Zombi — filmlərdə, seriallarda və oyunlarda tez-tez görünən məxluq. Onlar insan əti ilə qidalanan yenidən dirilmiş cəsədlərdir. Zombilər yavaş hərəkət edən, ağılsız və vəhşi varlıqlar kimi təsvir edilirlər. Onlar adətən yoluxucu xəstəliklər nəticəsində ortaya çıxırlar. Zombilərin mənşəyi müxtəlif mədəniyyətlərə və onların folkloruna gedib çıxır. Haiti folklorunda zombilərin cadugər tərəfindən sehrli vasitələrlə həyata qaytarılan fərdlər olduğu deyilir.
Vudu Zombiləri
Vudu inancına görə ölü, bir insan və ya mambo tərəfindən yenidən dirildilə bilər. Zombilərin öz şüurları və ya istəkləri olmadığı üçün bokor ya da mambonun idarəsi altındadırlar. Zombi eyni zamanda vudunun ilan tanrısı Niger-Konqonun adıdır. Konqo dilində istifadə edilən və tanrı mənasını verən "nzambi" sözcüyünə bənzəməkdədir.
1937-ci ildə Haitidəki ənənə və adətlər üzərində edilən bir araşdırma əsnasında Zora Nil Hörston, 1907-ci ildə 29 yaşındaykən ölmüş və basdırılmış Felisia Feliks-Mentor ilə əlaqədar bir söz-söhbətlə qarşılaşdı. Kəndlilər ölümündən 30 il sonra Felisianı yollarda havalanmış bir şəkildə və yanında bir neçə adam ilə birlikdə gedərkən gördüklərini söyləyirdilər. Hörtson bu bəhs edilən insandan çox məlumat verməyə istəkli fərdlər tapa bilmədi. Hörston bir yazısında bu mövzuya toxunmuşdur:
"Əgər elm qəbilə mərasimlərindəki fiqurlar yerinə Haiti və Afrikadakı Vudunun təsiri altına ensə, bu günə qədər tibb elmi tərəfindən bilinməyən bir sıra tibbi sirrlərin gücünə çatacaqdır" |
1980-ci illərdə Kanadalı etnobotanist Ueyd Devis zombilerin farmakoloji vəziyyəti ilə əlaqədar iki kitab nəşr etdi; "The Serpent and the Rainbow" (İlan və Göy qurşağı) (1985) və "Passage of Darkness: The Ethnobiology of the Haitian Zombie" (Qaranlığın keçidi: Haitili zombilərin etnobiologiyası) (1988). Devis 1982-ci ildə Haitiyə getmiş və orada etdiyi araşdırmalar nəticəsində, yaşayan bir insanın iki xüsusi növ tozu götürməsiylə bir zombiyə çevrilə biləcəyini iddia etmişdi. Birincisi "coup da poudre" (Fransızca: toz çarpması) içərisində olan tetrodotoksin (TTX) maddəsi səbəbiylə ölü bənzəri vəziyyətə səbəb olar. Tetrodotoksin Yaponların yemək zövqünü meydana gətirən, fugu ya da kirpi balığı içində olan zəhərli toksin ilə eyni xüsusiyyətlərə malikdir. Öldürücü təsiri olan bu maddənin 1 mq dozası insanı günlərlə şüuru açıq olmasına baxmayaraq, yarı ölü bir vəziyyətdə buraxa bilər. İkinci toz isə (qarışıqlıq verən qallüsinasiya təsiri vardır) insanı şüursuz və öz istəyi xaricində hərəkət edən zombi bənzəri bir vəziyyətə gətirir. Devis eyni zamanda bu təcrübələri yaşamış Klervius Narkissenin hekayəsini də məşhurlaşdırmışdı. Devidin etdiyi işlərin həqiqəti və doğruluğu üzərində hələ də şübhə baxışlar vardır.
İstinadlar
- "Sacramento News & Review — Best of Sacramento". Newsreview.com. 2011-08-24 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2012-08-21.
- "2001". Trashfilmorgy-gallery.com. 2011-08-24 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2012-08-21.
