Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Şeyda Yəhya Həsən oğlu — Azərbaycan şairi, ədəbiyyatşünas, 1994-cü ildən Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü.
| YƏHYA ŞEYDA | |
|---|---|
| Yəhya Həsən oğlu Şeyda | |
 | |
| Doğum tarixi | |
| Doğum yeri | Təbriz, Qacarlar dövləti |
| Vəfat tarixi | 2011-ci il |
| Vəfat yeri | Təbriz, İran |
| Fəaliyyəti | şair, yazıçı, jurnalist |
Həyatı
Yəhya Şeyda 1924-cü ilin may ayının 10-da Cənubi Azərbaycanın Təbriz şəhərində anadan olub. Onun atası Səttarxan hərəkatının iştirakçılarından, Təbrizin məşrutə mücahidlərindən olan "Yüzbaşı" ləqəbli Həsən Çərəndabidir. Şeyda, Firdovsi mədrəsəsinin ədəbiyyat bölümünü bitirmiş, fars və ərəb dillərini mükəmməl şəkildə mənimsəmiş, ilahiyyat, fəlsəfə və psixologiya elmlərinə yiyələnmişdir. Ədəbi fəaliyyətə gənclik dövründən başlamışdır (1940). Əli Fitrət, Cəfər Xəndan və Mövlana Yetim kimi şairlərdən ədəbiyyat dərsləri almış, mətbuatla çıxış etmişdir. 1948–51-ci illərdə Tehranda təhsilini davam etdirmiş, həmin müddətdə müxtəlif ədəbi məclislərin toplantılarına qatılmışdır. Tehranda təhsilini başa vurduqdan sonra Təbrizə dönmüş, burada jurnalist kimi mətbuatda fəaliyyət göstərmiş, eyni zamanda ədəbi məclislərdə fəal iştirak etmiş, Səhənd, Həbib Sahər, Həsən Qazı, Əhməd Tərcanizadə, Vaiz Çərəndabi, Ədib Tusi, Mənuçöhr Mürtəzavi, Ustad Şəhriyar və b. kimi şairlərlə dostlaşmışdır. Pəhləvi rejimi dövründə siyasi səbəblər üzündən daim təqib olunmuş, dəfələrlə həbs edilmişdir. Şeyda türkcə və farsca şeirlər yazmışdır. Türkdilli poeziyasının 22 min beytdən ibarət olduğu bildirilir. Onlarca kitabın müəllifi və tərtibçisidir. Ayrı-ayrı şeir kitablarından başqa, romanları və ədəbiyyata dair araşdırmaları çap olunmuşdur. O, bir neçə azərbaycanlı şairin (Qəmzədə Marağayinin, Möcüz Şəbüstərinin, Molla Vəli Vidadinin, Məhəmməd Füzulinin, Əkbər Cavadinin, Saib Təbrizinin) divanını nəşr etdirmişdir. Yəhya Şeyda 2011-ci il oktyabrın 21-də Təbrizdə vəfat etmişdir.
Yaradıcılığı
Yəhya Şeyda klassik ədəbi irsi və ədəbi-nəzəri bilikləri, eləcə də fars, ərəb və alman dillərini mütaliə yolu ilə dərindən öyrənmişdir. Onun şeirləri, ədəbi-tənqidi məqalələri dövri mətbuatda müntəzəm çap olunmuşdur.
Həmçinin şerləri 1941–1946-cı illərdə Respublikamızın ziyalıları tərəfindən Təbrizdə nəşr olunan qəzetində dərc olunmuşdur.
Təbrizdə dərc edilən "Məhd-e azadi" ("Azadlıq beşiyi") qəzeti redaksiyasında şöbə müdiri və Azərbaycan dilində buraxılan səhifələrin redaktoru idi.
