Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Kopenhagen xilaskar kilsəsi (dan. Vor Frelsers Kirke) - Danimarkanın paytaxtı Kopenhagen şəhərinin rayonunda yerləşən lüteran kilsəsi. Barokko üslubunda inşa olunmuş kilsənin burğuyabənzər şpili ona özünəməxsus görünüş verir. Şpilin xaricində yerləşən dolama pilləkənlərlə kilsənin ən yüksək zirvəsinə qalxaraq Kopenhagenin mərkəzi hissəsinə açılan möhtəşəm mənzərəni seyr etmək olar. O həmçinin zəng gülləsində yerləşən və səhər saat 8-dən gecə yarısına kimi hər saat melodiyalar çalan, Şimali Avropanın ən böyük karilyonları ilə də məşhurdur.
| Xilaskar kilsəsi | |
|---|---|
| Vor Frelsers Kirke | |
 | |
 | |
| Ölkə |  Danimarka |
| Şəhər |  Kopenhagen, |
| Yerləşir | Sankt Anne Qade küçəsi №29 |
| Aidiyyatı | Danimarka xalqının Yevangelik-Lüteran kilsəsi |
| Memar | Lambert van Haven Lauritz de Tura |
| Tikilmə tarixi | 1695 1752 (şpili) |
| Üslubu | Barokko memarlığı |
| Hündürlüyü | 90 m |
| Material | kərpic |
| Rəsmi sayt | vorfrelserskirke.dk |
| | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Tarix
Danimarka-Norveç kralı IV Kristian Amager adasında yaşayan müstəqil tacirlər üçün Kristianshavn adında yaşayış ərazisinin yaradılmasını plaşlaşdırır və bu zaman sakinlərin istifadəsi üçün yeni salınacaq rayonda kilsənin inşa olunması əsas məqsədlərdən birinə çevrilir. 1639-cu ildə yeni salınmış ərazidə müvəqqəti kilsə sakinlərin istifadəsinə verilir, lakin memar Lambert van Havenin layihəsi əsasında hazırlanmış bugünkü Xilaskar kilsənin inşa planları düz 1678-ci ilə kimi uzadılmışdır. Hazırkı kilsənin açılışı 14 il sonra, yəni 1695-ci ildə baş tutmuşdu, lakin o zaman interyerin mühüm elementlərindən sayılan altar müvəqqəti xarakter daşıyırdı, zəng gülləsi üzərində isə şpil hələ quraşdırılmamışdı. Özünün daimi altarını kilsə 1732-ci ildə qazanmışdır, ancaq şpilin tikintisi üçün hazırlanmış planlarda 1747-ci ildə V Frederikin hakimiyyəti dövrünə qədər heç bir canlanma hiss olunmurdu. Layihə üzrə yeni memar seçilmişdi. O, tezliklə öz layihəsinin xeyrinə van Havenin orjinal dizaynından imtina edir və 1749-cu ildə bu yeni layihə kral tərəfindən təsdiq olunur. Üç il sonra şpilin tikintisi sona çatır və 28 avqust 1752-ci ildə bununla əlaqədar təşkil edilmiş təntənəli mərasimdə kral qüllənin ən hündür nöqtəsinə qalxır.
Şəhər əfsanəsi
Belə bir uzunömürlü şəhər əfsanəsi mövcuddur - inşa etdirdiyi güllənin spiralvari şpilinin yanlış yola çevrildiyini - yəni, saat əqrəbinin əksinə olduğunu anlayan memar dərddən həmin gülləyə qalxır və özünü oradan ataraq öldürür. Bu əfsanə Lauritz de Tura haqqdadır, çünki memar van Havenin dövründə kilsənin hələ şpili yox idi; o memarın təbii səbəblərdən ölümündən hələ 50 il sonra qülləyə quraşdırılmışdı. Buna baxmayaraq, əfsanə həqiqəti əks etdirmir, belə ki, memar van Haven şpili bitirdikdən sonra digər layihələr üzərində də çalışmışdı və 7 il sonra öz yatağında ölmüşdü və onun ölüm səbəblərinin hər hansı bədbəxtliyə aid edilməsini təsdiq edən heç bir yazılı qeyd mövcud deyil.
