Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Yohan Henrix fon Tünen (alm. Johann Heinrich von Thünen; 24 iyun 1783, Vaddevarden[d], Anhalt-Tserbst knyazlığı[d] – 22 sentyabr 1850, Varnkenhagen[d], Meklenburq-Şverin[d]) — Alman iqtisadçısı, marjinalizmin sələflərindən biri olan iqtisadiyyatdakı alman coğrafi məktəbinin nümayəndəsi.
| Yohan fon Tünen | |
|---|---|
 | |
| Doğum tarixi | 24 iyun 1783 |
| Doğum yeri |
|
| Vəfat tarixi | 22 sentyabr 1850(67 yaşında) |
| Vəfat yeri |
|
| Elm sahəsi | iqtisadi coğrafiya |
| Təhsili | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Bioqrafiyası
Yohan Tünen 24 iyun 1783-cü ildə atası torpaq sahibi Edo Kristian fon Tünen (1760–1786) və Yever şəhərindən kitab satıcısının qızı olan Anna Katerina Marqaret Trendtelin anası (1765-ci il təvəllüdündə) ailəsində anadan olmuşdur.
Yohan Yever şəhərində böyüdü, qarışıq bir məktəbdə oxudu, 16 yaşında onu təsərrüfatda oxumaq üçün tərk etdi və 1802–1803-cü illərdə əkinçilik təhsili həvəskarı olan Lukas Andreas Ştaudinqer ilə mülkündə qurulan aqronomiya təhsilinə başladıqda 19 yaşında təhsilini davam etdirdi. , gələcək aqronomlar üçün bu tip ilk internat məktəbidir. Bundan əlavə, şəhərində ilə oxumuşdur. Sonra qısaca, yalnız iki dövr, Göttingen Universitetində təhsil almışdır.
Ömrünün qalan hissəsi, adi bir Alman kursant (torpaq mülkiyyətçisi) olaraq, əmlakı qış mövsümündə sahibinin mənəvi ehtiyaclarını ödəmək üçün yetərli olduğu əmlakında əkinçilik etdi.
1818-ci ildə fon Tünen Meklenburq Vətənpərvərlər Birliyinin daimi üzvü oldu və hətta mahalının bir şöbəsinə rəhbərlik etdi.
1830-cu ildə elmi ləyaqəti sayəsində von Tünen Rostok Universitetinin fəxri doktoru adına layiq görülür.
1844-cü ildə Meklenburq Entomoloji Cəmiyyətinin üzvü oldu və 1848-ci ildə Meklenburq Vətənpərvərlər Birliyinin fəxri üzvü və Teter şəhərinin fəxri vətəndaşı seçildi.
1850-ci ildə İzolə edilmiş Dövlətin ikinci hissəsi nəşr olundu, burada əmək haqqı məsələsini araşdırdı.
Xatirəsi
Hal-hazırda Tünen Cəmiyyəti fəaliyyət göstərir, fon Tünen Muzeyi Tünenin əmlakında fəaliyyət göstərir
Elmə töhfəsi
Tünen istehsalın yerini əsaslandırmaq üçün riyazi hesablamalar tətbiq edərək iqtisadiyyatda diferensial hesablama tətbiq edən ilk şəxs idi və ekonometrik fikirlərin qabaqcılı oldu. Tünen statistikaya sahib olmaq üçün əmlakının balans hesabatlarını tərtib etmək üçün 10 il sərf etmişdir.
Tünen ayrıca formulda ifadə edərək marjinal məhsuldarlıq nəzəriyyəsinin əsaslarını inkişaf etdirdi
![image]()
,
burada 
ərazi vahidi üçün kirayə verilir, 
məhsul vahidi üçün bazar qiymətidir, 
, məhsul vahidi üçün istehsal xərcləri, 
vahid sahə üzrə gəlirdir, 
kənd təsərrüfatı vahidinin məsafə vahidi üçün nəqliyyat tarifidir, 
bazara olan məsafəsidir.
Əsərlərində marjinal xərc konsepsiyasını ilk təqdim edən, daha sonra Alfred Marşall tərəfindən "İqtisadi Elmin Əsasları" (1890) adlı əsərində populyarlaşdı və həmçinin vəsiyyətnaməyə uyğun olaraq Tellovda yerləşən məzar daşının üzərində "təbii əmək haqqı səviyyəsi" formulu həkk olunmuşdur.
