Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
İsa Peyğəmbərin Xilaskar Qanı Kilsəsi və ya sadəcə Xilaskar qan kilsəsi (rus. Собор Воскресения Христова на Крови, Спас-на-Крови) – Peterburqun mərkəzində memorial kilsə abidəsi. Kilsə 1 mart 1881-ci ildə təşkil olunan sui-qəsd nəticəsində ölümcül yaralanan imperator II Aleksandrın xatirəsinə ucaldılmışdır (Xilaskar qan ifadəsi imperatorun qanına işarə olunur). Kilsə bütün Rusiya ərazisindən toplanan vəsaitlə şəhid-çara ehtiram abidəsi kimi inşa olunmuşdur.
| Xilaskar qan kilsəsi | |
|---|---|
| Собор Воскресения Христова (Спас-на-Крови) | |
 | |
 | |
| Ölkə |  Rusiya |
| Şəhər |  Sankt-Peterburq |
| Yerləşir | №2 |
| Layihə müəllifi | Alfred Parland və arximandrit İqnati Malışev |
| Tikilmə tarixi | 1883-1907 |
| Üslubu | Rus üslubun sonuncu mərhələsi |
| Hündürlüyü | 81 m |
| Material | kərpic |
| Rəsmi sayt | cathedral.ru/spasa_na_kr… |
| İstinad nöm. | 7810507000 |
| Mühafizə dərəcəsi | Federal |
| | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Kilsə Peterburqun tarixi mərkəzi sayılan sahilində, və yaxınlığında yerləşir. Doqquz günbəzli kilsənin hündürlüyü 81 m, tutumu isə 1600 nəfərdir. Kilsə-muzey rus memarlığının ən görkəmli abidələrindən biridir.
Məbəd 1883-1907-ci illərdə imperator III Aleksandrın sifarişi ilə memar Alfred Parland və arximandrit İqnatiusun (Malışev) birgə layihəsi üzrə inşa edilmişdir. Rusiya üslubunda inşa olunmuş bu layihə bir qədər Moskvadakı Vasili Blajennı kilsəsinə bənzəyir. Kilsənin tikintisi 24 il davam etmişdir. 19 avqust 1907-ci ildə kilsə təqdis edilmişdir.
Tarix
Müvəqqəti kapella
1 mart 1881-ci ildə Yekaterina kanalının sahilində terrorçu İqnati Qrinevitskinin hücumu nəticəsində imperator II Aleksandr ölümcül yaralanmışdır.
Artıq mart ayının 2-də Şəhər Duması iclas zamanı taxta yenicə çıxmış imperator III Aleksandrdan "şəhər ictimai rəhbərliyinin vəsaiti hesabına abidə və ya kapellanın inşası" barədə xüsusi tələb etmişdir. İmperator isə cavabında "Kapellanın yerinə gözəl bir kilsənin inşa olunması daha məqsədəuyğun olduğunu" bildirmişdir. Lakin Duma sonda müvəqqəti kapellanın tikilməsi barədə qərar qəbul etmişdir.
Layihənin hazırlanması memar Leonti Benuaya həvalə olunmuşdur. Tikinti işləri sürətlə aparılırdı, belə ki, 17 aprel 1881-ci ildə kapella təntənəli şəkildə təqdis olunur və burada yaddaqalan bütün anma mərasimləri keçirilməyə başlanılmışdır. Duma tikinti işlərinə heç bir vəsait ayırmamışdır: kapellanı gildiya taciri Qromov inşa etmiş, tikinti işlərinin xərclərini isə gözətçi qismində inşaatda çalışan tacir Militin öz üzərinə götürmüşdür. Bu kapella kanalın sahilində əsl kilsənin tikintisinə kimi - yəni 1883-cü ilin yaz aylarına qədər qorunub saxlanılmışdır. Daha sonra isə kapella Axır meydanına köçürülmüş və orada sökülənə qədər düz 9 il qalmışdır.
