə bağları var. Rayonda ərik, alma və armud boldur.
İnzibati quruluş
Bünyan rayonu mərkəz və Elbaşı alt ilçələrindən və ona bağlı kəndlərdən ibarətdir. 26 kənd var ki, bunlardan 19-u mərkəzə, 7-si isə Elbaşı alt ilçəsinə bağlıdır. Onlardan 26-sı kənd olmaq üzərə 57 muxtarlıq mövcuddur.
İqtisadiyyat
Kənd təsərrüfatı, heyvandarlıq, mövsümi tikinti işləri və xalçaçılıq rayonun əsas iqtisadiyyat sahələridir. Rayonda bir fabrik var. Bu fabrikdə təxminən 50-55 nəfər işləyir. Bünsa Döküm ASC 1970-ci illərdə polad istehsalı məqsədilə açılmışdır. Əkinçilik kəndlərdə və qəsəbələrdə ən əsas məşğuliyyətdir və yalnız mal-qara ilə keçinən bir kənd mövcud deyil. Kənd təsərrüfatında və heyvandarlıqda arzu olunan məhsuldarlıq hələ də əldə edilməmişdir. İlçədə buğda anbarı, buğda emalı fabrikləri var. İlçədə kənd təsərrüfatı maldarlıqdan daha çox inkişaf etmişdir. Xalça sənayesi iqtisadiyyata töhfə vermək baxımından rayon mərkəzində və kəndlərdə sənətkarlıq bir qolu olaraq öz mövqeyini qoruyur. Lakin son 10 ildə xalçaçılığın əhəmiyyəti və əhatə dairəsi davamlı olaraq azalmaqdadır. Hər evdə bir xalça dəzgahı var və xalça qadınlar tərəfindən toxunur. Rayonun adını ölkə daxilində və xaricdə elan edən Bünyan xalçaçılıq, hal-hazırda xalçaların toxunulmasında bazardan olduqca geri qalır.
Sosial quruluş
İlçədə təhsilə xüsusi əhəmiyyət verilir. Savadlılıq səviyyəsi 99%-dir. İlçənin bütün məktəblərində təhsil verilir lakin ilçədə Ərciyəs Universitenin kampusu yer almır.
Rayonda mühüm bir əyləncə mərkəzi yoxdur. Bununla birlikdə, Bünyan Bələdiyyəsi tərəfindən qurulan Qayaaltı Alabalıq Damazlıq Təsərrüfatı, gəzinti sahəsi və Sarımsaqlı Axın mənbəyi olan Kayseri-Malatya yolundakı Sultan Çiftliği Alov Təsisatı olaraq xüsusi diqqəti cəlb edir.
İstinadlar
- "Bünyan". kayseri.ktb.gov.tr. 2022-06-17 tarixində . İstifadə tarixi: 5 iyul 2020.
- "Bünyan ilçesi hakkında bilgiler". kayseri.ktb.gov.tr. 2022-06-17 tarixində . İstifadə tarixi: 5 iyul 2020.
- "Kayseri'nin Bünyan İlçesi". kayseriden.biz (türk). 2021-10-27 tarixində . İstifadə tarixi: 5 iyul 2020.
- "Bünyan İlçesi". www.kayseri.gov.tr (türk). 2021-10-26 tarixində . İstifadə tarixi: 5 iyul 2020.
- "Bünyan İlçemizin Tarihçesi". www.bunyan.gov.tr. 2022-06-14 tarixində . İstifadə tarixi: 5 iyul 2020.
- "Bünyan'da eğitim". bunyanfl.meb.k12.tr (türk). 2020-07-05 tarixində . İstifadə tarixi: 5 iyul 2020.