![image]()
,
burada 
— əmək haqqı miqdarıdır (Mark Blauqa görə əməyin marjinal məhsulu), 
— yaşayış səviyyəsidir (M. Blauqa görə işçi ailəsinin mövcudluğu üçün tələb olunan taxıl miqdarı, bir işçinin xərclədiyi daimi əmək haqqı Yozef Şumpeter), — işin maliyetidir (M. Blauqa görə ortalama ailə məhsulu, Y. Şumpeterə görə xalis milli məhsuldakı dəyər).
Məhsulların satış yerindən asılı olaraq kənd təsərrüfatı istehsalının yerini izah edən Tünen modelinin müəllifidir
Tünen modeli
Model ilkin şərtləri:
- içərisində kənd təsərrüfatı məhsullarının yeganə bazarı və sənaye mallarının mənbəyi olan mərkəzi bir şəhərin olduğu, iqtisadi cəhətdən təcrid olunmuş bir dövlətin olması;
- hər bir məhsulun kosmosun istənilən nöqtəsindəki qiyməti şəhərdəki qiymətindən yükün çəkisi və nəqliyyat məsafəsi ilə birbaşa mütənasib olan nəqliyyat xərclərinin miqdarı ilə fərqlənir.
Məhsulların istehsal olunduğu yerdən bazara daşınması üçün nəqliyyat xərclərini müqayisə edərək, müəyyən kənd təsərrüfatı məhsullarının növlərini öz ərazilərinə yerləşdirmək üçün ən əlverişli (nəqliyyat xərclərini minimuma endirmək baxımından) zonalar müəyyən edilir.
Tünen aşağıdakı nəticələrə gəlmişdir:
- tez xarab olan qida məhsulları, habelə nəqliyyat dəyəri yüksək olan ərzaq məhsulları və mallar birbaşa şəhərin yaxınlığında istehsal olunmalıdır;
- şəhərdən məsafənin artması ilə ərazi nəqliyyat xərcləri az olan məhsullar yetişdirmək üçün istifadə ediləcək;
- eyni istehsal xərcləri və çəki ilə eyni məhsuldarlıq ilə torpağı daha çox tükəndirən məhsul şəhərdən daha çox istehsal olunmalıdır;
- çəki vahidi üçün daha çox istehsal xərcləri tələb edən məhsul (o qədər bahalıdır) şəhərdən daha çox istehsal olunmalıdır;
- bir məhsulun çəkisi ilə məhsuldarlığı nə qədər yüksəkdirsə, şəhərə bir o qədər yaxın istehsal edilməlidir;
- Bu və ya digər məhsulun əsas məhsulu olacağı şəhər ətrafında müəyyən konsentrik dairələr yaranır.
Biblioqrafiya
- Тюнен И. Təcrid vəziyyət. — М.: Экономическая жизнь, 1926. (alm. Der isoli[e]rte Staat in Beziehung auf Landwirtschaft und Nationalökonomie, oder Untersuchungen über den Einfluß, den die Getreidepreise, der Reichthum des Bodens und die Abgaben auf den Ackerbau ausüben. — Hamburg : Perthes, 1826) (Первое издание — Уединённое государство в отношении к общественной экономии. — Карлсруэ: Б. Гаспер, 1857) (первый том)
- Thünen J. H. Der naturgemäße Arbeitslohn und dessen Verhältniß zum Zinsfuß und zur Landrente. Erste Abtheilung. — Rostock : Leopold, 1850 (первая часть второго тома) — текст онлайн (нем.)
- Thünen J. H. Der naturgemäße Arbeitslohn und dessen Verhältniß zum Zinsfuß und zur Landrente. Zweite Abtheilung, hrsg. von Hermann Schumacher. — Rostock : Leopold, 1863 (вторая часть второго тома и третий том) — текст онлайн (нем.)
- "Изолированное государство". Том 1. Том 2 (обе части). Том 3. — Издания разных лет онлайн (нем.)
İstinadlar
- Bibliothèque nationale de France BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.
- // [[Brokhauz və Efronun ensiklopedik lüğəti|Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона]]: В 86 томах (82 т. и 4 доп.). СПб.. 1890–1907..
- Сайт музея имени Иоганна Генриха фон Тюнена.
- Блауг М. Тюнен, Иоганн Генрих фон // 100 великих экономистов до Кейнса. СПб.: Экономикус. 2008. 299–303. ISBN .
- Гранберг, Александр Григорьевич. Основы региональной экономики. М.: ГУ ВШЭ. 2000. 42–44. ISBN .
