Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Xurma (lat. Diospyros) — Ebena-Ebenaceae fəsiləsindən olub, bir sıra subtropik ölkələrdə (Cənubi Asiya, Afrika, Amerika ölkələrində) geniş yayılmışdır. Xurma birtoxumlu, ətirli və şirin dadlı meyvədir. Yetişəndə qırmızı və ya qonur-qırmızı rəng alır. Lət hissəsi şirin və dadlıdır. Xurma ağacı çox məhsuldar bitkidir, onun müxtəlif növləri vardır. Azərbaycanda becərilən xurma (Şərq xurması - Diospyros kaki), əsasən Lənkəran zonasında (Astara, Lənkəran, Masallı), bundan başqa, Göyçay, Ağdaş, Ağdam, Gəncə,Balakən Zaqatala rayonlarında becərilir. Şərq xurmasından başqa Azərbaycanda iki növ yabanı xurmaya da rast gəlinir. Bunlar da Qafqaz xurması (Diospyros lotus) və Virgin xurması (Diospyros virginiana) adlanır.
| Xurma | ||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||||
| Elmi təsnifat | ||||||||||||
| Domen: Klad: Ranqsız: Aləm: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Dəstə: Fəsilə: Cins: Xurma | ||||||||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||||||||
| ||||||||||||
Azərbaycanda becərilən şərq xurmasının tərkibində 13-16% qlükoza və fruktoza şəkəri, 0,8%-ə qədər üzvi turşular, aşı maddələri, karotin, C vitamini və yod birləşmələri olduğuna görə onun mühüm müalicəvi əhəmiyyəti vardır. Şərq xurmasını zəiflik, qanazlığı, vitamin azlığı, xroniki mədə-bağırsaq xəstəlikləri zamanı yedikdə çox faydalıdır. O, həzm prosesinin fəaliyyətini artırır, maddələr mübadiləsini nizama salır, həmçinin triotoksikoz, ürək-damar sistemi xəstəliklərinin müalicəsinə yaxşı təsir göstərir.
Sağlamlığa faydaları
- Beyni gücləndirir
Xurmanın insan orqanizminə böyük xeyri var. Xurmada olan fosfor, beynin ehtiyaclarını qarşılayır. Yorğunluğu aradan qaldırır. Xurmanın təsirli olduğu bir başqa sahə də sinir sistemidir. Xurmanın sakitləşdirici bir xüsusiyyəti vardır. Xurmada eyni zamanda B1 və B2 vitaminləri var. Bunlar da zehini və sinir sistemini sakitləşdirir.
- Öskürəyin ən yaxşı dərmanı
Meyvə olaraq ən yaxşı sinə dərmanı xurmadır. Xurma bəlğəmə, nəfəs borusuna və öskürəyə qarşı istifadə olunur. Xurma, qan damarlarını yumşaldar və damar sərtliyinin qarşısını alar. Ayrıca qanı təmizləyər və təzyiqi də nizamlayar.
- Xolestrol
Qəhvə və yağ qandakı xolesterolun yüksəlməsinə səbəb olur. Ərəblər bol miqdarda qəhvə içirlər və araşdırmalarda ərəblərdə bu xəstəlikdən əsər olmadığı ortaya çıxmışdır. Bunun səbəbini araşdıran mütəxəssislər, ərəblərin qəhvə və digər içkilərin yanında mütləq xurma yediklərini də öyrənmişlər.
- Böyrək daşını əridir
Xurma böyrəklərin yuyulmasına yardım göstərir, onların daha yaxşı işləməsini təmin edir. Böyrək iltihabına şəfa verir. Xurmanın suyu böyrək daşlarının parçalanmasında çox faydalıdır. 6-7 ədəd xurma parçalanaraq bir stəkan suya qoyulandan bir neçə saat sonra süzülər və isidilərək gündə iki dəfə içilər. Bu 15 gün edilsə böyrək daşlarını yox edər.
- Tumunu sovurun
Mütəxəssislər xurmanın ac qarınına yeyilməsini məsləhət görürlər. Həmçinin qabıqlarında və tumunda da bol miqdarda vitamin olduğunu söyləyirlər. Toxumunun da sovurulmasını tövsiyə edirlər.
- Gözləri qüvvətləndirir
A vitamini ehtiva edən xurma, gözləri qüvvətləndirir. Xurma xüsusilə gecə korluğu və digər göz xəstəklərinin qarşısını alır. Xurma göz sinirlərini qüvvətləndirir.
