Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Zanbaqkimilər (lat. Liliaceae) — bitkilər aləminin zanbaqçiçəklilər dəstəsinə aid bitki fəsiləsi.
| Zanbaqkimilər | ||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||||
| Elmi təsnifat | ||||||||||||
| Domen: Klad: Ranqsız: Aləm: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Dəstə: Fəsilə: Zanbaqkimilər | ||||||||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||||||||
| ||||||||||||
Zanbaqkimilər fəsiləsinin nümayəndələri əksərən çoxillik otlar, kökümsovlu və ya soğanaqlı bitkilərdir. Yarpaqları növbəli düzülüşlü, tam və nadir hallarda kənarları dişli, kökətrafı yarpaqlıdırlar. Çiçəklər əsaəsən ikicinsli, aktinomorf, müxtəlif tipli çiçəkqrupuna toplanmış və ya tək-təkdirlər. Çiçəkyanlığı 2 dairədə düzülüb, 3 üzvlü olub, tac və ya kasacıq şəkillidir. Erkəkciklər 6 ədəd olub, 2 dairədə yerləşir. Erkəkcik sapları sərbəst və ya birləşmişdir. Dişiciyi 3 meyvə yarpağının bitişməsindən əmələ gəlmişdir, sütuncuğu adətən bir, bəzi növlərdə isə 3 olur. Toxumlar endospermlidir. Entomofil bitkilərdir, nektar yumurtalığın arakəsmələrindən ifraz olunur. Bəzən çiçəkyanlığının yarpaqlarında xüsusi nektarlıqlar olur.
Bütün dünyada yayılmış 220 cinsi və 3500 növü vardır. Yer kürəsinin bütün floralarında rast gəlinən geniş yayılmış fəsilədir. Azərbaycan Respublikası ərazisində aran bölgələrdən başlamış yuxarı dağ qurşağına qədər 25 cinsdə təmsil olunmuş 150-ə qədər növü yayılmışdır.
Zanbaqkimilər bir sıra yarımfəsilələrə bölünür:
- Çirişkimilər (Asphodeloideae)
- Zanbaqkimilər (Lilioideae)
- Qarçiçəyikimilər (Scilloideae)
- Soğankimilər (Allioideae)
- Qulançarkimilər (Asparagoideae)
- Qızılcakimilər (Smilacoideae)
Zanbaqkimilərdən müxtəlif məqsədlər üçün istifadə olunur. Belə ki, iri, gözəl çiçəklərinə görə bağçılıqda istifadə olunan bitkilərə zanbaq, dağlaləsi, hiassintlər, çiriş və digər cinslərin nümayəndələrini misal göstərmək olar.
Tərəvəz bitkilərinə adi soğan (Allium cepa) və vegetativ yolla çoxalan sarımsaq (A.sativum) daxildir. Bəzi zanbaqkimilər dərman əhəmiyyətlidir. Xalq təbabətində inciçiçəyinin tərkibindəki zəhərli qlükozidlər ürək xəstəliklərinin müalicəsində istifadə olunur. Aloyenin yarpaqlarından alınan ekstraktı irinli yaraların müalicəsində, göz xəstəliklərində istifadə edirlər.
İstinadlar
- Angiosperm Phylogeny Group An update of the Angiosperm Phylogeny Group classification for the orders and families of flowering plants: APG III (ing.). // Botanical Journal of the Linnean Society / M. F. Fay Wiley-Blackwell, Linnean Society of London, OUP, 2009. Vol. 161, Iss. 2. P. 105–121. ISSN 0024-4074; 1095-8339 doi:10.1111/J.1095-8339.2009.00996.X
- Appendix IIB: Conserved and rejected names of families of bryophytes and spermatophytes. // International Code of Nomenclature for algae, fungi, and plants (Shenzhen Code) / red. N. J. Turland, J. H. Wiersema, F. Barrie, V. Qreuter, D. L. Hawksworth, P. S. Herendeen, S. Knapp, W. Kusber, D. Z. Li, K. Marhold və b. 2018.