- Лимонов Л. Э. Региональная экономика и пространственное развитие. 1. М.: Юрайт. 2015. 61–70. ISBN .
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Yohan Henrix fon Tunen alm Johann Heinrich von Thunen 24 iyun 1783 Vaddevarden d Anhalt Tserbst knyazligi d 22 sentyabr 1850 Varnkenhagen d Meklenburq Sverin d Alman iqtisadcisi marjinalizmin seleflerinden biri olan iqtisadiyyatdaki alman cografi mektebinin numayendesi Yohan fon TunenDogum tarixi 24 iyun 1783 1783 06 24 Dogum yeri Vaddevarden d Anhalt Tserbst knyazligi d Vefat tarixi 22 sentyabr 1850 1850 09 22 67 yasinda Vefat yeri Varnkenhagen d Meklenburq Sverin d Elm sahesi iqtisadi cografiyaTehsili Rostok Universiteti Vikianbarda elaqeli mediafayllarBioqrafiyasiYohan Tunen 24 iyun 1783 cu ilde atasi torpaq sahibi Edo Kristian fon Tunen 1760 1786 ve Yever seherinden kitab saticisinin qizi olan Anna Katerina Marqaret Trendtelin anasi 1765 ci il tevelludunde ailesinde anadan olmusdur Yohan Yever seherinde boyudu qarisiq bir mektebde oxudu 16 yasinda onu teserrufatda oxumaq ucun terk etdi ve 1802 1803 cu illerde ekincilik tehsili heveskari olan Lukas Andreas Staudinqer ile mulkunde qurulan aqronomiya tehsiline basladiqda 19 yasinda tehsilini davam etdirdi gelecek aqronomlar ucun bu tip ilk internat mektebidir Bundan elave seherinde ile oxumusdur Sonra qisaca yalniz iki dovr Gottingen Universitetinde tehsil almisdir Omrunun qalan hissesi adi bir Alman kursant torpaq mulkiyyetcisi olaraq emlaki qis movsumunde sahibinin menevi ehtiyaclarini odemek ucun yeterli oldugu emlakinda ekincilik etdi 1818 ci ilde fon Tunen Meklenburq Vetenperverler Birliyinin daimi uzvu oldu ve hetta mahalinin bir sobesine rehberlik etdi 1830 cu ilde elmi leyaqeti sayesinde von Tunen Rostok Universitetinin fexri doktoru adina layiq gorulur 1844 cu ilde Meklenburq Entomoloji Cemiyyetinin uzvu oldu ve 1848 ci ilde Meklenburq Vetenperverler Birliyinin fexri uzvu ve Teter seherinin fexri vetendasi secildi 1850 ci ilde Izole edilmis Dovletin ikinci hissesi nesr olundu burada emek haqqi meselesini arasdirdi Xatiresi Hal hazirda Tunen Cemiyyeti fealiyyet gosterir fon Tunen Muzeyi Tunenin emlakinda fealiyyet gosterirElme tohfesiTellov seherinde yerlesen Tunen iqametgahi Tunen istehsalin yerini esaslandirmaq ucun riyazi hesablamalar tetbiq ederek iqtisadiyyatda diferensial hesablama tetbiq eden ilk sexs idi ve ekonometrik fikirlerin qabaqcili oldu Tunen statistikaya sahib olmaq ucun emlakinin balans hesabatlarini tertib etmek ucun 10 il serf etmisdir Tunen ayrica formulda ifade ederek marjinal mehsuldarliq nezeriyyesinin esaslarini inkisaf etdirdi R Y p c YFm displaystyle R Y p c YFm burada R displaystyle R erazi vahidi ucun kiraye verilir p displaystyle p mehsul vahidi ucun bazar qiymetidir c displaystyle c mehsul vahidi ucun istehsal xercleri Y displaystyle Y vahid sahe uzre gelirdir F displaystyle F kend teserrufati vahidinin mesafe vahidi ucun neqliyyat tarifidir m displaystyle m bazara olan mesafesidir Eserlerinde marjinal xerc konsepsiyasini ilk teqdim eden daha sonra Alfred Marsall terefinden Iqtisadi Elmin Esaslari 1890 adli eserinde populyarlasdi ve hemcinin vesiyyetnameye uygun olaraq Tellovda yerlesen mezar dasinin uzerinde tebii emek haqqi seviyyesi formulu hekk olunmusdur W a p displaystyle W sqrt a cdot p burada W displaystyle W emek haqqi miqdaridir Mark Blauqa gore emeyin marjinal mehsulu a displaystyle