Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Xan-Tenqri (qaz. Хан Тәңірі, qırğ. Кан-Теңири, çin. 汗腾格里峰) — Tyan-Şan dağ silsiləsində yerləşən dağ zirvəsi. Xan-Tenqri İsıkgölün şərqində Çin-Qırğızıstan-Qazaxıstan sərhəddində yerləşir. Onun geoloji hündürlüyü 6,995 metrdir, ancaq onun buz örtüyü ilə birlikdə hündürlüyü 7010 metrə çatır. Buna görə alpinizm dairələrində və SSRİ-də Qar bəbiri mükafatı kriteriyasında bu dağ hündürlüyü 7000 metrlik zirvə sayılır. Xan-Tenqri adının hərfi mənası Qazaxca Kral Səması mənasına gəlir və çox güman ki, bu ad ilahi Göy Tanrıya istinad edir. Bəzi digər yerli dillərdə Xan Tenqri Şingi, Kan-Too Çokusu, Pik Xan-Tenqri, və Xantenqri Fenq kimi də adlanır.
| Xan-Tenqri | |
|---|---|
| qırğ. Кан-Теңири, qaz. Хан Тәңірі, çin. 汗腾格里峰 | |
 Qürub çağı zamanı Xan-Tenqrinin görünüşü | |
| Ümumi məlumatlar | |
| Dağ sistemi | Tyan-Şan |
| Dağ silsiləsi | Tenqri-Taq |
| Mütləq hündürlüyü | 7010 m |
| Nisbi hündürlüyü | 1685 m |
| İlk fəthi | 1931 (Poqrebetskiyin komandası) |
| Yerləşməsi | |
| Ölkələr | |
| | |
| | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Xan-Tenqri Tyan-Şanda hündürlüyünə görə ikinci dağ zirvəsidir. Hündürlüyünə görə yalnız (Qələbə zirvəsi mənasına gəlir, əvvəlki adı Pobeda zirvəsi, 7439 m) geri qalır. Xan-Tenqri Qazaxıstanın ən yüksək nöqtəsi , Qırğızıstanın isə Ceniş Çokusu və (7,134 m) sonra üçüncü ən yüksək zirvəsidir. Bu dağ həm də dünyanın ən şimaldakı 7,000 metrlik zirvəsi sayılır. Sərt hava şəraiti və havanın seyrək olması ilə əlaqədar olaraq, zirvənin çox qısa alpinizm mövsümü var.
Tarixi
Baxmayaraq ki, Xan-Tenqri yaxınlıqda olan 430 metr az hündürlüyə malikdir, 1943-cü ilə kimi bu dağ silsiləsində ən hündür zirvə hesab edilirdi. 1943-cü ildə Ceniş Çokusunun hündürlüyünün daha yüksək olduğu araşdırmalar nəticəsində müəyyən olundu.
Pyotr Semyenov əzəmətli Xan-Tenqri zirvəsini görən ilk avropalı olub (1857-ci il). Zirvə ilk dəfə 1931-ci ildə Mixail Poqrebetskiyin Ukraynalı komandası tərəfindən fəth edilib. Bu komandanın marşrutu qərbi silsilə boyu, cənubdan (Qırğızıstan tərəfdən) idi. Kuzminin komandası isə 1964-cü ildə zirvəni şimaldan (Qazaxıstan tərəfdən) ilk fəth edən komanda olub. Xan-Tenqri nüfuzlu Qar bəbiri mükafatını qazanmaq üçün Sovet alpinistlərinin fəth etməli olduğu beş zirvədən biridir.
Zirvə 100 qırğız əsginasında təsvir edilib. 2004-cü ildə ondan çox alpinist dağın ən məşhur marşrutu Poqrebetskiy marşrutu üzrə hərəkət edərkən böyük qar uçqunu nəticəsində həlak olub.
İstinadlar
- . dostuck.com.kg. 2016-12-26 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-10-17.
- . kobler-partner.ch. 2016-03-04 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-10-17.
- . rohantime.com. 17 sentyabr, 2012. 2012-09-22 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-10-17.