Memarlıq müsabiqəsi
Qətl hadisəsindən dərhal sonra, II Aleksandrın xatirəsini əbədiləşdirmək üçün komissiya yaradılmış və ən yaxşı kilsə layihəsi üçün müsabiqə elan edilmişdir. Müvafiq olaraq günorta, 31 dekabr 1881-ci ildə 26 anonim layihə artıq təşkil edilmişdir. Onlar arasında İ.S. Kitner, İ.S. Boqomolov, V.İ. Şreter, A.L. Hun, L.N. Benua kimi zamanın bir çox məşhur memarları da müsabiqəyə cəlb olunmuşdur. Komissiya yalnız 8 layihəni seçmiş və onlar içərisində A.L. Tomişkonun "Vətən Ata" adlı Rusiya-Bizans üslublu kilsə proyektini qalib iş olaraq qəbul etmişdir. İkinci mükafata alimlər İ.S. Kitner və A.L. Hunun "1 Mart, 1881", üçüncü mükafata isə L.N. Benuanın layihəsi layiq görülmüşdür. 23 mart 1882-ci ildə layihələr Qatçinada imperator III Aleksandra nümayiş etdirilmiş, lakin onların heç biri təsdiq olunmamışdır. İmperator tikiləcək kilsənin özündə rus memarlığını, xüsusilə də Yaroslavl memarlıq məktəbinin xüsusiyyətlərini özündə mütləq şəkildə əks edilməsi barədə qərar almışdır. Bundan başqa, imperatorun ölüm yeri kilsə kompleksinin tərkibində kapella ilə bitkin şəklə salınmalı idi.
Tezliklə ikinci müsabiqə başladı. 28 aprel 1882-ci ildə Komissiya üzvləri 31 ən yaxşı layihənin seçilməsinə başlamışdır. Bu dəfə namizədlərin siyahısına Robert Gedike, Albert Benua, Andrey Pavlinov, Roman Kuzmin, Aleksandr Ober, Nikolay Sultanov, leksandr Rezanov kimi yeni böyük adlar qatılmışdır. Bütün bu layihələr də III Aleksandr tərəfindən rədd edilmişdir. Layihə inkişaf etdirildikdən sonra, müsabiqədə memar Alfred Parland və Sergiyev lavrının rahibi İqnatius (Malışev) qalib gəlmişdirlər. Bu layihə Professor D. Qrimmin şəxsi nəzarəti altında başa çatacağı şərti ilə 29 iyul 1883-cü ildə imperator tərəfindən təsdiq edilmişdir. Layihənin yekun variantı yalnız 1 may 1887-ci ildə təsdiq edilmişdir. Kilsənin yaradılmasında professor A.A. Parland memar V.İ. Fidelli və D.A. Orexov; rəssam N.K. Bodarevski; mozaika ustası V.A. Frolov və Fyodorov iştirak etmişdir.
Kilsənin tikintisi
Kilsənin təntənəli əsası 1883-cü ilin oktyabr ayında qoyulmuşdur. Böyük knyaz Vladimir Aleksandroviçin rəhbərlik etdiyi məbədin inşa komissiyasına, tikinti zamanı məsləhətlər verən və layihəyə düzəlişlər edən memarlar D. İ. Qrimm, R. A Qedike, E. İ. Jiber, R. B. Bernqard daxil idi; layihənin yenidən işlənməsində İ. V. Ştrom yaxından iştirak etmişdir və hazırda mövcud olan məbədin layihəsinə onun böyük təsirinin olmuşdur.
Mozaika işlərinin təqdis edilməsi, on il yubanmadan sonra 6 (19) avqust 1907-ci ildə (İkinci Xilas olma kimi tanınan Hakimin dəyişilməsi günündə) mitropolit Antoni (Vadkovski) tərəfindən imperator II Nikolay və ailə üzvlərinin iştirakı olmadan həyata keçirilmişdi. Bütün tikinti işləri 4,6 milyon rubla başa gəlmişdir. 27 aprel 1908-ci ildə mitropolit Antoni kilsənin yaxınlığında yerləşən və II Aleksandrın ölüm xatirəsinə ikonların toplandığı İveriya kapellasını təqdis etmişdir. Məbədin tikintisi zamanı yeni texnologiyalar aktiv tətbiq edilmişdir, bina tamamilə elektrikləşdirilmişdir. Kilsəni 1689 elektrik lampası işıqlandırırdı. XX əsrin əvvəlində Xilaskar qan kilsəsi ətrafındaki ərazi yenidən qurulmuşdur.
Kilsə XX əsrdə
Sankt-Peterburq şəhərində yerləşən Xilaskar qan kilsəsi, İsaak kafedralı ilə yanaşı dövlət dəstəyində olan yeganə kilsə idi. Kilsə Daxili İşlər Nazirliyinin nəzdində idi və kütləvi ziyarət üçün nəzərdə tutulmamışdır. Onun daxilində II Aleksandrın xatirəsinə həsr olunmuş fərdi liturgiyalar,gündəlik vaizlər və müxtəlif mərasimlər keçirilirdi.
