Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Yunqan mağara-məbəd kompleksi — Çinin dünya əhəmiyyətli abidələrindən biri.
Tarixi
Yunqan mağaralar kompleksi Şansi əyalətinin Datuna şəhərindən 16 km qərbdə Ujou dağlarının ətəyindədir. Mağaralar 1 km məsafədə dağ yamaclarında yerləşir. Yunqan mağaralarının yaradılması fəaliyyətinin başlanğıcı 453-cü il göstərilir, o zaman Şimali Vey imperatorunun əmri ilə buddizm monaxı Tanyao tikintinin təşklinə başlamışdır. Mağara və heykəllərin əksəriyyəti 40 il ərzində tökülmüşdür. Az sonra nisbətən kiçik ölçülü mağara və heykəllər yaradılmışdır. Yunqan mağaralarının yaradılması üçün təxminən 40 min nəfər 50 il ərzində işləmişdir. Tikintidə iştirak etmək üçün hətta Şitszıqo ölkəsindən (indiki Şri-Lanka) budda monaxları da cəlb olunmuşdur.
Yunqan mağaralar kompleksi – Çinin şərq məktəbi ənənələri ilə yaradılan daş əsərlər xəzinəsidir. Bununla yanaşı, orada həmin dövrdə dəbdə olan qərb (Yunanıstan) və hind məktəbinin elementlərini də görmək mümkündür. Ümumiyyətlə götürdükdə, Yunqan mağaraları – bəşəriyyətin və Çin sivilizasiyasının mədəni irsinin həqiqi cövhəridir. Qaya sahəsində 1 km məsafədə böyük, orta və kiçik ölçülü mağaralar yerləşir, divar oyuqları bir-birinə sıx bitişib arı şanını xatırladır. Hər yerdə Buddaların, bodisatvların, insanların və heyvanların xəttatlıq yazıları ilə doldurulmuş heykəlləri durur. Hazırkı dövrə qədər 53 mağara, 1000-dən çox oyuq, 51 min daş abidə qalmışdır. Ən böyük Budda heykəlinin hündürlüyü 17 m, ən kiçiyininki isə 2 sm-dir. Hər bir heykəl müxtəlif və canlı üz mimikasına malikdir. Yunqan mağaralar komleksi 3 hissəyə bölünür: şərqi, mərkəzi və qərbi. Buddist monastrı Yunqana girdikdə artıq minalı kirəmit damla örtülümş dördmərtəbəli taxta binanı görməmək mümkün deyil. Tikili öz-özlüyündə çox əzəmətli və möhtəşəmdir. Mağaralardan biri Dafo ("Nəhəng Budda") adlanır, mağaranın mərkəzində Buddanın oturmuş halda 17 metrlik heykəli var. Bu Yunqan mağaralar kompleksində ən böyük heykəldir. Nəhəng Buddanın ətrafında qonaqları heyran edən kiçik ölçülü heykəllər düzülmüşdür. Mağaraların çox hissəsi kompleksin qərb tərəfindədir və hər bir mağara özünəməxsus və təkrarolunmazdır. Ümumi rəyə görə bu mağara komleksi unikal və heç nə ilə müqayisə olunmazdır. Burada Buddanın heykəli xüsusi qeyd olunmalıdır, o, beş ən qədim mağaranın çöl tərəfində yerləşir və onun yaradılmasına monax Tanyao özü rəhbərlik etmişdir. Şakyamuninin (buddizmin banisi) heykəil oturan halda 13,7 m hündürlüyə çatır. Heykəlin iri və real sifət cizgiləri, zərif dodaqları, dik burnu, çiyinlərinə qədər uzanan qulaqları, canlı və xeyirxah baxışları, girdə çiyinləri diqqəti cəlb edir. Heykəl dəbdəbə ilə bəzədilmişdir. Bütövlükdə, heykəl çox möhtəşəmdir və buddizm tətbiqi sənətinin parlaq nümunəsidir. Kompleksin tikinitisi başa çatdıqdan sonrakı 1500 il ərzində dəfələrlə müharibələr, müxtəlif təbii və antropogen xarakterli hadisələr baş vermişdir və Yunqan mağaraları get-gedə viran qalmışdır. Qədim məbədin unikallığı, həmçinin onun mühafizəsi və bərpası məqsədilə görülən tədbirlər bütün dünyada yüksək marağa səbəb olur.