Əsərlərini Azərbaycan və fars dillərində yazıb-yaradır. "Odlar vətəni", Mirzə Əli Möcüzün "Əsərləri", "Odlu sözlər", "Sijimqulu", Məhəmmədhüseyn Şəhriyarın "Divan"ı, "Biriyanın ürək sözü", "Ədəbiyyat ocağı" və s. kitabları tərtib və nəşr etdirmişdir. Onun "Ədəbiyyat ocağı" təzkirəsi 3 cilddən ibarətdir və İranın, xüsusən də Cənubi Azərbaycanın türkcə yazan müasir şairlərinə həsr edilmişdir. "Ədəbiyyat ocağı"nın I cildi 1985, II cildi 1987, III cildi isə 2002-ci ildə Təbrizdə işıq üzü görmüşdür. Fars dilində əsərləri də Tehranda kütləvi tirajla buraxılmışdır.
Şeirlərindən nümunə
Bütün həyatı və fəaliyyəti dövründə ürəyi Azərbaycan eşqi ilə çırpınan şairin yaradıcılığına vətən və millət sevgisi hakim kəsilmişdir. Şairin gənc yaşlarında yazdığı "Azərbaycanım" şeiri buna gözəl bir örnəkdir:
Ey sevgili yurdum, yaşayır səndə min amal,
Sənsiz aça bilməz bu xəyalım quşu heç bal.
Ey şanlı vətən, şairi bu gənc çağında,
Sən saxlamısan isti məhəbbət qucağında.
Mən fəxr edirəm sənlə ki, doğma vətənimsən,
Bağım, çiçəyim, laləli gülgün çəmənimsən.
Sənsiz yaşamaq xeyli müsibətdi cahanda,
Sən saxlamısan canımı eşqinlə amanda.
Eşqin mənə aləmdə böyük şanu-cəlaldır,
Sənsiz işim hər yanda bütün ahu-məlaldır.
Şeyda sənin eşqinlə belə tazə cavandır,
Fəxr ilə deyir: "Torpağım Azərbaycandır!"
İstinadlar
- Cənubi Azərbaycan Ədəbiyyati Antologiyası. III. Bakı: Elm nəşriyyatı. 1988. səh. 206. 2023-07-01 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-04-20.
- Vüsalə Musalı. Azərbaycan təzkirəçilik tarixi. Bakı, 2012, s.315.
- . 2016-04-07 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2014-10-03.
- Vüsalə Musalı. Azərbaycan təzkirəçilik tarixi. Bakı, 2012, s.316–321.
- Vüsalə Musalı. Azərbaycan təzkirəçilik tarixi. Bakı, 2012, s.321.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Seyda Yehya Hesen oglu Azerbaycan sairi edebiyyatsunas 1994 cu ilden Azerbaycan Yazicilar Birliyinin uzvu YEHYA SEYDAYehya Hesen oglu Seydayehya sheydaDogum tarixi 1924Dogum yeri Tebriz Qacarlar dovletiVefat tarixi 2011 ci ilVefat yeri Tebriz IranFealiyyeti sair yazici jurnalistHeyatiYehya Seyda 1924 cu ilin may ayinin 10 da Cenubi Azerbaycanin Tebriz seherinde anadan olub Onun atasi Settarxan herekatinin istirakcilarindan Tebrizin mesrute mucahidlerinden olan Yuzbasi leqebli Hesen Cerendabidir Seyda Firdovsi medresesinin edebiyyat bolumunu bitirmis fars ve ereb dillerini mukemmel sekilde menimsemis ilahiyyat felsefe ve psixologiya elmlerine yiyelenmisdir Edebi fealiyyete genclik dovrunden baslamisdir 1940 Eli Fitret Cefer Xendan ve Movlana Yetim kimi sairlerden edebiyyat dersleri almis metbuatla cixis etmisdir 1948 51 ci illerde Tehranda tehsilini davam etdirmis hemin muddetde muxtelif edebi meclislerin toplantilarina qatilmisdir Tehranda tehsilini basa vurduqdan sonra Tebrize donmus burada jurnalist kimi metbuatda fealiyyet gostermis eyni zamanda edebi