İstinadlar
- Xurma: Meyvə deyil bir sağlamlıq mənbəyidir 2011-11-05 at the Wayback Machine
Xarici keçidlər
Xurma, faydaları nələrdir? 2017-01-31 at the Wayback Machine
- Linney K. Genera plantarum eorumque characteres naturales, secundum numerum figuram, situm, & proportionem omnium fructificationis partium. 5 Stokholm: 1754. S. 478. doi:10.5962/BHL.TITLE.746
- Linnæi C. Species Plantarum (lat.): Exhibentes plantas rite cognitas ad genera relatas. 1753. C. 2. S. 1057.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Xurma lat Diospyros Ebena Ebenaceae fesilesinden olub bir sira subtropik olkelerde Cenubi Asiya Afrika Amerika olkelerinde genis yayilmisdir Xurma birtoxumlu etirli ve sirin dadli meyvedir Yetisende qirmizi ve ya qonur qirmizi reng alir Let hissesi sirin ve dadlidir Xurma agaci cox mehsuldar bitkidir onun muxtelif novleri vardir Azerbaycanda becerilen xurma Serq xurmasi Diospyros kaki esasen Lenkeran zonasinda Astara Lenkeran Masalli bundan basqa Goycay Agdas Agdam Gence Balaken Zaqatala rayonlarinda becerilir Serq xurmasindan basqa Azerbaycanda iki nov yabani xurmaya da rast gelinir Bunlar da Qafqaz xurmasi Diospyros lotus ve Virgin xurmasi Diospyros virginiana adlanir XurmaElmi tesnifatDomen EukariotlarKlad DiaphoretickesRanqsiz ArxeplastidlerAlem BitkilerKlad StreptofitlerKlad EmbryophytesKlad Klad Klad Toxumlu bitkilerKlad Cicekli bitkilerKlad Klad Klad Klad AsteridsDeste ErikaciceklilerFesile EbenakimilerCins XurmaBeynelxalq elmi adiDiospyros L 1753Sekil axtarisiITIS 23853NCBI 13492EOL 40060FW 54724Diospyros virginiana ciceyiDiospyros kaki meyvesiDiospyros kaki meyvesi Azerbaycanda becerilen serq xurmasinin terkibinde 13 16 qlukoza ve fruktoza sekeri 0 8 e qeder uzvi tursular asi maddeleri karotin C vitamini ve yod birlesmeleri olduguna gore onun muhum mualicevi ehemiyyeti vardir Serq xurmasini zeiflik qanazligi vitamin azligi xroniki mede bagirsaq xestelikleri zamani yedikde cox faydalidir O hezm prosesinin fealiyyetini artirir maddeler mubadilesini nizama salir hemcinin triotoksikoz urek damar sistemi xesteliklerinin mualicesine yaxsi tesir gosterir Saglamliga faydalariBeyni guclendirir Xurmanin insan orqanizmine boyuk xeyri var Xurmada olan fosfor beynin ehtiyaclarini qarsilayir Yorgunlugu aradan qaldirir Xurmanin tesirli oldugu bir basqa sahe de sinir sistemidir Xurmanin sakitlesdirici bir xususiyyeti vardir Xurmada eyni zamanda B1 ve B2 vitaminleri var Bunlar da zehini ve sinir sistemini sakitlesdirir Oskureyin en yaxsi dermani Meyve olaraq en yaxsi sine dermani xurmadir Xurma belgeme nefes borusuna ve oskureye qarsi istifade olunur Xurma qan damarlarini yumsaldar ve damar sertliyinin qarsisini alar Ayrica qani temizleyer ve tezyiqi de nizamlayar Xolestrol Qehve ve yag qandaki xolesterolun yukselmesine sebeb olur Erebler bol miqdarda qehve icirler ve arasdirmalarda ereblerde bu xestelikden eser olmadigi ortaya cixmisdir Bunun sebebini arasdiran mutexessisler ereblerin qehve ve diger ickilerin yaninda mutleq xurma yediklerini de oyrenmisler Boyrek dasini eridir Xurma boyreklerin yuyulmasina yardim gosterir onlarin daha yaxsi islemesini temin edir Boyrek iltihabina sefa verir Xurmanin suyu boyrek daslarinin parcalanmasinda cox faydalidir 6 7 eded xurma parcalanaraq bir stekan suya qoyulandan bir nece saat sonra suzuler ve isidilerek gunde iki defe iciler Bu 15 gun edilse boyrek daslarini yox eder Tumunu sovurun Mutexessisler xurmanin ac qarinina yeyilmesini meslehet gorurler Hemcinin qabiqlarinda ve tumunda da bol miqdarda vitamin oldugunu soyleyirler Toxumunun da sovurulmasini tovsiye edirler Gozleri quvvetlendirir A vitamini ehtiva eden xurma gozleri quvvetlendirir Xurma xususile gece korlugu ve diger goz xesteklerinin qarsisini alir Xurma goz sinirlerini quvvetlendirir IstinadlarXurma Meyve deyil bir saglamliq menbeyidir 2011 11 05 at the Wayback MachineVikianbarda Xurma ile elaqeli mediafayllar var Xarici kecidlerXurma faydalari nelerdir 2017 01 31 at the Wayback Machine Linney K Genera plantarum eorumque characteres naturales secundum numerum figuram situm amp proportionem omnium fructificationis partium 5 Stokholm 1754 S 478 doi 10 5962 BHL TITLE 746 Linnaei C Species Plantarum lat Exhibentes plantas rite cognitas ad genera relatas 1753 C 2 S 1057