a yasayis seviyyesidir M Blauqa gore isci ailesinin movcudlugu ucun teleb olunan taxil miqdari bir iscinin xerclediyi daimi emek haqqi Yozef Sumpeter p displaystyle p isin maliyetidir M Blauqa gore ortalama aile mehsulu Y Sumpetere gore xalis milli mehsuldaki deyer Mehsullarin satis yerinden asili olaraq kend teserrufati istehsalinin yerini izah eden Tunen modelinin muellifidirTunen modeliModel ilkin sertleri icerisinde kend teserrufati mehsullarinin yegane bazari ve senaye mallarinin menbeyi olan merkezi bir seherin oldugu iqtisadi cehetden tecrid olunmus bir dovletin olmasi her bir mehsulun kosmosun istenilen noqtesindeki qiymeti seherdeki qiymetinden yukun cekisi ve neqliyyat mesafesi ile birbasa mutenasib olan neqliyyat xerclerinin miqdari ile ferqlenir Mehsullarin istehsal olundugu yerden bazara dasinmasi ucun neqliyyat xerclerini muqayise ederek mueyyen kend teserrufati mehsullarinin novlerini oz erazilerine yerlesdirmek ucun en elverisli neqliyyat xerclerini minimuma endirmek baximindan zonalar mueyyen edilir Tunen asagidaki neticelere gelmisdir tez xarab olan qida mehsullari habele neqliyyat deyeri yuksek olan erzaq mehsullari ve mallar birbasa seherin yaxinliginda istehsal olunmalidir seherden mesafenin artmasi ile erazi neqliyyat xercleri az olan mehsullar yetisdirmek ucun istifade edilecek eyni istehsal xercleri ve ceki ile eyni mehsuldarliq ile torpagi daha cox tukendiren mehsul seherden daha cox istehsal olunmalidir ceki vahidi ucun daha cox istehsal xercleri teleb eden mehsul o qeder bahalidir seherden daha cox istehsal olunmalidir bir mehsulun cekisi ile mehsuldarligi ne qeder yuksekdirse sehere bir o qeder yaxin istehsal edilmelidir Bu ve ya diger mehsulun esas mehsulu olacagi seher etrafinda mueyyen konsentrik daireler yaranir BiblioqrafiyaSosial iqtisadiyyata munasibetde tenha dovletTyunen I Tecrid veziyyet M Ekonomicheskaya zhizn 1926 alm Der isoli e rte Staat in Beziehung auf Landwirtschaft und Nationalokonomie oder Untersuchungen uber den Einfluss den die Getreidepreise der Reichthum des Bodens und die Abgaben auf den Ackerbau ausuben Hamburg Perthes 1826 Pervoe izdanie Uedinyonnoe gosudarstvo v otnoshenii k obshestvennoj ekonomii Karlsrue B Gasper 1857 pervyj tom Thunen J H Der naturgemasse Arbeitslohn und dessen Verhaltniss zum Zinsfuss und zur Landrente Erste Abtheilung Rostock Leopold 1850 pervaya chast vtorogo toma tekst onlajn nem Thunen J H Der naturgemasse Arbeitslohn und dessen Verhaltniss zum Zinsfuss und zur Landrente Zweite Abtheilung hrsg von Hermann Schumacher Rostock Leopold 1863 vtoraya chast vtorogo toma i tretij tom tekst onlajn nem Izolirovannoe gosudarstvo Tom 1 Tom 2 obe chasti Tom 3 Izdaniya raznyh let onlajn nem IstinadlarBibliotheque nationale de France BnF identifikatoru fr aciq melumat platformasi 2011 https en wikisource org wiki ru D0 AD D0 A1 D0 91 D0 95 Yohan fon T C3 BCnen Yohan fon Tunen Brokhauz ve Efronun ensiklopedik lugeti Enciklopedicheskij slovar Brokgauza i Efrona V 86 tomah 82 t i 4 dop SPb 1890 1907 Sajt muzeya imeni Ioganna Genriha fon Tyunena Blaug M Tyunen Iogann Genrih fon 100 velikih ekonomistov do Kejnsa SPb Ekonomikus 2008 299 303 ISBN 978 5 903816 01 9 Granberg Aleksandr Grigorevich Osnovy regionalnoj ekonomiki M GU VShE 2000 42 44 ISBN 5 7598 0074 4 Limonov L E Regionalnaya ekonomika i prostranstvennoe razvitie 1 M Yurajt 2015 61 70 ISBN 978 5 9916 4444 0