6 sentyabr 1907-ci ildə Sankt-Peterburq və Ladoga mitropoliti Antoni (Vadkovski) öz qətnaməsində Professor P.İ. Leporskini kafedral başçısı təyin etmişdir. Leporski tezliklə presviterliyə, 14 oktyabr 1907-ci ildən isə protoiyerey vəzifəsində təyin edilmişdir.
1909-cu ildən kilsənin klirik və daha sonralar kilsə rahibi vəzifəsinə, 1927-ci illərdə Leninqradda İosiflyan hərəkatının fəal tərəfdaşlardan birinə çevriləcək Prof. Vasili Veryujski təyin olunmuşdur.
1917-ci ildə kilsənin saxlanılması üçün dövlət vəsaitlərin çatdırılması dayandırılmışdır. 1922-ci ilin iyul ayından 1923-cü ilin 5 iyul tarixindək kilsə Peterhof yepiskopu Nikolayın (Yaruşeviç) tabeliyində olan "Petroqrad avtokefaliyasının" tərkibində idi.
1927-ci ildən başlayaraq, tamamilə bağlanmasına kimi, kilsə müxalif yönümlü İosiflyan hərəkatının mərkəzi kafedralı sayılırdı.
Nəhayət 30 oktyabr 1930-cu ildə Mərkəzi İcraiyyə Komitəsinin Rəyasət Heyəti kilsənin bağlamaq qərarına gəlir.
Kilsənin bağlandıqdan sonrakı tarixi
1931-ci ilin noyabr ayında Dini Abidələr üzrə Regional Komitə Kilsənin sökülməsi barədə qərar qəbul etmiş, lakin bu problemin həlli qeyri-müəyyən müddətə təxirə salınmışdı. 1938-ci ildə məsələ yenidən ortalğa qoyularaq müsbət həllini tapmışdır, ancaq Böyük Vətən müharibəsinin başlanması ilə şəhərin rəhbərliyinin qarşısında kifayət qədər digər məsələlər baş qaldırmışdır. Blokada illərində kilsədə meyitxana yerləşirdi; bura həlak olmuş Leninqrad sakinləri gətirilirdi. Müharibədən sonra kilsə binasını Kiçik Opera Teatrı icarəyə götürür.
1961-ci ildə kilsənin mərkəzi günbəzində Alman partlayıcı mərmisi aşkar edilmişdir. Mərmi yəqin ki, künbəzə dəyərək, tavanın arasında ilişib qalır. 18 il müddətində çatın tirləri arasında heç kim tərəfindən görünməyən mərmi təsadüfən elmi-istehsalat bərpa seminarlarında çalışan kəlləçarxçılar tərəfindən aşkar edilmişdir. Araşdırma nəticəsində, mərminin təxminən 150 kq ağırlığında və 240 mm yüksək fuqas partlayıcı olduğu müəyyən edilmişdir. Onun zərərsizləşdirilməsi keçmiş piroteknik V.İ. Demidovun rəhbərliyi altında, 28 oktyabr 1961-ci ildə başlamışdır. Əməliyyatı həmçinin altı nəfər - kəlləçarxçı Yevgeni Kasyanov, Vyaçeslav Korobkov, Vladimir Mayorov, Aleksandr Matskeviç, Vladimir Smirnov və keçmiş sapyor Valentin Nikolayev həyata keçirmişdir. Bu çox unikal əməliyyat idi və ona qatılan üzvlər arasında nəinki ustalıq, həm də qeyri-adi özününəzarət və cəsarət tələb edirdi. Mərmi bucurğadın köməyi ilə çıxarılaraq, Pulkovo yüksəklikliyi yaxınlığında məhv edilmişdir.
1968-ci ildə kafedral kilsə Baş Planlaşdırma Təşkilatının Abidələrin Müdafiəsi üzrə Dövlət Müfəttişliyinin qoruma altına alınmış və 20 iyul 1970-ci ildə keçmiş Xilaskar qan kilsəsinin binasında "Müqəddəs İsaak kafedralı" muzeyinin filialının təşkil olunması barədə qərar alınmışdır. Memorial kilsənin muzey balansına köçürülməsi 12 aprel 1971-ci ildə başladılmışdır. Bu hadisədə "Müqəddəs İsaak kafedralı" muzeyinin direktoru Georgi Butikov böyük rol oynamışdır. O zamana qədər kafedral yararsız vəziyyətə düşmüşdür və təcili olaraq bərpası tələb olunurdu.