Xarici keçidlər
- Xan-Tenqri SummitPost.org
- Xan-Tenqri
- Xan-Tenqri marşrut xəritəsi 2017-02-02 at the Wayback Machine
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Xan Tenqri qaz Han Tәniri qirg Kan Teniri cin 汗腾格里峰 Tyan San dag silsilesinde yerlesen dag zirvesi Xan Tenqri Isikgolun serqinde Cin Qirgizistan Qazaxistan serheddinde yerlesir Onun geoloji hundurluyu 6 995 metrdir ancaq onun buz ortuyu ile birlikde hundurluyu 7010 metre catir Buna gore alpinizm dairelerinde ve SSRI de Qar bebiri mukafati kriteriyasinda bu dag hundurluyu 7000 metrlik zirve sayilir Xan Tenqri adinin herfi menasi Qazaxca Kral Semasi menasina gelir ve cox guman ki bu ad ilahi Goy Tanriya istinad edir Bezi diger yerli dillerde Xan Tenqri Singi Kan Too Cokusu Pik Xan Tenqri ve Xantenqri Fenq kimi de adlanir Xan Tenqriqirg Kan Teniri qaz Han Tәniri cin 汗腾格里峰Qurub cagi zamani Xan Tenqrinin gorunusuUmumi melumatlarDag sistemi Tyan SanDag silsilesi Tenqri TaqMutleq hundurluyu 7010 mNisbi hundurluyu 1685 mIlk fethi 1931 Poqrebetskiyin komandasi Yerlesmesi42 12 39 sm e 80 10 30 s u Olkeler Qirgizistan Qazaxistan CXRXan TenqriXan Tenqri Vikianbarda elaqeli mediafayllar Xan Tenqri Tyan Sanda hundurluyune gore ikinci dag zirvesidir Hundurluyune gore yalniz Qelebe zirvesi menasina gelir evvelki adi Pobeda zirvesi 7439 m geri qalir Xan Tenqri Qazaxistanin en yuksek noqtesi Qirgizistanin ise Cenis Cokusu ve 7 134 m sonra ucuncu en yuksek zirvesidir Bu dag hem de dunyanin en simaldaki 7 000 metrlik zirvesi sayilir Sert hava seraiti ve havanin seyrek olmasi ile elaqedar olaraq zirvenin cox qisa alpinizm movsumu var TarixiZirvenin 100 som qirgiz esginasinda tesviri Baxmayaraq ki Xan Tenqri yaxinliqda olan 430 metr az hundurluye malikdir 1943 cu ile kimi bu dag silsilesinde en hundur zirve hesab edilirdi 1943 cu ilde Cenis Cokusunun hundurluyunun daha yuksek oldugu arasdirmalar neticesinde mueyyen olundu Pyotr Semyenov ezemetli Xan Tenqri zirvesini goren ilk avropali olub 1857 ci il Zirve ilk defe 1931 ci ilde Mixail Poqrebetskiyin Ukraynali komandasi terefinden feth edilib Bu komandanin marsrutu qerbi silsile boyu cenubdan Qirgizistan terefden idi Kuzminin komandasi ise 1964 cu ilde zirveni simaldan Qazaxistan terefden ilk feth eden komanda olub Xan Tenqri nufuzlu Qar bebiri mukafatini qazanmaq ucun Sovet alpinistlerinin feth etmeli oldugu bes zirveden biridir Zirve 100 qirgiz esginasinda tesvir edilib 2004 cu ilde ondan cox alpinist dagin en meshur marsrutu Poqrebetskiy marsrutu uzre hereket ederken boyuk qar ucqunu neticesinde helak olub Istinadlar dostuck com kg 2016 12 26 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2015 10 17 kobler partner ch 2016 03 04 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2015 10 17 rohantime com 17 sentyabr 2012 2012 09 22 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2015 10 17 Xarici kecidlerXan Tenqri SummitPost org Xan Tenqri Xan Tenqri marsrut xeritesi 2017 02 02 at the Wayback Machine