Zeybək (rəqs)

Zeybək - Qərbi Anadolu bölgəsində məşhur bir rəqs. Zeybək özü növlərə bölünür.

Zeybək
Türkiyə milli rəqsi “Zeybək”
Taktı	2/4
Tempi	Aramla
Mənşəyi	Türkiyə
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Bir şəxs tərəfindən oynanır və ya bir neçə oyunçunu bir dairədə təşkil edir. Zeybək xalqı qoruyan cəsur bir insanı təmsil edir. Zeybəki oynayan rəqqas, qollarını çiyinlərinin yanına, çiyinlərinə tərəf açar və bəzi oyunlarda əllərini dirsəklərdən bir qədər yığır. O, böyük addımlar atır və yavaş-yavaş hərəkət edir. Dizin bəzən bükülməsi və dizin bir nöqtəyə toxunması bu rəqsin açıq hərəkətidir. Zeybəklərin bu növü İzmir, Aydın, Manisa, Dənizli, Muğla və Uşak tərəflərində görülən Zeybək növləridir. Bu, Balıkəsirin Ege sahillərinə daxil ola bilər.

Daxili Ege rəsmləri; Kütahya, Bursa, Afyonkarahisar, Balıkəsirdə şərq seqmentləri, Əskişəhir və Biləcik zeybək mövqeyini təsir etdi. Yenə də Ankaranın tərəfində oynanan oyunlar zeybek kateqoriyasına daxil olur. Kaşıklı zeybək də oyun xarakterli Sinopa uzanan Qərb Qara dəniz Bölməsini ehtiva edir. Burdur, İsparta, Antalya, Muğla-Fethiye və Dənizlinin (Acıpayam ətrafı) cənub bölgələri "Təkə" zeybəkləri daxildir və canlı tunes var. Balıkəsirdə daxili və cənub bölgələrində zeybək (təhlükəsiz) oyunlarına rast gəlinir.

Bundan əlavə, peçeneq kostyumunun Zeybək kostyumu ilə oxşarlıqları haqqında məlumatı Bizans salnamələrində müəyyən edilən Klod Kahen İslami Qaynaqlara Görə Malazgirt Döyüşü başlıqlı məqaləsində izah etmişdir. Bizans komandirlərindən olan Alyattenin komandanlığı altında olan peçeneq əsgərləri qarşı cəbhədəki Səlçuq əsgərlərindən seçilə bilmirdilər. Bəzi tarixçilərin fikrincə, peçeneq kültürünün Zeybək kültüründə böyük təsiri vardır.

İstinadlar

1. Hayati Kuzucu, Türk Milli Kimliğinin Oluşması Süreci ve Yukarı Teke Örneği Bağlamında Dirmil’in Demografisi, Burdur 2017, s. 119.
2. Mehmet Eröz, Milli Kültürümüz ve Meselelerimiz, Doğuş Yayın ve Dağıtım, İstanbul 1983, s. 85-86.