Memarlıq
Kilsə holland barokko üslubunda inşa olunmuşdu və planda "Yunan xaçı" formasında - yəni xətlərin bir-birinə perpendikulyar, hər divarın uzunluğu isə bir-birinə bərabər olduğunu görmək olar. Qranit özüllər üzərində inşa edilmiş divarlar qırmızı və sarı plitərlə bəzədilsə də, yaradılmış naxışlar IV Kristianın sistematik şəkildə uyğunlaşdırılmış binalarına bənzəmir. Fasad palladian ilə kilsənin bütün hündürlüyü boyunca seqmentləşdirirlmişdi. Toskan orderli pilyastrların və kapitelləri qumdaşından düzəldilmişdi. Qumdaşından həmçinin frizli karniz də hazırlanmışdı. Pilyastrların arasında yerləşən hündür dəyirmi dəmir tağlarda incə şüşələr qoyulub. Şərq divardında keşiş cübbələrinin saxlandığı timpan yerləşir. Kilsənin əsas giriş hissəsi qərb frontonunda, zəng gülləsin aşağısında yer alıb və onun portalı da qumdaşından hazırlanıb. Bütün girişlər küçə səviyyəsindən dörd addım səviyyəsində qaldırılmışdır. Həmçinin zəng qülləsinin hər tərəfindən kilsənin iki sərdabəsinə aparan 4 darvaza quraşdırılmışdır. Kilsənin damı isə nəfis qara-kaşı kirəmitlərlə yığılmışdır.
İnteryer
Tessinsin altarı
İsveçli memar Nikodim Tessinsin (Nicodemus Tessins) layihəsi əsasında hazırlanmış altar onun şah əsəri hesab olunur. İki sütun arasında İsanın mələklər arasında dincəldiyi Gefsiman bağı təsvir edilib ki, burada da mələklərdən biri isə yuxarıda onların başı üstündə qızıl kuzə tutur. Altarın hər iki tərəfində, Pietas və Justitia adlı iki fiqur Kralın şüarını göstərir. Bu iki sütun, qıvrımlı arxitrav və frontonu öz üzərində saxlayırlar. Frontonun arxasında yerləşən şüşə üzərində Yəhvanın adı tetraqrammaton şəklində əks olunmuşdu.
Orqan
V Kristianın qızıl suyuna salınmış monogram ilə bəzədilmiş nəhəng orqan Botzen qardaşları tərəfindən inşa edilmişdir və 1698-1700-ci illərdə divara quraşdırılmışdı. Orqanın aşağısında yerləşən iki fil heykəli onu möhkəm saxlayır. Kilsə hər il bazar günlərində musiqili kilsə ibadətləri ilə birgə 15-20 konsert təşkil edir. Orqanın sonuncu bərpası 1965-ci ildə həyata keçirilmişdi, bu zaman musiqi aləti 4 dərslik və pedallarla təchiz olunmuşdu. Orqan mürəkkəb taxta naxışlarla bəzədilmiş, onun mərkəzində isə V Kristianın büstü qoyulmuşdu. Ümumilikdə 4000-dən çox boruya malik olan orqan indi də 300 il əvvəlki kimi səslənir.
|
|
|
|
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
- Kilsənin interyeri
-
![image]()
Xilaskar kilsəsinin nəhəng orqanı. -
![image]()
Orqanın detallarından bir nümunə. -
![image]()
Kilsənin altarı. -
![image]()
Kilsənin kupeli (xaç suyuna salmaq məqsədilə istifadə olunan böyük çən)
Zəng qülləsi
Şpil
Qara və qızılı şpil 90 metr hündürlüyə qalxır və xarici pilləkən şpilin ətrafında dörd dəfə saat əqrəbinin əksinə çevrilir. Xilaskar kilsəsinin şpilinin yaradılmasında Romada yerləşən və memar şah əsəri sayılan Sant'İvo alla Sapienza katolik kilsəsi böyük rol oynamışdır. Məhz onun spiralvari qülləsi danimarka memarlarının çox xoşuna gəlmiş və Kopenhagendə də belə bir şpilin yaradılmasına ilhamlandırmışdır. Şpil çərçivəli-faxverk strukturun üzərində qurulmuşdur. Onun əsas bazası oktaqonaldır (yəni səkkiz bucaqlıdır). Həmçinin şpilin hər tərəfində dəyirmi tağlı açılışlar və qızıl suyuna çəkilmiş çərçivələrin içərisinə quraşdırılmış dairəvi aynalar yerləşir. Bununla belə, pəncərələr qızılı pilyastrlarla birlikdə mürəkkəb kompozisiya yaradır. Şpilin oktaqonal özülünün ətrafında, kvadrat qüllənin hər dörd küncündə dörd yevangelistin (Matfey, Mark, Luka, İohann) heykəli yerləşir. Səkkizbucaqlı struktur qızıl suyuna salınmış məhəccərli kiçik bir platformaya keçid təşkil edir və məhz bu nöqtədən şpilin dolanan pilləkənləri onun xaricinə çıxarılaraq ən hündür nöqtəsinə kimi uzanır. Ümumilikdə bu pilləkənin 400 pilləsi vardır ki, onun da yüz əllisi şpilin səthində yer alır.