1970-ci ildə mühəndis və tikinti işləri aparılmış, interyer bəzəklərinin bərpası üçün bir çox işlər görülmüşdür. Kilsənin birbaşa bərpa olunması 80-ci ilin əvvəllərində başlamışdı; restavrasiya işlərinin ilk mərhələsi 1997-ci ildə sona çatmışdı.
19 avqust 1997-ci ildə, təqdisolunmadan düz 90 il sonra "Xilaskar qan kilsəsi" memorial muzeyi ziyarətçilərə açılmışdı.
23 may 2004-cü ildə Sankt-Peterburq mitropoliti Vladimir (Kotlyarov) tərəfindən kilsədə 70 ildən bu yana ilk dəfə liturgiya oxunmuşdu.
Memarlıq xüsusiyyətləri
Kilsənin eksteryeri
Kilsənin memarlığı təkamül prosessində "Rus üslubunun" ən son mərhələsinin gözəl nümunəsi sayılır. Kilsə binası özündə XVI-XVII əsrlərdə Moskva və Yaroslavlda inşa olunmuş memarlıq nümunələrinə istiqamətlənərək toplu və harmonik ifadə yaradır. Xilaskar qan kilsəsinin xarici görünüşünə Moskvadakı Vasili Blajennı kilsəsi böyük təsir göstərmişdi.
Günbəzlər
Kilsə kompozisiyasının əsasını 5 gübbənin fundamentini təşkil edən çetverik (yəni dördlük) və mərkəzi günbəz yerini 81 metr hündürlüyə malik çadır tutur. Ümumilikdə Xilaskar qan kilsəsini 9 günbəz taclayır; bir hissəsi kaşı və qızıl elementlərlə istifadə olunan qünbəzlər özlərində unikal və asimmetrik koloritli qrup yaradır. Səkkizbucaqlı çadırın əsasında, onun divarlarında kokoşnik formalı səkkiz uzunsov arxitrav pəncərələr var. Yuxarıda fənərlə tamamlanan və səkkiz pəncərə çıxıntısı olan soğanaq çadır formalı gümbəz vardır. Gümbəz bir-birinə dolanmış ağ, sarı və yaşıl rəngli emalla boyanmış və simmetrik kompozisiya əmələ gətirmişdir. Rəngli emallar amma fərqli nümunələr ilə bütün dörd qübbəni əhatə edir. Bu günbəzlər özlərindən daha kiçik bir ölçüsü olan alçaq baraban üzərində yerləşir. Kafedralın qərb hissəsində günbəzlə tamamlanan zəng qülləsi yerləşir. Zəng qülləsinin sütunla ayrılmış səkkiz tağvari açılışı var. Ölçüləri kiçik olan digər 3 qünbəz kilsənin şərq hissəsində yerləşir.
 |  |  |  |
Kilsənin interyeri
Məbədin interyeri 7065 kvadrat metr ərazini əhatə edən həqiqi mozaika muzeyidir. Mozaikalar V.M. Vasnetsov, F.S. Juravlyov, M.V. Nesterov, A.P. Ryabuşkin, V.V. Belyayev və N.N. Xarlamov kimi 30-dan çox rəssamların eskizləri əsasında V.A.Frolovun emalatxanasında yaradılmışdır. Xilaskar qan kilsəsinin mozaika ekspozisiyası Avropada ən böyük kolleksiyalardan biridir.
 |  |  |  |
İstinadlar
- Печенкин И. Е. Русская церковная архитектура начала ХХ века в контексте символизма: Отв. ред. Н.А. Хренов, И.Е. Светлов. Символизм как художественное направление: Взгляд из XXI века: Сб. статей: 2013 год
- Антонов В. В., Кобак А. В. Святыни Санкт-Петербурга: Историко-церковная энциклопедия в трёх томах. СПб.: Изд-во Чернышёва, 1994, с. 99-104.
- Шульц С. С. Храмы С.-Петербурга (История и современность): Справочное издание. СПб.: Глагол, 1994, С. 58.
- Бохонский Д. Жизнь и труды профессора протоиерея П. И. Лепорского // Христианское чтение. 2003. № 22. С. 57-68. [1] 2009-05-02 at the Wayback Machine
- "Собор Воскресения Христова (Храм Воскресения на Крови) Екатерининский канал". 2008-04-08 tarixində . İstifadə tarixi: 2014-05-15.