- Gallaher, Tim (1997). Zora Nil Hörston, Amerikalı yazıçı 2006-11-06 at the Wayback Machine
Xarici keçidlər
- All Things Zombie 2012-08-05 at the Wayback Machine
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Zombi filmlerde seriallarda ve oyunlarda tez tez gorunen mexluq Onlar insan eti ile qidalanan yeniden dirilmis cesedlerdir Zombiler yavas hereket eden agilsiz ve vehsi varliqlar kimi tesvir edilirler Onlar adeten yoluxucu xestelikler neticesinde ortaya cixirlar Zombilerin menseyi muxtelif medeniyyetlere ve onlarin folkloruna gedib cixir Haiti folklorunda zombilerin caduger terefinden sehrli vasitelerle heyata qaytarilan ferdler oldugu deyilir Vudu ZombileriBir Haitili zombi seker qamisi tarlasinda Vudu inancina gore olu bir insan ve ya mambo terefinden yeniden dirildile biler Zombilerin oz suurlari ve ya istekleri olmadigi ucun bokor ya da mambonun idaresi altindadirlar Zombi eyni zamanda vudunun ilan tanrisi Niger Konqonun adidir Konqo dilinde istifade edilen ve tanri menasini veren nzambi sozcuyune benzemekdedir 1937 ci ilde Haitideki enene ve adetler uzerinde edilen bir arasdirma esnasinda Zora Nil Horston 1907 ci ilde 29 yasindayken olmus ve basdirilmis Felisia Feliks Mentor ile elaqedar bir soz sohbetle qarsilasdi Kendliler olumunden 30 il sonra Felisiani yollarda havalanmis bir sekilde ve yaninda bir nece adam ile birlikde gederken gorduklerini soyleyirdiler Hortson bu behs edilen insandan cox melumat vermeye istekli ferdler tapa bilmedi Horston bir yazisinda bu movzuya toxunmusdur Eger elm qebile merasimlerindeki fiqurlar yerine Haiti ve Afrikadaki Vudunun tesiri altina ense bu gune qeder tibb elmi terefinden bilinmeyen bir sira tibbi sirrlerin gucune catacaqdir 1980 ci illerde Kanadali etnobotanist Ueyd Devis zombilerin farmakoloji veziyyeti ile elaqedar iki kitab nesr etdi The Serpent and the Rainbow Ilan ve Goy qursagi 1985 ve Passage of Darkness The Ethnobiology of the Haitian Zombie Qaranligin kecidi Haitili zombilerin etnobiologiyasi 1988 Devis 1982 ci ilde Haitiye getmis ve orada etdiyi arasdirmalar neticesinde yasayan bir insanin iki xususi nov tozu goturmesiyle bir zombiye cevrile bileceyini iddia etmisdi Birincisi coup da poudre Fransizca toz carpmasi icerisinde olan tetrodotoksin TTX maddesi sebebiyle olu benzeri veziyyete sebeb olar Tetrodotoksin Yaponlarin yemek zovqunu meydana getiren fugu ya da kirpi baligi icinde olan zeherli toksin ile eyni xususiyyetlere malikdir Oldurucu tesiri olan bu maddenin 1 mq dozasi insani gunlerle suuru aciq olmasina baxmayaraq yari olu bir veziyyetde buraxa biler Ikinci toz ise qarisiqliq veren qallusinasiya tesiri vardir insani suursuz ve oz isteyi xaricinde hereket eden zombi benzeri bir veziyyete getirir Devis eyni zamanda bu tecrubeleri yasamis Klervius Narkissenin hekayesini de meshurlasdirmisdi Devidin etdiyi islerin heqiqeti ve dogrulugu uzerinde hele de subhe baxislar vardir Istinadlar Sacramento News amp Review Best of Sacramento Newsreview com 2011 08 24 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2012 08 21 2001 Trashfilmorgy gallery com 2011 08 24 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2012 08 21 Gallaher Tim 1997 Zora Nil Horston Amerikali yazici 2006 11 06 at the Wayback MachineXarici kecidlerAll Things Zombie 2012 08 05 at the Wayback Machine