Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Afrika tripanosomozu, yaxud yuxu xəstəliyi — insanlarda və heyvanlarda vasitəsi ilə törənən xəstəlik. Xəstəliyə yoluxmuş adamlarda, xəstəliyin törədicisinin iki tipi olur: (T.b.g) və (T.b.r.). T.b.g 98%-dən çox qeydə alınmışdır. Hər iki törədici adətən, xəstəliyin daşıyıcısı olan Qlossina milçəklərinin dişləməsi nəticəsində yayılır və buna ən çox kənd yerlərində təsadüf edilir.
| Afrika tripanosomozu | |
|---|---|
 Tripanosomların görünüşü | |
| XBT-10 | B |
| XBT-10-KM | B56.9, B56 |
| XBT-9 | |
| XBT-9-KM | 086.5 |
| DiseasesDB | 10895 |
| MedlinePlus | 001362 |
| eMedicine | med/2140 |
| MeSH | D014353 |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Simptomları və dioqnostikası
İlk mərhələdə qızdırma, baş ağrısı, qaşınma və oynaqlarda ağrılar olur. Bu simptom xəstəliyin daşıyıcısı olan Qlossina milçəklərinin dişləməsindən 1-3 həftə sonra xəstədə özünü büruzə verir. Neçə həftələr, yaxud aylar sonra isə ikinci mərhələ başlayır: şüurun zəifləməsi, Hərəkətin pis koordinasiyası, keyləşmə və yuxu pozğunluğu.
Profilaktikası və müalicəsi
Ağır hallarda risk qrupuna daxil olan əhalinin qanında T.b.g. olub-olmaması müntəzəm qan analizləri ilə yoxlanılmalıdır. Diaqnoz vaxtında – xəstədə nevroloji simptomların üzə çıxmasına qədər, qoyulduqda, müalicə yüngül keçə bilər. Müalicənin ilk mərhələsində , yaxud kimi preparatlar tətbiq olunur. Müalicənin ikinci mərhələsində , yaxud və eflornitinin kombinasiyası tətbiq oluna bilir. Amma hər iki parazit tipinə qarşı daha effektivdir və ondan adətən daha ağır hallarda istifadə edilir.
Yayılması
Xəstəliyin yayılması müntəzəm olaraq bəzi regionlarında baş verməkdədir; 36 ölkənin təxminən 70 milyon nəfər əhalisi xəstəliyə yoluxma təhlükəsi altındadır. 2010-cu ildə bu xəstəlikdən 9 000 nəfər ölmüşdür; lakin ölüm səviyyəsi 1990-cı ilin nəticəsinə (34 000) nisbətən xeyli azalmışdır. Hal-hazırda bu xəstəlikdən əziyyət çəkənlərin sayı 30 000 nəfərdir və onların da 7 000 nəfəri xəstəliyə 2012-ci ildə yoluxmuşdur. Xəstəliyə tutulma hallarının 80%-dən çox hissəsi Konqo Demokratik Respublikası ərazisində qeydə alınmışdır. Yaxın keçmişdə üç böyük epidemiya hadisəsi baş vermişdir: biri 1896-cı ildən 1906-cı illə qədər davam etmişdi (Uqanda və başlamışdı), digər iki böyük epidemiya isə — 1920 və 1970-ci illərdə bəzi Afrika ölkələrində baş vermişdir. Bəzi heyvanlar, məsələn, inəklər, həm xəstəliyin daşıyıcısı ola və həm də xəstəliyə tutula bilər.
İstinadlar
- Disease Ontology (ing.). 2016.
- Monarch Disease Ontology release 2018-06-29. 2018-06-29 2018.
- WHO Media centre. "Fact sheet N°259: Trypanosomiasis, Human African (sleeping sickness)". June 2013. 2016-12-04 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-08-29.
- Kennedy, PG. "Clinical features, diagnosis, and treatment of human African trypanosomiasis (sleeping sickness)". Lancet neurology. 12 (2). Feb 2013: 186–94. doi:10.1016/S1474-4422(12)70296-X. PMID 23260189.
- Simarro PP, Cecchi G, Franco JR, Paone M, Diarra A, Ruiz-Postigo JA, Fèvre EM, Mattioli RC, Jannin JG. "Estimating and Mapping the Population at Risk of Sleeping Sickness". PLoS Negl Trop Dis. 6 (10). 2012: e1859. doi:10.1371/journal.pntd.0001859.
