Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Razyana (lat. Foeniculum) — bitkilər aləminin çətirçiçəklilər dəstəsinin çətirkimilər fəsiləsinin razyana cinsinə aid bitki növü.
| Razyana | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||
| Elmi təsnifat | ||||||||||
| Domen: Klad: Ranqsız: Aləm: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Dəstə: Fəsilə: Yarımfəsilə: Triba: Cins: Razyana | ||||||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||||||
| ||||||||||
Razyana meyvələri bütöv halda yeyinti sənayesində və tibdə istifadə olunur. Razyana toxumlarının tərkibində 4–6 % efir yağı vardır. Ona görə də razyana efir yağı almaq üçün də becərilir. Efir yağının ən qiymətli tərkib hissəsi anetol adlanan ətirli maddədir. Efir yağı və onun tərkibində olan anetol yeyinti, ətriyyat — kosmetika və əczaçılıq sənayesində işlədilir. Dərman məqsədilə meyvələrindən istifadə olunur. Meyvəsini sentyabr ayında yetişənə az qalmış toplayıb açıq havada bir müddət qurudur, xüsusi maşında başqa qarışıqlardan təmizləyib ayırır, aptek anbarına təhvil verirlər. Meyvəsinin tərkibində efir yağından başqa 16–18 % piyli yağ və 27 % zülal maddəsi vardır.
Növləri
Azərbaycanın dərman bitkiləri
- Adi razyana (Foeniculum vulgare Mill.)
Əhəmiyyəti
Razyana meyvəsindən elmi təbabətdə soyuqdəymədən baş verən xəstəliklərdə, xüsusən tənəffüs yollarının iltihabında yumşaldıcı və bəlğəmgətirici öskürək dərmanı kimi, eləcə də mədə-bağırsaq xəstəliyində həzm prosesini yaxşılaşdıran və köpmənin qarşısını alan vasitə kimi geniş istifadə olunur. Razyana meyvəsi dəmləmə və bişirmə şəklində öd kisəsinin iltihabında və böyrək xəstəliklərində də qəbul edilir.
Yağı
İki və ya çoxillik çətirşəkilli olub, sarı rənglidir. Bitkisinin bütün orqanları ətirlidir. İyun-iyul aylarında çiçək açır, avqusta isə toxumları yetişir. Toxumlarından alınan efir yağının miqdarı 2.5-3.5% olur. Efir yağının əsas tərkib hissəsi 50-60% anetoldan ibarətdir. Anetol – şirintəhər, özünə məxsus iyə malikdir.
Tərkibi
Razyana yağında 10-12%-ə qədər fenxona, pinenə, dipentenə, kamfenə, anis (cirə) aldehidinə, metilxavinol və anis turşusuna rast gəlinir. Razyana toxumlarından alınan efir yağının tərkibində rəngli maddələr, doymuş yağlar (18-23%) doymamış olein yağı (22%) kəhraba, alma turşuları vardır.
İstifadə sahələri
Razyana toxumlarından alınan efir yağı farmokopeyada mədə ağrılarına və öskürəyə qarşı istifadə olunan dərman kimi istifadə olunur. Onun toxumlarını əzib dəmləmək öskürək üçün təbii məlhəmdir. Razyana və şüyüd suyu südəmər uşaqlarda həzm sistemini yaxşılaşdırır, köpü aradan qaldırır. razyananın yağından yeyinti sənayesində ətirli maddə kimi də istifadə olunur. ondan qənnadi və şirniyyat məmulatlarının hazırlanmasında təravətləndirici kimi istifadə olunur .
İstinadlar
- M.K. Məmmədov. Ətirli maddələr. Bakı. Elm 2006. səh.286
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Razyana lat Foeniculum bitkiler aleminin cetircicekliler destesinin cetirkimiler fesilesinin razyana cinsine aid bitki novu RazyanaElmi tesnifatDomen EukariotlarKlad DiaphoretickesRanqsiz ArxeplastidlerAlem BitkilerKlad StreptofitlerKlad EmbryophytesKlad Klad Klad Toxumlu bitkilerKlad Cicekli bitkilerKlad Klad Klad Klad AsteridsKlad Deste CetirciceklilerFesile CetirkimilerYarimfesile Triba Cins RazyanaBeynelxalq elmi adiFoeniculum Mill 1754Sekil axtarisiITIS 29508NCBI 48037EOL 71412 Razyana meyveleri butov halda yeyinti senayesinde ve tibde istifade olunur Razyana toxumlarinin terkibinde 4 6 efir yagi vardir Ona gore de razyana efir yagi almaq ucun de becerilir Efir yaginin en qiymetli terkib hissesi anetol adlanan etirli maddedir Efir yagi ve onun terkibinde olan anetol yeyinti etriyyat kosmetika ve eczaciliq senayesinde isledilir Derman meqsedile meyvelerinden istifade olunur Meyvesini sentyabr ayinda yetisene az qalmis toplayib aciq havada bir muddet qurudur xususi masinda basqa qarisiqlardan temizleyib ayirir aptek anbarina tehvil verirler Meyvesinin terkibinde efir yagindan basqa 16 18 piyli yag ve 27 zulal maddesi vardir NovleriAzerbaycanin derman bitkileri Adi razyana Foeniculum vulgare Mill EhemiyyetiRazyana meyvesinden elmi tebabetde soyuqdeymeden bas veren xesteliklerde xususen teneffus yollarinin iltihabinda yumsaldici ve belgemgetirici oskurek dermani kimi elece de mede bagirsaq xesteliyinde hezm prosesini yaxsilasdiran ve kopmenin qarsisini alan vasite kimi genis istifade olunur Razyana meyvesi demleme ve bisirme seklinde od kisesinin iltihabinda ve boyrek xesteliklerinde de qebul edilir YagiIki ve ya coxillik cetirsekilli olub sari renglidir Bitkisinin butun orqanlari etirlidir Iyun iyul aylarinda cicek acir avqusta ise toxumlari yetisir Toxumlarindan alinan efir yaginin miqdari 2 5 3 5 olur Efir yaginin esas terkib hissesi 50 60 anetoldan ibaretdir Anetol sirinteher ozune mexsus iye malikdir Terkibi Razyana yaginda 10 12 e qeder fenxona pinene dipentene kamfene anis cire aldehidine metilxavinol ve anis tursusuna rast gelinir Razyana toxumlarindan alinan efir yaginin terkibinde rengli maddeler doymus yaglar 18 23 doymamis olein yagi 22 kehraba alma tursulari vardir Istifade saheleri Razyana toxumlarindan alinan efir yagi farmokopeyada mede agrilarina ve oskureye qarsi istifade olunan derman kimi istifade olunur Onun toxumlarini ezib demlemek oskurek ucun tebii melhemdir Razyana ve suyud suyu sudemer usaqlarda hezm sistemini yaxsilasdirir kopu aradan qaldirir razyananin yagindan yeyinti senayesinde etirli madde kimi de istifade olunur ondan qennadi ve sirniyyat memulatlarinin hazirlanmasinda teravetlendirici kimi istifade olunur IstinadlarM K Memmedov Etirli maddeler Baki Elm 2006 seh 286Hemcinin bax