meclislerde feal istirak etmis Sehend Hebib Saher Hesen Qazi Ehmed Tercanizade Vaiz Cerendabi Edib Tusi Menucohr Murtezavi Ustad Sehriyar ve b kimi sairlerle dostlasmisdir Pehlevi rejimi dovrunde siyasi sebebler uzunden daim teqib olunmus defelerle hebs edilmisdir Seyda turkce ve farsca seirler yazmisdir Turkdilli poeziyasinin 22 min beytden ibaret oldugu bildirilir Onlarca kitabin muellifi ve tertibcisidir Ayri ayri seir kitablarindan basqa romanlari ve edebiyyata dair arasdirmalari cap olunmusdur O bir nece azerbaycanli sairin Qemzede Maragayinin Mocuz Sebusterinin Molla Veli Vidadinin Mehemmed Fuzulinin Ekber Cavadinin Saib Tebrizinin divanini nesr etdirmisdir Yehya Seyda 2011 ci il oktyabrin 21 de Tebrizde vefat etmisdir YaradiciligiYehya Seyda klassik edebi irsi ve edebi nezeri bilikleri elece de fars ereb ve alman dillerini mutalie yolu ile derinden oyrenmisdir Onun seirleri edebi tenqidi meqaleleri dovri metbuatda muntezem cap olunmusdur Hemcinin serleri 1941 1946 ci illerde Respublikamizin ziyalilari terefinden Tebrizde nesr olunan Veten yolunda qezetinde derc olunmusdur Tebrizde derc edilen Mehd e azadi Azadliq besiyi qezeti redaksiyasinda sobe mudiri ve Azerbaycan dilinde buraxilan sehifelerin redaktoru idi Eserlerini Azerbaycan ve fars dillerinde yazib yaradir Odlar veteni Mirze Eli Mocuzun Eserleri Odlu sozler Sijimqulu Mehemmedhuseyn Sehriyarin Divan i Biriyanin urek sozu Edebiyyat ocagi ve s kitablari tertib ve nesr etdirmisdir Onun Edebiyyat ocagi tezkiresi 3 cildden ibaretdir ve Iranin xususen de Cenubi Azerbaycanin turkce yazan muasir sairlerine hesr edilmisdir Edebiyyat ocagi nin I cildi 1985 II cildi 1987 III cildi ise 2002 ci ilde Tebrizde isiq uzu gormusdur Fars dilinde eserleri de Tehranda kutlevi tirajla buraxilmisdir Seirlerinden numuneButun heyati ve fealiyyeti dovrunde ureyi Azerbaycan esqi ile cirpinan sairin yaradiciligina veten ve millet sevgisi hakim kesilmisdir Sairin genc yaslarinda yazdigi Azerbaycanim seiri buna gozel bir ornekdir Ey sevgili yurdum yasayir sende min amal Sensiz aca bilmez bu xeyalim qusu hec bal Ey sanli veten sairi bu genc caginda Sen saxlamisan isti mehebbet qucaginda Men fexr edirem senle ki dogma vetenimsen Bagim ciceyim laleli gulgun cemenimsen Sensiz yasamaq xeyli musibetdi cahanda Sen saxlamisan canimi esqinle amanda Esqin mene alemde boyuk sanu celaldir Sensiz isim her yanda butun ahu melaldir Seyda senin esqinle bele taze cavandir Fexr ile deyir Torpagim Azerbaycandir IstinadlarCenubi Azerbaycan Edebiyyati Antologiyasi III Baki Elm nesriyyati 1988 seh 206 2023 07 01 tarixinde Istifade tarixi 2023 04 20 Vusale Musali Azerbaycan tezkirecilik tarixi Baki 2012 s 315 2016 04 07 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2014 10 03 Vusale Musali Azerbaycan tezkirecilik tarixi Baki 2012 s 316 321 Vusale Musali Azerbaycan tezkirecilik tarixi Baki 2012 s 321