- "Репин В. Остались ли в Петербурге немецкие снаряды и бомбы? // Проза.ру". 2014-07-14 tarixində . İstifadə tarixi: 2014-05-15.
- "Спас на крови // Наши путешествия". 2015-06-10 tarixində . İstifadə tarixi: 2014-05-15.
- "Спас на Крови". excurspb.ru. İstifadə tarixi: 2024-05-22.
Xarici keçidlər
- Музей Памятник «Спас-на-крови»
- Храм-памятник, храм-музей 2017-04-22 at the Wayback Machine
- Страничка на сайте епархии 2012-03-20 at the Wayback Machine
- 130-мегапиксельная панорамная фотография фасада Спаса-на-крови. 2013-08-14 at the Wayback Machine
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Isa Peygemberin Xilaskar Qani Kilsesi ve ya sadece Xilaskar qan kilsesi rus Sobor Voskreseniya Hristova na Krovi Spas na Krovi Peterburqun merkezinde memorial kilse abidesi Kilse 1 mart 1881 ci ilde teskil olunan sui qesd neticesinde olumcul yaralanan imperator II Aleksandrin xatiresine ucaldilmisdir Xilaskar qan ifadesi imperatorun qanina isare olunur Kilse butun Rusiya erazisinden toplanan vesaitle sehid cara ehtiram abidesi kimi insa olunmusdur Xilaskar qan kilsesiSobor Voskreseniya Hristova Spas na Krovi 59 56 24 sm e 30 19 43 s u Olke RusiyaSeher Sankt PeterburqYerlesir 2Layihe muellifi Alfred Parland ve arximandrit Iqnati MalisevTikilme tarixi 1883 1907Uslubu Rus uslubun sonuncu merhelesiHundurluyu 81 mMaterial kerpicResmi sayt cathedral ru spasa na kr Istinad nom 7810507000Muhafize derecesiFederalXilaskar qan kilssi Vikianbarda elaqeli mediafayllar Kilse Peterburqun tarixi merkezi sayilan sahilinde ve yaxinliginda yerlesir Doqquz gunbezli kilsenin hundurluyu 81 m tutumu ise 1600 neferdir Kilse muzey rus memarliginin en gorkemli abidelerinden biridir Mebed 1883 1907 ci illerde imperator III Aleksandrin sifarisi ile memar Alfred Parland ve arximandrit Iqnatiusun Malisev birge layihesi uzre insa edilmisdir Rusiya uslubunda insa olunmus bu layihe bir qeder Moskvadaki Vasili Blajenni kilsesine benzeyir Kilsenin tikintisi 24 il davam etmisdir 19 avqust 1907 ci ilde kilse teqdis edilmisdir TarixMuveqqeti kapella 1 mart 1881 ci ilde Yekaterina kanalinin sahilinde terrorcu Iqnati Qrinevitskinin hucumu neticesinde imperator II Aleksandr olumcul yaralanmisdir Artiq mart ayinin 2 de Seher Dumasi iclas zamani taxta yenice cixmis imperator III Aleksandrdan seher ictimai rehberliyinin vesaiti hesabina abide ve ya kapellanin insasi barede xususi teleb etmisdir Imperator ise cavabinda Kapellanin yerine gozel bir kilsenin insa olunmasi daha meqsedeuygun oldugunu bildirmisdir Lakin Duma sonda muveqqeti kapellanin tikilmesi barede qerar qebul etmisdir Layihenin hazirlanmasi memar Leonti Benuaya hevale olunmusdur Tikinti isleri suretle aparilirdi bele ki 17 aprel 1881 ci ilde kapella tenteneli sekilde teqdis olunur ve burada yaddaqalan butun anma merasimleri kecirilmeye baslanilmisdir Duma tikinti islerine hec bir vesait ayirmamisdir kapellani gildiya taciri Qromov insa etmis tikinti islerinin xerclerini ise gozetci qisminde insaatda calisan tacir Militin oz uzerine goturmusdur Bu kapella kanalin sahilinde esl kilsenin tikintisine kimi yeni 1883 cu ilin yaz aylarina qeder qorunub saxlanilmisdir Daha sonra ise kapella Axir meydanina kocurulmus ve orada sokulene qeder duz 9 il qalmisdir Memarliq musabiqesi Mebedin Iqnati Arximandrit terefinden cekilmis layihe tesviri bu layihe 1883 cu ilde memar Alfred