Xarici keçidlər
- Bünyan Bələdiyyəsi rəsmi səhifə
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bunyan turk Bunyan Kayseri ilinin ilcesi Ilce Kayseriden 40 km simal serqde Merkezi Anadolu regionunun Yuxari Qizilirmaq bolgesinde yerlesir Rayonun sethi sahesi 1306 km dir Seherde 8 qesebe ve 24 kend yer almaqdadir Bunyan ilcesi serqde Pinarbasi cenubda Tomarza qerbde seher merkezi simalda Sarioglan simal serqde Agqisla cenub qerbde Talas ve qerbde Qocasinan ile hemserheddir Ilce ehalisi 43 795 neferdir Bunyan38 50 55 sm e 35 51 33 s u Olke TurkiyeTarixi ve cografiyasiSaat qursagi UTC 03 00EhalisiEhalisi 31 497 nef 2018 Xeriteni goster gizle Bunyan Vikianbarda elaqeli mediafayllar Bunyan kicik bir yasayis menteqesi oldugu ucun tarixi Kayseriye bagli qalmisdir Bolge hansi dovletin hakimiyyeti altinda qalmisdirsa Bunyan da onun tabeliyinde olmusdur Bunyanin ilk yasayis meskeninin xetler terefinden salindigi buradaki magaralardaki izlerden bellidir Xetler e e 1450 1200 ci iller arasinda Bunyanda hokm surmus ve dovrun en boyuk yasayis menteqelerinden birini mehz burda qurmuslar Kanis ve Karum bu menteqelerin en boyuk numunesidir Ilce Qoramaz daginin simal eteklerinde deniz seviyyesinden 1 348 m yukseklikde 35 52 uzunluq ve 38 55 cografi enliyinde Erciyes dagindan 40 km simal serqde bir bolgede qurulmusdur Sivas Kayseri demiryolu ilcenin qesebesinden kecir Bolgeye neqliyyat kohne Kayseri Malatya avtomobil yolu ile temin edilir Rayonun iqlimi Rayon iqtisadiyyatinda kend teserrufati ve heyvandarliqla yanasi xalcaciliq ve tikinti materiallarinin istehsali da muhum yer tutur Tarla ekinciliyi demek olar ki her ilcenin her bir kendinde aparilir Ilcede sadece maldarliqla kecinen bir kend yoxdur Lakin ilcede heyvandarligin iqtisadiyyatda muhum yer tutdugu kendler var Umumiyyetle heyvandarliq kend iqtisadiyyatinda kend teserrufatindan daha ustundur TarixceBunyanin tarixinin cox kohne olduguna dair delil ilce yaxinligindaki kendlerde movcud olan magara ve xarabaliqlardan aydin olur Magaralardaki izlerden xetlerin e e 4000 1200 cu illerde burada meskunlasmasi aciq aydin bilinir Iran Assuriya ve Roma medeniyyetlerini yasamis lakin Anadolu Selcuqlu Dovleti turklesmisdir Bolge 1515 ci ilde Yavuz Sultan Selim terefinden Osmanli imperiyasinin erazisine elave edilmisdir Evveller Sarimsaqli adlanan ilce 1895 ci ilde Sivas vilayetinin Pinarbasi ilcesinden cixarilmis ve Bunyan i Hemid adini qazanaraq musteqil ilce statusu almisdir Bu ad Hemidin qurulusu menasini verir 1908 ci ilde Konstitusiya Monarxiyasinin elan edilmesi neticesinde Osmanli sultani II Ebdulhemid taxtdan atildiqdan sonra Hemidin adi legv edildi ve adi Bunyan olaraq qaldi 1912 ci ilde Sivasdan ayrilmis ve Kayseriye baglanmisdir CografiyaBunyan ilcesi Qoramaz daginin simal yamacinda yerlesir Seherin merkezinden 40 km mesafede yerlesen ilcenin umumi sethi sahesi 1306 km hundurluk ise 1375 metrdir Ilce serqden Pinarbasi cenubdan Tomarza qerbden seher