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Zanbaqkimiler lat Liliaceae bitkiler aleminin zanbaqcicekliler destesine aid bitki fesilesi ZanbaqkimilerElmi tesnifatDomen EukariotlarKlad DiaphoretickesRanqsiz ArxeplastidlerAlem BitkilerKlad StreptofitlerKlad EmbryophytesKlad Klad Klad Toxumlu bitkilerKlad Cicekli bitkilerKlad BirlepelilerDeste ZanbaqciceklilerFesile ZanbaqkimilerBeynelxalq elmi adiLiliaceae Juss 1789 Sekil axtarisiITIS 42633NCBI 4677EOL 4174FW 54578 Zanbaqkimiler fesilesinin numayendeleri ekseren coxillik otlar kokumsovlu ve ya soganaqli bitkilerdir Yarpaqlari novbeli duzuluslu tam ve nadir hallarda kenarlari disli koketrafi yarpaqlidirlar Cicekler esaesen ikicinsli aktinomorf muxtelif tipli cicekqrupuna toplanmis ve ya tek tekdirler Cicekyanligi 2 dairede duzulub 3 uzvlu olub tac ve ya kasaciq sekillidir Erkekcikler 6 eded olub 2 dairede yerlesir Erkekcik saplari serbest ve ya birlesmisdir Disiciyi 3 meyve yarpaginin bitismesinden emele gelmisdir sutuncugu adeten bir bezi novlerde ise 3 olur Toxumlar endospermlidir Entomofil bitkilerdir nektar yumurtaligin arakesmelerinden ifraz olunur Bezen cicekyanliginin yarpaqlarinda xususi nektarliqlar olur Butun dunyada yayilmis 220 cinsi ve 3500 novu vardir Yer kuresinin butun floralarinda rast gelinen genis yayilmis fesiledir Azerbaycan Respublikasi erazisinde aran bolgelerden baslamis yuxari dag qursagina qeder 25 cinsde temsil olunmus 150 e qeder novu yayilmisdir Zanbaqkimiler bir sira yarimfesilelere bolunur Ciriskimiler Asphodeloideae Zanbaqkimiler Lilioideae Qarciceyikimiler Scilloideae Sogankimiler Allioideae Qulancarkimiler Asparagoideae Qizilcakimiler Smilacoideae Zanbaqkimilerden muxtelif meqsedler ucun istifade olunur Bele ki iri gozel ciceklerine gore bagciliqda istifade olunan bitkilere zanbaq daglalesi hiassintler ciris ve diger cinslerin numayendelerini misal gostermek olar Terevez bitkilerine adi sogan Allium cepa ve vegetativ yolla coxalan sarimsaq A sativum daxildir Bezi zanbaqkimiler derman ehemiyyetlidir Xalq tebabetinde inciciceyinin terkibindeki zeherli qlukozidler urek xesteliklerinin mualicesinde istifade olunur Aloyenin yarpaqlarindan alinan ekstrakti irinli yaralarin mualicesinde goz xesteliklerinde istifade edirler IstinadlarAngiosperm Phylogeny Group An update of the Angiosperm Phylogeny Group classification for the orders and families of flowering plants APG III ing Botanical Journal of the Linnean Society M F Fay Wiley Blackwell Linnean Society of London OUP 2009 Vol 161 Iss 2 P 105 121 ISSN 0024 4074 1095 8339 doi 10 1111 J 1095 8339 2009 00996 X Appendix IIB Conserved and rejected names of families of bryophytes and spermatophytes International Code of Nomenclature for algae fungi and plants Shenzhen Code red N J Turland J H Wiersema F Barrie V Qreuter D L Hawksworth P S Herendeen S Knapp W Kusber D Z Li K Marhold ve b 2018 ISBN 978 3 946583 16 5Hemcinin bax