Parlandin etirazina sebeb olmus ve onun terefinden yeniden islenmisdir Qetl hadisesinden derhal sonra II Aleksandrin xatiresini ebedilesdirmek ucun komissiya yaradilmis ve en yaxsi kilse layihesi ucun musabiqe elan edilmisdir Muvafiq olaraq gunorta 31 dekabr 1881 ci ilde 26 anonim layihe artiq teskil edilmisdir Onlar arasinda I S Kitner I S Boqomolov V I Sreter A L Hun L N Benua kimi zamanin bir cox meshur memarlari da musabiqeye celb olunmusdur Komissiya yalniz 8 layiheni secmis ve onlar icerisinde A L Tomiskonun Veten Ata adli Rusiya Bizans uslublu kilse proyektini qalib is olaraq qebul etmisdir Ikinci mukafata alimler I S Kitner ve A L Hunun 1 Mart 1881 ucuncu mukafata ise L N Benuanin layihesi layiq gorulmusdur 23 mart 1882 ci ilde layiheler Qatcinada imperator III Aleksandra numayis etdirilmis lakin onlarin hec biri tesdiq olunmamisdir Imperator tikilecek kilsenin ozunde rus memarligini xususile de Yaroslavl memarliq mektebinin xususiyyetlerini ozunde mutleq sekilde eks edilmesi barede qerar almisdir Bundan basqa imperatorun olum yeri kilse kompleksinin terkibinde kapella ile bitkin sekle salinmali idi Tezlikle ikinci musabiqe basladi 28 aprel 1882 ci ilde Komissiya uzvleri 31 en yaxsi layihenin secilmesine baslamisdir Bu defe namizedlerin siyahisina Robert Gedike Albert Benua Andrey Pavlinov Roman Kuzmin Aleksandr Ober Nikolay Sultanov leksandr Rezanov kimi yeni boyuk adlar qatilmisdir Butun bu layiheler de III Aleksandr terefinden redd edilmisdir Layihe inkisaf etdirildikden sonra musabiqede memar Alfred Parland ve Sergiyev lavrinin rahibi Iqnatius Malisev qalib gelmisdirler Bu layihe Professor D Qrimmin sexsi nezareti altinda basa catacagi serti ile 29 iyul 1883 cu ilde imperator terefinden tesdiq edilmisdir Layihenin yekun varianti yalniz 1 may 1887 ci ilde tesdiq edilmisdir Kilsenin yaradilmasinda professor A A Parland memar V I Fidelli ve D A Orexov ressam N K Bodarevski mozaika ustasi V A Frolov ve Fyodorov istirak etmisdir Kilsenin tikintisi Kilsenin tenteneli esasi 1883 cu ilin oktyabr ayinda qoyulmusdur Boyuk knyaz Vladimir Aleksandrovicin rehberlik etdiyi mebedin insa komissiyasina tikinti zamani meslehetler veren ve layiheye duzelisler eden memarlar D I Qrimm R A Qedike E I Jiber R B Bernqard daxil idi layihenin yeniden islenmesinde I V Strom yaxindan istirak etmisdir ve hazirda movcud olan mebedin layihesine onun boyuk tesirinin olmusdur Mozaika islerinin teqdis edilmesi on il yubanmadan sonra 6 19 avqust 1907 ci ilde Ikinci Xilas olma kimi taninan Hakimin deyisilmesi gununde mitropolit Antoni Vadkovski terefinden imperator II Nikolay ve aile uzvlerinin istiraki olmadan heyata kecirilmisdi Butun tikinti isleri 4 6 milyon rubla basa gelmisdir 27 aprel 1908 ci ilde mitropolit Antoni kilsenin yaxinliginda yerlesen ve II Aleksandrin olum xatiresine ikonlarin toplandigi Iveriya kapellasini teqdis etmisdir Mebedin tikintisi zamani yeni texnologiyalar aktiv tetbiq edilmisdir bina tamamile elektriklesdirilmisdir Kilseni 1689 elektrik lampasi isiqlandirirdi XX esrin evvelinde Xilaskar qan kilsesi etrafindaki erazi yeniden qurulmusdur Kilse XX esrde sovmesinin qerb fasadi Sankt Peterburq seherinde yerlesen Xilaskar qan kilsesi Isaak kafedrali ile yanasi dovlet desteyinde olan yegane kilse idi Kilse Daxili Isler Nazirliyinin nezdinde idi ve kutlevi ziyaret ucun nezerde tutulmamisdir