Şpilin ən hündür nöqtəsi vazayabənzər struktur ilə taclanmışdır. Vazanın üzərində isə qızılı yer kürəsini saxlayan 4 metrlik İsanın fiquru yerləşir. Özünün uzaq məsafədən görünməsini təmin etmək məqsədilə düzəldilmiş İsanın bu qeyri-proporsional böyük fiquru, ümumilikdə Kopenhagenin ən eybəcər dini heykəli hesab olunur.
Mədəni əlaqələri
Jül Vernin Yerin mərkəzinə səyahət əsərinin bölmələrinin birində Kristianshavn Xilaskar kilsəsinin adı çəkilir. Aksel adında personaj dayısının akrofobiya xəstəliyini müalicə etmək və onunla birgə vulkana enmək məqsədilə ardıcıl olaraq onunla 5 gün ərzində kilsənin dolama pilləri ilə şpilin ən hündür nöqtəsinə dırmaşır.
Fransız rəssam və illüstrator Eduard Riu Yerin mərkəzinə səyahət əsərinin orjinal illüstrasiyalı fransız versiyası üçün kilsənin qrafik rəsmini çəkmişdir. Lakin rəssamın səhvi nəticəsində kilsənin şpili saat əqrəbi boyu çevrilərək təsvir olunmuşdur.
İstinadlar
- "Jules Verne in Copenhagen". The Danish Jules Verne Society newsletter no. 1. 2022-03-28 tarixində . İstifadə tarixi: 2009-04-26.
- "Højdeskræk - Jules Verne og Vor Frelsers kirkes spir". The Danish Jules Verne Society newsletter no. 1. 2009-05-14 tarixində . İstifadə tarixi: 2009-04-26.
Xarici keçidlər
- Vor Frelsers Kirke official website
- Vor Frelsers Kirke map
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Kopenhagen xilaskar kilsesi dan Vor Frelsers Kirke Danimarkanin paytaxti Kopenhagen seherinin rayonunda yerlesen luteran kilsesi Barokko uslubunda insa olunmus kilsenin burguyabenzer spili ona ozunemexsus gorunus verir Spilin xaricinde yerlesen dolama pillekenlerle kilsenin en yuksek zirvesine qalxaraq Kopenhagenin merkezi hissesine acilan mohtesem menzereni seyr etmek olar O hemcinin zeng gullesinde yerlesen ve seher saat 8 den gece yarisina kimi her saat melodiyalar calan Simali Avropanin en boyuk karilyonlari ile de meshurdur Xilaskar kilsesiVor Frelsers Kirke55 40 22 sm e 12 35 38 s u Olke DanimarkaSeher Kopenhagen Yerlesir Sankt Anne Qade kucesi 29Aidiyyati Danimarka xalqinin Yevangelik Luteran kilsesiMemar Lambert van Haven Lauritz de TuraTikilme tarixi 1695 1752 spili Uslubu Barokko memarligiHundurluyu 90 mMaterial kerpicResmi sayt vorfrelserskirke dkXilaskar kilsesi Vikianbarda elaqeli mediafayllarTarixKristianshavn rayonunda yerlesen kicik tacir evleri ve Xilaskar kilsesi 1890 1900 Danimarka Norvec krali IV Kristian Amager adasinda yasayan musteqil tacirler ucun Kristianshavn adinda yasayis erazisinin yaradilmasini plaslasdirir ve bu zaman sakinlerin istifadesi ucun yeni salinacaq rayonda kilsenin insa olunmasi esas meqsedlerden birine cevrilir 1639 cu ilde yeni salinmis erazide muveqqeti kilse sakinlerin istifadesine verilir lakin memar Lambert van Havenin layihesi esasinda hazirlanmis bugunku Xilaskar kilsenin insa planlari duz 1678 ci ile kimi uzadilmisdir Hazirki kilsenin acilisi 14 il sonra yeni 1695 ci ilde bas tutmusdu lakin o zaman interyerin muhum elementlerinden sayilan altar muveqqeti xarakter dasiyirdi zeng gullesi uzerinde ise spil hele qurasdirilmamisdi Ozunun daimi altarini kilse 1732 ci ilde qazanmisdir ancaq spilin tikintisi ucun hazirlanmis planlarda 1747 ci ilde V Frederikin hakimiyyeti dovrune qeder hec bir canlanma hiss olunmurdu Layihe uzre yeni memar secilmisdi O tezlikle oz layihesinin