Yeni Uzen hadisələri (1989)

Yeni Uzen hadisələri və ya Yeni Uzen soyqırımı — 17-28 iyun 1989-cu ildə Qazaxıstan SSR-in Yeni Uzen şəhərində Qazax qrupları ilə Şimali Qafqazdan olan insanlar arasında millətlərarası toqquşmalar.

Yeni Uzen hadisələri (1989)
Yeri	SSRİ, Qazaxıstan SSR, Yeni Uzen
Münaqişə tərəfləri
qazaxlar qafqazlılar

Üsyan, güclü sosial narazılıq, geniş yayılmış xuliqanlıq, gənclərin üsyanı, anti-sovet təbliğatı və əsasən Qafqazdan olan insanlara qarşı yönəlmiş cəmiyyətlərarası toqquşmaların elementlərini özündə birləşdirdi. Ölənlərin dəqiq sayı məlum deyil (4-dən 200 nəfərə qədər rəqəmlər deyilir). Üsyanın arxivləri qismən məhv edildi, qismən təsnif edildi. Üsyan xüsusi təyinatlılar tərəfindən yatırıldı.

Tarixi

1989-cu il iyunun 16-da Yeni Uzen şəhərində rəqs meydançasında bir qrup Qazax gənci ilə Qafqazdan olan insanlar arasında dava düşdü. Üsyan iyunun 17-də başladı.

19 iyun tarixində Qazaxıstan SSR Ali Soveti şəhərdə komendant saatı tətbiq etdi. Toqquşmaları yatırmaq üçün zirehli personal daşıyıcıları, tanklar, döyüş helikopterləri və digər hərbi texnika cəlb edildi. Yalnız dördüncü gün iğtişaşları yatırmaq mümkün oldu. Bu hadisələr nəticəsində bir neçə nəfər vəfat etdi.

Diqqətəlayiq haldır ki, 1989-cu ildə Yeni Uzendəki qazaxların payı ilk dəfə yarıdan çox keçərək 50,6% (24,6 min) təşkil etmişdir.

İstinadlar

1. Сергей Григорьевич Осьмачко. Политическое и социально-экономическое развитие СССР, Российской Федерации, 1985—1999 гг: монография. Изд-во ЯГТУ. 2003. 119.

Ədəbiyyat

• Janozen hadisələri  // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.). СПб.. 1890–1907.

Xarici keçidlər

• "Nazarbayevin düz 20 illik idarəçiliyində uğurla unudulmuş Janaozendəki qiyam" — Азаттык radiosu
• «Janaozen qiyamının səbəbləri 20 illik sükutdan sonra da aktual olaraq qalır. " — Азаттык radiosu