Onun daxilinde II Aleksandrin xatiresine hesr olunmus ferdi liturgiyalar gundelik vaizler ve muxtelif merasimler kecirilirdi 6 sentyabr 1907 ci ilde Sankt Peterburq ve Ladoga mitropoliti Antoni Vadkovski oz qetnamesinde Professor P I Leporskini kafedral bascisi teyin etmisdir Leporski tezlikle presviterliye 14 oktyabr 1907 ci ilden ise protoiyerey vezifesinde teyin edilmisdir 1909 cu ilden kilsenin klirik ve daha sonralar kilse rahibi vezifesine 1927 ci illerde Leninqradda Iosiflyan herekatinin feal terefdaslardan birine cevrilecek Prof Vasili Veryujski teyin olunmusdur 1917 ci ilde kilsenin saxlanilmasi ucun dovlet vesaitlerin catdirilmasi dayandirilmisdir 1922 ci ilin iyul ayindan 1923 cu ilin 5 iyul tarixindek kilse Peterhof yepiskopu Nikolayin Yarusevic tabeliyinde olan Petroqrad avtokefaliyasinin terkibinde idi 1927 ci ilden baslayaraq tamamile baglanmasina kimi kilse muxalif yonumlu Iosiflyan herekatinin merkezi kafedrali sayilirdi Nehayet 30 oktyabr 1930 cu ilde Merkezi Icraiyye Komitesinin Reyaset Heyeti kilsenin baglamaq qerarina gelir Kilsenin baglandiqdan sonraki tarixiKilsenin esas gumbezinde mozaikasi 1931 ci ilin noyabr ayinda Dini Abideler uzre Regional Komite Kilsenin sokulmesi barede qerar qebul etmis lakin bu problemin helli qeyri mueyyen muddete texire salinmisdi 1938 ci ilde mesele yeniden ortalga qoyularaq musbet hellini tapmisdir ancaq Boyuk Veten muharibesinin baslanmasi ile seherin rehberliyinin qarsisinda kifayet qeder diger meseleler bas qaldirmisdir Blokada illerinde kilsede meyitxana yerlesirdi bura helak olmus Leninqrad sakinleri getirilirdi Muharibeden sonra kilse binasini Kicik Opera Teatri icareye goturur 1961 ci ilde kilsenin merkezi gunbezinde Alman partlayici mermisi askar edilmisdir Mermi yeqin ki kunbeze deyerek tavanin arasinda ilisib qalir 18 il muddetinde catin tirleri arasinda hec kim terefinden gorunmeyen mermi tesadufen elmi istehsalat berpa seminarlarinda calisan kellecarxcilar terefinden askar edilmisdir Arasdirma neticesinde merminin texminen 150 kq agirliginda ve 240 mm yuksek fuqas partlayici oldugu mueyyen edilmisdir Onun zerersizlesdirilmesi kecmis piroteknik V I Demidovun rehberliyi altinda 28 oktyabr 1961 ci ilde baslamisdir Emeliyyati hemcinin alti nefer kellecarxci Yevgeni Kasyanov Vyaceslav Korobkov Vladimir Mayorov Aleksandr Matskevic Vladimir Smirnov ve kecmis sapyor Valentin Nikolayev heyata kecirmisdir Bu cox unikal emeliyyat idi ve ona qatilan uzvler arasinda neinki ustaliq hem de qeyri adi ozununezaret ve cesaret teleb edirdi Mermi bucurgadin komeyi ile cixarilaraq Pulkovo yukseklikliyi yaxinliginda mehv edilmisdir Kilsenin 1968 ci ilde kafedral kilse Bas Planlasdirma Teskilatinin Abidelerin Mudafiesi uzre Dovlet Mufettisliyinin qoruma altina alinmis ve 20 iyul 1970 ci ilde kecmis Xilaskar qan kilsesinin binasinda Muqeddes Isaak kafedrali muzeyinin filialinin teskil olunmasi barede qerar alinmisdir Memorial kilsenin muzey balansina kocurulmesi 12 aprel 1971 ci ilde basladilmisdir Bu hadisede Muqeddes Isaak kafedrali muzeyinin direktoru Georgi Butikov boyuk rol oynamisdir O zamana qeder kafedral yararsiz veziyyete dusmusdur ve tecili olaraq berpasi teleb olunurdu 1970 ci ilde muhendis ve tikinti isleri aparilmis interyer bezeklerinin berpasi ucun bir cox isler gorulmusdur Kilsenin birbasa berpa olunmasi 80 ci ilin evvellerinde