xeyrine van Havenin orjinal dizaynindan imtina edir ve 1749 cu ilde bu yeni layihe kral terefinden tesdiq olunur Uc il sonra spilin tikintisi sona catir ve 28 avqust 1752 ci ilde bununla elaqedar teskil edilmis tenteneli merasimde kral qullenin en hundur noqtesine qalxir Seher efsanesi Bele bir uzunomurlu seher efsanesi movcuddur insa etdirdiyi gullenin spiralvari spilinin yanlis yola cevrildiyini yeni saat eqrebinin eksine oldugunu anlayan memar derdden hemin gulleye qalxir ve ozunu oradan ataraq oldurur Bu efsane Lauritz de Tura haqqdadir cunki memar van Havenin dovrunde kilsenin hele spili yox idi o memarin tebii sebeblerden olumunden hele 50 il sonra qulleye qurasdirilmisdi Buna baxmayaraq efsane heqiqeti eks etdirmir bele ki memar van Haven spili bitirdikden sonra diger layiheler uzerinde de calismisdi ve 7 il sonra oz yataginda olmusdu ve onun olum sebeblerinin her hansi bedbextliye aid edilmesini tesdiq eden hec bir yazili qeyd movcud deyil MemarliqKilse holland barokko uslubunda insa olunmusdu ve planda Yunan xaci formasinda yeni xetlerin bir birine perpendikulyar her divarin uzunlugu ise bir birine beraber oldugunu gormek olar Qranit ozuller uzerinde insa edilmis divarlar qirmizi ve sari pliterle bezedilse de yaradilmis naxislar IV Kristianin sistematik sekilde uygunlasdirilmis binalarina benzemir Fasad palladian ile kilsenin butun hundurluyu boyunca seqmentlesdirirlmisdi Toskan orderli pilyastrlarin ve kapitelleri qumdasindan duzeldilmisdi Qumdasindan hemcinin frizli karniz de hazirlanmisdi Pilyastrlarin arasinda yerlesen hundur deyirmi demir taglarda ince suseler qoyulub Serq divardinda kesis cubbelerinin saxlandigi timpan yerlesir Kilsenin esas giris hissesi qerb frontonunda zeng gullesin asagisinda yer alib ve onun portali da qumdasindan hazirlanib Butun girisler kuce seviyyesinden dord addim seviyyesinde qaldirilmisdir Hemcinin zeng qullesinin her terefinden kilsenin iki serdabesine aparan 4 darvaza qurasdirilmisdir Kilsenin dami ise nefis qara kasi kiremitlerle yigilmisdir InteryerTessinsin altari Isvecli memar Nikodim Tessinsin Nicodemus Tessins layihesi esasinda hazirlanmis altar onun sah eseri hesab olunur Iki sutun arasinda Isanin melekler arasinda dinceldiyi Gefsiman bagi tesvir edilib ki burada da meleklerden biri ise yuxarida onlarin basi ustunde qizil kuze tutur Altarin her iki terefinde Pietas ve Justitia adli iki fiqur Kralin suarini gosterir Bu iki sutun qivrimli arxitrav ve frontonu oz uzerinde saxlayirlar Frontonun arxasinda yerlesen suse uzerinde Yehvanin adi tetraqrammaton seklinde eks olunmusdu Orqan V Kristianin qizil suyuna salinmis monogram ile bezedilmis neheng orqan Botzen qardaslari terefinden insa edilmisdir ve 1698 1700 ci illerde divara qurasdirilmisdi Orqanin asagisinda yerlesen iki fil heykeli onu mohkem saxlayir Kilse her il bazar gunlerinde musiqili kilse ibadetleri ile birge 15 20 konsert teskil edir Orqanin sonuncu berpasi 1965 ci ilde heyata kecirilmisdi bu zaman musiqi aleti 4 derslik ve pedallarla techiz olunmusdu Orqan murekkeb taxta naxislarla bezedilmis onun merkezinde ise V Kristianin bustu qoyulmusdu Umumilikde 4000 den cox boruya malik olan orqan indi de 300 il evvelki kimi seslenir I Rygpositiv C Principal 8 Quintaton 8 Gedakt 8 Oktav 4 Rorflojte 4 Oktav 2 Quint 22 3 Flojte 2 Terts 