- Lozano, R. "Global and regional mortality from 235 causes of death for 20 age groups in 1990 and 2010: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2010". Lancet. 380 (9859). Dec 15, 2012: 2095–128. doi:10.1016/S0140-6736(12)61728-0. PMID 23245604.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Afrika tripanosomozu yaxud yuxu xesteliyi insanlarda ve heyvanlarda vasitesi ile torenen xestelik Xesteliye yoluxmus adamlarda xesteliyin toredicisinin iki tipi olur T b g ve T b r T b g 98 den cox qeyde alinmisdir Her iki toredici adeten xesteliyin dasiyicisi olan Qlossina milceklerinin dislemesi neticesinde yayilir ve buna en cox kend yerlerinde tesaduf edilir Afrika tripanosomozuTripanosomlarin gorunusuXBT 10 B56 XBT 10 KM B56 9 B56XBT 9 086 5XBT 9 KM 086 5DiseasesDB 10895MedlinePlus 001362eMedicine med 2140 MeSH D014353 Vikianbarda elaqeli mediafayllarSimptomlari ve dioqnostikasiIlk merhelede qizdirma bas agrisi qasinma ve oynaqlarda agrilar olur Bu simptom xesteliyin dasiyicisi olan Qlossina milceklerinin dislemesinden 1 3 hefte sonra xestede ozunu buruze verir Nece hefteler yaxud aylar sonra ise ikinci merhele baslayir suurun zeiflemesi Hereketin pis koordinasiyasi keylesme ve yuxu pozgunlugu Profilaktikasi ve mualicesiAgir hallarda risk qrupuna daxil olan ehalinin qaninda T b g olub olmamasi muntezem qan analizleri ile yoxlanilmalidir Diaqnoz vaxtinda xestede nevroloji simptomlarin uze cixmasina qeder qoyulduqda mualice yungul kece biler Mualicenin ilk merhelesinde yaxud kimi preparatlar tetbiq olunur Mualicenin ikinci merhelesinde yaxud ve eflornitinin kombinasiyasi tetbiq oluna bilir Amma her iki parazit tipine qarsi daha effektivdir ve ondan adeten daha agir hallarda istifade edilir YayilmasiXesteliyin yayilmasi muntezem olaraq bezi regionlarinda bas vermekdedir 36 olkenin texminen 70 milyon nefer ehalisi xesteliye yoluxma tehlukesi altindadir 2010 cu ilde bu xestelikden 9 000 nefer olmusdur lakin olum seviyyesi 1990 ci ilin neticesine 34 000 nisbeten xeyli azalmisdir Hal hazirda bu xestelikden eziyyet cekenlerin sayi 30 000 neferdir ve onlarin da 7 000 neferi xesteliye 2012 ci ilde yoluxmusdur Xesteliye tutulma hallarinin 80 den cox hissesi Konqo Demokratik Respublikasi erazisinde qeyde alinmisdir Yaxin kecmisde uc boyuk epidemiya hadisesi bas vermisdir biri 1896 ci ilden 1906 ci ille qeder davam etmisdi Uqanda ve baslamisdi diger iki boyuk epidemiya ise 1920 ve 1970 ci illerde bezi Afrika olkelerinde bas vermisdir Bezi heyvanlar meselen inekler hem xesteliyin dasiyicisi ola ve hem de xesteliye tutula biler IstinadlarDisease Ontology ing 2016 Monarch Disease Ontology release 2018 06 29 2018 06 29 2018 WHO Media centre Fact sheet N 259 Trypanosomiasis Human African sleeping sickness June 2013 2016 12 04 tarixinde Istifade tarixi 2015 08 29 Kennedy PG Clinical features diagnosis and treatment of human African trypanosomiasis sleeping sickness Lancet neurology 12 2 Feb 2013 186 94 doi 10 1016 S1474 4422 12 70296 X PMID 23260189 Simarro PP Cecchi G Franco JR Paone M Diarra A Ruiz Postigo JA Fevre EM Mattioli RC Jannin JG Estimating and Mapping the Population at Risk of Sleeping Sickness PLoS Negl Trop Dis 6 10 2012 e1859 doi 10 1371 journal pntd 0001859 Lozano R Global and regional mortality from 235 causes of death for 20 age groups in 1990 and 2010 a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2010 Lancet 380 9859 Dec 15 2012 2095 128 doi 10 1016 S0140 6736 12 61728 0 PMID 23245604