baslamisdi restavrasiya islerinin ilk merhelesi 1997 ci ilde sona catmisdi 19 avqust 1997 ci ilde teqdisolunmadan duz 90 il sonra Xilaskar qan kilsesi memorial muzeyi ziyaretcilere acilmisdi 23 may 2004 cu ilde Sankt Peterburq mitropoliti Vladimir Kotlyarov terefinden kilsede 70 ilden bu yana ilk defe liturgiya oxunmusdu Memarliq xususiyyetleriKilsenin eksteryeri Kilsenin memarligi tekamul prosessinde Rus uslubunun en son merhelesinin gozel numunesi sayilir Kilse binasi ozunde XVI XVII esrlerde Moskva ve Yaroslavlda insa olunmus memarliq numunelerine istiqametlenerek toplu ve harmonik ifade yaradir Xilaskar qan kilsesinin xarici gorunusune Moskvadaki Vasili Blajenni kilsesi boyuk tesir gostermisdi Gunbezler Kilse kompozisiyasinin esasini 5 gubbenin fundamentini teskil eden cetverik yeni dordluk ve merkezi gunbez yerini 81 metr hundurluye malik cadir tutur Umumilikde Xilaskar qan kilsesini 9 gunbez taclayir bir hissesi kasi ve qizil elementlerle istifade olunan qunbezler ozlerinde unikal ve asimmetrik koloritli qrup yaradir Sekkizbucaqli cadirin esasinda onun divarlarinda kokosnik formali sekkiz uzunsov arxitrav pencereler var Yuxarida fenerle tamamlanan ve sekkiz pencere cixintisi olan soganaq cadir formali gumbez vardir Gumbez bir birine dolanmis ag sari ve yasil rengli emalla boyanmis ve simmetrik kompozisiya emele getirmisdir Rengli emallar amma ferqli numuneler ile butun dord qubbeni ehate edir Bu gunbezler ozlerinden daha kicik bir olcusu olan alcaq baraban uzerinde yerlesir Kafedralin qerb hissesinde gunbezle tamamlanan zeng qullesi yerlesir Zeng qullesinin sutunla ayrilmis sekkiz tagvari acilisi var Olculeri kicik olan diger 3 qunbez kilsenin serq hissesinde yerlesir Kilsenin interyeri Mebedin interyeri 7065 kvadrat metr erazini ehate eden heqiqi mozaika muzeyidir Mozaikalar V M Vasnetsov F S Juravlyov M V Nesterov A P Ryabuskin V V Belyayev ve N N Xarlamov kimi 30 dan cox ressamlarin eskizleri esasinda V A Frolovun emalatxanasinda yaradilmisdir Xilaskar qan kilsesinin mozaika ekspozisiyasi Avropada en boyuk kolleksiyalardan biridir IstinadlarPechenkin I E Russkaya cerkovnaya arhitektura nachala HH veka v kontekste simvolizma Otv red N A Hrenov I E Svetlov Simvolizm kak hudozhestvennoe napravlenie Vzglyad iz XXI veka Sb statej 2013 god Antonov V V Kobak A V Svyatyni Sankt Peterburga Istoriko cerkovnaya enciklopediya v tryoh tomah SPb Izd vo Chernyshyova 1994 s 99 104 Shulc S S Hramy S Peterburga Istoriya i sovremennost Spravochnoe izdanie SPb Glagol 1994 S 58 Bohonskij D Zhizn i trudy professora protoiereya P I Leporskogo Hristianskoe chtenie 2003 22 S 57 68 1 2009 05 02 at the Wayback Machine Sobor Voskreseniya Hristova Hram Voskreseniya na Krovi Ekaterininskij kanal 2008 04 08 tarixinde Istifade tarixi 2014 05 15 Repin V Ostalis li v Peterburge nemeckie snaryady i bomby Proza ru 2014 07 14 tarixinde Istifade tarixi 2014 05 15 Spas na krovi Nashi puteshestviya 2015 06 10 tarixinde Istifade tarixi 2014 05 15 Spas na Krovi excurspb ru Istifade tarixi 2024 05 22 Xarici kecidlerVikianbarda Xilaskar qan kilsesi ile elaqeli mediafayllar var Muzej Pamyatnik Spas na krovi Hram pamyatnik hram muzej 2017 04 22 at the Wayback Machine Stranichka na sajte eparhii 2012 03 20 at the Wayback Machine 130 megapikselnaya panoramnaya fotografiya fasada Spasa na krovi 2013 08 14 at the Wayback Machine