13 5 Nasat 11 3 Scharff IVDulcian 16 Krumhorn 8 II Hovedvaerk C Principal 16 Oktav 8 Flojte 8 Gedakt 8 Oktav 4 Quint 22 3 Oktav 2 Sesquialtera IIMixtur VScharff IIITrompet 16 Trompet 8 III Svellevaerk C Bordun 16 Rorflojte 8 Gamba 8 Voix celeste 8 Principal 4 Kobbelflojte 4 Spidsquint 22 3 Flojte 2 Terts 13 5 Sivflojte 1 Mixtur VTrompet 8 Obo 8 Clairon 4 Tremulant IV Brystvaerk C Traegedakt 8 Gedaktflojte 4 Waldflojte 2 Oktav 1 Klokkecymbel IIRegal 8 Tremulant Pedalvaerk C Principal 16 Violon 16 Subbas 16 Quint 102 3 Oktav 8 Gedakt 8 Oktav 4 Flojte 4 Cornet IVMixtur VIBasun 16 Trompet 8 Trompet 4 Kilsenin interyeri Xilaskar kilsesinin neheng orqani Orqanin detallarindan bir numune Kilsenin altari Kilsenin kupeli xac suyuna salmaq meqsedile istifade olunan boyuk cen Zeng qullesiSpil Qara ve qizili spil 90 metr hundurluye qalxir ve xarici pilleken spilin etrafinda dord defe saat eqrebinin eksine cevrilir Xilaskar kilsesinin spilinin yaradilmasinda Romada yerlesen ve memar sah eseri sayilan Sant Ivo alla Sapienza katolik kilsesi boyuk rol oynamisdir Mehz onun spiralvari qullesi danimarka memarlarinin cox xosuna gelmis ve Kopenhagende de bele bir spilin yaradilmasina ilhamlandirmisdir Spil cerciveli faxverk strukturun uzerinde qurulmusdur Onun esas bazasi oktaqonaldir yeni sekkiz bucaqlidir Hemcinin spilin her terefinde deyirmi tagli acilislar ve qizil suyuna cekilmis cercivelerin icerisine qurasdirilmis dairevi aynalar yerlesir Bununla bele pencereler qizili pilyastrlarla birlikde murekkeb kompozisiya yaradir Spilin oktaqonal ozulunun etrafinda kvadrat qullenin her dord kuncunde dord yevangelistin Matfey Mark Luka Iohann heykeli yerlesir Sekkizbucaqli struktur qizil suyuna salinmis meheccerli kicik bir platformaya kecid teskil edir ve mehz bu noqteden spilin dolanan pillekenleri onun xaricine cixarilaraq en hundur noqtesine kimi uzanir Umumilikde bu pillekenin 400 pillesi vardir ki onun da yuz ellisi spilin sethinde yer alir Spilin en hundur noqtesi vazayabenzer struktur ile taclanmisdir Vazanin uzerinde ise qizili yer kuresini saxlayan 4 metrlik Isanin fiquru yerlesir Ozunun uzaq mesafeden gorunmesini temin etmek meqsedile duzeldilmis Isanin bu qeyri proporsional boyuk fiquru umumilikde Kopenhagenin en eybecer dini heykeli hesab olunur Medeni elaqeleriJul Vernin Yerin merkezine seyahet eserinin bolmelerinin birinde Kristianshavn Xilaskar kilsesinin adi cekilir Aksel adinda personaj dayisinin akrofobiya xesteliyini mualice etmek ve onunla birge vulkana enmek meqsedile ardicil olaraq onunla 5 gun erzinde kilsenin dolama pilleri ile spilin en hundur noqtesine dirmasir Fransiz ressam ve illustrator Eduard Riu Yerin merkezine seyahet eserinin orjinal illustrasiyali fransiz versiyasi ucun kilsenin qrafik resmini cekmisdir Lakin ressamin sehvi neticesinde kilsenin spili saat eqrebi boyu cevrilerek tesvir olunmusdur Istinadlar Jules Verne in Copenhagen The Danish Jules Verne Society newsletter no 1 2022 03 28 tarixinde Istifade tarixi 2009 04 26 Hojdeskraek Jules Verne og Vor Frelsers kirkes spir The Danish Jules Verne Society newsletter no 1 2009 05 14 tarixinde Istifade tarixi 2009 04 26 Xarici kecidlerVikianbarda Xilaskar kilsesi ile elaqeli mediafayllar var Vor Frelsers Kirke official website Vor Frelsers Kirke mapHemcinin baxXilaskar kilsesi