Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu məqaləni lazımdır. |
Bu məqalədəki məlumatların olması üçün əlavə mənbələrə ehtiyac var. |
Xaçın- Erkən orta əsrlərdə Yuxari Qarabagda Albaniyaya məxsus qalanın adı olmuşdur.
Toponimikası
İlk dəfə “Albaniya tarixi“ mənbəində çəkilmişdir. («Albaniya tarixi», I kitab , fəsil).X əsr ərəb müəllifi Əbu Dulaf bu adı Xaçik qeyd etmişdir. Toponim xristian dini simvolu xaç (Mənşəcə hind-Avropa din ailəsinə məxsus bu söz qədim mənasında “bulaq“, “çırpı“, “üst-üstə çarpaz qoyulmuş ağac parçası“ mənasında olmaqla od alınmasının ifadə edir. Sonra xristian dini ilə Albanlara keçmişdir) və türk dillərində in “mağara“, “zağa“ sözlərindən ibarətdir. “İn“ sözü Cənubi Qafqazda bir sıra toponimlərdə əksini tapmışdır. XIX əsrdə Gürcüstanda Bazikin, Kalakin, Kimak-in (Budaqov) və s. Azərbaycan oronomiyasında bu söz İnqa (Şəki r-nunda dağ adı) və İnqaya (Kəlbəcər r-nunda mağaranın qaya adı) toponimlərində əksini tapmışdır. Beləliklə Xaçın toponimi «Xristian mağarası ( zağası) mənasındadır.
Tarixi
Xristian dinini yayan missionerlər mağarada, qayalıqlarda yaşayırdılar. Sonra bu yerlər müqəddəs sayılaraq ziyarətgah, pir sayılmışdır. Deməli, Xaçın əvvəlcə sitayiş edilən dağın və oradakı zağanın adı idi. XII əsrdə yaranmış Xaçın knyazlığının mərkəzi olmuşdur. Orta əsrlərdə Xaçın mahalı Yuxari Qarabagın 5 mahalından biri olmaqla xristian dinli albanların və orta əsrlərdə ora köçüb gəlmiş ermənilərin məskunlaşdığı ərazi idi. Alban dövlətçiliyini davam etdirən son qurum XII-XIII əsrlərdə məhz Xaçın knyazlığı olmuş və ona monqollar son qoymuşlar. XIX əsrdə Gürcüstanda Xaçın Qazılı (indi Marneuli r-da), Xaçın çay, Xaçgöy (indi Salqa r-nunda), Borçalıda Xaçsu (kənd adı), Zəngəzurda (Qafan r-nunda) Xaçın-Xut, Şuşa qəzasında Xaçınart, Xaçınyali (Daşkəsən r-nu Alaxançallık ), Xaçınyal (Kəlbəcər r-nunuda Qamışlı kənd), Xaçın dərəsi ( yenə orada), Əsgəran rayonun Daş bulaqlı kəndində Xaçın döşü; Xaçın talası (Tovuz rayonu Əsrik Cırdaxan k.) Ermənistanda XIX əsrdə iki Ağ-xaç (1110) Xaçkoy və s. adlarla mənaca eynidir.
Həmçinin bax
İstinadlar
- B.Budaqov,Q.Qeybullayev Yuxarı Qarabağın Toponimləri
Xarici keçid
- http://www.azerbaijans.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu adin diger istifade formalari ucun bax Xacin Bu meqaleni vikilesdirmek lazimdir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Bu meqaledeki melumatlarin yoxlanilabiler olmasi ucun elave menbelere ehtiyac var Daha etrafli melumat ve ya meqaledeki problemlerle bagli muzakire aparmaq ucun diqqet yetire bilersiniz Lutfen meqaleye etibarli menbeler elave ederek bu meqaleni tekmillesdirmeye komek edin Menbesiz mezmun problemler yarada ve siline biler Problemler hell edilmemis sablonu meqaleden cixarmayin Xacin Erken orta esrlerde Yuxari Qarabagda Albaniyaya mexsus qalanin adi olmusdur ToponimikasiIlk defe Albaniya tarixi menbeinde cekilmisdir Albaniya tarixi I kitab fesil X esr ereb muellifi Ebu Dulaf bu adi Xacik qeyd etmisdir Toponim xristian dini simvolu xac Mensece hind Avropa din ailesine mexsus bu soz qedim menasinda bulaq cirpi ust uste carpaz qoyulmus agac parcasi menasinda olmaqla od alinmasinin ifade edir Sonra xristian dini ile Albanlara kecmisdir ve turk dillerinde in magara zaga sozlerinden ibaretdir In sozu Cenubi Qafqazda bir sira toponimlerde eksini tapmisdir XIX esrde Gurcustanda Bazikin Kalakin Kimak in Budaqov ve s Azerbaycan oronomiyasinda bu soz Inqa Seki r nunda dag adi ve Inqaya Kelbecer r nunda magaranin qaya adi toponimlerinde eksini tapmisdir Belelikle Xacin toponimi Xristian magarasi zagasi menasindadir TarixiXristian dinini yayan missionerler magarada qayaliqlarda yasayirdilar Sonra bu yerler muqeddes sayilaraq ziyaretgah pir sayilmisdir Demeli Xacin evvelce sitayis edilen dagin ve oradaki zaganin adi idi XII esrde yaranmis Xacin knyazliginin merkezi olmusdur Orta esrlerde Xacin mahali Yuxari Qarabagin 5 mahalindan biri olmaqla xristian dinli albanlarin ve orta esrlerde ora kocub gelmis ermenilerin meskunlasdigi erazi idi Alban dovletciliyini davam etdiren son qurum XII XIII esrlerde mehz Xacin knyazligi olmus ve ona monqollar son qoymuslar XIX esrde Gurcustanda Xacin Qazili indi Marneuli r da Xacin cay Xacgoy indi Salqa r nunda Borcalida Xacsu kend adi Zengezurda Qafan r nunda Xacin Xut Susa qezasinda Xacinart Xacinyali Daskesen r nu Alaxancallik Xacinyal Kelbecer r nunuda Qamisli kend Xacin deresi yene orada Esgeran rayonun Das bulaqli kendinde Xacin dosu Xacin talasi Tovuz rayonu Esrik Cirdaxan k Ermenistanda XIX esrde iki Ag xac 1110 Xackoy ve s adlarla menaca eynidir Hemcinin baxSunik ArsakIstinadlarB Budaqov Q Qeybullayev Yuxari Qarabagin ToponimleriXarici kecidhttp www azerbaijans