Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Zənburəkçilər — Nadir şah Əfşarın ordusunda xidmət edən yüngül artilleriya bölməsi
Haqqında
Nadir şah Əfşarın ordusunda istifadə edilən kiçik və yüngül toplar zənburək adlanırdı . Zənburəklərin lülələrinin çapı Nadir şah qoşunlarında istifadə olunan ağır tüfənglərin çapından azacıq böyük olmaqla, orta topların çapından kiçik idi. Bu toplar lüləsinin əhatəsinə dolandırılmış tuğ və lüləsinin aşağısında olan mil və ox vasitəsilə şamdan adlanan yastığın üzərində bərkidilirdi. Sonra da bu yastıq dəvənin donqarları arasında bərkidilmiş dayaq üzərinə qoyulurdu. Zənburəklər dəvələr vasitəsilə daşınırdı. Onlardan istifadə zamanı dəvələr dizləri üzərinə yatırdılar və dəvələrin üzərindən götürülmədən onlardan atəş açılırdı. Hər dəvə yalnız bir zənburək aparırdı. Bunun üçün xüsusi dəvələr seçilir və həmin dəvələr zənburək daşınması üçün hazırlanırdı. Zənburəkçi dəvənin donqarının arxasında bərkidilmiş palanın üzərində oturaraq adətən sol əli ilə zənburəkin lüləsinin arxasından tutardı. Dəvənin sağ tərəfinə zənburəkin fitili, sol tərəfinə isə barıt və mərmi torbası asılardı. Mərmi torbasına 20-dək mərmi yükləmək olurdu. Atəş açılmasına başlanan zaman zənburəkçi dəvənin qatlanmış ayaqlarından birini açardı ki, atəşin qorxusundan dəvə asanlıqla ayağa qalxa bilməsin. Bundan başqa zənburək lüləsinin yastıq üzərində fırlanması dəvənin yerini dəyişmədən müxtəlif istiqamətlərə atəş açmağa imkan verirdi. Zənburəklərin atəş uzaqlığı çox da böyük deyildi. Bununla belə, atəşlərin yaratdığı gurultu qarşı tərəfdə vahimə yaratmağa kömək edirdi. Zənburəkçilər göy rəngli canlıq, geniş şalvar və uzun boğazı olan çarıq geyinirdilər. Başlarına isə yarıdan yuxarı konus şəklində daralan hündür papaq qoyurdular. Zənburəkçilər dəstəsi Nadir şahın topçu qüvvələrinin mühüm tərkib hissəsini təşkil edirdi və bu topların imkanlarından məharətlə istifadə edilməsi onların əhəmiyyətini xeyli artırırdı. Zənburəklərin silahlanmaya qəbul edilməsi də səfəvilər dövrünə aiddir. Tədqiqatçıların qənaətinə görə, hələ Şah Abbas dövründə bu toplardan istifadə edilməyə başlanmış və onun ilk strukturları yaradılmışdı. Amma səfəvilər qoşunlarında bu topların malik olduğu bütün imkanları reallaşdırmaq mümkün olmamışdı. Nadir şahın qoşunlarının tərkibində isə zənburəklərdən daha geniş və daha səmərəli istifadə olunması onların gərəkliliyini təsdiqlədi . Bunun nəticəsi kimi, müstəqil zənburəkçi strukturları formalaşdırıldı. Həmin strukturların təşkili də Nadir şahın öz qoşunlarının formalaşdırılmasına gətirdiyi yeniliklərdən biri idi.
Zənburəkçilər zənburəkçibaşına tabe olurdular. Nadir şahın qoşunlarında belə bir vəzifə mövcud idi. Zənburəkçilər başlarına yuxarıdan yarısı arxaya doğru ensizləşən papaqlar qoyurdular. Şah ordusunda Mehdi bəy Xorasani kimi məşhur zənburəkçibaşı faəliyyət göstərmişdi. O sonradan şahın fərmanı ilə Şrivan hakimi təyin olunmuşdu.
Mənbə
- Maykl Eksvorti. The Sword of Persia: Nader Shah, from tribal warrior to conquering tyrant. I. B. Tauris. 2009. səh. 180.
- Maykl Eksvorti. The Army of Nader Shah. Iranian Studies. 40 (5). 2007. səh. 180.
- Mehman Süleymanov. Nadir şah (PDF). Pərvin Darabadi (elmi redaktor). 741.