Qaleriya
İstinadlar
- Elcan Həbibzadə. Salam Çin. B.: "Nurlan", 2007.-174 səh
Həmçinin bax
Xarici keçidlər
- UNESCO World Heritage page about Yungang Grottoes
- Protecting the Yungang Grottoes from Air Pollution Damage
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Yunqan magara mebed kompleksi Cinin dunya ehemiyyetli abidelerinden biri TarixiYunqan magaralar kompleksi Sansi eyaletinin Datuna seherinden 16 km qerbde Ujou daglarinin eteyindedir Magaralar 1 km mesafede dag yamaclarinda yerlesir Yunqan magaralarinin yaradilmasi fealiyyetinin baslangici 453 cu il gosterilir o zaman Simali Vey imperatorunun emri ile buddizm monaxi Tanyao tikintinin teskline baslamisdir Magara ve heykellerin ekseriyyeti 40 il erzinde tokulmusdur Az sonra nisbeten kicik olculu magara ve heykeller yaradilmisdir Yunqan magaralarinin yaradilmasi ucun texminen 40 min nefer 50 il erzinde islemisdir Tikintide istirak etmek ucun hetta Sitsziqo olkesinden indiki Sri Lanka budda monaxlari da celb olunmusdur Yunqan magaralar kompleksi Cinin serq mektebi eneneleri ile yaradilan das eserler xezinesidir Bununla yanasi orada hemin dovrde debde olan qerb Yunanistan ve hind mektebinin elementlerini de gormek mumkundur Umumiyyetle goturdukde Yunqan magaralari beseriyyetin ve Cin sivilizasiyasinin medeni irsinin heqiqi covheridir Qaya sahesinde 1 km mesafede boyuk orta ve kicik olculu magaralar yerlesir divar oyuqlari bir birine six bitisib ari sanini xatirladir Her yerde Buddalarin bodisatvlarin insanlarin ve heyvanlarin xettatliq yazilari ile doldurulmus heykelleri durur Hazirki dovre qeder 53 magara 1000 den cox oyuq 51 min das abide qalmisdir En boyuk Budda heykelinin hundurluyu 17 m en kiciyininki ise 2 sm dir Her bir heykel muxtelif ve canli uz mimikasina malikdir Yunqan magaralar komleksi 3 hisseye bolunur serqi merkezi ve qerbi Buddist monastri Yunqana girdikde artiq minali kiremit damla ortulums dordmertebeli taxta binani gormemek mumkun deyil Tikili oz ozluyunde cox ezemetli ve mohtesemdir Magaralardan biri Dafo Neheng Budda adlanir magaranin merkezinde Buddanin oturmus halda 17 metrlik heykeli var Bu Yunqan magaralar kompleksinde en boyuk heykeldir Neheng Buddanin etrafinda qonaqlari heyran eden kicik olculu heykeller duzulmusdur Magaralarin cox hissesi kompleksin qerb terefindedir ve her bir magara ozunemexsus ve tekrarolunmazdir Umumi reye gore bu magara komleksi unikal ve hec ne ile muqayise olunmazdir Burada Buddanin heykeli xususi qeyd olunmalidir o bes en qedim magaranin col terefinde yerlesir ve onun yaradilmasina monax Tanyao ozu rehberlik etmisdir Sakyamuninin buddizmin banisi heykeil oturan halda 13 7 m hundurluye catir Heykelin iri ve real sifet cizgileri zerif dodaqlari dik burnu ciyinlerine qeder uzanan qulaqlari canli ve xeyirxah baxislari girde ciyinleri diqqeti celb edir Heykel debdebe ile bezedilmisdir Butovlukde heykel cox mohtesemdir ve buddizm tetbiqi senetinin parlaq numunesidir Kompleksin tikinitisi basa catdiqdan sonraki 1500 il erzinde defelerle muharibeler muxtelif tebii ve antropogen xarakterli hadiseler bas vermisdir ve Yunqan magaralari get gede viran qalmisdir Qedim mebedin unikalligi hemcinin onun muhafizesi ve berpasi meqsedile gorulen tedbirler butun dunyada yuksek maraga sebeb olur QaleriyaIstinadlarElcan Hebibzade Salam Cin B Nurlan 2007 174 sehHemcinin baxXarici kecidlerUNESCO World Heritage page about Yungang Grottoes Protecting the Yungang Grottoes from Air Pollution Damage