merkezi simaldan Sarioglan simal serqden Agqisla cenub qerbden Talas ve qerbden Qocasinan ilceleri ile qonsudur Ilcede ustunluk teskil edir Yazlari isti ve quru qislari soyuq ve qarlidir Aprel may ve oktyabr aylarinda yaginti bol olur Dekabr yanvar ve fevral aylarinda adeten qar yagir Orta illik yagintinin miqdari 35 santimetrdir Orta illik temperatur ise 10 dir Gece ile gunduz arasindaki istilik ferqi olduqca yuksekdir Ilcenin dagliq erazilerinde kol ve gevenlere rast gelmek mumkundur Son illerde ilce merkezinde ve kendlerdeki su obyektlerinde qovaq ve soyud agaclari ekilmeye baslanmisdir Meyve yetisdirmek ucun bir cox meyve baglari var Rayonda erik alma ve armud boldur Inzibati qurulusBunyan rayonu merkez ve Elbasi alt ilcelerinden ve ona bagli kendlerden ibaretdir 26 kend var ki bunlardan 19 u merkeze 7 si ise Elbasi alt ilcesine baglidir Onlardan 26 si kend olmaq uzere 57 muxtarliq movcuddur IqtisadiyyatKend teserrufati heyvandarliq movsumi tikinti isleri ve xalcaciliq rayonun esas iqtisadiyyat saheleridir Rayonda bir fabrik var Bu fabrikde texminen 50 55 nefer isleyir Bunsa Dokum ASC 1970 ci illerde polad istehsali meqsedile acilmisdir Ekincilik kendlerde ve qesebelerde en esas mesguliyyetdir ve yalniz mal qara ile kecinen bir kend movcud deyil Kend teserrufatinda ve heyvandarliqda arzu olunan mehsuldarliq hele de elde edilmemisdir Ilcede bugda anbari bugda emali fabrikleri var Ilcede kend teserrufati maldarliqdan daha cox inkisaf etmisdir Xalca senayesi iqtisadiyyata tohfe vermek baximindan rayon merkezinde ve kendlerde senetkarliq bir qolu olaraq oz movqeyini qoruyur Lakin son 10 ilde xalcaciligin ehemiyyeti ve ehate dairesi davamli olaraq azalmaqdadir Her evde bir xalca dezgahi var ve xalca qadinlar terefinden toxunur Rayonun adini olke daxilinde ve xaricde elan eden Bunyan xalcaciliq hal hazirda xalcalarin toxunulmasinda bazardan olduqca geri qalir Sosial qurulusIlcede tehsile xususi ehemiyyet verilir Savadliliq seviyyesi 99 dir Ilcenin butun mekteblerinde tehsil verilir lakin ilcede Erciyes Universitenin kampusu yer almir Rayonda muhum bir eylence merkezi yoxdur Bununla birlikde Bunyan Belediyyesi terefinden qurulan Qayaalti Alabaliq Damazliq Teserrufati gezinti sahesi ve Sarimsaqli Axin menbeyi olan Kayseri Malatya yolundaki Sultan Ciftligi Alov Tesisati olaraq xususi diqqeti celb edir Istinadlar Bunyan kayseri ktb gov tr 2022 06 17 tarixinde Istifade tarixi 5 iyul 2020 Bunyan ilcesi hakkinda bilgiler kayseri ktb gov tr 2022 06 17 tarixinde Istifade tarixi 5 iyul 2020 Kayseri nin Bunyan Ilcesi kayseriden biz turk 2021 10 27 tarixinde Istifade tarixi 5 iyul 2020 Bunyan Ilcesi www kayseri gov tr turk 2021 10 26 tarixinde Istifade tarixi 5 iyul 2020 Bunyan Ilcemizin Tarihcesi www bunyan gov tr 2022 06 14 tarixinde Istifade tarixi 5 iyul 2020 Bunyan da egitim bunyanfl meb k12 tr turk 2020 07 05 tarixinde Istifade tarixi 5 iyul 2020 Xarici kecidlerBunyan Belediyyesi resmi sehifeHemcinin bax