- Sadat, Sayad. NADİR ŞAH DÖNEMİNDE AFGANİSTAN. Sakarya. 2017.
İstinadlar
- Süleymanov, 2010. səh. 540
- Sadat, 2007. səh. 63
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Zenburekciler Nadir sah Efsarin ordusunda xidmet eden yungul artilleriya bolmesiHaqqindaNadir sah Efsarin ordusunda istifade edilen kicik ve yungul toplar zenburek adlanirdi Zenbureklerin lulelerinin capi Nadir sah qosunlarinda istifade olunan agir tufenglerin capindan azaciq boyuk olmaqla orta toplarin capindan kicik idi Bu toplar lulesinin ehatesine dolandirilmis tug ve lulesinin asagisinda olan mil ve ox vasitesile samdan adlanan yastigin uzerinde berkidilirdi Sonra da bu yastiq devenin donqarlari arasinda berkidilmis dayaq uzerine qoyulurdu Zenburekler develer vasitesile dasinirdi Onlardan istifade zamani develer dizleri uzerine yatirdilar ve develerin uzerinden goturulmeden onlardan ates acilirdi Her deve yalniz bir zenburek aparirdi Bunun ucun xususi develer secilir ve hemin develer zenburek dasinmasi ucun hazirlanirdi Zenburekci devenin donqarinin arxasinda berkidilmis palanin uzerinde oturaraq adeten sol eli ile zenburekin lulesinin arxasindan tutardi Devenin sag terefine zenburekin fitili sol terefine ise barit ve mermi torbasi asilardi Mermi torbasina 20 dek mermi yuklemek olurdu Ates acilmasina baslanan zaman zenburekci devenin qatlanmis ayaqlarindan birini acardi ki atesin qorxusundan deve asanliqla ayaga qalxa bilmesin Bundan basqa zenburek lulesinin yastiq uzerinde firlanmasi devenin yerini deyismeden muxtelif istiqametlere ates acmaga imkan verirdi Zenbureklerin ates uzaqligi cox da boyuk deyildi Bununla bele ateslerin yaratdigi gurultu qarsi terefde vahime yaratmaga komek edirdi Zenburekciler goy rengli canliq genis salvar ve uzun bogazi olan cariq geyinirdiler Baslarina ise yaridan yuxari konus seklinde daralan hundur papaq qoyurdular Zenburekciler destesi Nadir sahin topcu quvvelerinin muhum terkib hissesini teskil edirdi ve bu toplarin imkanlarindan meharetle istifade edilmesi onlarin ehemiyyetini xeyli artirirdi Zenbureklerin silahlanmaya qebul edilmesi de sefeviler dovrune aiddir Tedqiqatcilarin qenaetine gore hele Sah Abbas dovrunde bu toplardan istifade edilmeye baslanmis ve onun ilk strukturlari yaradilmisdi Amma sefeviler qosunlarinda bu toplarin malik oldugu butun imkanlari reallasdirmaq mumkun olmamisdi Nadir sahin qosunlarinin terkibinde ise zenbureklerden daha genis ve daha semereli istifade olunmasi onlarin gerekliliyini tesdiqledi Bunun neticesi kimi musteqil zenburekci strukturlari formalasdirildi Hemin strukturlarin teskili de Nadir sahin oz qosunlarinin formalasdirilmasina getirdiyi yeniliklerden biri idi Zenburekciler zenburekcibasina tabe olurdular Nadir sahin qosunlarinda bele bir vezife movcud idi Zenburekciler baslarina yuxaridan yarisi arxaya dogru ensizlesen papaqlar qoyurdular Sah ordusunda Mehdi bey Xorasani kimi meshur zenburekcibasi faeliyyet gostermisdi O sonradan sahin fermani ile Srivan hakimi teyin olunmusdu MenbeMaykl Eksvorti The Sword of Persia Nader Shah from tribal warrior to conquering tyrant I B Tauris 2009 seh 180 Maykl Eksvorti The Army of Nader Shah Iranian Studies 40 5 2007 seh 180 Mehman Suleymanov Nadir sah PDF Pervin Darabadi elmi redaktor 741 Sadat Sayad NADIR SAH DONEMINDE AFGANISTAN Sakarya 2017 IstinadlarSuleymanov 2010 seh 540 Sadat 2007 seh 63